ΣΦΑΓΕΣ, ΒΡΑΖΙΛΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ

Ήταν Σεπτέμβριος του 1979. Ημέρα Τετάρτη, 12 του μηνός. Δεν πρέπει να είχαν ξεκινήσει ακόμα τα σχολεία, δεν θυμάμαι καλά. Αυτό που δεν ξεχνάω ήταν η πρόσκληση που μου είχε δώσει ο Γιάννης Διακογιάννης, για το μεγαλύτερο -μέχρι τότε- παιχνίδι της Εθνικής Ομάδας ποδοσφαίρου. Ελλάδα-Σ.Ένωση στο ασφυκτικά γεμάτο γήπεδο της Λεωφόρου, είχα πιάσει θέση από νωρίς στα επίσημα της Θύρας 2, καμάρωνα και σαν γύφτικο σκερπάνι, μόλις 14 ετών…

Η βοή του γηπέδου, οι ντρίπλες του Δεληκάρη και το ωραίο σουτ του Νικολούδη, όλα μπλεγμένα στο μυαλό μου, θυμίζουν εκείνη την ιστορική νίκη, που ουσιαστικά έστειλε την Εθνική Ομάδα στα τελικά του Κυπέλλου Εθνών, τη διοργάνωση που πολλά χρόνια αργότερα τη μάθαμε σαν “Γιούρο” και έμεινε συνυφασμένη με τον μεγαλύτερο θρίαμβο του ελληνικού ποδοσφαίρου.

Αλλά τότε, το μακρινό 1979, η Εθνική αναζητούσε κάθε φορά μια πρόκριση που δεν ερχόταν. Πιο πολύ την είχε αγγίξει στο Μουντιάλ του 1970, όμως το 2-2 κόντρα στη Ρουμανία καταδίκασε την ομάδα. Η δεκαετία του 70 είχε φέρει ένα σωρό παικταράδες με τα γαλανόλευκα, υπήρχαν και δυο συλλογικές επιτυχίες (ο Παναθηναϊκός στο Γουέμπλεϊ το 1971, η ΑΕΚ στους “4” του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ το 1977) όμως επί εθνικού επιπέδου πάντα λέγαμε … τζίφος.

Η αλήθεια είναι ότι ούτε και στα προκριματικά του Κυπέλλου Εθνών είχαμε ξεκινήσει καλά. Η κλήρωση μας είχε φέρει σε ένα δύσκολο όμιλο με Σοβιετική Ένωση, Ουγγαρία και Φινλανδία. Οι δυο ήττες στα δυο πρώτα ματς από Φινλανδία (3-0) και Σ.Ενωση (2-0) εκτός έδρας, είχαν φέρει μαύρες πλερέζες. Με μηδέν βαθμούς και 0-5 γκολ, η εκκίνηση ήταν καταστροφική. Όχι και η συνέχεια, όμως.

Η Εθνική ανασκουμπώθηκε, ο Αλκέτας Παναγούλιας πήγε σε επιλογές φορμαρισμένων και βιρτουόζων παικτών και το εντυπωσιακό 8-1 επί της Φινλανδίας στη μισοάδεια Λεωφόρο (μόλις 9.000 θεατές) αλλάζει ολότελα τα πράγματα. Στη μεγαλύτερη σε έκταση νίκη στην ιστορία της Εθνικής πρωταγωνιστούν ο Θωμάς Μαύρος με χατ-τρικ, ο Τάκης Νικολούδης και ο Γιώργος Δεληκάρης που σκοράρουν δις και ο Μάικ Γαλάκος που πετυχαίνει το όγδοο γκολ, μέσα σε αποθέωση.

Αμέσως μετά έρχεται μια ακόμη σπουδαία εμφάνιση και ένα επίσης μεγάλο σκορ (4-1) κόντρα στην Ουγγαρία, με ρεσιτάλ στο δεύτερο μέρος (το πρώτο είχε λήξει 0-0). Στο λασπωμένο τερέν του Καυτατζόγλειου, οι Έλληνες που δεν είχαν νικήσει ποτέ τους Ούγγρους, παίζουν ωραία μπάλα, ο Γαλάκος πετυχαίνει δυο γκολ, Αρδίζογλου και Μαύρος από ένα και αίφνης η ομάδα … πάει για πρόκριση.

Το απόγευμα της 12ης Σεπτεμβρίου είναι γεμάτο πάθος και δίψα να έρθει μια (πολύ) μεγάλη νίκη. Ο Τάκης Νικολούδης θα βάλει το χρυσό γκολ και η Εθνική Ομάδα γίνεται το φαβορί για να ταξιδέψει στην Ιταλία και τα τελικά του Κυπέλλου Εθνών το οποίο, τον Ιούνιο του 1980, θα γινόταν για πρώτη φορά με 8 ομάδες και σε δυο ομίλους. Μέχρι τότε μετά τα προκριματικά, έπαιζαν οι τέσσερις καλύτερες ομάδες διεκδικώντας τον τίτλο σε ένα -ας πούμε- ποδοσφαιρικό φάιναλ-φορ.

Το 1976 στο Βελιγράδι η Τσεχοσλοβακία με το περίφημο χτύπημα του Πανένκα, λύγιζε τους Γερμανούς 5-3 στα πέναλτι μετά το 2-2 σε κανονική διάρκεια και παράταση. Για την τρίτη θέση η Ολλανδία με 3-2 επικρατούσε της Γιουγκοσλαβίας στο μικρό τελικό. Κατά σύμπτωση οι τρεις πρώτες ομάδες του 1976, έβγαιναν ως αντίπαλοι της Ελλάδας στα τελικά του Κυπέλλου Εθνών. Κλήρωση βουνό…

Το γκολ του Νικολούδη, όμως, μας είχε πάει σε … άλλη διάσταση. Η Εθνική στο τελείωμα της καριέρας των μεγάλων παικτών των 70’s και την εκκίνηση της επόμενης γενιάς των 80’s έφτανε για πρώτη φορά σε μια μεγάλη διοργάνωση. Χαμός!

Οι αποφάσεις και η προετοιμασία του Αλκέτα

Το 1980 ο Αλκέτας Παναγούλιας ήταν 46 ετών και μετρούσε μια οκταετία στον πάγκο της Εθνικής Ομάδας. Πρώτα ως βοηθός του Μπίλι Μπίνγκαμ (το 1972) και ύστερα ως πρώτος προπονητής (1973-76 και από το 1977 ξανά). Ενδιάμεσα είχε αναλάβει τον Άρη. Πρωτοποριακός για την εποχή του, ο “Αμερικανός” όπως τον έλεγαν λόγω των σπουδών και της προπονητικής του καριέρας στις ΗΠΑ.

Εν όψει της … πρόκλησης του Κυπέλλου Εθνών, της πρώτης μεγάλης διοργάνωσης που θα έπαιζε η Εθνική Ομάδα, ο εκλέκτορας φρόντισε να στελεχώσει την αποστολή με παίκτες της εποχής. Τον βασικό κορμό αποτελούσαν ποδοσφαιριστές που βρίσκονταν μεταξύ 24 και 29 ετών. Από την παλιά φρουρά είχαν κληθεί ο ζογκλέρ Γιώργος Κούδας, οι έμπειροι Άνθιμος Καψής και Χρήστος Τερζανίδης και οι δυο γκολκίπερ Βασίλης Κωνσταντίνου και Λευτέρης Πουπάκης. Αυτοί οι πέντε συν τον Λάκη Νικολάου ήταν οι άνω των 30. Βενιαμίν της ομάδας ο Νίκος Αναστόπουλος και ο Γιώργος Κωστίκος, αμφότεροι 22 ετών τότε

Αναλυτικά η αποστολή για την Ιταλία συμπεριλάμβανε τους Ιωσηφίδη, Δαμανάκη, Κούδα, Κωστίκο, Γούναρη (ΠΑΟΚ), Αρδίζογλου, Μαύρο, Ραβούση, Νικολάου (ΑΕΚ), Κυράστα, Γαλάκο, Νικολούδη (Ολυμπιακός), Κωνσταντίνου, Καψή, Τερζανίδη Λιβαθηνό (Παναθηναϊκός), Φοιρό, Κούη, Παπαφλωράτο (Άρης), Ξανθόπουλο (Ηρακλής), Πουπάκη (ΟΦΗ), Αναστόπουλο (Πανιώνιος)

Οι περισσότεροι, βέβαια, ήταν πρωταγωνιστές στον άθλο της πρόκρισης και δικαιωματικά έπαιρναν μια θέση για την τελική φάση. Μεγάλος απών ο τραυματίας Γιώργος Δεληκάρης και εκτός κάδρου, λόγω της σχεδόν αδιαφορίας της ΕΠΟ, ο ανεπανάληπτος Βασίλης Χατζηπαναγής.

Μετά τη λήξη του επεισοδιακού πρωταθλήματος του 1979 (η ΑΕΚ ισοβάθμησε με τον Ολυμπιακό, όμως οι “ερυθρόλευκοι” διαμαρτυρόμενοι για τη διαιτησία Παμπορίδη στο ματς με τον ΟΦΗ δεν κατέβηκαν στο μπαράζ με αποτέλεσμα να στεφθεί πρωταθλήτρια η “Ένωση”) ο Παναγούλιας αποφάσισε να ταξιδέψει η αποστολή στην Ιταλία, πρώτη από όλες τις υπόλοιπες που θα έπαιζαν στα τελικά.

Όπως διαβάζουμε στην Αθλητική Ηχώ και στο ρεπορτάζ του Κώστα Κυριαζή, η Εθνική έφτασε το απόγευμα της 27ης Μαΐου στο Μιλάνο (και από κει εγκαταστάθηκε στο αθλητικό κέντρο του Αστι) με πλήθος δημοσιογράφων να την υποδέχονται: “Θέλαμε να ηρεμήσουμε και να ξεκουραστούμε μετά από ένα πολύ δυνατό πρωτάθλημα” είπε ο Παναγούλιας, αιτιολογώντας την πρόωρη άφιξη της Ελλάδας στην Ιταλία. Σχεδόν δυο εβδομάδες πριν από την έναρξη του τουρνουά!

Ο Παναγούλιας -μετρ και της δημιουργίας εντυπώσεων- είχε δημοσιοποιήσει ολόκληρο το πρόγραμμα της προετοιμασίας με αναλυτική περιγραφή όλων των προπονήσεων αλλά και των δραστηριοτήτων της ομάδας.

Στις 30 Μαΐου για παράδειγμα το πρόγραμμα των διεθνών ήταν το εξής

Πρωί: Ασκήσεις τεχνικής με την μπάλα, δίτερμα με έμφαση την ανάπτυξη τεχνικής με τέρματα και χωρίς τερματοφύλακες. Απόγευμα: Ασκήσεις ταχύτητας χωρίς μπάλα, δίτερμα διάρκειας μιας ώρας με έμφαση στο μαρκάρισμα και ξεμαρκάρισμα παίκτου. Συγκέντρωση και παρακολούθηση του τελικού του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, ανάμεσα στη Νότιγχαμ Φόρεστ του Μπράιαν Κλαφ και της σουηδικής Μάλμε (1-0 με γκολ του Τρέβορ Φράνσις)

Η μίνι-προετοιμασία στην Ιταλία έκανε καλό στην ομάδα, που ασχολήθηκε πολύ σοβαρά με την τελική φάση, θέλοντας να κάνει μια όσο το δυνατόν καλύτερη εμφάνιση απέναντι στους ανώτερους και πιο έμπειρους αντιπάλους.

Πέναλτι από το πουθενά με Ολλανδία…

Στις 11 Ιουνίου η Ελλάδα ήταν έτοιμη για την πρώτη μάχη του Κυπέλλου Εθνών κόντρα στην Ολλανδία. Ένα χρόνο πριν στο Μπουένος Άιρες, οι οράνιε είχαν αγωνιστεί στον περιπετειώδη τελικό του Μουντιάλ, όταν είχαν ηττηθεί με 3-1 από την Αργεντινή, στην παράταση.

Στην Ιταλία είχαν θεωρηθεί ένα από τα μεγάλα φαβορί του τουρνουά, έστω κι αν αστέρες όπως ο Νέεσκενς και ο Ρέζεμπρικ είχαν ακολουθήσει το δρόμο του Κρόιφ, απέχοντας από τις εκδηλώσεις της Εθνικής. Ήταν εκεί, ωστόσο, ο βετεράνος Κρολ (αρχηγός), οι δυο Βαν ντε Κέρκοφ, ο Άρι Χααν, ο Τζόνι Ρεπ (που δεν έπαιξε με την Ελλάδα λόγω τραυματισμού), ο Νανίγκα που είχε ισοφαρίσει την Αργεντινή στον τελικό και ένα σωρό σπουδαίοι ποδοσφαιριστές.

Πολλοί φοβόντουσαν συντριβή, όμως η Εθνική είχε ήδη δείξει από τα προκριματικά μια εξαιρετική ομοιογένεια στην άμυνα. Ο αείμνηστος Γιάννης Κυράστας από δεξιά και ο Κώστας Ιωσηφίδης από αριστερά κάλυπταν με αρτιότητα τις δυο πτέρυγες, ενώ στο κέντρο της άμυνας δέσποζε ο Άνθιμος Καψής, έχοντας δίπλα του τον Γιώργο Φοιρό. Στη μεσαία γραμμή ο Αλκέτας εμπιστευόταν τον Ντίνο Κούη που ήξερε καλά από τον Άρη, τον μπαλαδόρο Χρήστο Τερζανίδη και τον Σπύρο Λιβαθηνό που έπαιρνε επί της ουσίας τη θέση του τραυματία Γιάννη Δαμανάκη σε ρόλο αμυντικού χαφ.

Στην επίθεση το δίδυμο Θωμά Μαύρου και Χρήστου Αρδίζογλου έμοιαζε ακλόνητο. Προέρχονταν κι από μια σπουδαία σεζόν με την ΑΕΚ. Με τον Μάικ Γαλάκο να υποφέρει στο γόνατο και να μη μπορεί να παίξει ενενήντα λεπτά, το δίλημμα του Παναγούλια ήταν Κωστίκος ή Αναστόπουλος.

Προτίμησε τον πρώτο (ο Αναστό πέρασε αργότερα σαν αλλαγή) και η Εθνική μπήκε με πολλή αυτοπεποίθηση και διαβασμένη όσο ποτέ, για ένα τόσο σημαντικό παιχνίδι. Το ματς κυλούσε στα μέτρα της και καθώς συμπληρωνόταν μια ώρα παιχνιδιού, το 0-0 που έγραφε ο ηλεκτρονικός πίνακας του Σαν Πάολο της Νάπολι, κρατούσε ολοζώνταντες τις ελληνικές ελπίδες για πρεμιέρα θριάμβου.

Κάπου εκεί (στο 64′ για την ακρίβεια) ήρθε ένα πέναλτι -σχεδόν- από το πουθενά. Ο Βασίλης Κωνσταντίνου προσπαθεί λίγο παράτολμα να κρατήσει την μπάλα εντός παιδιάς.

Καταφέρνει και δίνει την μπάλα στον Κυράστα που αρχίζει να φεύγει για την επίθεση της Εθνικής. Εν τω μεταξύ, ο Νανίγκα που έχει περάσει σαν αλλαγή, τρέχει μήπως και προλάβει την μπάλα. Μπλέκει το πόδι του με εκείνο του Έλληνα γκολκίπερ και ο Ανατολικογερμανός διαιτητής Γκερντ Πρόκοπ, καταλογίζει -προς γενική κατάπληξη- πέναλτι!

Ακούστε τον Άγγλο σπίκερ του BBC που απορεί για την υπόδειξη του διαιτητή σοτ βιντεάκι

Ακόμα κι αν η κίνηση του Κωνσταντίνου να σηκώσει λίγο το πόδι του, παρασέρνει τον Πρόκοπ, ένα τέτοιο πέναλτι σε μια τέτοια φάση όπου η μπάλα είναι στην κατοχή του Κυράστα, μοιάζει τουλάχιστον παράλογη.

Η Εθνική που λίγο πριν το εύστοχο πέναλτι του Κεες Κιστ που διαμόρφωσε το τελικό 1-0, είχε φτάσει κοντά στο γκολ, όταν ο Θωμάς Μαύρος έπιασε αέρα αντί για σουτ κι ενώ βρισκόταν σε ευνοϊκή θέση, βρίσκει να συνέλθει από το γκολ και την διαστροφική υπόδειξη του διαιτητή. Ο Αλκέτας ρίχνει στη μάχη τόσο τον Αναστόπουλο (στη θέση του Αρδίζογλου) όσο και τον Γαλάκο (αντί του Κωστίκου)

Στο 87′ η Εθνική αγγίζει την ισοφάριση. Η κεφαλιά του Άνθιμου Καψή, όμως, μετά το κόρνερ του Μάκικ Γαλάκου, τράνταξε το οριζόντιο δοκάρι. Ευκαιρία!

Οι περίπου 15.000 φίλαθλοι που βρέθηκαν στο γήπεδο χειροκρότησαν την Εθνική, με τον Παναγούλια να δηλώνει ικανοποιημένος αλλά και να τονίζει ότι το πέναλτι “δεν έπρεπε να καθορίσει τον αγώνα”.

Ο ελληνικός Τύπος, βέβαια, ξεσάλωσε. Ο Πρόκοπ έγινε πρωτοσέλιδο. Το ΦΩΣ χαρακτήρισε το 1-0 “ψεύτικο” και την απόφαση του διαιτητή “διεθνές σκάνδαλο”

Η Αθλητική Ηχώ υπερθεματίζει και υπερβαλλει: “Αθάνατοι” είναι ο τίτλος και εννοεί τους “ήρωες της Ελλάδος” που “έκαναν σκόνη τους Ολλανδούς και ήταν οι ηθικοί νικητές”. Η ιστορική εφημερίδα σημείωνε ακόμα: “Ο Ανατολικογερμανός Πρόκοπ με το πιο ανύπαρκτο πέναλτυ της ιστορίας στο 64′ (ο Νανίνγκα έκανε φάουλ στον ημίθεο Κωνσταντίνου) προσέφερε τη νίκη στους Ολλανδούς, που σώθηκαν από συντριβή!”

“Εν ψυχρώ” είναι ο τίτλος της Ελευθεροτυπίας, που κάνει λόγο για πρωτοφανή αδικία σε βάρος της Εθνικής και πως “μόνο ο διαιτητής είδε το πέναλτι”.

Και το απαραίτητο λογοπαίγνιο έρχεται από την “Βραδυνή” που έχει τίτλο το ΠΡΟΚΟ-Π-ΨΕ Η ΟΛΛΑΝΔΙΑ και υπότιτλο “Ανθέλληνας ο διαιτητής από την Αν.Γερμανία”. Μας … σφάξανε!

Το πέναλτι κάνει το γύρο του κόσμου και η Γκατζέτα Ντελο Σπορτ αναπαριστά τη φάση μιας “απίστευτης διαιτητικής απόφασης” όπως σημειώνει με τη βοήθεια του σκιτσογράφου της όπου εξηγείται γιατί ο Πρόκοπ έδωσε πέναλτι. Στο σκίτσο υποδεικνύεται ότι ο Κωνσταντίνου ανέτρεψε τον Νανίγκα…

Μια καταγγελία εν τω μεταξύ από τον Γιώργο Βαρδινογιάννη, κάνει μεγάλη αίσθηση. Ο -τότε- πρόεδρος της ΠΑΕ Παναθηναϊκός που ήταν παρών στο γήπεδο δήλωσε ότι στο ημίχρονο πηγαίνοντας προς τα αποδυτήρια είδε τον Πρόκοπ και τους βοηθούς του με τον γενικό γραμματέα της ολλανδικής ομοσπονδίας σε … πελάγη ευτυχίας. Όταν μάλιστα έγινε αντιληπτός έκλεισαν την πόρτα βιαστικά.

“Επαιξα και λίγο θέατρο” παραδέχθηκε σε δηλώσεις του και ο Νανίγκα. Γενικώς ήμασταν … στα κάγκελα, αλλά η ομάδα έπρεπε να προετοιμαστεί και για το δεύτερο ματς (στις 14/6) κόντρα στην Τσεχοσλοβακία.

Το ιστορικό γκολ του Αναστόπουλου

Η ελληνική ομάδα μετακομίζει στη Ρώμη και έχει απέναντί της τους πρωταθλητές του 1976, που παρατάσσουν σχεδόν την ίδια ενδεκάδα, με επικεφαλής τον ξεχωριστό Πανένκα. Ο Παναγούλιας βάζει τους δέκα από τους έντεκα που ξεκίνησαν με την Ολλανδία και χρησιμοποιεί βασικό τον Νίκο Αναστόπουλο αντί του Αρδίζογλου.

Ο Αναστό προερχόταν από μια καταπληκτική χρονιά με τον Πανιώνιο και το ρεσιτάλ, που είχε δώσει στον τελικό του Κυπέλλου εναντίον της ΑΕΚ, όταν ισοφάρισε με μια έξοχη προσπάθεια από τη δεξιά πλευρά, το γκολ του Τάσου, δίνοντας έτσι το έναυσμα για το ανεπανάληπτο 3-1 των “κυανέρυθρων” που κατέκτησαν τον πρώτο τίτλο στην ιστορία τους.

Ο 22χρονος Αναστό που λίγους μήνες αργότερα (τον Δεκέμβριο του 1980) πήγε στον Ολυμπιακό, μέχρι να ξεκινήσει η τελική φάση του Κυπέλλου Εθνών, μετρούσε 6 συμμετοχές και ένα γκολ (εναντίον της Κύπρου). Το όνομα του ήταν συνεχώς στα πρωτοσέλιδα αφού είχε μπει στο στόχαστρο όλων των μεγάλων ομάδων αφού εκτός των “ερυθρολεύκων” είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον τόσο ο Παναθηναϊκός όσο και η ΑΕΚ. Ο “μουστάκιας”, όμως, είχε διαλέξει ήδη τον Πειραιά..

Οι Τσεχοσλοβάκοι είναι υποψιασμένοι από το ματς της Ελλάδας με την Ολλανδία και δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στους Έλληνες που για 45 λεπτά, πάντως, αντέχουν και παίζουν ένα σπουδαίο ημίχρονο. Δεν πτοούνται από το γκολ φάουλ του Πανένκα, μόλις στο 5ο λεπτό και περνούν στην αντεπίθεση.

Στο 14′ ο Τερζανίδης βγάζει την μπάλα για τον Μαύρο, που έξω από την περιοχή κάνει μια ωραία σέ ντρα. Στην καρδιά της περιοχής ο Αναστόπουλος πετάγεται και με μια κεφαλιά σπεσιαλιτέ ισοφαρίζει για την Ελλάδα! Το γκολ -εκείνη την ώρα δεν το ξέρει κανείς βέβαια- είναι ιστορικό. Θα χρειαστεί να περάσουν 24 χρόνια, μέχρι άλλος Έλληνας ποδοσφαιριστής σκοράρει σε διεθνή διοργάνωση.

Το 1994 -στην πρώτη εμφάνιση μας σε Μουντιάλ- είχαμε … μηδέν γκολ (και δεχθήκαμε δέκα) και το γκολ του Αναστό έμενε σαν κειμήλιο, μέχρι ο Γιώργος Καραγκούνης στην πρεμιέρα του Γιούρο 2004, κάνει το 1-0 κόντρα στην Πορτογαλία! Είχε περάσει σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα.

Ο ίδιος ο Αναστόπουλος στη μεγάλη του καριέρα έβαλε άλλα 27 γκολ με τη φανέλα της Εθνικής φτάνοντας συνολικά στα 29 (σε 74 αγώνες). Είναι μακράν ο πρώτος σκόρερ του αντιπροσωπευτικού μας συγκροτήματος και δεν βλέπω κάποιον άλλο να μπορεί να απειλήσει την επίδοσή του. Οι μεταγενέστεροι που πλησίασαν ήταν ο Άγγελος Χαριστέας (25 γκολ) και ο Φάνης Γκέκας (24).

Μετά το 1-1 η Εθνική έχασε ακόμη δυο ευκαιρίες (Μαύρος, Αναστόπουλος) αλλά ήταν οι Τσεχοσλοβάκοι εκείνοι που έκαναν το 2-1 με τον Βίζεκ στο 26′ . Οι πρωταθλητές Ευρώπης έβαλαν ένα ακόμα γκολ στο δεύτερο μέρος (Νέχοντα 62’΄) και πήραν τη νίκη, που ουσιαστικά τους εξασφάλισε τη δεύτερη θέση.

Η Εθνική με τον Γαλάκο αντί του Τερζανίδη από το ξεκίνημα του δευτέρου ημιχρόνου ο Παναγούλιας θέλησε να κάνει την ομάδα πιο επιθετική, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Ο Καψής αναχαίτισε πολλές επιθέσεις, ο Κωνσταντίνου έκανε δυο-τρεις καλές επεμβάσεις και το σκορ δεν … ξέφυγε. Στο 55′ ο Μπάμπης Ξανθόπουλος αντικαθιστούσε τον Κωστίκο…

“Πίστεψα στη νίκη,αλλά δεχθήκαμε ένα αναπάντεχο πρώτο γκολ και βρεθήκαμε να κυνηγάμε” είπε ο Αλκέτας μετά το ματς που προανήγγειλε αλλαγές στον τελευταίο αγώνα με τη Δυτική Γερμανία, που με το 3-2 επί της Ολλανδίας ήταν σίγουρα πρώτη.

Εντάξει, καλά είχε παίξει- εν μέρει- η ομάδα όχι τόσο πολύ όμως για να δικαιολογηθεί το υπερβολικό πρωτοσέλιδο από την Αθλητική Ηχώ. Αν δεν πρόσεχε κανείς τις λεπτομέρειες θα νόμιζε ότι η ομάδα μας είχε θριαμβεύσει και δεν είχε ηττηθεί με 3-1

Σε γενικές γραμμές ήμασταν ικανοποιημένοι. Οι ενδόμυχοι φόβοι για συντριβές δεν επαληθεύτηκαν. Η Εθνική Ομάδα είχε σταθεί στα πόδια της, έπαιξε στρωτό ποδόσφαιρο, έβαλε ένα γκολ και σίγουρα θα είχε παράπονα από την απόφαση του Πρόκοπ στο ματς με την Ολλανδία. Έμενε όμως ένα ακόμη ματς…

Η καλύτερη εμφάνιση και ο πρώτος βαθμός

Στο Κομουνάλε του Τορίνο στις 17/6, η ελληνική ομάδα έδωσε τον τελευταίο της αγώνα στη διοργάνωση. Πράγματι ο Παναγούλιας άλλαξε πολλά πρόσωπα, Η ενδεκάδα που ξεκίνησε είχε τον Λευτέρη Πουπάκη κάτω από τα δοκάρια, Γιάννη Γούναρη και Μπάμπη Ξανθόπουλο στα μπακ, Πέτρο Ραβούση και Λάκη Νικολαόυ στόπερ, τον Σπύρο Λιβαθηνό εξάρι, Ντίνο Κούη και Τάκη Νικολούδη στη μεσαία γραμμή, Χρήστο Αρδίζογλου, Μάικ Γαλάκο και Θωμά Μαύρο στην επίθεση.

Αργότερα ο Γιώργος Κούδας έκανε τη μοναδική εμφάνιση του στο τουρνουά παίρνοντας τη θέση του Νικολούδη (62) ενώ έπαιξε και ο Γιώργος Κωστίκος (αλλαγή στο 80, αντί του Μαύρου).

Οι Γερμανοί που είχαν νικήσει Ολλανδία και Τσεχοσλοβακία κερδίζοντας το εισιτήριο για τον τελικό έπαιξαν με την καλή τους ενδεκάδα. Σουμάχερ τερματοφύλακας, Μπρίγκελ, Στίλικε, Καρλ Χάινς Φέρστερ, Ρουμενίγκε, Χάνσι Μίλερ, Χρούμπες και λοιποί. Δεν πιέστηκαν, δεν ήθελαν να διακινδυνεύσουν πολλά.

Η ελληνική ομάδα έκανε ίσως το καλύτερο της παιχνίδι, τηρουμένων των αναλογιών και με βάση το όνομα των αντιπάλων της. Θα μπορούσε σίγουρα να είχε βάλει ένα γκολ στις ευκαιρίες που έχασε, κυρίως με τον Αρδίζογλου όταν στο 69ο λεπτό από πάσα του Λιβαθηνού σημάδεψε το δοκάρι!

Σύμφωνα με τον απεσταλμένο της “Ελευθεροτυπίας”, Γιώργο Βενετούλια, η Εθνική κατά 50% ανανεωμένη πραγματοποίησε “εξαιρετική εμφάνιση και έφερε σε δύσκολη θέση τους πανίσχυρους αντιπάλους της. Παράλληλα πήρε και τον βαθμό της τιμής στην τελική φάση της διοργάνωσης”

Όπως το γκολ του Αναστόπουλου, έτσι κι αυτός ο βαθμός είχε ιστορική σημασία μέχρι το 2004, όταν η Εθνική νικώντας την Πορτογαλία, πήρε μαζεμένους τρεις και ταυτόχρονα έκανε την πρώτη της νίκη σε ένα μεγάλο τουρνουά.

Αυτή τη φορά οι εφημερίδες αποτύπωναν την πραγματικότητα για το καλό ματς που είχε δώσει το ελληνικό συγκρότημα

Ο Σταύρος Τσώχος θα σημειώσει στην κριτική του: “Η ελληνική ομάδα έπαιξε με το πνεύμα της σημερινής ποδοσφαιρικής εποχής. Διέθετε παίκτες συνδέσμους μεταξύ αμύνης και επιθέσεως, παίκτες που δεν έχαναν εύκολα την μπάλα. Βέβαια, οι Έλληνες δεν είχαν τα χατακτηριστικά του σπρίντερ. Συνέθεταν όμως μια ισορροπημένη, σοβαρή και ψύχραιμη ομάδα. Μια τέτοια ομάδα όπως φάνηκε-απέναντι στους Γερμανούς που οπωσδήποτε δεν μας χαρίσθηκαν- δικαιολογημένα πήρε τον βαθμό…”

Ο Αλκέτας Παναγούλιας δήλωνε συνολικά ικανοποιημένος από την Εθνική, τονίζοντας ότι στόχος ήταν το … Μουντιάλ. Θα αργούσε δεκατέσσερα χρόνια να επαληθευτεί, αφού το επόμενο μεγάλο τουρνουά της ομάδας ήταν το Μουντιάλ του 1994, πάλι με αυτόν στον πάγκο (αλλά με διαφορετικό απολογισμό και εντυπώσεις).

Σε εκείνη την σπουδαία πορεία από τα προκριματικά μέχρι τα τελικά στην Ιταλία η Εθνική Ομάδα κατάφερε να κερδίσει τις εντυπώσεις. Είχε σίγουρα και μια εξαιρετική φουρνιά παικτών. Λίγους μήνες αργότερα ξεκινούσαν τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1982 με το ιστορικό 1-0 μέσα στην Κοπεγχάγη κόντρα στη Δανία και το Νίκο Σαργκάνη σε ρόλο φάντομ.

Δυστυχώς δεν υπήρχε συνέχεια, η Ελλάδα έμεινε ξανά έξω από το Μουντιάλ και για χρόνια παρακολουθούσε τις διοργανώσεις από την τηλεόραση. Εκείνη, η εμφάνιση στην Ιταλία ξεθώριαζε μέσα στο χρόνο.

Ο Βαγγέλης Φουντουκίδης γράφοντας στην εβδομαδιαία εφημερίδα “Μπάλλα” σχολίασε: “Ο απολογισμός είναι κάτι περισσότερο από ικανοποιητικός για μια άπειρη ομάδα που βρέθηκε για πρώτη φορά στην τελική φάση μιας σπουδαίας διοργανώσεως. Το τελικό σκορ 1-4 στα γκολ, φοβώμαστε ότι μπορούσε να αντιπροσωπεύει το αποτέλεσμα ενός μόνον από τους τρεις αγώνες μας, ενώ πολλοί ήσαν εκείνοι που προέβλεπαν ακόμη πιο βαρύ σκορ σε ένα τουλάχιστον από τα τρία παιχνίδια μας. Καθώς και οι τρεις αντίπαλοί μας ήσαν πανίσχυροι και είχαν μεγάλο όνομα και τίτλους στην Ευρώπη

Η ικανοποίηση μεγαλώνει αν αναλογισθούμε τις εμφανίσεις της ελληνικής ομάδος στους τρεις αγώνες της. Έπαιζε θαραλέα, δυνατά και ήταν κατά γενική ομολογία η πιο άτυχη ομάδα του τουρνουά. Δέχθηκε ανόητα γκολ, έχασε πιο πολλές εντυπωσιακές ευκαιρίες και είχε δυο δοκάρια σε αποφασιστικά για την τύχη των αγώνων της, σημεία. Πράγματα που δεν είναι μόνο δικές μας διαπιστώσεις, αλλά και των ξ.ένων”

Έτσι ήταν. Για τα μέτρα της εποχής η Εθνική είχε κάνει κάτι αξιοθαύμαστο. Θα μπορούσε να είναι το εφαλτήριο για να ξεφύγουμε από το ρόλο του φτωχού συγγενή και να λειτουργήσουμε -για χρόνια- όπως προετοιμάστηκε και έπαιξε εν τέλει στο τουρνουά η ομάδα.

Συνέβησαν όλα τα αντίθετα. Στην πλάτη της Εθνικής παίχθηκαν τα χειρότερα (ακόμα και πολιτικά) παιχνίδια, με αποτέλεσμα να περιμένουμε στωικά … 24 χρόνια.

Για την ιστορία το Euro 1980 κατέκτησε η Δ.Γερμανία κερδίζοντας στον τελικό το Βέλγιο με 2-1 (χάρη σε δυο γκολ του Χορστ Χρούμπες στο 10 και το 88′, ενώ ενδιάμεσα είχε ισοφαρίσει με πέναλτι ο Βαντερέικεν). Στην τρίτη θέση η Τσεχοσλοβακία που επικράτησε της Ιταλίας με 9-8 στα πέναλτι (κανονικό ματς και παράταση 1-1, οι Τσεχοσλοβάκοι ευστόχησαν σε όλα τα πέναλτι που χτύπησαν ενώ για τους Ιταλούς αστόχησε ο Κολοβάτι. Ο όμιλός μας ήταν πράγματι πολύ ισχυρός…

Πολλά ευχαριστώ στον φίλο Γιώργο Νικητόπουλο για την παραχώρηση μέρους του εξαιρετικού του αρχείου