ΣΥΝΟΡΑ ΕΛΛΑΔΑΣ – ΑΛΒΑΝΙΑΣ: ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΠΙΑΝΟΝΤΑΙ ΜΕΓΑΛΑ ΦΟΡΤΙΑ ΚΑΝΝΑΒΗΣ;

Στα τέλη Φεβρουαρίου, αστυνομικοί της Δίωξης Ναρκωτικών της Ασφάλειας Ιωαννίνων έκαναν σήμα για έλεγχο σε δύο αυτοκίνητα. Οι οδηγοί δεν σταμάτησαν και ακολούθησε καταδίωξη που έφτασε ως τα όρια του Νομού Γρεβενών. Στο ένα από τα αυτοκίνητα βρέθηκαν 81,5 κιλά κάνναβης, τα οποία είχαν περάσει το ίδιο πρωί από την Αλβανία. Οι αστυνομικοί στα Γιάννενα είχαν καιρό να κατασχέσουν τέτοια ποσότητα. Τα φορτία που περνούν τα σύνορα είναι μικρότερα από εκείνα στο πρόσφατο παρελθόν.

Σύμφωνα με τις ετήσιες εκθέσεις του Συντονιστικού Οργάνου Δίωξης Ναρκωτικών (συμμετέχουν ΕΛ.ΑΣ., Λιμενικό, ΣΔΟΕ και Γενική Διεύθυνση Τελωνείων), το 2022 κατασχέθηκαν από τις υπηρεσίες της Γενικής Περιφερειακής Αστυνομικής Διεύθυνσης Ηπείρου, συνολικά 1,6 τόνοι κάνναβης. Η ποσότητα είναι μεγάλη, όμως μειωμένη συγκριτικά με την αντίστοιχη των προηγούμενων ετών: 10,9 τόνοι το 2017, 4,9 τόνοι το 2018, 3,4 τόνοι το 2019 – ακόμη και την πρώτη χρονιά Covid19, το 2020, είχαν κατασχεθεί στην Ήπειρο 1,7 τόνοι κάνναβης. Γιατί συμβαίνει αυτό; Το ερώτημα απασχολεί Έλληνες και ξένους ειδικούς.

Η πρώτη απάντηση είναι ότι δεν γίνονται οι ίδιοι έλεγχοι στα σύνορα. Το 2018 είχε χαρακτηριστεί ως «Έτος Κατά των Ναρκωτικών» και έτσι το ενδιαφέρον της Αστυνομίας σε ανώτατο επίπεδο ήταν επικεντρωμένο στην περιοχή που θεωρείται «κόκκινη ζώνη» ακόμη και με τα διεθνή στάνταρ. Τα επόμενα χρόνια, οι έλεγχοι εκ των πραγμάτων ατόνησαν. Η δεύτερη πιθανή απάντηση θα μπορούσε να είναι πιο πονηρή. Τον περασμένο μήνα, ένας αστυνομικός στην Ηγουμενίτσα συνελήφθη να οδηγεί αυτοκίνητο φορτωμένο με 102 κιλά κάνναβη.

Το πέρασμα της Ηγουμενίτσας δίνει τον τελευταίο ενάμιση χρόνο μεγάλες υποθέσεις, όπως είχε παρουσιαστεί και από το NEWS 24/7 για τη λεγόμενη «μαύρη τρύπα της Σαγιάδας». Πρόκειται για μία λωρίδα ελληνικού εδάφους στο τελευταίο άκρο της Θεσπρωτίας, λίγο βορειότερα της Ηγουμενίτσας, η οποία μπαίνει για αρκετά χιλιόμετρα προς την Αλβανία. Τα 100 κιλά που συνελήφθη να μεταφέρει ο αστυνομικός, εκτιμάται ότι είχαν περάσει από το ίδιο αφύλακτο σημείο.

Η αλβανική κυβέρνηση σφίγγει ή χαλαρώνει τον κλοιό απέναντι στους εμπόρους ναρκωτικών, ανάλογα με το πόσο καλή θέλει κατά καιρούς να φανεί στην ΕΕ και τις διεθνείς αρχές που πρέπει να βαθμολογήσουν τις επιδόσεις της κατά του οργανωμένου εγκλήματος και τη διαφθοράς. «Μιλάμε με τους Αλβανούς και μας λένε ότι εντείνουν τους ελέγχους στη δική τους πλευρά. Βέβαια, κανείς δεν εμπιστεύεται εύκολα τους Αλβανούς αστυνομικούς», είπε στο NEWS 24/7 πηγή με άριστη γνώση όσων συμβαίνουν στα σύνορα.

Στο μεταξύ, στην αλβανική πλευρά των συνόρων επιχειρούν από το 2019 δυνάμεις της Frontex. Οι περιπολίες είχαν ξεκινήσει για την ανακοπή των μεταναστών που προσπαθούν να φτάσουν από την Ελλάδα στην Ευρώπη, αναζητώντας ένα εναλλακτικό δρομολόγιο για να παρακάμψουν τον θεωρούμενο κλειστό βαλκανικό διάδρομο μέσω των Σκοπίων και του Βελιγραδίου.

Η Frontex στην Αλβανία δεν περιορίστηκε στις μεταναστευτικές ροές. Τα πρώτα τρία χρόνια της παρουσίας της στα αλβανικά σύνορα (ως τον Μάιο του 2022) είχε συνδράμει στην ταυτοποίηση 65 διακινητών ναρκωτικών και την κατάσχεση 747 κιλών κάνναβης, 642 κιλών κοκαΐνης και 82 κιλών ηρωίνης. Αυτό σημαίνει πιο δύσκολη εξαγωγή της παραγωγής προς την Ελλάδα. Ακόμη κι έτσι πάντως, η μείωση των διελεύσεων κάνναβης στα ελληνο-αλβανικά σύνορα δεν είναι εύκολο να εξηγηθεί.

«Τα τελευταία χρόνια οι Αλβανοί κυριαρχούν στο διεθνές εμπόριο κοκαΐνης. Γνωρίζουμε ότι Αλβανοί έχουν κάνει γάμους και κουμπαριές με άτομα του καρτέλ στη Λατινική Αμερική, με αποτέλεσμα να θεωρούνται οι βασικοί αποδέκτες μεγάλων φορτίων κοκαΐνης που φτάνουν στην Ευρώπη», σχολίασε στο NEWS24/7 αστυνομική πηγή. «Επομένως, έχουν ανέβει επίπεδο. Όταν πρέπει να διαχειριστείς κοντέινερ με κοκαΐνη, δεν μπορείς να ασχολείσαι με τα μουλάρια, στα οποία φορτώνονται οι σάκοι με την κάνναβη στα σύνορα με την Ελλάδα».

ΙΣΠΑΝΙΑ ΚΑΙ ΜΑΡΟΚΟ

Στην τελευταία έκθεση της Europol για το εμπόριο ναρκωτικών (7/3/2024), σημειώνεται ότι η Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη αγοράζει κάνναβη περισσότερο από το Μαρόκο και την Ισπανία. Πιο ειδικά, στην έκθεση αναφέρεται ότι η κάνναβη παραμένει σταθερά η μεγαλύτερη αγορά ναρκωτικών στην ΕΕ – υπολογίζεται ότι 22,6 εκατομμύρια ενήλικες έχουν κάνει χρήση τον τελευταίο χρόνο.

«Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής κάνναβης εμφανίζεται στην Ισπανία, όπου έχουν κατασχεθεί μεγάλες φυτείες. Η περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων επίσης παίζει έναν ρόλο στην εφοδιαστική αλυσίδα, ενώ το Μαρόκο παραμένει ο μεγαλύτερος προμηθευτής ρητίνης κάνναβης», σημειώνεται στην έκθεση της Europol. «Υπάρχουν ενδείξεις για αυξημένη παραγωγή ρητίνης κάνναβης εντός της ΕΕ και παρότι η ποσότητα θεωρείται μικρή συγκριτικά με το Μαρόκο, αυτό αποτελεί μια αναδυόμενη απειλή».

Η Europol λέει, επίσης, ότι τα συνθετικά και ημι-συνθετικά κανναβινοειδή κερδίζουν μέρος της αγοράς και θέτει μία ακόμη κρίσιμη παράμετρο -την αλλαγή της νομοθεσίας ή το ντιμπέιτ σε πολλές χώρες για τη νομιμοποίηση της κάνναβη, παράγοντες που έχουν οδηγήσει σε ένα «περίπλοκο και συνεχώς εξελισσόμενο νομικό και ρυθμιστικό τοπίο», όπως σημειώνεται. «Αυτό είχε ως αποτέλεσμα σημαντική εθνική και μερικές φορές τοπική ετερογένεια, δημιουργώντας ενδεχομένως πρόσθετες προκλήσεις για τα συστήματα επιβολής του νόμου και ποινικής δικαιοσύνης».

Το ερώτημα είναι ξανά η Αλβανία. Ο Έντι Ράμα εκλέχτηκε πρωθυπουργός το 2013 και διακήρυξε ότι ξεκινά πόλεμο με τη μαφία της κάνναβης. Τα πρώτα δύο χρόνια η κυβέρνηση κατέστρεψε εκατομμύρια φυτά παράνομων καλλιεργειών υπολογιζόμενης αξίας 7 δισ. ευρώ – ή αλλιώς περισσότερο από τα δύο τρίτα του ΑΕΠ της χώρας εκείνη την περίοδο. Τα επόμενα χρόνια, ωστόσο, υπήρξαν υποθέσεις που έδειχναν σχέσεις ανθρώπων του κυβερνώντος κόμματος με εμπόρους ναρκωτικών.

Το περσινό καλοκαίρι το Κοινοβούλιο στα Τίρανα υπερψήφισε ένα νομοσχέδιο για τη νομιμοποίηση της παραγωγής κάνναβης για φαρμακευτική χρήση. Σε μια χώρα με υψηλούς δείκτες διαφθοράς, εκτός από προϋποθέσεις μονοπωλίου και υποδοχή ξένων επενδυτών με όρους Ελ Ντοράντο, αυτό θα μπορούσε να είναι επίσης ένα ανέλπιστο δώρο στην τοπική μαφία.

Υπάρχει κάτι ακόμη σημαντικό που ενδεχομένως εξηγεί τις μειωμένες κατασχέσεις μεγάλων φορτίων στα ελληνικά σύνορα, αθροιστικά με τα παραπάνω. Σημαντικό μέρος της παραγωγής μεταφέρεται σήμερα από την Αλβανία προς το Κόσσοβο κι έπειτα βορειότερα στην Κεντρική Ευρώπη. Μαζί με την κάνναβη, διαρροή προς την Ευρώπη -κυρίως προς την Αγγλία -παρατηρείται και για το ανθρώπινο δυναμικό που υποστηρίζει την παραγωγή.

Το NEWS 24/7 έθεσε σε πηγή στα Τίρανα το ερώτημα για τις σχετικά μικρές κατασχέσεις στα ελληνικά σύνορα. «Η παραγωγή στην Αλβανία έχει επίσης μειωθεί. Πολλοί από τους καλλιεργητές κάνναβης έχουν εγκατασταθεί στην Ευρώπη», ήταν η απάντηση. Αλβανοί μετανάστες στην Αγγλία κατηγορούνται για δύο μεγάλες υποθέσεις, μόνο από την αρχή του έτους, στο Μορτάουν και το Χάλιφαξ, αντίστοιχα.