ΘΑ ΜΑΣ ΚΟΨΟΥΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΑΦΕ: ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΠΑΛΙ Η ΤΙΜΗ

Δεδομένα στη γειτονιά σου έχεις ουκ ολίγες επιλογές, όταν θες να αγοράσεις έναν καφέ. Αν ενδιαφέρεσαι να παραγγείλεις, οι επιλογές γίνονται απεριόριστες. Καταλήγεις στην επιχείρηση που προσφέρει τον καφέ που σου αρέσει -δεν απολαμβάνουμε ήδη τα ίδια χαρμάνια και τα ίδια αρώματα, για αυτό και υπάρχουν πάρα πολλά.

Έρχεται ο καφές, πίνεις μια γουλιά και σκέφτεσαι πως κάτι έχει πάει λάθος. Δεν είναι η γεύση που ξέρεις και σου αρέσει. Άσε που τον πληρώνεις ακριβότερα.

Γιατί αυξάνεται πάλι η τιμή της εκ των τελευταίων απολαύσεων που μας έχουν απομείνει σε μια εποχή που οι ανατιμήσεις δεν σταματούν ποτέ και για κανένα λόγο; Θα το εξηγήσουμε αναλυτικά, όπως και θα ενημερώσουμε γιατί πρέπει να προβληματιστείς αν ο καφές που παίρνεις εδώ και καιρό κάθε ημέρα, έχει πια άλλη γεύση.

Τι συμβαίνει;

Φτιάξε καφέ να στα πω.

Ήλθε η ώρα να δούμε ποιος μας κοροϊδεύει, όπως καλούμαστε να περιορίσουμε την κατανάλωση και αυτού του προϊόντος. Eκτός και αν έχεις -ή θες- να δίνεις 156 ευρώ το μήνα σε αυτήν την κατεύθυνση.

ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 2025 Η ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΚΑΦΕ ΕΚΑΝΕ CAREER HIGH

Δεν ξέρω αν παρακολουθείς κάποιο σπορ, για αυτό και θα αναφέρει πως όταν ο όποιος αθλητής κάνει την καλύτερη (μεγαλύτερη σε αριθμό) επίδοση της καριέρας του, λέγεται career high. Ε, αυτό ζει και ο καφές φέτος στην προθεσμιακή αγορά -λειτουργεί ως σημείο αναφοράς για την τιμή του φυσικού καφέ.  Εάν η προθεσμιακή τιμή για τον καφέ που θα παραδοθεί τον Μάρτιο είναι υψηλή, αυτό σημαίνει ότι οι έμποροι, οι ψήστες και οι παραγωγοί αναμένουν ότι ο καφές θα είναι πιο ακριβός τη δεδομένη χρονική περίοδο.

Οι τιμές έφτασαν στα υψηλότερα επίπεδα που έχουν καταγραφεί από το ‘70, με την ποικιλία arabica να ξεπερνά τα 3.60 δολ. (3.43 ευρώ) ανά λίβρα (450 γραμμάρια) στις αρχές του 2025. Η αύξηση συγκριτικά με την τιμή την ίδια περίοδο του 2024 είναι της τάξεως του 75% (2.06 δολάρια ανά λίβρα). Σημαντικές αυξήσεις προφανές, έχουν και οι τιμές της ποικιλίας robusta.

Η άνοδος εν τω μεταξύ, δεν πρόκειται να σταματήσει κάπου εδώ.

Δεν βοηθούν τα κλασικά θέματα (πχ προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και άρα πάντα αυξημένο κόστος μεταφοράς) ή ρυθμιστικές αλλαγές του τύπου της οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αποψίλωση των δασών (o EUDR έχει σχεδιαστεί για την καταπολέμηση της παγκόσμιας αποψίλωσης και υποβάθμισης των δασών διασφαλίζοντας ότι τα προϊόντα που πωλούνται εντός ή εξάγονται από την ΕΕ δεν συμβάλλουν σε αυτά τα περιβαλλοντικά ζητήματα). Eπίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ τον γενικό πληθωρισμό και φυσικά, τον καιρό.

Σύμφωνα με επίσημες πηγές από το Υπουργείο Γεωργίας της Βραζιλίας, η χώρα αναμένει να συγκομίσει φέτος 51.8 εκατομμύρια σακούλες καφέ των 60 κιλών. Είναι μειωμένες κατά 600.000 σακούλες σε σχέση με το 2024. Ως λόγος αναφέρεται ότι ο μεγαλύτερος παραγωγός κόκκων arabica στον κόσμο, πέρασε μια σοβαρή ξηρασία, την οποία διαδέχθηκαν έντονες βροχοπτώσεις.

Ο συνδυασμός επηρέασε την απόδοση των καλλιεργειών το 2025, με την Βιομηχανία Καφέ της χώρας (ABIC) να ενημερώνει ότι οι τιμές θα πέσουν το 2026, οπότε εκτιμούν πως η συγκομιδή θα είναι μεγαλύτερη.

Bέβαια, τότε το πιθανότερο είναι να έχουν επιβληθεί -σε όλο το εύρος- οι εμπορικοί δασμοί που έχει τάξει ο Ντόναλντ Τραμπ (γίνεται ξεκάθαρο πως οι δασμοί στις εισαγωγές ή τις εξαγωγές καφέ αυξάνουν το κόστος για τους παραγωγούς, τους εξαγωγείς ή τους εισαγωγείς).

Άρα, μην ελπίζεις σε θαύματα: πως η τιμή του αγαπημένου σου ροφήματος θα “πέσει” ποτέ, γιατί θα αποκατασταθεί η παραγωγή.

Το last year της ευθύνης των Κινέζων

Ένα από τα πράγματα που διαρρέονται από κυβερνητικούς κύκλους, ως προς την επιμονή της πολιτείας να εκμεταλλεύεται στο έπακρο τον καφέ, με συνεχείς αυξήσεις φόρων -που είναι άχαστοι, αφού εμείς δεν μειώνουμε την κατανάλωση-, είναι πως δεν φτάνουν οι ποσότητες γιατί έχουν μπει στη μέση οι Κινέζοι.

Ήταν δηλαδή, που ήταν μεγαλύτερη της προσφοράς η παγκόσμια ζήτηση, έγινε ακόμα πιο μεγάλη η διαφορά.

Το 2023 έγινε γνωστό πως οι Κινέζοι άφησαν το τσάι στην άκρη και έπιασαν τον καφέ, με την κατανάλωση να αυξάνεται κατά 15% -δηλαδή, 3.080.000 σακούλες- και τις καφετέριες να αυξάνονται κατά 49.691. Η Σανγκάι έγινε η πόλη με τις περισσότερες καφετέριες: έως το τέλος του 2023 υπήρχαν στην πόλη 9.553 επιλογές.

Το 2024 η Κίνα έγινε η χώρα με τα περισσότερα καταστήματα καφέ στον κόσμο, όπως ανέφερε το World Coffee Portal. Άφησε τις ΗΠΑ στη δεύτερη θέση.

ΟΙ ΦΟΡΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

Η τιμή του εθνικού -σε χρήση- προϊόντος είχε αυξηθεί κατά 50% από τον Νοέμβριο του 2023 έως το Μάιο του 2024, με την ενεργειακή κρίση να είναι ένας από τους κύριους παράγοντες, συν όσα διαβάσατε έως εδώ. Οι έχοντες γνώση δήλωναν βέβαιοι πως η αύξηση θα συνεχιστεί, δεδομένων και όσων γίνονταν στη Διώρυγα του Σουέζ με τους Χούθι.

Σαν να μην ήταν όλα αυτά αρκετά, η κυβέρνηση είχε αποφασίσει αύξηση ΦΠΑ και έτσι είχαν προκύψει οι εκτιμήσεις πως θα πληρώναμε 3 τον καφέ στο χέρι από τον περασμένο Ιούνιο.

Ο Τάσος Γιάγκογλου, πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Καφέ είχε πει στο NEWS 24/7 πως «πρέπει να θυμόμαστε πάντα πως πρόκειται για προϊόν που διαπραγματεύεται στα χρηματιστήρια, ενώ είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικός ο παράγοντας επιβολής ειδικού φόρου κατανάλωσης στο κιλό του καφέ -από την Πρωτοχρονιά του 2017. Είναι αξιακός φόρος που αποδίδει 140.000.000 ευρώ ετησίως.

Επιβαρύνει κατά 2 ευρώ τον ωμό, ακατέργαστο καφέ και τον επεξεργασμένο, κατά 3 ευρώ το προϊόν εμπορίας που έρχεται από το εξωτερικό και κατά 4 ευρώ τον στιγμιαίο.

Μόλις επιβλήθηκε διπλασίασε τις ανάγκες ρευστότητας των επιχειρήσεων. Με τη χρηματιστηριακή αξία του καφέ, αυτός ο φόρος επιβαρύνει μεσοσταθμικά την τιμή του καφέ κατά 50 με 55%».

Μια λύση θα ήταν η εξαφάνιση του ειδικού φόρου ή η απομείωση του, αν η κυβέρνηση ήθελε να βοηθήσει την αγορά. Τι έκανε;

Τον Ιούλιο διατήρησε τον ΦΠΑ του 13% ως φόρο στον καφέ που παίρνουμε στο χέρι και αύξησε σε 24% τον ΦΠΑ του καφέ που σερβίρεται.

Την ίδια ώρα, ένας σωστός επιχειρηματίας έπρεπε να συνεχίσει να αντιπαλεύει  και με τις γενικότερες αυξήσεις σε ό,τι είναι απαραίτητο για να πιεις εσύ έναν καφέ (βλ. μισθοί, κόστος ποτηριών, καλαμακίων, μαχαίρια που κόβουν τον καφέ στο μύλο «και δεν είναι μικρό κόστος», θερμοκρασία νερού, καλής ποιότητας νερό -με φίλτρο που θέλει αλλαγή κάθε 6 μήνες και κοστίζει 300 ευρώ κ.α.).

Τον Νοέμβριο του 2024 αυξήθηκε εκ νέου η τιμή του καφέ κατά 6%. Κάποιοι επιχειρηματίες απορρόφησαν τις αυξήσεις, άλλοι τις μετακύλησαν στους καταναλωτές.

Τώρα τις μετακυλούν όλοι, καθώς αυξάνεται και πάλι η τιμή του βασικού προϊόντος, σε ποσοστό άνω του 10%.

ΓΙΑΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΓΕΥΣΗ ΤΟΥ ΚΑΦΕ ΣΟΥ

Ο αντίκτυπος όλων των παραπάνω στο λιανικό εμπόριο φαίνεται στις συσκευασίες των μεγάλων brands, που αυξάνουν την τιμή ή μειώνουν το μέγεθος των προϊόντων για να αντισταθμίσουν το αυξημένο κόστος των κόκκων καφέ.

Προφανώς υπάρχουν και οι θρίαμβοι της κερδοσκοπίας.

Παράδειγμα;

Οι κερδοσκόποι μπορεί να αγοράσουν συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (βλ. δεσμευτική συμφωνία και υποχρέωση για αγοραπωλησία ενός περιουσιακού στοιχείου, μεταξύ ενός αγοραστή και ενός πωλητή, σε προκαθορισμένη μελλοντική χρονική στιγμή (maturity) και σε προκαθορισμένη τιμή), όταν προβλέπουν ότι οι τιμές του καφέ θα αυξηθούν. Εάν η τιμή όντως αυξηθεί, μπορούν να πουλήσουν αυτά τα συμβόλαια με κέρδος χωρίς να έχουν ποτέ φυσικό καφέ στην κατοχή τους.

Μετά έχεις τις εμπνεύσεις επιχειρηματιών επηρεάζουν τη γεύση του καφέ που πληρώνεις. Αν νιώθεις πως κάτι έχει αλλάξει στον καφέ που αγοράζεις καιρό, το πιθανότερο είναι πως δεν έπαθαν κάτι οι γευστικοί σου κάλυψες, αλλά κάτι άλλαξε στη σύσταση.

Όπως αναφέρουν άνθρωποι που δραστηριοποιούνται στο χώρο -οι οποίοι θέλουν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους- υπάρχουν επιχειρηματίες που αυξάνουν την τιμή και μειώνουν την ποσότητα του προϊόντος που χρησιμοποιούν.

Ενώ ο εσπρέσο freddo έχει «απαρέγκλιτα» 18 γραμμάρια καφέ, κάποιοι χρησιμοποιούν λιγότερα γραμμάρια. Όποιος κόβει ακόμα και 2, εξασφαλίζει στο τέλος του μήνα ποσότητα ίση με μισή σακούλα.

Μια άλλη μέθοδος που εξοικονομούν χρήματα οι επιχειρηματίες, είναι να αναμειγνύουν την ποικιλία που ενημερώνουν πως έχουν -και σε έχει κερδίσει- με μια πολύ κατώτερη. Προφανώς δεν ενημερώνουν τους καταναλωτές. Επίσης, συχνά αυξάνουν και την τιμή, αφού το κάνουν όλοι.

Άλλοι επιχειρηματίες ‘κόβουν’ ό,τι μπορούν από τα ποτήρια, τα καλύμματα τους ή τα καλαμάκια, ώστε να έχουν ένα κέρδος όπως αυξάνεται διαρκώς η τιμή του καφέ. Κάτι που όπως μπορείς να καταλάβεις, δεν αλλοιώνει το αποτέλεσμα.

Πού καταλήγουμε;

Στο ότι αν έχεις καταλάβει πως κάτι έχει αλλάξει στον καφέ σου, αλλά δεν μπορείς να το προσδιορίσεις, επίλεξε άλλη επιχείρηση που θα σε ικανοποιεί. Έτσι κι αλλιώς, πληρώνεις τον κούκο αηδόνι. Τουλάχιστον να πίνεις κάτι που σου αρέσει, τιμώντας το value for money κάτι που πια κάνεις παντού και πάντα -για να επιβιώσεις εντός και εκτός εισαγωγικών.

Έχε στο πίσω μέρος του μυαλού σου πως -όπως με διαβεβαίωσαν όσοι μίλησα- σύντομα θα δίνεις 3 ευρώ για έναν καφέ στο χέρι.