“ΣΑΤΑΝΑΔΕΣ” ΕΝΑΝΤΙΟΝ “ΚΑΚΩΝ” ΣΤΟ ΜΟΥΝΤΙΑΛ ΤΟΥ ΚΑΤΑΡ

Δεν ήταν πάντα εχθροί Ιράν και ΗΠΑ. Από το τέλος του 20ου αιώνα, ωστόσο, πρώτα με την ισλαμική επανάσταση του 1979 και αμέσως μετά με την “κρίση των ομήρων”, που για 444 ημέρες ήταν εγκλωβισμένοι στην πρεσβεία των ΗΠΑ οι δυο χώρες βρίσκονται στα μαχαίρια.

Από το 1980 έχουν διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις και η επικοινωνία τους γίνεται μέσω της πρεσβείας του Πακιστάν στην Ουάσιγκτον και εκείνη της Ελβετίας στην Τεχεράνη. Για το Ιράν, οι ΗΠΑ είναι ο “μεγάλος σατανάς”. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες το Ιράν συμπεριλαμβάνεται στον “Αξονα του κακού”, στον οποίο σύμφωνα με τον Τζορτζ Μπους, μετέχουν ακόμα το Ιράκ και η Βόρειος Κορέα.

Ο Άξονας των Κακών αντικατέστησε επισήμως την “Αυτοκρατορία του κακού” όπως είχε περιγράψει την Σοβιετική Ένωση, ο Ρόναλντ Ρέιγκαν. Θα μπορούσε κανείς ακόμη και να … διασκεδάσει με τους εκατέρωθεν αφορισμούς και χαρακτηρισμούς, αν τα πράγματα δεν ήταν λίγο πιο σοβαρά, καθώς υπάρχει εδώ και χρόνια μια μετέωρη συμφωνία για το περίφημο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Η ιρανική υποστήριξη στη Ρωσία και στην εισβολή της στην Ουκρανία, σε συνδυασμό με την έκρηξη των διαδηλώσεων των γυναικών στην Τεχεράνη, τις οποίες υποστηρίζει αναφανδόν η Δύση, περιπλέκει ακόμη περισσότερο τα πράγματα στον τρελό κόσμο που ζούμε. Και μέσα σ’ όλα, σήμερα το βράδυ, στο Κατάρ οι δυο ομάδες θα δώσουν και ένα σπουδαίο αγώνα για το Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου!

Όποιος νικήσει προκρίνεται στην φάση των “16” του Μουντιάλ, με τους Ιρανούς που προέρχονται από τον θρίαμβο επί της Ουαλίας να ευνοούνται και από την ισοπαλία σε περίπτωση που οι Ουαλοί δεν καταφέρουν να επικρατήσουν της Αγγλίας.

Για τις αγριότητες στην Τεχεράνη, πολλοί ζητούσαν τον αποκλεισμό του Ιράν από το Παγκόσμιο Κύπελλο, κάτι που η FIFA δεν δέχθηκε καν να συζητήσει. Οι Ιρανοί μάλλον, περίμεναν στη γωνία και με επιστολή τους στην διεθνή ομοσπονδία ζήτησαν την αποπομπή (ή την τιμωρία εν πάσει περιπτώσει) των ΗΠΑ επειδή στα social media χρησιμοποίησαν την σημαία του Ιράν χωρίς το έμβλημα του Ισλάμ.

Ο Κάρλος Κεϊρόζ, εν τω μεταξύ, προπονητής της Εθνικής του Ιράν, πήρε ανάποδες σε ερώτηση Βρετανίδας δημοσιογράφου για τα “δικαιώματα των γυναικών” σε παίκτη της ομάδας του και πριν από τον αγώνα με την Ουαλία: “Γιατί δεν κάνεις παρόμοιες ερωτήσεις σε άλλες χώρες. Γιατί δεν ρωτάς τους Βρετανούς τη γνώμη τους για τη Βόρειο Ιρλανδία, ή τους Αμερικανούς για την υποχώρηση των στρατευμάτων τους από το Αφανιστάν και τις γυναίκες εκεί, που είναι μόνες”

Ο 69ρονος Πορτογάλος που διανύει τη δεύτερη θητεία του στο Ιράν, μετά την οκταετία 2011-19, είχε αποχωρήσει και από πρες-κόνφερανς, όταν στην ερώτηση του δημοσιογράφου για τα γεγονότα στην Τεχεράνη και τα δικαιώματα των γυναικών, σηκώθηκε εκνευρισμένος είπε, απευθυνόμενος στον ρεπόρτερ, “πόσα πήρες” και βγήκε εκνευρισμένος από την αίθουσα.

Πριν από λίγες μέρες, μετά τη νίκη επί της Ουαλίας, θεώρησε λίαν προσβλητική την τοποθέτηση του Γιούργκεν Κλίνσμαν που σχολιάζοντας το ματς στο BBC αναφέρθηκε στο σκληρό παιχνίδι των Ιρανών και στις διαμαρτυρίες τους προς τον διαιτητή από τη Γουατεμάλα, ως μέρος της κουλτούρας και της νοοτροπίας τους.

Ο Κεϊρόζ μέσω του twitter κάλεσε τον Γερμανό (που έχει και αμερικάνικο διαβατήριο) να παρακολουθήσει μια προπόνηση του Ιράν, για να διαπιστώσει την αξιοπρέπεια και την ηθική των παικτών του, απαντώντας σε πολύ σκληρό ύφος.

Ο Κλίνσμαν προσπάθησε να επανορθώσει διευκρίζοντας ότι δεν ήθελε να προσβάλει κανένα και πως μιλούσε σχεδόν με θαυμασμό για το πάθος του Ιράν, ωστόσο η ιρανική ομοσπονδία απαίτησε την επέμβαση της FIFA, στην τεχνική επιτροπή της οποίας είναι μέλος ο άλλοτε κανονιέρης της Εθνικής Γερμανίας.

Το ιστορικό παιχνίδι του 1998

Οι ποδοσφαιρικοί δρόμοι Ιράν και ΗΠΑ διασταυρώθηκαν για πρώτη φορά το 1998, στο Μουντιάλ της Γαλλίας. Ο όμιλος που μετείχαν οι δυο ομάδες συμπεριελάμβανε ακόμα την Γιουγκοσλαβία (δηλαδή Σέρβους και Μαυροβούνιους) και τη Γερμανία. Το ιστορικό ματς προγραμματίστηκε για τις 21 Ιουνίου του 1998 στο Στάδιο Ζερλάν της Λιόν.

Ο γεννημένος στο Ιράν Μεχράντ Μασουντί, υπεύθυνος Τύπου εκ μέρους της FIFA στον αγώνα ανακάλεσε κάποιες από τις μνήμες του, μιλώντας στον Guardian. Ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα πριν από τη σέντρα ήταν το πρωτόκολλο, όπου η ομάδα Β, έπρεπε να χαιρετήσει την ομάδα Α. Με βάση την κλήρωση, ομάδα Α ήταν οι ΗΠΑ.

Ο Αλί Χαμενεΐ, όμως, ηγέτης του Ιράν δεν συζητούσε καν την ιδέα να πάνε οι Ιρανοί να χαιρετήσουν. Έγιναν πολλές διαπραγματεύσεις, μέχρι να επέλθει συμφωνία. Ένα άλλο, ίσως πιο σημαντικό, πρόβλημα ήταν τα 7.000 εισιτήρια που είχαν προμηθευτεί μέλη των Μουτζαχεντίν Χαλκ, υπεύθυνη για ένοπλες επιθέσεις στην Τεχεράνη και σε άλλες ιρανικές πόλεις, που υποστήριζε την Μαριάμ Ρατζαβί, σύζυγο του εξαφανισθέντος ηγέτη της οργάνωσης και επικεφαλής της ιρανικής αντιπολίτευσης.

Σύμφωνα με τον Μασουντί για να μην προκληθεί κανονικό διπλωματικό επεισόδιο με το Ιράν, δόθηκαν αυστηρές εντολές στους εικονολήπτες της ζωντανής μετάδοσης να αποφύγουν πλάνα της εξέδρας όπου οι αντικαθεστωτικοί Ιρανοί φορούσαν μπλούζες και κρατούσαν φωτογραφίες της Ρατζαβί. Η γαλλική αστυνομία από την πλευρά της, είχε ετοιμάσει ειδικό σχέδιο αντιμετώπισης για μια ενδεχόμενη εισβολή στον αγωνιστικό χώρο.

Τελικά οι Ιρανοί αρκέστηκαν σε εκδηλώσεις στην εξέδρα (και φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν στις εφημερίδες) αφού δεν είχαν πρόθεση να προβούν σε δυναμικές αντιδράσεις. Άλλωστε το ματς, πήρε από την αρχή μιας ειρηνικής συνύπαρξης των δυο κόσμων, σε πλήρη αντίθεση δηλαδή, με τις πολιτικές ηγεσίες αμφοτέρων.

Ο πρόεδρος της ιρανικής ομοσπονδίας, μάλιστα, είχε δώσει στους παίκτες της εθνικής Ομάδας, από ένα λευκό τριαντάφυλλο, σύμβολο της ειρήνης στο Ιράν, ενώ με εξαίρεση δυο-τρεις δηλώσεις πριν από το ματς, η ατμόσφαιρα ήταν πολύ φιλική.

“Σε ενενήντα λεπτά κάναμε περισσότερα απ’ όσα οι πολιτικοί μας σε 20 χρόνια” σχολίαζε αργότερα ο αμυντικός των ΗΠΑ, Τζεφ Άγκοος. Το Ιράν νίκησε 2-1 με τα γκολ των Εστίλο και Μαχταβίκια, ενώ για τους Αμερικανούς μείωσε ο Μακμπράιτ.

Πριν από το αξέχαστο ματς βγήκε και μια ιστορική φωτογραφία με τις δυο ομάδες και τους διαιτητές να ποζάρουν αγκαλιασμένοι.

“Δεν θα την ξεχάσω ποτέ αυτή τη σκηνή” δήλωσε ο κόουτς του Ιράν, Τζαλάλ Ταλεμπί, ενώ ο Στιβ Σάμπσον, προπονητής τότε των ΗΠΑ, έλεγε: “Είμαστε δυο λαοί και όχι εχθροί. Μπορούμε να παίξουμε, σεβόμενοι ο ένας τον άλλον, σφίγγοντας τα χέρια και σκεπτόμενοι, πλέον, τον επόμενο αγώνα. Δεν ήρθαμε εδώ για να πολεμήσουμε, αλλά για να παίξουμε ποδόσφαιρο…”

Πρόσφατα, πάντως, αποκάλυψε στην Ντέιλι Μίρορ πως “στο ημίχρονο του αγώνα, Ιρανοί αξιωματούχοι μπήκαν στα αποδυτήρια και πήραν τα διαβατήρια των παικτών, λέγοντας ξεκάθαρα ότι αν δεν νικούσαν δεν θα ήταν ευπρόσδεκτοι πίσω στο Ιράν”. Τότε, όμως, γιατί να τους πάρουν τα διαβατήρια; Μετά τη νίκη, πάντως, όλοι ήταν τρισευτυχισμένοι, ενώ στην Τεχεράνη χιλιάδες κόσμος έβγαινε στους δρόμους για να πανηγυρίσει, έστω κι αν το Ιράν, παρά το 2-1, δεν μπόρεσε να προκριθεί στη φάση των νοκ-άουτ

Να΄μαστε έτσι και στην αληθινή ζωή

Δεκατρία χρόνια αργότερα Ιράν και ΗΠΑ έπαιξαν μπάσκετ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο. Στις 28 Ιουνίου του 2021 το ταμπλό έγραψε 120-66, για μια άνετη νίκη των Αμερικανών, που είχαν για πρώτο σκόρερ τον Ντάμιαν Λίλαρντ (21π).

Ο Γκρεγκ Πόποβιτς, έδωσε ρεσιτάλ στις δηλώσεις του: “Δεν είμαι υπουργός των εξωτερικών, αλλά πιστεύω ότι άνθρωποι από διαφορετικές χώρες μπορούν να συνεννοηθούν καλύτερα από τις κυβερνήσεις τους. Εκτιμούν ο ένας τον άλλο, χωρίς να έχει σημασία από ποια χώρα είναι ο καθένας. Ειλικρινά το πιστεύω αυτό. Είναι η στιγμή που τα σπορ υπερβαίνουν όλη την σημαντότητα που παίρνουμε από τις κυβερνήσεις. Οι άνθρωποι του αθλητισμού δεν έχουν πρόβλημα να μιλάνε μεταξύ τους και μακάρι αυτό να συνέβαινε περισσότερο και σε άλλα πράγματα της αληθινής ζωής μας”

Το ιρανικό μπάσκετ, πάντως, είχε προλάβει να … διεισδύσει στις ΗΠΑ μέσω του Χαμέντ Χαντατί (14π στο ματς του ολυμπιακού τουρνουά), που αγωνίστηκε σε 151 παιχνίδια φορώντας τη φανέλα των Μέμφις Γκρίζλις και Φίνιξ Σανς. Γενικά στο ΝΒΑ φαίνεται ότι τους αρέσει να περιεργάζονται τον κόσμο των κακών, αν σκεφτούμε και τα ταξίδια του Ντένις Ρόντμαν στην Βόρειο Κορέα!

Η διπλωματία των σπορ

Υπήρξε πάντως και η εποχή όπου τα σπορ αποτελούσαν μια δίοδο επαφής των δυο χωρών, ειδικά όταν οι ηγέτες τους ευνοούσαν την προσέγγιση, όπως ο “μεταρρυθμιστής” πρόεδρος Μοχάμεντ Χαταμί, που είχε πει και το περίφημο “να σπάσουμε το τείχος της δυσπιστίας”.

Ο αθλητισμός ανέπτυξε την δική του διπλωματία και έτσι τον Φεβρουάριο του 1998 η ιρανική ομοσπονδία πάλης κάλεσε τους Αμερικανούς πρωταθλητές στο φημισμένο τουρνουά Ταχτί της Τεχεράνης. Το Αζαντί Σπορτς, γέμισε από κόσμο για να δει τους αγώνες, αποθεώνοντας και τους Ιρανούς αλλά και τους Αμερικανούς παλαιστές. Μάλιστα, όταν ο Αμερικανός παγκόσμιος πρωταθλητής των 53 κιλών της ελευθέρας πάλης, Ζέκε Τζόουνς, πήρε στα χέρια του μια σημαιούλα του Ιράν κουνώντας της με το ένα χέρι, όλο το στάδιο σείστηκε από την ιαχή USA-USA!

Η πάλη, την οποία υπεραγαπάνε οι Ιρανοί, τους ένωσε με τις ΗΠΑ (αλλά και την Ρωσία) στην κοινή προσπάθεια να πείσουν την ΔΟΕ να μην υλοποιήσει τα σχέδια για αποπομπή του αθλήματος από το μελλοντικό πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων.

Τις αθλητικές σχέσεις με το Ιράν βοήθησε και η κυβέρνηση Ομπάμα. Η ιρανική ομάδα πινγκ πονγκ προετοιμάστηκε στο Λας Βέγκας για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα των ΗΠΑ, ενώ η αμερικάνικη ομάδα βόλεϊ επισκέφθηκε την Τεχεράνη για να αντιμετωπίσει την αντίστοιχη ιρανική με τον αγώνα να σπάει τα ρεκόρ τηλεθέασης!

Η εκλογή Τραμπ σταμάτησε τις έτσι κι αλλιώς σποραδικές διεργασίες, αφού οι ΗΠΑ αποφάσισαν να μη χορηγούν βίζα σε πολίτες του Ιράν, κάτι που δεν επέτρεψε στη ιρανική ομάδα τοξοβολίας να βρεθεί στο Λας Βέγκας για να πάρει μέρος στο μεγαλύτερο τουρνουά του αθλήματος.

Το Ιράν θέλησε να απαντήσει με τον ίδιο τρόπο, απαγορεύοντας στους παλαιστές των ΗΠΑ να ταξιδέψουν για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Τεχεράνης, αλλά η παρέμβαση της ιρανικής ομοσπονδίας, άλλαξε το αρχικό “όχι” σε “ναι”.

Όλα αυτά διαμορφώνουν το περιβάλλον του σημερινού αγώνα, αν και όπως έγραψε ο πρώην Αμερικανός διεθνής Έρικ Γουινάλντα, στον Γκάρντιαν, “το πρόβλημα των ΗΠΑ δεν είναι η πολιτική, αλλά η νοοτροπία τους στον αθλητισμό. Η κουλτούρα μας είναι να έχουμε λίγκες, σε όλα τα σπορ, χωρίς υποβιβασμό και άνοδο. Αν δεν κερδίσεις σήμερα, δεν πειράζει, θα το κάνεις την επόμενη φορά. Δεν παθαίνεις τίποτε. Δεν είμαστε συνηθισμένοι να τα δίνουμε όλα για τη νίκη, προσπαθούμε να μη χάσουμε και στο τέλος παίρνουμε αυτό που μας αξίζει. Την ισοπαλία…”