ΠΩΣ ΑΝΑΠΗΡΟΙ ΤΟΥ Β’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΑΝ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥΣ
Σαν σήμερα, το 1948, και με την επιμονή ενός γιατρού, θα γινόταν ο πρώτος αγώνας που θα εξελισσόταν σε αυτό που σήμερα ξέρουμε ως “Παραολυμπιακοί Αγώνες”.
Σαν σήμερα, πριν από 76 χρόνια, στις 29 Ιουλίου 1948 διοργανώθηκαν οι πρώτοι αγώνες για βετεράνους αθλητές-θύματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι αγώνες αυτοί θα αποτελούσαν το προοίμιο των Παραολυμπιακών Αγώνων, που θα διοργανωθούν για πρώτη φορά, 12 χρόνια αργότερα, το 1960 στη Ρώμη.
Αυτοί οι αγώνες συνέπεσαν με την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου και έγιναν με πρωτοβουλία του Γερμανού νευρολόγου Λούντβιχ Γκούτμαν.
Την ημέρα, λοιπόν, που ο βασιλιάς Γεώργιος ΣΤ’ άνοιξε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1948, ο Γκούτμαν προήδρευσε σε έναν διαγωνισμό τοξοβολίας με αναπηρικό αμαξίδιο στους χώρους του νοσοκομείου Stoke Mandeville. Οι διαγωνιζόμενοι ήταν 16 νέοι πρώην στρατιωτικοί (14 άνδρες και 2 γυναίκες) με σοβαρές κακώσεις της σπονδυλικής στήλης.
Ο διαγωνισμός θα γινόταν ετήσιος και θα ονομαζόταν “Stoke Mandeville Games”. Το 1949 θα συμμετείχαν έξι ομάδες, χρονιά που θα εισαγόταν και το “netball με αναπηρικό αμαξίδιο” -το οποίο αργότερα θα γινόταν “μπάσκετ με αναπηρικό αμαξίδιο”. Με την πάροδο των ετών προστέθηκαν περισσότερες ομάδες και αθλήματα.
Αυτοί οι αγώνες, ήταν το πρώτο βήμα στο όνειρο του Γκούτμαν για τη δημιουργία των Παραολυμπιακών Αγώνων.
ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΓΚΟΥΤΜΑΝ
Ο Γκούτμαν ήταν ένας παγκοσμίου φήμης νευρολόγος στη Γερμανία κατά τη δεκαετία του ’30, αλλά η καριέρα του είχε υποφέρει πολλά εξαιτίας των ναζιστικών αντισημιτικών νόμων που του απαγόρευαν να θεραπεύει μη Εβραίους -ως εβραϊκής καταγωγής ο ίδιος.
Έτσι, το 1939 έφυγε από τη Γερμανία και έφτασε με τη σύζυγό του και τα δύο μικρά παιδιά του -χωρίς να μιλάει κανείς τους αγγλικά- στην Οξφόρδη. Εκεί του δόθηκε μια θέση ερευνητή και το 1944 του δόθηκε η ευκαιρία να γίνει γιατρός στο Stoke Mandeville.
Αυτός ο εξόριστος γιατρός κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια να μεταμορφώσει τη θεραπεία των παραπληγικών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Και ο αθλητισμός ήταν το κλειδί για να το καταφέρει.
Στον Γκούτμαν δεν άρεσε αυτό που συνάντησε στο Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης. Είδε ότι εκεί η φροντίδα για τους ασθενείς ήταν απλώς παρηγορητική. Οι περισσότερες περιπτώσεις ήταν ανίατες. Παραμελημένοι άνθρωποι παραδίδονταν στα κρεβάτια τους και εγκλωβίζονταν στον γύψο. Το 80% των ασθενών πέθαιναν μέσα σε τρία χρόνια, από πληγές στο κρεβάτι, λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος και άλλες επιπλοκές. Το ηθικό του προσωπικού ήταν στα τάρταρα.
Ο Γκούτμαν μεταμόρφωσε το μέρος. Πέταξε απ’ το παράθυρο αυτό το “μοιρολατρικό καθεστώς φροντίδας”, έδωσε νέες προκλήσεις στο απογοητευμένο ιατρικό προσωπικό και επέμενε οι ασθενείς του να αντισταθούν. Η εισαγωγή της ιδέας της φυσικοθεραπείας ως ιατρικής θεραπείας ήταν καθοριστικής σημασίας. Η βασική του ιδέα ήταν να χρησιμοποιήσει τον αθλητισμό ως τρόπο ανάπτυξης δύναμης και ως αντίδοτο στην κατάθλιψη.
Προσέλαβε έναν γυμναστή του στρατού για να έρχεται και να πετάει κυριολεκτικά μπάλες στους ασθενείς. Τους ανάγκαζε να γυμνάζονται. Τους ανάγκαζε να σηκώνουν βάρη. Τους ανάγκαζε να κινούνται. Και αυτή η λογική δούλεψε.
Μέσα σε λίγους μήνες, το Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης έγινε ένας τόπος θαυμάτων, ελπίδας και αποφασιστικότητας. Ένας βετεράνος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος ήταν ξαπλωμένος ανάσκελα για 26 χρόνια, ήρθε στο Τμήμα για να δοκιμάσει ένα από τα νέα αναπηρικά αμαξίδια. Έξι μήνες αργότερα, έφυγε ικανός να περπατήσει με τη βοήθεια μόνο ενός μπαστουνιού!
Το ιατρικό του έργο ήταν αξιοσημείωτο από μόνο του αλλά έβλεπε επίσης πώς το ολυμπιακό όνειρο θα μπορούσε να εξυπηρετήσει κι έναν ακόμη σκοπό: την καταπολέμηση των προκαταλήψεων και την επέκταση της γνώσης.
Επί είκοσι χρόνια, ο Γκούτμαν εργάστηκε για την επέκταση των Αγώνων Stoke Mandeville, ανοίγοντας τη διοργάνωση σε όλο και περισσότερους αθλητές με αναπηρία και εμπλέκοντας όλο και περισσότερα έθνη. Σε μόλις δώδεκα χρόνια, το 1960, οι πρώτοι επίσημοι Παραολυμπιακοί Αγώνες έλαβαν μέρος στη Ρώμη, παράλληλα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Πρόεδρος ήταν ο ίδιος.
Το ‘60 στη Ρώμη (18-25 Σεπτεμβρίου), συμμετείχαν 400 αθλητές από 23 χώρες και διαγωνίστηκαν σε οκτώ αθλήματα, έξι από τα οποία εξακολουθούν να περιλαμβάνονται στο αγωνιστικό πρόγραμμα των Αγώνων (τοξοβολία, κολύμβηση, ξιφασκία, καλαθοσφαίριση, επιτραπέζια αντισφαίριση, στίβος).
Ήταν το αποκορύφωμα του έργου της ζωής του Γκούτμαν. Τιμήθηκε με τον τίτλο του ιππότη το 1966 και το 1980 θα έφευγε απ’ τη ζωή αφήνοντας πίσω του ένα σπουδαίο έργο.
