ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΤΕΜΠΗ: Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ “ΚΥΛΗΣΕ” ΑΠ’ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΑΣ

“Απόψε γράφεται ιστορία”. “Καλύτερα να μην γραφόταν”. Δύο νέα παιδιά, καθισμένα στην αρένα του Καλλιμάρμαρου, μια ανάσα από τη σκηνή, λένε αυτό που σκεφτόμασταν όλοι, αυτό που θα πει και ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου λίγες ώρες αργότερα: “Μακάρι να ζούσαν και να μη γινόταν αυτή η συναυλία“. 

Χιλιάδες άνθρωποι από όλη την Ελλάδα βρέθηκαν χθες στο Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο για να αποδώσουν με την παρουσία τους έναν ελάχιστο φόρο τιμής στις 57 ψυχές, που ξεριζώθηκαν από τον κόσμο μας τόσο βίαια, αλλά και να υπενθυμίσουν σε όλους πως όχι μόνο θυμόμαστε αλλά δεν θα ξεχάσουμε με τίποτα και πως η φλόγα του αγώνα για δικαιοσύνη παραμένει άσβεστη.

Η ατμόσφαιρα μέχρι να ανάψουν τα πρώτα φώτα της σκηνής μπορούσε να κοπεί με το μαχαίρι. Στο κατάμεστο Καλλιμάρμαρο χωρούσαν όλοι, οι σκέψεις, οι ιδέες τους, ο πόνος για τους αδικοχαμένους, η οδύνη για αυτό το “στείλε μου όταν φτάσεις” που έμεινε ανεκπλήρωτο. Η απαίτηση όμως για δικαίωση, για απονομή ευθυνών, για λύτρωση ήταν πολύ μεγαλύτερη από το στάδιο. Ξεχείλιζε από τα στόματα και έφτανε στον ουρανό μέσα από τα τραγούδια, κυλούσε από τα μάτια με τη μορφή δακρύων και “ορθωνόταν” μέσα από τα συνθήματα και τις υψωμένες γροθιές.

“Τι θα λέγαν αν στο τρένο ήταν τα παιδιά τους”, έγραφε σε ένα πλακάτ που θύμιζε περισσότερο λάβαρο.

Ορισμένοι κρατούν στα χέρια τους εισιτήρια τρένου που γράφουν “Χωρίς Επιστροφή” και “Το έγκλημα αυτό έχει ιστορία”. Κάθε φορά που ένα τέτοιο εισιτήριο προβάλεται στις οθόνες το κοινό λυγίζει. Περίπου 40.000 θεατές βρέθηκαν στο Παναθηναϊκό Στάδιο.

“ΠΕΣ ΣΤΟΥΣ ΔΙΚΟΥΣ ΜΟΥ ΟΤΙ Θ’ ΑΡΓΗΣΩ ΑΠΟΨΕ”

Ο Λουδοβίκος των Ανωγείων σηματοδότησε την έναρξη της συναυλίας με ένα μοιρολόι, όπως το αποκάλεσε, που έγραψε ο ίδιος την επόμενη μέρα της σιδηροδρομικής τραγωδίας των Τεμπών, με τίτλο “Το πικραμύγδαλο του Μάρτη”.

Αμέσως μετά στη σκηνή ανέβηκαν οι Κοινοί Θνητοί και o κόσμος “τραγουδά” τους στίχους “πες στους δικούς μου ότι θ’ αργήσω απόψε. Ένα θα γίνω με τις ράγες και τους καπνούς. Το τελευταίο εισιτήριο κόψε. Γι’ αυτό το τρένο που θ’ αγγίξει τους ουρανούς”. Ο λόγος που τα εισαγωγικά είναι αναγκαία στο “τραγουδά” είναι γιατί αυτοί οι στίχοι έχουν μετατραπεί σε σύνθημα. “Τον σεβασμό σου στην μνήμη μας δώσε. Το έγκλημά τους μην αφήσεις να ξεχαστεί”. Αυτές οι αράδες κουβαλούν μέσα τους το πιο σημαντικό, το πιο επιτακτικό πρόσταγμα. Να μην επιτραπεί η συγκάλυψη.

“ΑΝ ΔΕΝ ΒΡΩ ΤΟ ΤΕΡΜΑ ΔΕΝ ΘΑ ΗΣΥΧΑΣΩ”

Από τη σκηνή του Καλλιμάρμαρου ο Φοίβος Δεληβοριάς προκάλεσε ρίγη συγκίνησης στο κοινό όταν τραγούδησε το τραγούδι που έγραψε ο ίδιος για το έγκλημα των Τεμπών, μία μέρα πριν την μεγάλη συναυλία, αφιερώνοντάς το στα θύματα της τραγωδίας και στις οικογένειές τους.

Μερικοί από τους στίχους του τραγουδιού λένε: “Μάτια του παιδιού μου, που δεν θα φιλήσω, δεν υπάρχει τρόπος πια να σταματήσω.(…) Δεν θα κάνω πίσω και δεν θα ξεχάσω, θα σε πάρω εγώ παιδάκι μου όταν φτάσω”. Το Καλλιμάρμαρο ξεσπά σε κλάματα.

Λίγο νωρίτερα ο τραγουδοποιός αφιέρωσε την “Άγρια Ορχιδέα” “σε όσους ανεβαίνουν ψηλά για να κρύβονται καλύτερα, στις βουλευτικές ασυλίες και στον νόμο περί ευθύνης υπουργών, στους εθνικούς μας ανευθυνοϋπεύθυνους, στο λουλουδάκι που ευδοκιμεί στα ξύλινα πατώματα…”.

 “ΔΕΝ ΘΑ ΗΣΥΧΑΣΟΥΜΕ ΠΟΤΕ ΑΝ ΟΙ ΕΝΟΧΟΙ ΔΕΝ ΠΑΝΕ ΦΥΛΑΚΗ”

Κάθε λεπτό που η Τάνια Τσανακλίδου βρισκόταν στη σκηνή ήταν και μία πολιτική δήλωση. Οργή, θρήνος και μνήμη “έσταζαν” από κάθε της λέξη, από κάθε στίχο που ξεστόμιζε και η παρουσία της εκεί ήταν μια παρακίνηση προς το κοινό να σκεφτεί και να προβληματιστεί για την τραγωδία.

“Είμαι εδώ μαζί σας για να φωνάξουμε πως δεν ξεχνάμε, δεν θα ξεχάσουμε και δεν θα ησυχάσουμε ποτέ αν οι ένοχοι δεν πάνε φυλακή”, είπε από τη σκηνή. Όταν τραγούδησε α καπέλα τους στίχους του Ναζίμ Χικμέτ “Για μένα, το λοιπόν, το πιο εκπληκτικό, πιο επιβλητικό, πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο, είναι ένας άνθρωπος που τον μποδίζουν να βαδίζει, είναι ένας άνθρωπος που τον αλυσοδένουνε”, το Παναθηναϊκό Στάδιο κοκάλωσε. Ένιωθες τις λέξεις να αντηχούν στην καρδιά σου και να βρίσκουν στόχο στο μυαλό σου. Όπως όφειλε δηλαδή να κάνει η χθεσινή εκδήλωση.

Η εμφάνιση της Τάνιας Τσανακλίδου – χωρίς να μειώνουμε τις εξαιρετικές εμφανίσεις των υπόλοιπων καλλιτεχνών – δεν θύμισε ούτε για μια στιγμή συναυλία. Ήταν φύσει πολιτική και ενάντια στο σαθρό σύστημα που κυριαρχεί και αναγκάζει τους συγγενείς των θυμάτων να αγωνίζονται για δικαιοσύνη αντί να την θεωρούν αυτονόητη, ενάντια σε μία πραγματικότητα που κάνει τους πολίτες να νιώθουν ότι ο θύτης, ακόμα και του πιο τραγικού εγκλήματος, πάντα θα προστατεύεται.

ΚΑΡΥΣΤΙΑΝΟΥ: ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟ

Μόλις ανέβηκε στη σκηνή ο Σωκράτης Μάλαμας, πριν ξεκινήσει να τραγουδά, έδωσε τον λόγο στην Μαρία Καρυστιανού. 

“Ένα μεγάλο ευχαριστώ που αγκαλιάσατε με τόσο αγάπη την εκδήλωση και ένα πολύ ηχηρό ότι δεν ξεχνάμε, δεν θα ξεχάσουμε ποτέ. Όλοι εμείς είμαστε πλέον ένα, νιώθουμε το ίδιο καταλαβαίνουμε το ίδιο, έχουμε τον ίδιο στόχο, έχουμε την ίδια ευχή, την ίδια επιθυμία. Πως θα μπορούσε να είναι κάτι διαφορετικό; Αφού αυτό που σκότωσε τα δικά μας παιδιά, τους δικούς μας ανθρώπους, παραμένει ελεύθερο και σκοτώνει ξανά, ξανά. Λοιπόν, ποτέ ξανά!“, είπε, αρχικά, η κ. Καρυστιανού και συμπλήρωσε:

“Σας ευχαριστούμε από τα βάθη της καρδιάς μας και μέχρι τους ουρανούς που είστε δίπλα μας. Και ευχαριστούμε ιδιαιτέρως τους καλλιτέχνες και όλους όσους εργάστηκαν με πολύ κόπο και εθελοντικά για τη σημερινή μοναδική εκδήλωση μνήμης αφιερωμένης στους πολυαγαπημένους μας, που μας λείπουν τόσο πολύ.  Αλλά και όλοι εμείς, που είμαστε εδώ, δυνατοί και αποφασισμένοι. Σήμερα όλη η Ελλάδα τραγουδάει, τόσο δυνατά, που σίγουρα ακουγόμαστε στους ουρανούς. 

Σήμερα, όλη η Ελλάδα είναι μια ανοιχτή αγκαλιά, για τους αδικοχαμένους μας. Η αγκαλιά αυτή θα είναι πάντα ανοιχτή. Μέχρι τη δικαίωση και ακόμα παραπέρα. Ευχαριστούμε”.

ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΩΝ ΤΕΜΠΩΝ

Όταν ακούστηκαν οι πρώτες κιόλας νότες του τραγουδιού “Στην κοιλάδα των Τεμπών” ήταν σαν να ήχησε σιωπητήριο. Οι πρώτοι στίχοι που βγαίνουν από το στόμα του Σωκράτη Μάλαμα είναι για το κοινό το “συνθηματικό” που περίμενε για να υψώσει τα χέρια του προς τον ουρανό. Λίγες αράδες αργότερα και η φωνή του Μάλαμα, παρόλο που ακούγεται μέσα από ηχεία, δεν ξεχωρίζει από εκείνες του πλήθους.

Όσο ο πένθιμος αυτός “ύμνος” διαπερνά ακόμα και τα μάρμαρα του σταδίου, το Καλλιμάρμαρο λούζεται στο φως.

Η Ιουλία Καραπατάκη εμφανίστηκε μαζί με τον Σωκράτη Μάλαμα και τα “Τακούνια για Καρφιά” έγιναν ακόμα ένα ηχηρό “σύνθημα”.

“ΜΑΚΑΡΙ ΝΑ ΖΟΥΣΑΝ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΓΙΝΟΤΑΝ ΑΥΤΗ Η ΣΥΝΑΥΛΙΑ”

“Θέλω να σας ευχαριστήσω όλους και όλες που ήρθατε για να στηρίξετε την προσπάθεια που είναι για δικαιοσύνη και στη μνήμη των συνανθρώπων μας που χάθηκαν στα Τέμπη. Μακάρι να ζούσαν και να μη γινόταν αυτή η συναυλία”. Αυτά ήταν τα λόγια του Θανάση Παπακωνσταντίνου ερχόμενος στη σκηνή. Ο ίδιος ξεκίνησε τραγουδώντας το “San Michele” με το κοινό να έχει ήδη κυματίζει τις πειρατικές σημαίες και να τον αποθεώνει.

Στο πλευρό του, η εκπληκτική Μάρθα Φριντζήλα εμφανίστηκε στη σκηνή με ασπρόμαυρο παλαιστινιακό μαντήλι. Αξίζει να σημειωθεί πως καθ’ όλη τη διάρκεια της συναυλίας ανέμιζαν παλαιστινιακές σημαίες ενώ τακτικά ακούγονταν συνθήματα για λευτεριά στην Παλαιστίνη.

Οι εμφανίσεις του Θανάση Παπακωνσταντίνου έχουν πάντα κάτι μυστηριακό. Μέσα από τις μελωδίες και τους στίχους των τραγουδιών του, το κοινό συμμετέχει σε μία μυσταγωγία κατά την οποία καταθέτει μπροστά στα μάτια του καλλιτέχνη την ψυχή του. Έτσι έγινε και χθες.

Όταν πια η εκδήλωση ετοιμαζόταν να “σβήσει”, η “Ανδρομέδα” και ο “Πεχλιβάνης” έμοιαζαν ως οι μοναδικές μουσικές επιλογές που θα μπορούσαν να “ντύσουν” όπως του έπρεπε εκείνο το “αντίο” που μόνο οριστικό δεν φαντάζει. Όταν συμβαίνουν τέτοιες εκδηλώσεις όπως η χθεσινή, ο αποχαιρετισμός δεν μπορεί να είναι τελεσίδικος. Όσο οι οικογένειες των θυμάτων παλεύουν για δικαιοσύνη δεν μπορούμε να πούμε “αντίο” γιατί μέχρι να αποδοθούν οι ευθύνες θα συναντιόμαστε ξανά και ξανά, σε στάδια, σε δρόμους, όπου χρειαστεί, για ένα δίκαιο “τέλος”.