ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΟ CHEMSEX ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ;

Το ChemSex αναφέρεται σε μια πρακτική όπου η χρήση ουσιών συνδυάζεται με τη σεξουαλική δραστηριότητα, με στόχο την ενίσχυση της σεξουαλικής απόλαυσης και την παράταση της πράξης.

Αυτή η πρακτική είναι περισσότερο διαδεδομένη στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, ιδιαίτερα στους άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες. Οι ουσίες που χρησιμοποιούνται πιο συχνά είναι η μεθαμφεταμίνη, το G και η μεφεδρόνη.

Καθώς το ChemSex ως φαινόμενο απαντάται στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, τα διασταυρούμενα στίγματα όπως της μη ετεροκανικής σεξουαλικότητας, ταυτότητας φύλου και της χρήσης ουσιών δυσκολεύουν την πρόσβαση των ατόμων σε υπηρεσίες υγείας.

Παρόλα αυτά, αυτές οι υπηρεσίες είναι σημαντικές καθώς η χρήση των chems, ελλοχεύει κινδύνους για τη σεξουαλική υγεία. Παράλληλα, τα άτομα κινδυνεύουν να αναπτύξουν εθισμό στα chems, ενώ συχνά βιώνουν ψυχολογική πίεση και κοινωνική απομόνωση.

Ο Αντώνης Πούλιος, Κλινικός Ψυχολόγος, MSc, PhD και Ψυχαναλυτής, επιστημονικός συνεργάτης της Θετικής Φωνής, αναλύει στο NEWS 24/7 σημαντικά ζητήματα που σχετίζονται με το ChemSex, τονίζοντας την ανάγκη για ενημέρωση και κοινοτική υποστήριξη.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ CHEMSEX

Τι είναι ChemSex και τι όχι;

Δεν είναι chemSex η χρήση οποιασδήποτε ουσίας σε συνδυασμό με το σεξ. Το ChemSex προτάθηκε ως όρος προκειμένου να περιγράψει έναν ιδιαίτερο τύπο σεξουαλικών επαφών με χρήση ορισμένων ουσιών μεταξύ των γκέι, μπάι και άλλων ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες (ΓΜΑΣΑ), καθώς και των τρανς και των μη-δυαδικών ατόμων και συμμετέχουν στην γκέι κουλτούρα σύνδεσης και συνευρέσεων. Ο όρος αυτός κρίθηκε αναγκαίος προκειμένου να ξεπεράσει την απλή περιγραφή μιας συμπεριφοράς και να επισημάνει τις ποιοτικές διαφορές και τις μοναδικές προκλήσεις που χαρακτηρίζουν τη σεξουαλικότητα των ΓΜΑΣΑ.

Αυτή η ιδιαίτερη και μοναδική σύνδεση του ChemSex με το σεξ των ΓΜΑΣΑ, παρουσιάστηκε και στην αναφορά του 3^ου Ευρωπαϊκού Φόρουμ για το ChemSex το 2019, κατά την οποία το ChemSex σχετίζεται με το πώς επηρεάζεται το gay σεξ από:

• Τις κοινωνικές στάσεις απέναντι στους ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπους
• Το τραύμα που είχε η επιδημία του HIV/AIDS στους ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπους και στο σεξ
• Το χρόνιο εκφοβισμό και τη θυματοποίηση των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων
• Τόσο την άμεση όσο και τη συγκαλυμμένη πίεση που ασκείται εντός της κοινότητας των ΑΣΑ
• Τη σημασία των κοινών τελετουργικών δραστηριοτήτων σε μια στιγματισμένη ομάδα, όπως οι ΑΣΑ
• Τις αναπαραστάσεις και τις εντάσεις που αυτές προκαλούν μέσα στην κοινότητα των γκέι σχετικά με τη στάση τους απέναντι στην θηλυκότητα, την αρρενωπότητα (τις συμπεριφορές και τις ταυτότητες που παράγονται από αυτές), ιδίως όσον αφορά την απόλαυση του σεξ και των σεξουαλικών φαντασιώσεων
• Τα dating apps για γκέι άτομα και τις γκέι σάουνες
• Τη διαθεσιμότητα των ουσιών σε ομοφυλόφιλους άντρες, trans και non-binary άτομα μέσω dating apps
• Η πραγματικότητα ότι ΑΣΑ, τρανς και μη-δυαδικά άτομα που κάνουν ChemSex μπορούν επίσης να είναι άτομα που εργάζονται στο σεξ, φυλετικές και εθνοτικές μειονότητες, μετανάστες ή/και φυλακισμένοι. Μπορεί επίσης να αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, εθισμού, αναπηρίες, να ζουν με HIV ή/και HCV, ή να είναι εκτός εργασίας.
• Το σημερινό τραύμα τόσων χαμένων γκέι, τρανς και μη-δυαδικών ατόμων ως αποτέλεσμα εμπλοκής στο ChemSex.

Ποιες είναι οι πιο διαδεδομένες ουσίες που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο του ChemSex; Και ποιοι οι κίνδυνοι;

Στο ChemSex, συνδυάζονται με το σεξ διαφορετικές κατηγορίες ουσιών για ποικίλα αποτελέσματα. Συνήθεις ουσίες είναι ισχυρά διεγερτικά όπως η Κρυσταλλική Μεθαμφεταμίνη (Crystal Methamphetamine, Crystal Meth, Tina, Ice, Crystal) και συνθετικές καθινόνες με ιδιαίτερα γνωστή τη Μεφεδρόνη (Mephedrone, Meow). Η χρήση αυτών των διεγερτικών μαζί με δραστικές ουσίες που εξασφαλίζουν παρατεταμένη στύση, μπορεί να οδηγήσει σε σεξουαλικές συνεδρίες μακράς διάρκειας με αυξημένη πιθανότητα έκθεσης σε επισφαλείς πρακτικές και καταστάσεις. Το G (GHB/GBL) είναι ένα κατασταλτικό που επιφέρει ταυτόχρονα και σεξουαλική διέγερση και το οποίο συσχετίζεται επίσης συχνά με το ChemSex. Το G προκαλεί και σωματική εξάρτηση σχετικά γρήγορα, αν γίνει κατάχρηση, ενώ κατά τη χρήση του μπορεί να προκληθεί εύκολα τοξίκωση, η οποία μπορεί να είναι και θανάσιμη. Άλλες ουσίες που χρησιμοποιούνται, συνήθως συμπληρωματικά, κατά το ChemSex είναι η Κεταμίνη (Ketamine, K, Special K, Vitamin K, Καίτη), η Κοκαΐνη (Coke, Snow, Blow, Chanel, Κοκό), Ecstasy (Κουμπί, E), MDMA (Madonna, Madame, MD, Mandy).

*Πρόσφατα ο Αντώνης Πούλιος δημιούργησε ένα εγχειρίδιο σε σχέση με τη μείωση βλάβης από το chemsex, το οποίο δημοσιεύτηκε από το AIDS Action Europe και αυτή τη στιγμή μεταφράζεται σε 14 γλώσσες, συμπεριλαμβανόμενων των ελληνικών από τη Θετική Φωνή. Το εγχειρίδιο, στην αγγλική του εκδοχή επί του παρόντος, μπορείτε να το βρείτε εδώ.

Πώς θα περιγράφατε την τρέχουσα κατάσταση του ChemSex στην Ελλάδα; Έχει αυξηθεί το φαινόμενο τα τελευταία χρόνια;

H Θετική Φωνή, με στόχο να καλύψει αυτό το κενό γνώσης σε σχέση με το ChemSex στη χώρα, διεξήγαγε την πρώτη έρευνα που εστίασε στη σεξουαλικοποιημένη χρήση ουσιών και το ChemSex σε ΓΜΑΣΑ και ζουν στην Ελλάδα. Η έρευνα έγινε σε συνεργασία με τις Μονάδες Ειδικών Λοιμώξεων (ΜΕΛ) του ΠΓΝ «Αττικόν» και του ΓΝ «Λαϊκό», καθώς και με το Εργαστήριο Κλινικών Ερευνών: Υποκειμενικότητα και Κοινωνικός Δεσμός του Πανεπιστημίου Αθηνών, και δημοσιεύτηκε τον Μάρτη του 2022 στο επιστημονικό περιοδικό International Journal of Sexual Health.

Στην έρευνα συμμετείχαν 485 ΓΜΑΣΑ, ωφελούμενοι των Checkpoint της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, καθώς και των συνεργαζόμενων στην έρευνα ΜΕΛ. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, το 28% έχει εμπειρία χρήσης μη νόμιμων ουσιών στο σεξ, ενώ το 20,4% αναφέρθηκε ειδικά στο ChemSex (κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη, μεφεδρόνη, GBL/GHB). Από αυτούς, το 42,7% χρησιμοποιεί ουσίες τουλάχιστον μία φορά το μήνα, ενώ το 76,3% συνδυάζει διαφορετικές ουσίες. Επιπλέον, οι συμμετέχοντες που εμπλέκονται με ChemSex συχνά ζουν με HIV ή έχουν διαγνωστεί με ΣΜΝ το τελευταίο εξάμηνο. Το chemsex παρατηρήθηκε κυρίως σε άτομα 30-40 ετών που ζουν στην Αθήνα, ενώ τα άτομα που ζουν με HIV δεν ανέφεραν διαφοροποίηση στη συχνότητα χρήσης, αλλά βιώνουν πιο σοβαρές επιπτώσεις από τη χρήση σε σχέση με αυτά που δε ζουν με HIV, κάτι που μπορεί να αποδοθεί στο στίγμα και τη διαθεματική καταπίεση που συνεχίζει να συνδέεται με τον HIV. Παρόλα αυτά, πολλοί από το σύνολο των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι η χρήση ουσιών στο σεξ δεν τους προκαλεί προβλήματα. Αντίστοιχα δεδομένα έχουν καταγραφεί σε μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις όπως το Λονδίνο και το Βερολίνο, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για εξειδικευμένες υπηρεσίες που λαμβάνουν υπόψη τη σεξουαλικότητα και τις ανάγκες της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.

Ο ηθικός πανικός δεν βοηθά, χρειάζεται “νηφαλιότητα” στη διαχείριση.

Οι υπηρεσίες αυτές πρέπει να αποφεύγουν τις παραδοσιακές προσεγγίσεις απεξάρτησης και να προάγουν την ενδυνάμωση της κοινότητας. Όταν η χρήση δεν θεωρείται προβληματική, η μείωση βλάβης είναι σημαντική, καθώς προστατεύει μέχρι ενός βαθμού από επιβλαβείς παρενέργειες των ουσιών. Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να αναγνωρίζουν ότι η ψυχαγωγική χρήση ουσιών δεν είναι σπάνια ή πάντα προβληματική, οπότε συστήνεται να μην αντιδρούν με ηθικό πανικό αλλά εξατομικευμένα και… «νηφάλια».

Η υγεία ορίζεται από τον ΠΟΥ όχι απλώς ως απουσία ασθένειας αλλά ως παρουσία πλήρους ευεξίας σε βιολογικό, ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο κάτι που ισχύει και για τη σεξουαλική υγεία, βεβαίως. Η δράση μας, κατά συνέπεια, πρέπει να στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και την επαύξηση της ευεξίας, τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τους γύρω μας. Με άλλα λόγια, δεν μπορούμε να μιλάμε για σεξουαλική υγεία μόνο ως απουσία κάποιας πάθησης αλλά ως δυνατότητα ευχαρίστησης χωρίς αυτή να παρακωλύεται από στίγμα, ενοχοποίηση και διακρίσεις.

Τι οδηγεί τους ανθρώπους να εμπλακούν σε αυτή την πρακτική; Πότε η κατάσταση θεωρείται προβληματική;

Πριν μιλήσουμε για τα προβλήματα που συνδέονται με τη χρήση, ίσως είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι φαινόμενα όπως αυτή διαμορφώνονται τόσο στις αποδεκτές όσο και στις προβληματικές τους εκδοχές από το κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο στο οποίο εκδηλώνονται. Η ίδια η χρήση ουσιών, λοιπόν, δεν αποτελεί από μόνη της “ασθένεια”, όπως συχνά παρουσιάζεται ή υπονοείται. Αυτή η προσέγγιση στιγματίζει ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων, προκαλώντας τους ντροπή και ενοχές που οδηγούν στην περιθωριοποίησή τους και, βεβαίως, εμποδίζει την αναζήτηση βοήθειας, εφόσον κάποια στιγμή τη χρειαστούν. Η εξάρτηση είναι κάτι “ανθρώπινο, πολύ ανθρώπινο”, αν αναλογιστούμε ότι ως υποκείμενα συγκροτούμαστε από την εξάρτησή μας στον Άλλο, αλλά και πόσο εξαρτώμενα είμαστε, σε κάποιο βαθμό, από άλλους (άτομα, κοινωνία, συλλογικότητες, παρέες κ.ά.) που επηρεάζουν τον αυτοπροσδιορισμό, τη συνείδηση, τις επιθυμίες μας και τον τρόπο που απολαμβάνουμε. Παρά τα φιλελεύθερα προτάγματα, άλλωστε, που εξάρουν την ατομικότητα και την ανεξαρτησία, ας σκεφτούμε πως το γεγονός ότι καθοριζόμαστε από τη σύνδεσή μας από τους άλλους είναι αυτό που μπορεί να μας δώσει την ευκαιρία, δημιουργίας, ευχαρίστησης και, γιατί όχι, επινόησης περισσότερο ή λιγότερο ανατρεπτικών νέων τρόπων να υπάρχουμε ως υποκείμενα αλλά και ως μέλη του κοινωνικού δεσμού.

Για το ChemSex συγκεκριμένα, τώρα, η χρήση των ισχυρών ουσιών που αυτό περιλαμβάνει και η σύνδεσή τους με το εκ των πραγμάτων, όπως έχει δείξει η ψυχανάλυση, περίπλοκο πεδίο της σεξουαλικότητας προσφέρει ίσως μεγάλες δυνατότητες για απόλαυση, εξερεύνηση και υπέρβαση, αλλά παράλληλα κρύβει σημαντικούς κινδύνους. Οπότε, αρχικά μπορούμε να πούμε, έστω καταχρηστικά, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν κανόνες που εφαρμόζονται σε κάθε άνθρωπο, ότι οι άνθρωποι μπαίνουν στο ChemSex για να εξερευνήσουν, να πειραματιστούν και να ενισχύσουν στη σεξουαλική τους εμπειρία. Η πιθανότητα, ωστόσο, απώλειας ελέγχου στη χρήση και ανάπτυξης εθισμού αυξάνεται όταν η χρήση γίνεται εργαλείο διαχείρισης δυσκολιών και προβλημάτων. Για παράδειγμα, μπορεί να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε αναστολές ή τους προβληματισμούς που αφορούν την αρρενωπότητά μας, τον σεξουαλικό μας ρόλο και τις πρακτικές που μας αρέσουν, να αντιμετωπίσουμε το στίγμα του HIV, την αίσθηση ότι το σώμα μας δεν ανταποκρίνεται στα επικρατούντα πρότυπα ή την έλλειψη ενός κοινωνικού δικτύου που μας αποδέχεται. Η χρήση ως μέσο διαχείρισης τέτοιων θεμάτων, σε συνδυασμό με τον εθιστικό χαρακτήρα των ουσιών που χρησιμοποιούνται στο ChemSex, μπορεί να οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο, κάνοντας τη συμμετοχή μας προβληματική.

Ο ψυχολογικός εθισμός είναι συχνά πιο δύσκολα αντιληπτός.

Αν και οι ουσίες όπως η crystal meth και η μεφεδρόνη δεν προκαλούν σωματική εξάρτηση με τη μορφή σωματικών συμπτωμάτων στέρησης, όπως το αλκοόλ ή η ηρωίνη, είναι ιδιαίτερα εθιστικές ψυχολογικά. Αυτός ο ψυχολογικός εθισμός είναι συχνά πιο δύσκολα αντιληπτός. Άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα σχετιζόμενα με την εμπλοκή τους στο ChemSex, επισημαίνουν ότι τα σημάδια αυτής της εμπλοκής εμφανίζονται ύπουλα και σταδιακά, με αποτέλεσμα να γίνονται εμφανή όταν οι επιπτώσεις είναι ήδη αρκετά σοβαρές, οδηγώντας σε ιδιαίτερα δυσάρεστες ή ακόμη και τραυματικές καταστάσεις.

Δεν υπάρχει σαφής ή κοινά αποδεκτός ορισμός του προβληματικού ChemSex. Μολαταύτα, ενδείξεις για προβληματική εμπλοκή με το ChemSex μπορεί να αποτελούν η αδυναμία μας να κάνουμε νηφάλιο σεξ ή να μην το απολαμβάνουμε, ότι μας τρώει περισσότερο χρόνο από όσο θα θέλαμε, ότι χάνουμε την επαφή μας με το εκτός της χρήσης κοινωνικό μας δίκτυο, ότι δεν μπορούμε να απολαύσουμε πράγματα που απολαμβάναμε παλαιότερα ή δεν μας κάνει τίποτα αίσθηση, δε μας κινητοποιεί τίποτα πέραν της χρήσης, καθώς και ότι έχουμε ψυχολογικές δυσκολίες, όπως θλίψη, ευερεθιστότητα, άγχος, καχυποψία και εμμονές (κυρίως ότι μας παρακολουθούν και μας σχολιάζουν οι άνθρωποι γύρω μας) ή και εφιάλτες. Αυτές οι δυσκολίες μπορεί να επιμένουν και μας παρωθούν στο να κάνουμε χρήση για να τις μειώσουμε για λίγο.

Τα παραπάνω δεν είναι μια λίστα συμπτωμάτων με σκοπό τη διάγνωση αλλά ορισμένες σημεία τα οποία, αν εντοπίζουμε στον εαυτό μας, ίσως αξίζει να αναστοχαστούμε τη σχέση μας με το ChemSex και τις συνέπειές του στη ζωή μας. Αν αισθανόμαστε ότι έχουμε χάσει κάπως τον έλεγχο και αντιμετωπίζουμε εμμένοντα προβλήματα, καλό είναι να θυμόμαστε ότι η αντιμετώπιση των δυσκολιών μας είναι εφικτή και μάλιστα μπορεί να είναι μια πολύ δημιουργική διαδρομή: μια ευκαιρία να κατανοήσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και να του παρέχουμε μια καλλίτερη ζωή, η οποία θα μας ταιριάζει περισσότερο. Δεν υπάρχουν σίγουρες και συγκεκριμένες δίοδοι εξόδου από την προβληματική χρήση. Κάθε διαδρομή είναι μοναδική όπως και κάθε άνθρωπος είναι ανεπανάληπτος.

Οι καλύτερες σεξουαλικές εμπειρίες συμβαίνουν όταν προσέχουμε και σεβόμαστε ο ένας τον άλλο.

Η δε κοινότητα οφείλει στην εαυτή της να είναι κοντά στα μέλη της, να μην περιθωριοποιεί, στιγματίζει ή κατηγορεί με μια λογική «ατομικής ευθύνης» το άτομο που χάνει τον έλεγχο, επαναλαμβάνοντας το τραύμα που λίγο ως πολύ όλα τα queer άτομα ζήσαμε στην κοινωνία που ζούμε – ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, δηλαδή, οφείλονται στο ότι εμείς τα ίδια είμαστε προβληματικά, σε δική μας κακή διαχείριση ή έλλειψη προσπάθειας και όχι στις διακρίσεις και τις κοινωνικές ανισότητες που αντιμετωπίζουμε. Οι καλύτερες σεξουαλικές εμπειρίες, άλλωστε, συμβαίνουν όταν προσέχουμε και σεβόμαστε ο ένας τον άλλο, όταν παρέχουμε ασφαλές και διασκεδαστικό περιβάλλον σεξουαλικής έκφρασης και εξερεύνησης.

Ας σταθούμε στο κοινωνικό στίγμα και στην περιθωριοποίηση.

Σίγουρα θα πρέπει να σταθούμε στη ναρκοφοβία που υπάρχει σήμερα στην κοινωνία, δηλαδή στο πλαίσιο μέσα στο οποίο επιφέρονται οι συνέπειες που συζητάμε. Με σημείο αναφοράς του πώς παρουσιάζονται από τα μέσα αλλά και τους επιστημονικούς λόγους ορισμένοι άνθρωποι που κάνουν, για παράδειγμα, χρήση ηρωίνης ή αλκοόλ, η χρήση ψυχοδραστικών ουσιών στο κοινωνικό φαντασιακό αφορά σε άτομα, στην καλλίτερη περίπτωση άρρωστα, στη χειρότερη εγκληματίες. Με άλλα λόγια, η χρήση παραμένει εξαιρετικά στιγματισμένη, γεγονός που από μόνο του προκαλεί προβλήματα και θέτει εμπόδια στην πρόσβαση στη φροντίδα. Σίγουρα, η εμπλοκή σε chemsex, όπως είπαμε και προηγουμένως, είναι μια  συμπεριφορά που ελλοχεύει κινδύνους. Ωστόσο, ξαναλέμε, η εν λόγω εμπλοκή δε συνιστά αρρώστια, ένδειξη αδυναμίας χαρακτήρα ή ηθικής του ατόμου. Ο ηθικός πανικός και η επίκριση δεν βοηθά πουθενά, αντιθέτως χειροτερεύει τα πράγματα.

Αν πάρουμε ως παράδειγμα δύο άλλες ψυχοδραστικές ουσίες –εξαιρετικά εθιστικές αλλά νόμιμες και σε μεγάλο βαθμό κανονικοποιημένες ως προς τη χρήση τους – όπως η νικοτίνη ή το αλκοόλ, μπορούμε να σκεφτούμε ότι οι ψυχοδραστικές ουσίες λειτουργούν ως ρυθμιστές της διάθεσης, των σχέσεων και των συναισθημάτων: κάνουμε χρήση για να χαλαρώσουμε, να μοιραστούμε εμπειρίες, να καταστείλουμε πράγματα που μας αγχώνουν κ.λπ. Τέτοιοι ρυθμιστές μπορεί να είναι πολλά πράγματα, όπως ένα αγαπημένο μας πρόσωπο, μια ευχάριστη δραστηριότητα κ.α.

Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το άτομο να περιθωριοποιηθεί, να αποκλειστεί και να “κρυφτεί”.

Όταν μια ψυχοδραστική ουσία λειτουργεί ως τέτοιος ρυθμιστής, ο οποίος, εξαιτίας της νευροβιολογικής της δράσης θα είναι πιθανότατα και πιο ισχυρός, είναι πολύ πιθανό να χάσουμε τον έλεγχο. Σε ένα σεξουαλικό πλαίσιο με chems μπορεί να χαθεί ο έλεγχος ακριβώς γιατί μιλάμε για ένα πεδίο το οποίο είναι καταπιεσμένο και στιγματισμένο, στο μέτρο που αφορά το μη-ετεροκανονικό σεξ. Εκεί ο ρυθμιστικός ρόλος των ουσιών θα είναι ακόμα πιο ισχυρός αφού θα βοηθήσουν να διασκεδαστούν οι αναστολές, να ξεχαστούμε από την καταπίεση που υφιστάμεθα, να έρθουμε σε μια, τουλάχιστον φαινομενικά, πιο ελεύθερη επαφή με άλλα άτομα κ.λπ. Αυτές τις ανάγκες και τις επιθυμίες θα πρέπει να τις έχουμε σε πρώτο πλάνο κατά νου όταν σκεφτόμαστε τις προκλήσεις που επιφέρει η εμπλοκή με το chemsex και το πώς θα το προσεγγίζουμε. Σε άλλη περίπτωση, δεν παρέχουμε κατάλληλα πλαίσια στήριξης και υπηρεσίες. Σε καταπιεσμένες ομάδες ανθρώπων και όταν δεν υπάρχουν κατάλληλα πλαίσια για βοήθεια, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το άτομο να περιθωριοποιηθεί, να αποκλειστεί και να “κρυφτεί” νιώθοντας ντροπή για αυτό που κάνει, καταφεύγοντας εκ νέου και πιθανότερο με προβληματικό εν τέλει τρόπο στη χρήση.

Όπως γίνεται αντιληπτό, αποφεύγουμε να μιλήσουμε αυτή τη στιγμή για τις συνέπειες του ChemSex σε ιατρικό και ψυχολογικό επίπεδο. Αναφέρθηκαν μεν κάποιες πιο πριν αλλά είναι προτιμότερο επί του παρόντος να εστιάσουμε ακριβώς στο κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο καλείται να τα βγάλει πέρα το άτομο που κάνει χρήση και τη λειτουργία της ουσίας στη ζωή του, παρά να προβούμε σε απαρίθμηση των προβλημάτων και των κακών που μπορεί να συμβούν, τροφοδοτώντας, κατά συνέπεια τον ήδη υπαρκτό ηθικό πανικό.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι οργανώσεις υγείας και οι θεραπευτές στη διαχείριση του ChemSex στην Ελλάδα; Υπάρχει αρκετή ενημέρωση και εκπαίδευση σχετικά με το chemsex και τις συνέπειές του;

Δεν αρκεί να λέμε μόνο ότι αποδεχόμαστε γενικά τους ανθρώπους, αυτό είναι ούτως ή άλλως προαπαιτούμενο όταν παρέχουμε υπηρεσίες σε άλλους ανθρώπους. Πρέπει να προσπαθούμε συνεχώς να κατανοούμε και τις ποιοτικά μοναδικές εμπειρίες του κάθε ατόμου, ειδικά όταν πρόκειται για άτομα που δεν εναρμονίζονται με τα κυρίαρχα πατριαρχικά, ετεροκανονικά ή και ομοκανονικά ενίοτε πρότυπα, να σκεφτόμαστε τις προσωπικές και μοναδικές τους ιστορίες και τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν και που αντιμετωπίζουν. Η χρήση ουσιών, μολονότι καθορίζεται, όπως είπαμε, από το εκάστοτε πολιτισμικό και κοινωνικοπολιτικό συγκείμενο, μπορεί να παίζει διαφορετικό ρόλο στη ζωή κάθε ανθρώπου, και γι’ αυτό, όταν μιλάμε για αντιμετώπιση των προκλήσεων που επιφέρει, η προσέγγιση θα πρέπει να είναι εξατομικευμένη και να λαμβανει υπόψιν τις διασταυρούμενες ταυτότητες και εμπειρίες, τη λεγόμενη διαθεματικότητά, όπως την ταυτότητα και την έκφραση του φύλου, την κοινωνική τάξη, το σεξουαλικό προσανατολισμό, την καταγωγή κα.

Δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε όλες τις περιπτώσεις το ίδιο, όπως ορισμένες προσεγγίσεις απεξάρτησης προτείνουν, αφού κάθε άνθρωπος ζει σε διαφορετικές συνθήκες και έχει διαφορετικές ανάγκες. Ιδιαίτερα για την queer κοινότητα, οι ελλείψεις σε επίπεδο παροχής υπηρεσιών είναι μεγάλες, καθώς οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας σπάνια έχουν την κατάλληλη επιβεβαιωτική για τις ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες και εμπειρίες εκπαίδευση για να κατανοήσουν το βίωμα του κάθε ατόμου. Δεν αρκεί να αποδεχόμαστε την ταυτότητά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων: χρειάζεται εκπαίδευση στην επιβεβαιωτική τους προσέγγιση, σεβασμό, ακόμα πραγμάτων που προσωπικά μπορεί να μην αποδεχόμαστε, πολιτισμική ταπεινότητα και προσαρμογή της θεραπείας ανάλογα με τις ανάγκες τους, σε συνεργασία και με συμμετοχή της ίδιας της κοινότητας στην οποία θέλουμε να απευθύνουμε τις υπηρεσίες μας.

Μια τέτοια προσπάθεια, όσον αφορά στο chemsex, η μόνη αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, είναι το Chemsex Support της Θετικής Φωνής η οποία λειτουργεί υπό το συντονισμό του Γιώργου Παπαδοπετράκη, σύμβουλου εξαρτήσεων και αντιπροέδρου του Συλλόγου. Πρόκειται για μια δωρεάν υπηρεσία από την κοινότητα για την κοινότητα που στοχεύει μέσα από έναν προκαθορισμένο αριθμό συνεδριών να προσφέρει εξατομικευκένες υπηρεσίες υποστήριξης μείωσης βλάβης από την εμπλοκή στο ChemSex.

Χρειάζεται εξειδικευμένη εκπαίδευση, ευαισθησία και προσαρμοστικότητα από τις υπηρεσίες απεξάρτησης.

Όσον αφορά δε στις υπηρεσίες απεξάρτησης, δεν είναι σπάνιο η σεξουαλικότητα και η απόλαυση να μη θίγεται καθόλου στα προγράμματά τους ενώ αντιμετωπίζουν ελλείψεις, ακόμη και σε βασικά ζητήματα γνώσεων σε σχέση με την queer σεξουαλικότητα και τις ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες. Ένα απλό σύνηθες παράδειγμα, είναι να γίνεται misgendering, δηλαδή λάθος αναγνώριση του φύλου των ατόμων, είτε από άγνοια είτε από εμμονή επαγγελματιών ψυχικής υγείας ότι ο έμφυλος αυτοπροσδιορισμός που δεν ευθυγραμμίζεται με το φύλο που αποδόθηκε κατά τη γέννηση είναι ένδειξη παθολογίας (άποψη η οποία έχει καταρριφθεί από όλους τους διεθνείς έγκριτους συλλόγους και οργανώσεις ψυχικής υγείας). Αυτό δείχνει πόσο πίσω βρισκόμαστε σε ζητήματα που αφορούν την υποστήριξη της queer κοινότητας και άλλων ευάλωτων ομάδων. Για να μπορέσουμε να προσφέρουμε ουσιαστική στήριξη, χρειαζόμαστε δυνατότητα ευελιξίας των υπηρεσιών απεξάρτησης μέσα από το αυτοδιοίκητο της λειτουργίας τους, βεβαίως, αλλά και εξειδικευμένη εκπαίδευση, ευαισθησία και προσαρμοστικότητα, ώστε να κατανοήσουμε πλήρως τις ανάγκες των ανθρώπων με τους οποίους συνεργαζόμαστε και να παρέχουμε τις κατάλληλες υπηρεσίες θεραπείας, στήριξης ή και απεξάρτησης. Χωρίς έναν κοινοτικό, δηλαδή άμεση και ισότιμη συμμετοχή της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, προσανατολισμό με κύριο άξονα την κοινωνική δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν υπάρχει περίπτωση να υπάρχει αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών που χρειάζονται τα άτομα που έχουν εμπλοκή με το ChemSex.