ΣΚΑΝΔΑΛΟ CREDIT SUISSE: ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΞΕΠΛΥΜΑΤΟΣ

Τα όσα αποκάλυψε πληροφοριοδότης θα σε κάνει να αισθανθείς, ας πούμε, άσχημα (για να αποφύγουμε να πούμε κάτι άλλο), αν είσαι μεταξύ αυτών που δυσκολεύεσαι να ανοίξεις ένα λογαριασμό σε τράπεζα ή να κάνεις επικαιροποίηση για λόγο που δεν είναι ποινικός. Τώρα ας δούμε τι αποκάλυψε ο πληροφοριοδότης.

, Ένας δουλέμπορος (διακινητής ανθρώπων) που δρούσε στις Φιλιππίνες, ο ‘νονός’ του χρηματιστηρίου του Χονγκ Κονγκ που είχε καταδικαστεί για δωροδοκία, ένας δισεκατομμυριούχος που διέταξε τη δολοφονία της φίλης του (ποπ σταρ του Λιβάνου), διεφθαρμένοι πολιτικοί ουκ ολίγων χωρών και στελέχη που λεηλάτησαν κρατική εταιρία της Βενεζουέλας είναι μεταξύ των ονομάτων που εμφανίζονται στη διαρροή λεπτομερειών λογαριασμών περισσότερων από 30.000 πελατών της Credit Suisse, σε όλον τον πλανήτη.

Μεταξύ των στοιχείων που έδωσε πληροφοριοδότης στη γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung, πριν εκείνη τα προσκομίσει σε διεθνή κοινοπραξία μέσων μαζικής ενημέρωσης (για περαιτέρω έρευνα και επιβεβαίωση), είναι και το Βατικανό (λογαριασμός που ανήκει στο Βατικανό δαπάνησε 350 εκατομμύρια ευρώ, σε φερόμενη ως δόλια επένδυση σε ακίνητα του Λονδίνου -η υπόθεση είναι στα δικαστήρια και στους κατηγορούμενους είναι ένας καρδινάλιος).

Όλα δείχνουν πως η τράπεζα λειτουργούσε ως ‘πλυντήριο’ χρημάτων που προέκυπταν με τους πλέον άνομους τρόπους.

Eνός κακού, μύρια έπονται

Στις 7/2 η Credit Suisse έγινε η πρώτη μεγάλη τράπεζα της Ελβετίας που βρέθηκε στα δικαστήρια, ως κατηγορούμενη για ξέπλυμα χρήματος που σχετίζεται με εμπόριο κοκαΐνης από τη βουλγαρική μαφία. Φέρεται να διαχειρίστηκε 40.300.000 ευρώ από φερόμενους διακινητές ναρκωτικών ουσιών, χωρίς να πάρει τα απαραίτητα μέτρα για να αποτρέψει το ‘ξέπλυμα’ μετρητών από το 2004 έως το 2008.

Η διαρροή καταδεικνύει εκτεταμένες αποτυχίες ως προς την επισταμένη έρευνα της τράπεζας, παρά τις επανειλημμένες δεσμεύσεις που έχει κάνει εδώ και δεκαετίες, για την εξάλειψη αμφίβολων πελατών και παράνομων κεφαλαίων. Η τράπεζα απέρριψε “όλους τους αβάσιμους ισχυρισμούς” και ανακοίνωσε ότι “θα υπερασπιστούμε τον εαυτό μας σθεναρά, στο δικαστήριο”. Τώρα έχει να διαχειριστεί πολλά -σοβαρά- μέτωπα, μαζί.

“Διενεργούμε εκτεταμένους ελέγχους”

Οι δικαιούχων των λογαριασμών που διέρρευσαν, ήταν κάτοχοι περισσότερων από 96 δισεκατομμυρίων ευρώ που διατηρούνται στο δεύτερο μεγαλύτερο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της Ελβετίας (πρώτο είναι το UBS): διαχειρίζεται 1.56 τρισεκατομμύρια ευρώ, έχει περίπου 50.000 υπαλλήλους, με τον κύριο όγκο να είναι στη Ζυρίχη όπου βρίσκεται η έδρα της τράπεζας. Πολλοί εκ των 3.500 ‘relationship managers’, οι οποίοι δουλεύουν για εύρωστους πελάτες ζουν σε όλον τον κόσμο.

Σε ό,τι αφορά τη διαρροή, εμφανίζονται πελάτες που ζουν σε περισσότερες από 120 δικαιοδοσίες. Οι περισσότεροι ζουν στον αναπτυγμένο κόσμο. Υπάρχουν πολλοί από τις Βενεζουέλα, Αίγυπτος, Ουκρανία και Ταϊλάνδη, χώρες που ταλανίζονται με διάφορα πολιτικά και οικονομικά θέματα εδώ και χρόνια, με την ελίτ να ‘κρύβει’ εκτός συνόρων τα λεφτά της.

Όπως αναφέρει η Guardian (που ανήκει στην κοινοπραξία) “η προστασία της ιδιωτικότητας των πελατών δεν είναι τίποτα άλλο από ένα φύλλο συκής που καλύπτει το ρόλο των ελβετικών τραπεζών στην συνεργασία με φοροφυγάδες”. Σε ανακοίνωση Τύπου που εξέδωσε η τράπεζα, αναφέρει ότι δημοσιεύτηκαν “επιλεκτικές πληροφορίες, που οδηγούν σε λαθεμένες ερμηνείες”.

Τονίζει ότι “οι αυστηροί νόμοι περί τραπεζικού απορρήτου της Ελβετίας, μας εμπόδισαν να έχουμε αξιώσεις από μεμονωμένους πελάτες”. Διευκρινίζει και πως οι ισχυρισμοί αφορούν παλαιότερες εποχές, με κάποιους να έχουν να κάνουν με περίοδο που “οι νόμοι, οι πρακτικές και οι προσδοκίες των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ήταν πολύ διαφορετικές από ό,τι σήμερα”.

Κάποιοι από τους λογαριασμούς που διέρρευσαν ‘ανοίχτηκαν’ σε παλαιότερες δεκαετίες, παρ’ όλα αυτά τα 2/3 δημιουργήθηκαν από το 2000 και μετά. Κάποιοι ήταν ανοιχτοί έως την περασμένη δεκαετία, ενώ υπάρχουν ορισμένοι που είναι ακόμα ενεργοί. Η Credit Suisse επιμένει ότι, όπως κάθε άλλη τράπεζα στον κόσμο, διαθέτει αυστηρούς μηχανισμούς ελέγχου, για τη διενέργεια εκτεταμένου ελέγχου στοιχείων των πελατών της, προκειμένου “να διασφαλίσουμε ότι τηρούνται τα υψηλότερα πρότυπα συμπεριφοράς”.

Ας δούμε κάποιους εξ όσων είχαν λογαριασμό στην Credit Suisse -που όπως είπε, έκανε προσήκοντες ελέγχους.

Ronald Li

Ο Ronald Li Fook-shiu είχε σπουδάσει οικονομικά στο Χονγκ Κονγκ, πριν συνεχίσει τις σπουδές του στις ΗΠΑ -στη διοίκηση επιχειρήσεων. Υπήρξε ο ιδρυτής και ο πρόεδρος του χρηματιστηρίου του Χονγκ Κονγκ. Πέθανε το Δεκέμβριο του 2014, σε ηλικία 85 χρόνων.

Το 1987 και το 1991 συνελήφθη από την Ανεξάρτητη Επιτροπή Εναντίον της Διαφθοράς, για δωροδοκία -με αντάλλαγμα την έγκριση εισαγωγών εταιριών στο χρηματιστήριο. Μετά τη δεύτερη σύλληψη, καταδικάστηκε σε τετραετή κάθειρξη. Έμεινε στη φυλακή 30 μήνες και κάθε μέρα δούλευε στη βιβλιοθήκη, για 1 ευρώ -την ημέρα. Την ίδια περίοδο κέρδιζε 564.138 ευρώ -την ημέρα- από το χαρτοφυλάκιο των μετοχών του.

Το 2000, ο γνωστός ως ‘νονός του χρηματιστηρίου’ προσέγγισε τραπεζίτη για να ανοίξει λογαριασμό στη Credit Suisse. Ήθελε να καταθέσει 31.563.057 ευρώ. Προφανώς και έγινε η δουλειά -μολονότι ήταν κατάδικος.

Rodoljub Radulović

Δημοσίευμα του 2017 είχε αποκαλύψει πως οι τράπεζες κάνουν εντατικό έλεγχο, σε πελάτες που επισημαίνονται ως πολιτικά έκθετοι, από χώρα υψηλού κινδύνου ή σε άτομα που εμπλέκεται σε δραστηριότητα υψηλού κινδύνου -πχ τζόγος, εμπόριο όπλων, χρηματοοικονομικές υπηρεσίες ή εξόρυξη ή άλλα σοβαρά εγκλήματα. Παρ’ όλα αυτά, η Credit Suisse άνοιξε δυο λογαριασμούς με (συν)υπογραφή του Rodoljub Radulović, το 2005 και το 2007. Το δεύτερο τον άνοιξε μέσω offshore εταιρίας από τα νησιά Μάρσαλ (Manmare Holdings) που είχε δημιουργηθεί ένα μήνα νωρίτερα.

Ο Σέρβος “λόρδος ναρκωτικών” που είναι γνωστός ως Misha Banana (κρύβει τις ουσίες σε αποστολές με μπανάνες) αντιμετώπισε το 2001 κατηγορίες που του είχε απευθύνει η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ, όπου ζούσε. Αφορούσαν απάτες υπερτιμημένης μεταπώλησης (εκ των πιο κλασικών που γίνονται στα χρηματιστήρια). Τα χρέη του είχαν προσδιοριστεί από τις αμερικανικές αρχές, στα 13.2 εκατομμύρια ευρώ.

Σε έναν από τους λογαριασμούς του είχε 2.64 εκατομμύρια ευρώ, πριν τον κλείσει το 2010. Προσφάτως καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 10 χρόνων, από το δικαστήριο του Βελιγραδίου, ως ένοχος της κατηγορίας διακίνησης κοκαΐνης από την Αργεντινή στην Ευρώπη (συνολικής ποσότητας 1.8 τόνων). Λειτουργούσε εκ μέρους του αφεντικού του οργανωμένου εγκλήματος στα Βαλκάνια, Darko Šarić.

Eduard Seidel

Οι τράπεζες οφείλουν να κάνουν προσήκοντα έλεγχο όχι μόνο στους νέους πελάτες, αλλά και στους ήδη υπάρχοντες. Σύμφωνα με έκθεση του 2017, η Credit Suisse έλεγχε τους πελάτες της τουλάχιστον μια φορά την τριετία και εκείνους που ήταν στην ομάδα ‘υψηλού κινδύνου’ κάθε χρόνο. Αυτές οι υποχρεώσεις προέκυψαν προ 15ετιας και εκτελούνταν έκτοτε.

Ως εκ τούτου, ο Eduard Seidel θα έπρεπε να έχει ‘αποβληθεί’, δεδομένου ότι οι έλεγχοι άρχισαν το 2007 και εκείνος καταδικάστηκε για δωροδοκία το 2008. Ο επικεφαλής της Siemens στη Νιγηρία ανέλαβε δωροδοκίες βιομηχανικής κλίμακας, προκειμένου να εξασφαλίσει προσοδοφόρα συμβόλαια για τον εργοδότη του. Για να τα καταφέρει, διοχέτευε μετρητά σε διεφθαρμένους Νιγηριανούς πολιτικούς.

Σε έφοδο που έκαναν οι γερμανικές αρχές στα ‘αρχηγεία’ της Siemens το 2006, ο Seidel ομολόγησε τα πάντα, τονίζοντας ότι δεν είχε κλέψει ποτέ σεντ. Παρ’ όλα αυτά δεν γλίτωσε την καταγραφή στη βάση δεδομένων για τη διαφθορά. Κατά συνέπεια, η ελβετική τράπεζα έπρεπε να πράξει τα δέοντα. Στοιχεία αποδεικνύουν πως ο Seidel διατηρούσε τους λογαριασμούς του μέχρι την τελευταία δεκαετία. Ένας είχε 28.8 εκατομμύρια ευρώ. Η κοινοπραξία των media που ερευνούν τις αποκαλύψεις, επικοινώνησαν με το δικηγόρο του, ο οποίος δεν εξήγησε ποτέ πού βρήκε ο Γερμανός τα 28.800.000 ευρώ.

Bo Stefan Sederholm

Υπάρχουν περιπτώσεις ‘παγώματος’ λογαριασμών σε πελάτες που κρίθηκαν ως επικίνδυνοι. Την ίδια ώρα κανείς δεν μπορεί να πει πως η Credit Suisse διακρίθηκε ποτέ, για τα αντανακλαστικά της. Ο Σουηδός τεχνικός υπολογιστών, Stefan Sederholm άνοιξε λογαριασμό το 2008 και τον κράτησε ενεργό για δυόμισι χρόνια, μετά την ευρέως αναφερόμενη καταδίκη του σε ισόβια κάθειρξη, για εμπορία ανθρώπων στις Φιλιππίνες, το 2011.

Η δράση του έγινε γνωστή το 2009, όταν οι αρχές στη Μανίλα εισέβαλαν σε έναν οργανισμό που είχε δημιουργήσει ο Sederholm και λειτουργούσε ως ‘βιτρίνα’ των πραγματικών δραστηριοτήτων του. Η αστυνομία ανακάλυψε 17 γυναίκες, να είναι σε καμπίνες που είχαν κάμερες, μέσω των οποίων μπορούσαν να τις δουν από όλον τον πλανήτη να κάνουν σεξ σόου.

Εκπρόσωπος του Sederholm είπε ότι η Credit Suisse δεν ‘πάγωσε’ ποτέ τους λογαριασμούς του πελάτη του και δεν τους έκλεισε, πριν το 2013 όταν δεν κατάφερε να κάνει επικαιροποίηση. Σε ερώτηση γιατί ο πελάτης του χρειαζόταν λογαριασμό σε ελβετική τράπεζα, ενώ ζούσε στην Ταϊλάνδη, ο δικηγόρος απάντησε με ερώτηση: “Μπορείτε να μου πείτε, σας παρακαλώ εσείς πού θα προτιμούσατε να βάλετε τα χρήματα σας; Σε τράπεζα της Ταϊλάνδης ή της Ελβετίας;”.

Ferdinand και Imelda Marcos

Οι ελβετικές τράπεζες είχαν γίνει η χαρά όποιου ήθελε να κρύψει χρήματα (πιο εύσχημα ‘της χρηματοπιστωτικής μυστικότητας’) από το 1713, όταν το Μεγάλο Συμβούλιο της Γενεύης απαγόρευσε στους τραπεζίτες να αποκαλύπτουν προσωπικές πληροφορίες των πελατών τους -και δη τις περιουσίες που κατέθεταν Ευρωπαίοι αριστοκράτες. Ο νέος φορολογικός παράδεισος μόλις είχε δημιουργηθεί και βελτιώθηκε το 1934, με την προσθήκη του νόμου περί τραπεζικού απορρήτου.

Αυτός ποινικοποίησε την αποκάλυψη τραπεζικών πληροφοριών πελατών ελβετικών τραπεζών, σε ξένες αρχές. Μια από τις πιο ξακουστές ιστορίες ανθρώπων που επέλεξαν ελβετική τράπεζα, γιατί ήθελαν να κρύψουν κάτι είναι αυτή του διεφθαρμένου δικτάτορα των Φιλιππίνων, Ferdinand Marcos και της συζύγου του, Imelda.

Εκτιμάται πως μαζί απέσπασαν έως και 8.8 δισεκατομμύρια ευρώ από τη χώρα, στις τρεις θητείες του Προέδρου (άφησε το θώκο το 1986). Ανέκαθεν ήταν γνωστό πως η Credit Suisse ήταν εκ των πρώτων τραπεζών που βοήθησαν το ζευγάρι να λεηλατήσει τις Φιλιππίνες. Ήταν και αυτή που τους άνοιξε λογαριασμούς, υπό ψεύτικα ονόματα (William Saunders και Jane Ryan). Το 1995, ένα δικαστήριο της Ζυρίχης διέταξε την Credit Suisse και μια άλλη τράπεζα να επιστρέψουν 440 εκατομμύρια ευρώ από τα κλεμμένα κεφάλαια, στις Φιλιππίνες.

Λογαριασμό στην Credit Suisse είχε ανοίξει και η δικηγόρος τους, Helen Rivilla το 2000. Οκτώ χρόνια νωρίτερα, είχε καταδικάστηκε ως συνεργός των Marcos στο ξέπλυμα χρήματος, το 1992.

Πελάτες της συγκεκριμένης τράπεζας ήταν και ο Αιγύπτιος δισεκατομμυριούχος, Hisham Talaat Moustafa, ο οποίος καταδικάστηκε ως αυτός που διέταξε τη δολοφονία της συντρόφου του, ποπ σταρ του Λίβανου, Suzanne Tamim, στις 28/8 του 2008, στο Ντουμπάι. Την ανέλαβε άνθρωπος που πήρε 2.000.000 ευρώ.

Ο επιχειρηματίας και νομοθέτης, γιος μεγιστάνα, ιδιοκτήτη ομίλου με πολλές διαφορετικές δραστηριότητες, κρίθηκε ως ένοχος στις 21/5 του 2009 και καταδικάστηκε σε απαγχονισμό. Η ποινή επιβεβαιώθηκε στις 25/6 του ίδιου έτους, πριν την ανατρέψει το Ανώτατο Δικαστήριο στις 4/3 του 2010. Διέταξε και την επανάληψη της δίκης, λόγω νομικών τεχνικών λεπτομερειών. Τελικά, καταδικάστηκε σε 15 χρόνια φυλάκισης -αυτός που εκτέλεσε τη γυναίκα καταδικάστηκε σε ισόβια. Υπάρχουν αναφορές πως ο Moustafa απέδρασε το 2011.

Ενόσω συνέβαιναν όλα αυτά, είχε ενεργούς λογαριασμούς στη Credit Suisse, όπου είχαν εκατομμύρια (μεταξύ πολλών άλλων) και οι γιοι του Hosni Mubarak, όπως και ο Khaled Nezzar, πρώην υπουργός Αμύνης της Αλγερίας, κατηγορούμενος για εξαφανίσεις, μαζικές κρατήσεις, βασανιστήρια και εκτελέσεις κρατουμένων.