ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟΝ ΨΗΛΟΡΕΙΤΗ ΑΠΟ ΚΟΝΤΡΕΣ ΜΕ 4Χ4

Σοβαρά προβλήματα στο φυσικό περιβάλλον των οροπεδίων του Ψηλορείτη προκάλεσαν οδηγοί, οι οποίοι -παρά τις σχετικές απαγορεύσεις και προειδοποιήσεις-, εισήλθαν με τα 4Χ4 οχήματά τους και επιδόθηκαν σε επικίνδυνους ελιγμούς, προκαλώντας μεγάλες καταστροφές στο βουνό.

Οι ελιγμοί και οι αυλακιές που προκαλούνται από τα οχήματα που εισέρχονται στην περιοχή απειλούν τη σταθερότητα του εδάφους, καθώς η απώλεια είναι μη αναστρέψιμη, μιας και οι φυσικές διεργασίες που θα μπορούσαν να αναπληρώσουν το έδαφος δεν υπάρχουν πια.

Η καταστροφή του εδάφους έχει σοβαρές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα, καθώς μοναδικά είδη φυτών και ζώων χάνουν το φυσικό τους περιβάλλον. Επιπλέον, υπάρχει και οικονομική ζημία, καθώς λόγω της οικολογικής καταστροφής, δημιουργείται η ανάγκη αγοράς ζωοτροφών για τα κοπάδια που ζουν στον Ψηλορείτη.

Οι απαγορευτικές διατάξεις που εκδίδονται από τον Δήμο Ανωγείων αποτελούν μια προσπάθεια για τη διατήρηση αυτού του εύθραυστου οικοσυστήματος, ωστόσο η έλλειψη ευαισθητοποίησης και συνεργασίας από ορισμένους πολίτες έχει καταστροφικές συνέπειες.

Ο πρόεδρος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης και πρόεδρος του Παγκόσμιου Γεωπάρκου Ψηλορείτη, Δρ Χαράλαμπος Φασουλάς, μιλώντας στο NEWS 24/7 κάνει λόγο για μια κατάσταση που συμβαίνει κάθε χρόνο, με τις περιβαλλοντικές συνέπειες να είναι ανεπανόρθωτες.

Όπως επισημαίνει ο κ. Φασουλάς “πρόκειται για ένα φαινόμενο που παρατηρείται κάθε χρόνο, από τον Χειμώνα μέχρι και την Άνοιξη. Όταν θα πέσει το πρώτο χιόνι, αρχίζουν πολλοί συμπολίτες μας να εκδράμουν από τις γειτονικές πόλεις του Ψηλορείτη, το Ρέθυμνο, το Ηράκλειο, τα Χανιά και παρατηρείται ότι πολλά αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού, κυρίως 4Χ4, μπαίνουν μέσα στα μικρά ή μεγάλα οροπέδια και επιδίδονται σε ελιγμούς επίδειξης“.

“Επειδή το έδαφος είναι μουλιασμένο από το χιόνι που έχει πέσει, είναι πολύ εύκολο να σκαφτεί με την κίνηση που κάνουν τα οχήματα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται μεγάλες αυλακιές πάνω στα οροπέδια”, τονίζει ο ίδιος.

Ο χλοοτάπητας που δημιουργείται από τις μικρές πόες αναλαμβάνει σημαντικό ρόλο στη σταθεροποίηση του εδάφους, αλλά η ανεύρεση ισορροπίας γίνεται δύσκολη με την ανθρώπινη παρέμβαση.

Όπως κάνει ξεκάθαρο ο κ. Φασουλάς “το πρόβλημα εντοπίζεται στο γεγονός ότι τα οροπέδια είναι πολύ ευαίσθητοι οικότοποι, διότι αυτό το έδαφος που συγκεντρώθηκε πάνω στα βουνά, είναι έδαφος που δύσκολα αναπληρώνεται. Πιστεύουμε ότι το περισσότερο από αυτό συγκεντρώθηκε την περίοδο των τελευταίων παγετώνων, που είχαμε τις έντονες βροχοπτώσεις, τα χιόνια, μεγάλη διάβρωση των βουνών και συγκέντρωσή τους εκεί. Σήμερα συντηρείται στη θέση που είναι εξαιτίας της βλάστησης. Μικρές πόες, χαμηλά φυτά δηλαδή, καλύπτουν το έδαφος και δημιουργούν έναν χλοοτάπητα θα λέγαμε, ο οποίος με το ριζικό του σύστημα συγκρατεί το έδαφος στη θέση του και δεν το αφήνει να παρασυρθεί από το νερό της βροχής ή το λιώσιμο των χιονιών”.

“Όταν πάει ένα αυτοκίνητο και μπαίνει σε αυτούς τους χώρους και αρχίζει να κάνει επικίνδυνους ελιγμούς και στροφές, οι ρόδες του οχήματος σκάβουν το έδαφος, δημιουργούν αυλακιές και όταν θα αρχίσει να λιώνει το χιόνι ή όταν θα πέσουν μεταγενέστερα έντονες βροχές, θα μπαίνει το νερό μέσα σε αυτές τις αυλακιές και θα διαβρώνει πολύ γρήγορα το έδαφος. Το αποτέλεσμα είναι πάρα πολύ σημαντικό, διότι αυτό το έδαφος δεν αναπληρώνεται εύκολα, δηλαδή αυτή η ζημιά είναι μη αντιστρεπτή. Δεν υπάρχουν σήμερα οι φυσικές διεργασίες που υπήρχαν την εποχή των παγετώνων για να αναπληρώνουν το έδαφος που χάνεται και έχουμε έτσι αυτή τη λεγόμενη απώλεια του εδάφους, η οποία είναι πάρα πολύ σημαντική, όταν μιλάμε για βουνά που είναι βράχοι και το μόνο γόνιμο έδαφος είναι αυτό που συγκεντρώνεται στα μικρά ή μεγάλα οροπέδια”, συνεχίζει  ο κ. Φασουλάς, κάνοντας λόγο στη συνέχεια για τις συνέπειες στη βιοποικιλότητα.

“Έχουμε απώλεια του εδάφους, που αυτό οδηγεί στη συνέχεια σε απώλεια βιοποικιλότητας, γιατί αυτά τα οροπέδια φιλοξενούν αρκετές ιδιαίτερες μορφές ζωής, οι οποίες πολλές φορές είναι προσαρμοσμένες μόνο σε αυτά τα οροπέδια. Έχουμε ένα συγκεκριμένο φυτό, εδώ στον Ψηλορείτη, το οποίο ζει μόνο σε δύο οροπέδια της περιοχής και δεν είναι απλό είδος, είναι γένος ολόκληρο, που υπάρχει μόνο σε αυτά τα δύο οροπέδια. Παράλληλα, έχουμε κρόκους, ορχιδέες και πολλά άλλα ιδιαίτερα φυτά, τα οποία καταστρέφονται μαζί με την καταστροφή του εδάφους”, αναφέρει χαρακτηριστικά.

Η παρούσα κατάσταση στον Ψηλορείτη αντικατοπτρίζει μια σύνθετη πραγματικότητα, καθώς οι περιβαλλοντικές προκλήσεις συνδέονται άρρηκτα και με σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις. Η απώλεια του εδάφους, λόγω της ανεξέλεγκτης κυκλοφορίας οχημάτων σε ευαίσθητες περιοχές, δεν αποτελεί μόνο περιβαλλοντική απειλή, αλλά αποτελεί και απειλή σημαντικής οικονομικής ζημίας.

Η απώλεια αυτού του εδάφους επηρεάζει άμεσα τη βλάστηση και, ως αποτέλεσμα, οδηγεί σε ανάγκη αγοράς ζωοτροφών για τη διατήρηση των κοπαδιών. Η σύνθετη φύση του προβλήματος καθιστά αναγκαία τη στενή συνεργασία και την ευαισθητοποίηση των τοπικών αρχών, καθώς και της κοινότητας του Γεωπάρκου.

“Είναι μη αναστρέψιμη η ζημιά δυστυχώς, και για αυτό είναι σημαντικό να ενημερωθεί και να ευαισθητοποιεί ο κάθε πολίτης”.

Ο Δήμος Ανωγείων, που διαχειρίζεται ένα μεγάλο μέρος του βουνού του Ψηλορείτη, έχει αναγνωρίσει τον κίνδυνο και ετησίως εκδίδει απαγορευτικές διατάξεις για την προστασία του εδάφους. Ωστόσο, η επανάληψη των φαινομένων αναδεικνύει την ανάγκη λήψης δραστικών πρωτοβουλιών και ευαισθητοποίησης του κοινού.

Χαρακτηριστικά ο κ. Φασουλάς αναφέρει σχετικά: “Έχουμε πολύ μεγάλη οικονομική ζημιά, διότι από αυτή τη χαμηλή βλάστηση, τρέφονται τα κοπάδια που ζουν στον Ψηλορείτη. Οπότε, η απώλεια αυτού του εδάφους, οδηγεί σε απώλεια της βλάστησης και οικονομική ζημιά που πρέπει να καλυφθεί με ζωοτροφίες. Το πρόβλημα είναι σύνθετο και για αυτό υπάρχει μεγάλη ευαισθητοποίηση από τους Δήμους στην περιοχή του Γεωπάρκου. Μάλιστα, θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο Δήμος Ανωγείων συγκεκριμένα, ο οποίος έχει στην έκτασή του ένα μεγάλο μέρος του βουνού του Ψηλορείτη, που έχει και αρκετά οροπέδια, σχεδόν κάθε χρόνο εκδίδει απαγορευτικές διατάξεις για την οδήγηση εκτός οδικού δικτύου, ενώ υπάρχουν και πινακίδες που ενημερώνουν τον επισκέπτη ότι απαγορεύεται η εκτός δρόμου οδήγηση. Υπάρχουν ανακοινώσεις από το ΔΤ, ωστόσο τα φαινόμενα αυτά επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο. Είναι μη αναστρέψιμη η ζημιά δυστυχώς, και για αυτό είναι σημαντικό να ενημερωθεί και να ευαισθητοποιεί ο κάθε πολίτης”.