ΤΟ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΗΣ ΠΥΛΟΥ
Ένας χρόνος μετά από την τραγωδία που συγκλόνισε την Ευρώπη.
Η αρχική εκδοχή του χρονολογίου και η επικαιροποίησή του για τους σκοπούς του παρόντος αφιερώματος που παρουσιάζεται στη συνέχεια, έχει γίνει από την Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA).
9/6/2023
Το πρωί εκείνης της ημέρας το αλιευτικόAdriana ξεκινάει από το Τομπρούκ. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες που κατατέθηκαν αργότερα σε αυτό είχαν επιβιβαστεί περίπου 750 πρόσφυγες/ισσες και μικρά παιδιά
13/6/2023
10:35 – Πρώτη δημόσια αναφορά για το πλοίο σε κίνδυνο (αλιευτικό σκάφος Adriana) με 750 άτομα, από την ακτιβίστρια NawalSoufi στο Twitter. 8 λεπτά αργότερα η Nawal δημοσιεύει τις συντεταγμένες του.
11:01 -Οι ιταλικές αρχές ειδοποιούν το Λιμενικό και την Φρόντεξ για το σκάφος με περίπου 750 επιβάτες στην ελληνική περιοχή ευθύνης για έρευνα και διάσωση (SAR). Σύμφωνα με τις πληροφορίες που κοινοποίησε το MRCC της Ρώμης, υπήρχαν αναφορές για δύο νεκρά παιδιά στο πλοίο. Σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται από τις διεθνείς συμβάσεις, αυτό είναι το πρώτο χρονικό σημείο που θα έπρεπε να ξεκινήσει η επιχείρηση έρευνας και διάσωσης.
11:47 – Αεροσκάφος επιτήρησης του Frontex ανιχνεύει το “βαριά υπερφορτωμένο με 600+ μετανάστες” αλιευτικό που “έπλεε με χαμηλή ταχύτητα” και δεν φαινόταν να διαθέτει σωστικό εξοπλισμό και ειδοποιεί τις ελληνικές αρχές.
13:50 – Σχεδόν 3 ώρες μετά την ενημέρωση από τις ιταλικές αρχές, το Λιμενικό κινητοποιεί το πρώτο της επιχειρησιακό μέσο. Στέλνει ένα ελικόπτερο από τη Μυτιλήνη για τον εντοπισμό του αλιευτικού, ενώ η από αέρος επιβεβαίωση της εικόνας είχε ήδη γίνει από τον Frontex και το στίγμα του αλιευτικού ήταν γνωστό μέσω δορυφορικού τηλεφώνου.
15:35 – Το ελικόπτερο του Λιμενικού εντοπίζει το αλιευτικό και το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας & Διάσωσης (Ε.Κ.Σ.Ε.Δ.) δίνει εντολή σε ένα από τα πλωτά σκάφη του (Πλωτό Περιπολικό ΛΣ 920) να πλεύσει προς το πλοίο (απόσταση 150 ναυτικά μίλια, κατά προσέγγιση). Στις φωτογραφίες από το ελικόπτερο, οι πρόσφυγες στο πλοίο φαίνονται να κουνούν τα χέρια τους ζητώντας βοήθεια. Το πρώτο πλωτό επιχειρησιακό μέσο παίρνει εντολής 4,5 ώρες μετά την αρχική κλήση. Παραμένει ερώτημα γιατί δεν προτιμήθηκαν σκάφη από τις κοντινότερες περιοχές αλλά ένα σκάφος από τη Σούδα της Κρήτης, το οποίο δεν ήταν κατάλληλο για διάσωση και δεν έφερε μεγάλο αριθμό σωσιβίων.
17:53 – Το Alarm Phone στέλνει SOS στις ελληνικές αρχές και τονFrontex μέσω email. Το email αναφέρει: «Ζητούν επειγόντως βοήθεια» και κοινοποιεί τις συντεταγμένες του σκάφους. 27 λεπτά αργότερα, ο Frontex απαντά ότι έχει ενημερώσει τις ελληνικές αρχές. Οι ελληνικές αρχές δεν απαντούν στο SOS.
19:35 – Ο Frontexεπικοινωνεί με τις ελληνικές αρχές και προσφέρεται να στείλει αεροσκάφος για να συνδράμει. Οι ελληνικές αρχές δεν απάντησαν.
19:39 – Δορυφορική εικόνα φαίνεται να αποτυπώνει την στιγμή που το εμπορικό πλοίο LuckySailor, που έλαβε κλήση από το Λιμενικό, παράσχει προμήθειες στο αλιευτικό.
21:45 – Ο κυβερνήτης του Faithful Warrior, του δεύτερου εμπορικού παραπλέοντος που εστάλη για παροχή προμηθειών (μεταξύ των οποίων και ντίζελ), αναφέρει στις αρχές ότι το πλοίο “κλυδωνιζόταν επικίνδυνα λόγω των υπεράριθμων ατόμων σε όλα τα καταστρώματα“. Τμήμα της επιχείρησης καταγράφεται και σε βίντεο που φέρεται να έχει τραβήξει με το κινητό του από τις οθόνες του ΠΠΛΣ 920 ο κυβερνήτης του.
23:57 – Σύμφωνα με τον κυβερνήτη του σκάφους 920 του Λιμενικού, λίγα λεπτά μετά, οι άνθρωποι στο πλοίο έλυσαν το σκοινί και μετακινήθηκαν προς τα δυτικά με ταχύτητα περίπου 3 κόμβων. Ωστόσο, χρησιμοποιώντας τις πραγματικές συντεταγμένες από τα αρχεία καταγραφής της Ελληνικής Ακτοφυλακής, η ανάλυση του Forensis δείχνει ότι «η μέση ταχύτητά του ήταν στην πραγματικότητα 4,95 κόμβοι. Σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς του Λ.Σ.-ΕΛ-ΑΚΤ. ότι το πλοίο με τους μετανάστες/ριες μετακινήθηκε με δική του πρωτοβουλία, οι επιζώντες έχουν καταθέσει ότι το Λ.Σ..-ΕΛ.ΑΚΤ. τους έδωσε οδηγίες να ακολουθήσουν το σκάφος τους σε ιταλικά ύδατα ενώ καμία μαρτυρία επιζώντων δεν επιβεβαιώνει άλλη πρόσδεση από το λιμενικό παρά μόνο πριν την ανατροπή.
14/06/2023
00:18 – Το σκάφος Faithful Warrior αποδεσμεύεται από το Λιμενικό και όντως φεύγει στις 00:30. Από αυτήν την στιγμή, το σκάφος 920 του Λιμενικού είναι το μοναδικό σκάφος κοντά στο αλιευτικό.
00:34 – Ο Frontex επικοινώνησε εκ νέου με τις ελληνικές αρχές προσφέροντας να στείλει ξανά αεροσκάφος για να συνδράμει. Οι ελληνικές αρχές δεν απάντησαν ούτε τώρα. Λίγα λεπτά αργότερα ακολούθησε τρίτη σχετική επικοινωνία που επίσης έμεινε αναπάντητη.
01:40 – Το σκάφος ΠΠΛΣ 920 του Λιμενικού αναφέρει ότι το αλιευτικό δεν κινείται. Το ΠΠΛΣ 920, όπως σημειώνει η αναφορά, αρχίζει να πλησιάζει για να αξιολογήσει την κατάσταση και αρχίζει να προετοιμάζεται για πιθανή διάσωση. Ακόμα και σήμερα παραμένει άγνωστο τι περιλάμβανε η προετοιμασία για πιθανή διάσωση, έστω και αυτήν την στιγμή, 26 λεπτά πριν το ναυάγιο, αφού ούτε τώρα στέλνεται MAYDAYRELAY από το Λιμενικό, ενώ το ΠΠΛΣ 920 δε φαίνεται να διέθετε τον κατάλληλο εξοπλισμό ή μέγεθος.
01:46 – Τελευταία κλήση από το αλιευτικό στο Alarm Phone: «Γεια σου φίλε μου. …. Το πλοίο πουστέλνετεείναι…»
02:06 – Σύμφωνα με το Λιμενικό είναι η στιγμή που το αλιευτικό ανατρέπεται και μέσα σε 10-15 λεπτά βυθίζεται. Μόνο τότε το λιμενικό αναφέρει «Έναρξη ευρείας επιχείρησης έρευνας – διάσωσης», δηλαδή 15 ώρες και 31 λεπτά αργότερα κι ενώ το πλοίο βυθίζεται. Οι μαρτυρίες των περισσότερων επιζώντων αμφισβητούν την εκδοχή του Λιμενικού και υποστηρίζουν πως έγινε απόπειρα ρυμούλκησης του αλιευτικού, η οποία είχε σαν αποτέλεσμα την ανατροπή του Adriana. Το σκάφος του Λιμενικού παρά το γεγονός ότι ήταν εξοπλισμένο με σύγχρονα μέσα και παρά τις συστάσεις να καταγράφονται οι ενέργειες του, δεν κατέγραψε με κάμερες το περιστατικό.
4/7/2023
Η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) από κοινού με το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) και τον συνήγορο Γιάννη Κάστανο, πήγαν στο Πρωτοδικείο Καλαμάτας εκπροσωπώντας θύματα και συγγενείς αγνοουμένων από το τραγικό ναυάγιο της Πύλου: αίτημα για την ανέλκυση του αλιευτικού σκάφους Adriana και την ανάσυρση των σορών.
7/7/2023
«Εύρεση» κινητών επιζώντων μέσα στο 920 και παράδοση τους στο Λιμεναρχείο Κυθήρων. Μέχρι σήμερα δεν έχουν ανακοινωθεί τα ευρήματα, ούτε έχουν επιστραφεί στους επιζώντες.
14/9/2023
Κατάθεση μήνυσης από την πλευρά των επιζώντων.
29/9/2023
Κατάσχεση κινητών εμπλεκόμενων λιμενικών.
9/11/2023
Ανεξάρτητη έρευνα ανακοινώνει ότι ξεκινά ο Συνήγορος του Πολίτη.
31/1/2024
Δημοσίευση πορίσματος του Frontex, το οποίο μεταξύ άλλων επιρρίπτει ευθύνες στις Ελληνικές Λιμενικές Αρχές για «καθυστέρηση έναρξης επιχείρησης διάσωσης, η οποία ξεκίνησε μετά την ανατροπή του κινδυνεύοντος πλοίου»
28/2/2024
Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια για το ναυάγιο της Πύλου δημοσιεύειτο πόρισμα της, καλώντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συγκρότηση ανεξάρτητης εξεταστικής επιτροπής.
21/5/2024
Οι 9 επιζώντες Αιγύπτιοι που κρατήθηκαν ως κατηγορούμενοι για το ναυάγιο της Πύλου κρίθηκαν αθώοι από το δικαστήριο της Καλαμάτας, το οποίο δήλωσε αναρμόδιο κηρύσσοντας την αθωότητα τους.
Η νομική συνδρομή των 53 επιζώντων που έχουν καταθέσει μήνυση κατά παντός υπευθύνου ενώπιον του Ναυτοδικείου Πειραιά, ζητώντας την ενδελεχή και αξιόπιστη διερεύνηση και τον καταλογισμό των ποινικών ευθυνών για τις πράξεις και παραλείψεις των ελληνικών αρχών για το ναυάγιο της Πύλου, παρέχεται από τις οργανώσεις και συλλογικότητες: Δίκτυο για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών, Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ), Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ), Πρωτοβουλία Δικηγόρων και Νομικών για το Ναυάγιο της Πύλου και Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA).