ΘΥΜΑΤΑ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΑΠΕΥΘΥΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΤΕΣ ΤΟΥΣ

Ερευνήτρια διεθνούς κινήματος που ασχολείται με τον εκφοβισμό βρίσκεται στην Ελλάδα και προσπαθεί να καταλάβει τι συμβαίνει με τα παιδιά που έχουν γεννηθεί στη χώρα μας, ωστόσο η πολιτεία αρνείται να τα αναγνωρίσει ως πολίτες της και τα σχολεία να τα σεβαστούν ως ανθρώπινα όντα.

Για πρώτη φορά, ο λόγος δίνεται στα θύματα φυλετικού εκφοβισμού και για την ακρίβεια, σε θύματα αφροφοβίας, τα οποία μιλούν για όσα νιώθουν όταν κακοποιούνται, αποκλείονται και χλευάζονται από συνομηλίκους, αλλά και από τους δασκάλους και τους καθηγητές τους, ενήλικες που υποτίθεται πως θα έπρεπε να τα προστατεύσουν.

Όπως και οι γονείς τους, που τους περισσότερες φορές τους λένε να σιωπήσουν.

Αυτά τα παιδιά μαθαίνουν να διαχειρίζονται τις εμπειρίες τους, απευθύνονται στους κακοποιητές τους και εξηγούν πόσο απλό είναι τελικά, να γίνει συμπεριληπτική η ελληνική κοινωνία.

E and P

Μια γυναίκα προσπαθεί να κάνει τη δουλειά της ελληνικής κυβέρνησης

Η Kainaat Maqbool πήρε πτυχίο δημοσιογραφίας και μαζικής επικοινωνίας στη χώρα της, από το διεθνές γνωστό για την έμφαση στις έρευνες University of Κarachi. Ακολούθησε το μάστερ στη ψηφιακή επικοινωνία (σε πολιτικές και καινοτομία), η μετακόμιση στις Βρυξέλλες για ερευνητική δουλειά επί της τεχνητής νοημοσύνης στην υπηρεσία του κοινού καλού, τα εκπαιδευτικά σεμινάρια επί των ψηφιακών ικανοτήτων στο Japan International Cooperation Agency, η δουλειά σε αμερικανική εταιρία επικοινωνιών και περιεχομένου και η υποτροφία που την έφερε στην Ελλάδα και το Tμήμα Media και Επικοινωνίας του ΕΚΠΑ.

Η Kainaat επιλέχθηκε για το project PARTICIPATE των 10 υπότροφων σε διάφορα πανεπιστήμια της Ευρώπης που επικεντρώνουν σε τέσσερις βασικούς τομείς του διαδικτυακού εκφοβισμού:

α) την προέλευση και τις επιπτώσεις,
β) τους γονείς και δάσκαλοι/επαγγελματίες, ως προς τις πιθανές παρεμβάσεις και την επικοινωνία
γ) την τεχνολογία και μέσα κοινωνικής δικτύωσης και
δ) τις κοινωνικές και διακρατικές πτυχές του διαδικτυακού εκφοβισμού.

Eξηγεί στο NEWS 24/7 ότι «επέλεξα τον φυλετικό εκφοβισμό στην Ελλάδα, από την αφροφοβική οπτική. Όπου ‘φυλετικός εκφοβισμός’, είναι η κακοποίηση, η κακή συμπεριφορά, ο αποκλεισμός, η κοροϊδία κάποιου με βάση την καταγωγή του ή με βάση τη φυλή του.

«Προσπαθώ να διαπιστώσω τι πιστεύουν τα παιδιά που δέχονται την κακοποίηση για τους παράγοντες που παίζουν ρόλο ως προς αυτήν, αλλά και ποιοι είναι οι παράγοντες που παιδιά προβαίνουν σε τακτικές φυλετικού εκφοβισμού. Για ποιο λόγο τον κάνουν».

Σε δεύτερο χρόνο θέλω να μελετήσω τις συνέπειες της ρατσιστικής βίας, του ρατσιστικού εκφοβισμού και κυβερνοεκφοβισμού, αφού πια το bullying συμβαίνει παντού.

Δουλεύω με τα παιδιά για να δούμε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε στη διαχείριση αυτών των εμπειριών, στο σχεδιασμό παρεμβάσεων, την πρόταση μέτρων και στρατηγικών που μπορούν να βοηθήσουν στην εξάλειψη του φαινομένου, που έχουν πρακτική εφαρμογή στα σχολεία, τους δημόσιους χώρους και τελικά συνολικά στην κοινωνία, ώστε να γίνει πιο συμπεριληπτική προς εκείνους που δεν έχουν ελληνικό background.

Ο στόχος είναι να δούμε πώς το να έχει κάποιος αφρικανική ταυτότητα συνδέεται με τον εαυτό του στην Ελλάδα, και την επιρροή των εμπειριών που βιώνει εδώ όπου δεν αναγνωρίζεται ως νόμιμος πολίτης -πέραν ελαχίστων περιπτώσεων που μολονότι είναι στα χαρτιά Έλληνες πολίτες, δεν αναγνωρίζονται ως τέτοιοι από τους Έλληνες, καθώς διαφέρουν από αυτούς στο παρουσιαστικό.

Μιλάω με μετανάστες δεύτερης γενιάς -μετά το κύμα του 2000-, παιδιά που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και τώρα είναι ανήλικα, όπως μιλάω και με τους γονείς τους.

Ο τρόπος που κάνουμε ό,τι κάνουμε, είναι μια πολύ συμμετοχική διαδικασία. Κάνουμε τα πάντα μαζί. Σχεδιάζουμε τα πάντα μαζί. Έχουμε δημιουργικά εργαστήρια, όπου καθόμαστε παρέα και δημιουργούμε καλλιτεχνικό υλικό, περιεχόμενο στο οποίο τα παιδιά παρουσιάζουν

• πώς τους επηρεάζει ο φυλετικός εκφοβισμός,
• πώς τα κάνει να νιώθουν,
• τι θέλουν να ρωτήσουν τους κακοποιητές τους και
• τι είναι χρήσιμο να περιλαμβάνει μια εκστρατεία που θα τελειώσει το φαινόμενο».

The Anti-Bullying Collective

Ποιο είναι το πρόβλημα που αναφέρουν περισσότερο τα παιδιά

«Έως αυτήν τη φάση της εργασίας μου, το κύριο πρόβλημα είναι τα σχολεία. Τα παιδιά κακοποιούνται πολύ σε αυτά. Υπάρχει μια κοινή τάση να χρησιμοποιείται η λέξη που αρχίζει από “n” ως αστείο. Όταν γίνονται αναφορές στους δασκάλους ή στους διευθυντές των σχολείων, εκείνοι είναι απορριπτικοί. Δεν παίρνουν αυτά που λένε τα παιδιά σοβαρά.

Όταν δέχεται ένας Αφροέλληνας bullying (στην περίπτωση των αγοριών υπάρχουν φαινόμενα ακραίας βίας) από κάποιον λευκό Έλληνα, συνήθως είναι αυτός που αποβάλλεται παρ’ ότι είναι το θύμα.

«Τα παιδιά νιώθουν εγκλωβισμένα, αιχμάλωτα σε έναν εφιάλτη».

Αν τώρα, ένας Αφροέλληνας απαντήσει στις προκλήσεις ή προκαλέσει Έλληνα, ο δάσκαλος παρεμβαίνει να σταματήσει τον τσακωμό και τιμωρεί πάλι τον Αφροέλληνα.

Όταν τώρα, τα παιδιά αναφέρουν στους γονείς τους τι τους έχει συμβεί, συνηθέστερα εκείνοι τους αλλάζουν σχολείο ή τους λένε να κάνουν ό,τι μπορούν για να περνούν απαρατήρητα -ιδιαίτερα όταν τα θύματα είναι κορίτσια. Να ‘μην δίνουν δικαιώματα’, να μη μιλούν, να μην αντιδρούν. Η λογική τους, την οποία ακολουθούν και οι ίδιοι στις ζωές τους, είναι πως όσο πιο αόρατος είσαι, τόσο λιγότερο σε παρενοχλούν’.

Όσοι επιχειρούν να διαμαρτυρηθούν στα σχολεία, οι δάσκαλοι επίσης τους απορρίπτουν. Κάποιοι απευθύνονται και στους γονείς του παιδιού που εκφοβίζει. Ανεξάρτητα από την αντίδραση αυτών των γονέων, τα παιδιά που ζουν τον εκφοβισμό αντιλαμβάνονται ότι οι δικοί τους γονείς αγωνίζονται για εκείνα και τα δικαιώματά τους και έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.

Τα περισσότερα παιδιά λένε πως θα ήθελα οι γονείς τους να καταλαβαίνουν τι περνούν. Παράλληλα, αντιλαμβάνονται γιατί προτείνουν να μην αντιδρούν, καθώς νιώθουν κι εκείνοι αιχμάλωτοι του συστήματος, σε χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Ενώ δουλεύουν 15, 16 ώρες την ημέρα δεν είναι βέβαιοι αν θα έχουν φαγητό στο τραπέζι.

Στο μυαλό των παιδιών είναι σημαντικό να δοθεί και στους γονείς τους ο χώρος να καταλάβουν τι συμβαίνει εκεί έξω, στον κόσμο των παιδιών τους».

Η ανεπαρκής εκπαίδευση των δασκάλων και καθηγητών

«Τα παιδιά καταλαβαίνουν ότι είναι ανθρώπινα όντα, με δικαιώματα για τα οποία πρέπει να αγωνίζονται. Δεν τους αρκεί απλά, να υπάρχουν.

Ως εκ τούτου, έχει δημιουργηθεί η ολοένα αυξανόμενη τάση της φυσικής βίας ως απάντηση στη φυσική βία, αντί της χρήσης λέξεων.

Νομίζω λοιπόν, πως τα σχολεία είναι είναι τα μέρη όπου συμβαίνει το μεγαλύτερο μέρος αυτής της πραγματικότητας (ρατσιστική βία, υποτιμητικοί όροι, παρενόχληση, προκαταλήψεις), με τους δασκάλους να είναι υπεύθυνοι, όταν χρησιμοποιούν ως πρόσχημα πως η προσβολή ήταν ένα αστείο που έκανε το όποιο παιδί.

Οι δάσκαλοι δεν είναι επαγγελματικά εξοπλισμένοι να χειριστούν αυτά τα γεγονότα και οι ψυχολόγοι στα σχολεία που θα μπορούσαν να είναι μια διέξοδος, ένας ασφαλής χώρος για να μιλούν -να εκφράζονται- σε κάποιον που ακούει, μπορεί να τους καταλάβει και να τους συμβουλεύσει επί του πώς μπορούν να επεξεργαστούν την πραγματικότητά τους, δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε.

Συνήθως είναι φοιτητές ψυχολογίας που κάνουν την εκπαίδευσή τους μέσα στο σχολείο, ενώ αλλάζουν συνέχεια».

Τα μέσα διαχείρισης της αποπνικτικής πραγματικότητας

Στα workshops που κάνει η Kainaat προσπαθεί να βοηθήσει τα παιδιά να καταλάβουν τι συμβαίνει (αφού δεν τους το εξηγεί κανείς άλλος) και να βρουν τρόπους να το διαχειριστούν στο μυαλό και στην πράξη. «Ένας τρόπος είναι να παίζουμε παιχνίδι ρόλων, ώστε τα παιδιά να εκφράζουν τα συναισθήματα που τους προκαλεί ο εκφοβισμός.

Τον αντίκτυπο που έχει στη ψυχική τους υγεία -πολλές φορές έχουμε περιστατικά αυτοτραυματισμού- και την ταυτότητά τους. Για παράδειγμα, λένε πως η χώρα των γονιών τους είναι -ας πούμε- η Νιγηρία, αλλά δεν την έχουν επισκεφτεί ποτέ. Έχουν γεννηθεί και έχουν μεγαλώσει στην Ελλάδα, όπου επίσης δεν νιώθουν πως είναι η χώρα τους.

Πολλές φορές οι συζητήσεις επικεντρώνονται γύρω από αυτό που νιώθουν, όταν αστειεύονται για εκείνα. Πως δεν θέλουν να πάνε σχολείο ή να βγουν από το σπίτι τους».

ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΝ ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ

«Το πρώτο πράγμα που λένε όλα τα παιδιά πως χρειάζεται να γίνει στα σχολεία, είναι ουσιαστική εκπαίδευση κατά του εκφοβισμού. Προγράμματα που θα βοηθήσουν τους μαθητές να κατανοήσουν πλήρως τις επιπτώσεις του, αντί του να εμφανίζεται μια στο τόσο κάποιος εξωτερικός να τους μιλάει μόνο θεωρητικά για το φαινόμενο.

Τονίζουν την ανάγκη εκπαίδευσης και των δασκάλων, επί της διαφορετικότητας, αφού δεν είναι ομοιογενής ο πληθυσμός των σχολείων τους. Άρα οφείλουν να μαθαίνουν για τις χώρες καταγωγής των μαθητών, ώστε να σέβονται τα ήθη και τις παραδόσεις και να μην συμμετέχουν στην κοροϊδία.

Θα βοηθούσαν και τακτικές αξιολογήσεις δασκάλων, καθηγητών και διευθυντών, ως προς το πώς χειρίζονται τους μαθητές. Ένας μηχανισμός λογοδοσίας που θα εξετάζει τα παράπονα των παιδιών επί συμπεριφορών δασκάλων και διευθυντών. Λένε πως χρειάζονται κάποιον να λαμβάνει σοβαρά υπ’ όψιν του όσα περνούν.

Κάτι άλλο που αναφέρουν συχνά τα παιδιά είναι ότι ναι μεν, η κυβέρνηση εισάγει τους νόμους για τα εγκλήματα μίσους και τα ρατσιστικά εγκλήματα, αλλά δεν εφαρμόζονται.

«Αυτό που συμβαίνει είναι να συνεχίζονται οι τυχαίες αστυνομικές επιχειρήσεις και τα περιστατικά αστυνομικής βίας στις γειτονιές των μαθητών που βλέπουν αστυνομικούς να τους αρπάζουν τα υπάρχοντα τους και να τους υποβάλλουν σε σωματικό έλεγχο, άνευ λόγου και αιτίας. Επειδή διαφέρει το χρώμα στο δέρμα τους.

Τα παιδιά λένε πως θα είχε νόημα η κυβέρνηση να μην αρκείται στο να χρησιμοποιεί λόγια, αλλά να περνάει και στις πράξεις».

Ρώτησα τι μπορούν να κάνουν τα ίδια τα παιδιά, αλλά ανακάλεσα. Δεν θέλω να ζω σε έναν κόσμο που απαιτούμε από ανήλικους να βρίσκουν λύσεις στα προβλήματα που δημιουργούν ενήλικες. Ξέρω πως αυτή είναι η πραγματικότητα.

Δεν σημαίνει όμως, κι ότι μου αρέσει. Ή ότι συνυπάρχω δίχως μεγάλη προσπάθεια με όσους εθελοτυφλούν, γνωρίζοντας πως καταστρέφουν τις ψυχές -και ενίοτε τις ζωές- παιδιών.

Μπορείς να δεις πώς τα παιδιά έχουν εκφράσει όσα ζουν

Το Anti-Bullying Collective είναι μέρος ενός τριετούς ερευνητικού προγράμματος που έχει ως στόχο να αποκαλύψει την ανισότητα και να αντιμετωπίσει τη φτώχεια στην Έρευνα Για Τον Φυλετικό Εκφοβισμό. Πρόκειται για προσπάθεια που έχει στο ‘τιμόνι’ νέους, οι οποίοι θέλουν να δημιουργήσουν κίνημα που θα υψώσει τη φωνή ενάντια στον φυλετικό (κυβερνο)εκφοβισμό.

Αφήνει κατά μέρους «τα αποικιακά ιδεώδη της δυτικής έρευνας» και επικεντρώνεται στη συμμετοχική, δημιουργική έκφραση που εμπλέκει τη νεολαία μας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Επίσης, εξερευνά χώρους για αντι-αφηγήσεις, ώστε να μπορούν να χτίσουν ή να διεκδικήσουν την ταυτότητά τους, όπως θέλουν.

Η Kainaat εξακολουθεί να εργάζεται στην ιστοσελίδα αυτού που ξεκίνησε ως διαδικτυακή συλλογικότητα κατά του εκφοβισμού και έχει ως στόχο να γίνουν περισσότερες εκθέσεις, με τις δημιουργίες των παιδιών που είναι σχετικές με τις εμπειρίες τους.

«Όλο και περισσότεροι άνθρωποι αλληλεπιδρούν με αυτά που έχουν κάνει τα παιδιά. Θα ήθελα λοιπόν, να το συνεχίσω αυτό πέραν του διδακτορικού μου», με την ελπίδα πως θα καταφέρει να βρει έναν τρόπο να αλλάξει το ‘σύστημα’ και να βοηθήσει αυτούς που έχουν ανάγκη.

Της ευχόμαστε κάθε επιτυχία.