ΣΥΡΙΑ: “ΑΝ ΔΟΥΝ ΤΟ ΤΑΤΟΥΑΖ ΜΟΥ, ΘΑ ΜΟΥ ΤΟ ΑΦΑΙΡΕΣΟΥΝ ΜΕ ΞΥΡΑΦΙ”

Όταν ο Άχμεντ έμαθε ότι έπεσε ο Άσαντ, δεν ήξερε αν έπρεπε να χαρεί ή να ανησυχήσει. Ο 25χρονος, με καταγωγή από τη Συρία, βρισκόταν ήδη έναν μήνα στην προσφυγική δομή της Χίου όταν πληροφορήθηκε την πτώση του καθεστώτος, τον Δεκέμβριο του 2024. Είχε μόλις εγκαταλείψει τη χώρα εν μέσω πολέμου και λίγο αργότερα, το καθεστώς από το οποίο διέφυγε, κατέρρευσε.

“Ο Άσαντ δεν ήταν στην εξουσία για ένα ή δύο χρόνια, αλλά για πενήντα. Δεν είναι εύκολο να αλλάξει η χώρα. Οκ, έφυγε ο Άσαντ, αλλά τώρα τι; Ποιος θα κυβερνήσει; Πώς θα είναι το μέλλον;”, είπε στο NEWS24/7. “Δεν υπάρχει κανένας Σύρος που δεν χάρηκε όταν έπεσε ο Άσαντ”, πρόσθεσε ο 25χρονος. “Αλλά όλοι αναρωτιόμασταν τι έρχεται μετά. Θα είναι καλύτερα ή χειρότερα;”

Λίγες ημέρες μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, αποφάσισαν να επανεξετάσουν τη στάση τους απέναντι στους Σύρους αιτούντες άσυλο. Έκτοτε, η επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου τους έχει “παγώσει”. Αν και η Συρία δεν έχει χαρακτηριστεί επίσημα ως “ασφαλής χώρα” επιστροφής, χιλιάδες αιτούντες στην Ελλάδα βρίσκονται σήμερα σε νομικό και προσωπικό αδιέξοδο, χωρίς σαφές χρονοδιάγραμμα για την εξέταση των υποθέσεών τους.

Τρεις από αυτούς, ο Άχμεντ, ο Ομάρ και ο Μοχάμεντ, μοιράστηκαν την ιστορία τους υπό καθεστώς ανωνυμίας για λόγους ασφαλείας. Τα πραγματικά τους ονόματα και τα πλήρη στοιχεία τους βρίσκονται στη διάθεση του NEWS24/7.

ΑΧΜΕΝΤ: “ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΝΙΩΣΑ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ ΑΣΦΑΛΗΣ”

Ο Άχμεντ έφυγε από τη Συρία τον Οκτώβριο του 2024. Όπως εξήγησε, αν ήθελε να ζήσει ήσυχα, θα έπρεπε να πάρει το μέρος του Άσαντ. “Αν μείνεις στη Συρία, πρέπει να διαλέξεις πλευρά. Να πάρεις όπλο και να πολεμήσεις. Δεν μπορείς να ζήσεις ειρηνικά“, είπε.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε κοντά στη Χάμα. Το 2017 μετακόμισε στο Αφρίν, μια κουρδική περιοχή, όπου ένιωσε για λίγο καιρό πιο ασφαλής. Όμως, εκεί, υπήρχε ένας διαφορετικός πόλεμος, ανάμεσα σε κουδικές και τουρκικές δυνάμεις.

Για να φτάσει στο Αφρίν, ακολούθησε μια δύσβατη διαδρομή μέσα από τα βουνά για να αποφύγει τα σημεία ελέγχου και τις συγκρούσεις. Μαζί του βρίσκονταν έξι φίλοι. Κάποια στιγμή, βρέθηκαν στη μέση διασταυρούμενων πυρών από δύο αντιμαχόμενες ομάδες. Ένας από τους φίλους του σκοτώθηκε επί τόπου. Δεν υπήρχε χρόνος για να πάρουν μαζί το σώμα του. Τον άφησαν πίσω, και η απόφαση αυτή τον βαραίνει μέχρι σήμερα.

“Από τα 11 μου χρόνια, δεν είδα ούτε μία καλή μέρα, μόνο πόλεμο” τόνισε ο Άχμεντ. Στα 15 του τραυματίστηκε στο γόνατο από σκάγια όλμου που έριξαν οι δυνάμεις του Άσαντ. “Η πόλη μας ήταν πολιορκημένη. Μας βομβάρδιζαν από τον ουρανό και μας περικύκλωναν με στρατό από κάθε πλευρά”, θυμήθηκε.

Όσο περιμένει να εξεταστεί η αίτηση ασύλου του, εργάζεται σε οικοδομή στην Αθήνα, αξιοποιώντας την εμπειρία που είχε ως τεχνικός ανελκυστήρων στη Συρία. Έχει ήδη περάσει από συνέντευξη για άσυλο, αλλά τον ενημέρωσαν πως η υπόθεσή του θα επανεξεταστεί, λόγω όσων άλλαξαν μετά την ανατροπή του καθεστώτος.

Παρά την αβεβαιότητα, πιστεύει ότι θα του χορηγηθεί άσυλο. Ελπίζει ότι θα καταφέρει να φέρει την οικογένειά του στην Ελλάδα. “Έπειτα από 14 χρόνια πολέμου, στην Ελλάδα ένιωσα για πρώτη φορά στη ζωή μου ασφαλής“, τόνισε. “Όταν η Συρία θα είναι ασφαλής, θα επιστρέψουμε από μόνοι μας. Κανείς δεν θέλει να εγκαταλείψει τη χώρα του”, είπε ο Άχμεντ στο NEWS24/7.

Η Χάμα παραμένει, σύμφωνα με τον Άχμεντ, μια επικίνδυνη περιοχή. Οι υποστηρικτές του Άσαντ συνεχίζουν να είναι ενεργοί. Πρόσφατα  εντοπίστηκε μία αποθήκη γεμάτη με όπλα του παλιού καθεστώτος και ο Άχμεντ που παρακολουθεί καθημερινά τις ειδήσεις της περιοχής του, μας έδειξε φωτογραφία στο κινητό του.

Εξήγησε ότι δεν θα είχε πού να γυρίσει. Το σπίτι του έχει ισοπεδωθεί. Η οικογένειά του έχει μετακινηθεί αλλού. Οι περισσότεροι φίλοι και γνωστοί του έχουν σκοτωθεί. “Έχω μείνει μόνο με δύο φίλους. Όλοι οι υπόλοιποι χάθηκαν στον πόλεμο”, είπε ο Άχμεντ και πρόσθεσε πως “θα ήθελα να επιστρέψω, αλλά δεν μπορώ να εμπιστευτώ ότι θα είμαι ασφαλής. Πρέπει πρώτα να δω όλο τον κόσμο να γυρίζει πίσω. Εγώ θα είμαι ο τελευταίος που θα επιστρέψει“.

ΟΜΑΡ: “ΑΝ ΔΟΥΝ ΤΟ ΤΑΤΟΥΑΖ ΜΟΥ, ΘΑ ΜΟΥ ΤΟ ΑΦΑΙΡΕΣΟΥΝ ΜΕ ΞΥΡΑΦΙ”

Ο 26χρονος Ομάρ, Κούρδος από το Αφρίν του Χαλεπιού, έφτασε στην Ελλάδα τον Νοέμβριο του 2024. Είχαμε δώσει ραντεβού για τη συνέντευξη αργά το απόγευμα στην πλατεία Αγίου Παντελεήμονα, για να προλάβει να φάει λόγω Ραμαζανιού. Ο Ομάρ ήρθε νηστικός. “Δεν αντέχω να φάω” είπε.

Πήγαινε ακόμα σχολείο, όταν η εκπαίδευσή του σταμάτησε με το ξέσπασμα του πολέμου. Το 2012 πέρασε στην Τουρκία, όπου έμεινε για περισσότερα από δέκα χρόνια, χωρίς ποτέ να αποκτήσει χαρτιά. Αντιθέτως, λόγω της κουρδικής του καταγωγής, απελάθηκε τρεις φορές πίσω στη Συρία.

Τέσσερις μήνες μετά την άφιξή του στην Ελλάδα, νιώθει ότι βρίσκεται στο κενό. Το τελευταίο διάστημα ζει στην Αθήνα, εγκλωβισμένος σε καθεστώς αναμονής και σε ένα προσωπικό ψυχολογικό αδιέξοδο. “Δεν ένιωθα ασφαλής ούτε στη Συρία, ούτε στην Τουρκία”, είπε ο Ομάρ και πρόσθεσε ότι  “στη Συρία είχαμε πόλεμο και στην Τουρκία ζούσα σε συνθήκες πολέμου χωρίς να υπάρχει πόλεμος. Το μόνο “φταίξιμό μου” ήταν ότι ήμουν Κούρδος”.

Η τελευταία του παραμονή στη Συρία ήταν μέχρι τον Μάιο του 2024. Η κατάσταση, όπως περιέγραψε, ήταν τραγική. Η περιοχή του ήταν αμιγώς κουρδική και στο στόχαστρο των τουρκικών δυνάμεων. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι Τούρκοι κατηγορούσαν συλλήβδην τους Κούρδους ως τρομοκράτες, τους συλλάμβαναν, τους κακοποιούσαν και τους έστελναν στις φυλακές.

Ο μεγαλύτερος αδερφός του βρέθηκε φυλακισμένος τρεις φορές χωρίς κατηγορίες: για τρεις μήνες, για έξι μήνες και για έναν ολόκληρο χρόνο. Αυτή η εμπειρία, όπως εξήγησε, τον σημάδεψε και του επιβεβαίωσε πως έπρεπε να φύγει. “Όταν ήρθαν οι Τούρκοι, ξεκίνησαν να σκοτώνουν και να βιάζουν. Η χειρότερη στιγμή στη ζωή μου ήταν τον Μάιο του 2024, όταν αποφάσισα ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος, έπρεπε να φύγω” είπε ο Ομάρ στο NEWS24/7.

Στην Ελλάδα, παρά την αβεβαιότητα, έχει εκτιμήσει την καλοσύνη που εισπράττει. “Οι άνθρωποι εδώ είναι καλοί. Προσπαθούν να σε βοηθήσουν. Αυτό μου συμβαίνει πρώτη φορά στη ζωή μου”, εξήγησε. Αν και φαινομενικά προσαρμοσμένος – “παραγγέλνω φρέντο εσπρέσο”, όπως είπε – παραδέχεται πως ακόμα δεν έχει συνηθίσει την ελευθερία γύρω του.

Εργάζεται σε ελληνική βιοτεχνία ρούχων για περισσότερες από 10 ώρες καθημερινά. “Δεν ξέρω αν θα μείνω στην Ελλάδα. Έχω φίλους στη Γερμανία, μου είπαν ότι εκεί μπορώ να μάθω τη γλώσσα και να πάρω χαρτιά πιο εύκολα” ανέφερε ο Ομάρ.

Το πιο επώδυνο για τον ίδιο είναι η αβεβαιότητα. “Απλά περιμένω. Δεν μπορώ να κάνω τίποτα χωρίς άσυλο. Νιώθω χάλια. Όλη η Ευρώπη μας κλείνει την πόρτα”. Η καθημερινή αναμονή έχει αρχίσει να τον λυγίζει. “Το μυαλό μου έχει σταματήσει να λειτουργεί. Μία μέρα δουλεύω, την επόμενη δεν μπορώ να σηκωθώ ή δεν μπορώ να φάω όπως σήμερα. Δεν νομίζω ότι τα πράγματα θα πάνε καλά”.

Δεν έχει καταλάβει γιατί πάγωσαν οι διαδικασίες ασύλου. “Και χθες και σήμερα και αύριο η Συρία θα έχει πόλεμο”, είπε ο Ομάρ και τόνισε πως “τώρα τη χώρα την κυβερνούν σκληροπυρηνικοί ισλαμιστές. Θέλουν να φτιάξουν ένα θεοκρατικό κράτος. Εσύ, ως γυναίκα δημοσιογράφος, δεν θα μπορούσες να βρίσκεσαι σε δημόσιο χώρο με δύο άντρες (σ.σ. τον συνεντευξιαζόμενο και τον διερμηνέα). Αν δουν το τατουάζ μου, θα μου το αφαιρέσουν με ξυράφι. Εκεί απαγορεύεται” τόνισε ο 26χρονος.

Το τατουάζ το έκανε όσο ζούσε στην Τουρκία και γράφει “Να θυμάσαι πώς ήταν”. Εξήγησε πως όταν τα καταφέρει στη ζωή του, θέλει να υπενθυμίζει στον εαυτό του τι πέρασε.

“Στο Κομπάνι, στα σύνορα Συρίας-Τουρκίας, πριν μερικές μέρες σκότωσαν 9 άτομα, ανάμεσά τους 7 παιδιά. Δεν είμαι ασφαλής εκεί. Αν ήμουν, δεν θα άφηνα τη μάνα και τα αδέρφια μου”, τόνισε.

Από φόβο, έχει σβήσει όλες τις φωτογραφίες και τα βίντεο που είχε στο κινητό του από την οικογένεια και την πατρίδα του. Παρ’ όλα αυτά, μας έδειξε ένα βίντεο στο TikTok: έναν φίλο και συντοπίτη του, δημοσιογράφο, να στέκεται μπροστά σε ερείπια φορώντας μπλε γιλέκο PRESS και κράνος.”Είναι νεκρός”, είπε ο Ομάρ κοιτώντας την οθόνη.

“Για εμένα τα πράγματα τώρα είναι χειρότερα από ότι πριν πέσει ο Άσαντ”, σημείωσε ο 26χρονος. “Κι εγώ είμαι μουσουλμάνος, αλλά όχι σαν αυτούς”. Εξήγησε πως δεν θέλει να ζήσει σε ένα καθεστώς που τον πνίγει με αυστηρούς θρησκευτικούς κανόνες, ενώ ταυτόχρονα καταπιέζει την εθνική του συνείδηση. Έχει ήδη περάσει από συνέντευξη ασύλου. Δήλωσε ότι η Συρία κυβερνάται σήμερα από τρομοκράτες.

ΜΟΧΑΜΕΝΤ: “Η ΜΟΝΗ ΜΟΥ ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΑΙΜΑ”

Ο Μοχάμεντ, 27 ετών, Κούρδος από το Αφρίν, έχει επίσης στο σώμα του ένα τατουάζ που έκανε στην Τουρκία. Λειτουργεί γι αυτόν ως πράξη αντίστασης απέναντι σε ένα φονταμενταλιστικό καθεστώς από το οποίο απέδρασε.

Είναι η εικόνα δύο χεριών που σχεδόν αγγίζονται. Θυμίζει τον πίνακα του Μιχαήλ Άγγελου “Η Δημιουργία του Ανθρώπου”, αλλά ο Μοχάμεντ εξήγησε πως  δεν είναι το χέρι του Θεού. “Είναι το χέρι των ανθρώπων. Επειδή είμαι Κούρδος δεν βρήκα βοήθεια πουθενά όπου κι αν άπλωσα το χέρι μου”.

Η πρώτη του απόπειρα να έρθει στην Ελλάδα απέτυχε. Συνελήφθη από τις τουρκικές αρχές και ξυλοκοπήθηκε βάναυσα. “Με χτύπησαν τόσο πολύ που ένιωσα ότι δεν είμαι άνθρωπος. Πίστεψα ότι θα πεθάνω”, είπε ο Μοχάμεντ στο NEWS24/7. Παρά την τραυματική εμπειρία, αποφάσισε να προσπαθήσει ξανά. Διέσχιζε για τρεις ημέρες τα βουνά με οδηγό το GPS στο κινητό του και έφτασε στον Έβρο τον τον Ιούλιο του 2024.

Πέρασε τρεις μήνες στο προσφυγικό καμπ της Μυτιλήνης και σήμερα εργάζεται και αυτός σε βιοτεχνία ρούχων στο κέντρο της Αθήνας, όπως πολλοί Κούρδοι και Άραβες αιτούντες άσυλο.

“Από τότε που άνοιξα τα μάτια μου, βλέπω μόνο πόλεμο. Δεν έχω πιάσει βιβλίο, δεν πήγα ποτέ σχολείο”, είπε. Όταν προσπάθησε να πάει σχολείο σε περιοχή του Χαλεπιού, τον εκφόβισαν. Δεν είχε φίλους ως παιδί γιατί ήταν Κούρδος σε μια περιοχή που υπερίσχυε το αραβικό στοιχείο. “Η μόνη μου ανάμνηση από τη Συρία είναι πόλεμος και αίμα. Δεν είδα τίποτα καλό. Ούτε μία στιγμή”.

Το σπίτι της οικογένειάς του στο Αφρίν έχει καταληφθεί από τοπικές παραστρατιωτικές ομάδες. Για να συνεχίσουν να ζουν εκεί, οι συγγενείς του είναι αναγκασμένοι να πληρώνουν “ενοίκιο” για την ίδια τους την ιδιοκτησία, τη στιγμή που το τοπικό νόμισμα έχει καταρρεύσει πλήρως. “Ένας καφές που πίνουμε εδώ, εκεί κοστίζει πάνω από 40.000 λίρες Συρίας” είπε ο Μοχάμεντ, δείχνοντας με τα χέρια του ότι θα έπρεπε να κουβαλάει μία ολόκληρη δεσμίδα χαρτονομισμάτων για μία μικρή αγορά.

Του λείπει η οικογένειά του, αλλά δεν θέλει να γυρίσει. “Αν γυρίσω, μπορεί απλά μία μέρα να πεθάνω. Αν δεν κάνω Ραμαζάνι, μπορεί να με σκοτώσουν. Αν μπω στο λεωφορείο με τη σύντροφό μου, πρέπει να καθίσει στο πίσω μέρος, με τις γυναίκες. Αυτό άλλαξε τώρα. Δεν ήταν έτσι πριν” τόνισε ο Μοχάμεντ.

Η ελευθερία που βρήκε στην Ελλάδα τον ξαφνιάζει. “Εδώ μπορώ να κρατήσω όποια σημαία θέλω. Εμείς οι Κούρδοι δεν μπορούμε ούτε στη Συρία, ούτε στην Τουρκία να σηκώσουμε ελεύθερα τη σημαία μας. Εδώ έχω την ελευθερία μου. Αν πάω πίσω, ανά πάσα στιγμή μπορεί να βρεθώ σε ένα κελί ένα επί ένα μέτρο”, είπε.

Τα βράδια δυσκολεύεται να κοιμηθεί. “Ξυπνάω συνέχεια, μπορεί και είκοσι φορές μέσα σε μια νύχτα. Βλέπω εικόνες από διαμελισμένα ανθρώπινα σώματα. Στη Συρία, μπορεί να περπατάς στον δρόμο και να δεις μπροστά σου ένα κομμένο κεφάλι”, είπε, περιγράφοντας εικόνες φρίκης που συνεχίζουν να τον στοιχειώνουν.

Στην ερώτηση αν θα γύριζε ποτέ στη Συρία, αν τα πράγματα άλλαζαν, απάντησε χωρίς σκέψη, “ποτέ”. Για τον Μοχάμεντ, η πτώση του καθεστώτος Άσαντ δεν αλλάζει τίποτα. “Για τους Άραβες ίσως αλλάξει κάτι. Για εμάς τους Κούρδους, δεν θα αλλάξει τίποτα“. Οκτώ μήνες μετά την άφιξή του στην Ελλάδα, δεν έχει περάσει καμία συνέντευξη ασύλου και περιμένει.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΣΥΛΟΥ

To NEWS 24/7 απηύθυνε ερωτήματα στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου αναφορικά με τον αριθμό των αιτήσεων Σύρων υπηκόων που εκκρεμούν ή έχουν υποβληθεί μετά το πάγωμα των διαδικασιών ασύλου, τα κριτήρια που θα ληφθούν υπόψη σε περίπτωση χαρακτηρισμού της Συρίας ως ασφαλούς χώρας επιστροφής, καθώς και τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία για τους λόγους φυγής από τη Συρία που επικαλούνται οι αιτούντες.

Το Υπουργείο απάντησε πως “στην παρούσα χρονική περίοδο, η απάντηση στο αίτημά σας είναι αρνητική”.