ΣΒΗΝΕΙ Η ΚΑΤΣΙΚΑ ΤΗ ΦΩΤΙΑ;

Δεν μπορείς να πάρεις ένα δάσος και να το πας αλλού. Όπως δεν μπορείς και να ελέγξεις τον καιρό -που σίγουρα θα είχε ένα ενδιαφέρον.

Αν ψάχνεις τι μπορείς να κάνεις, για να αυξήσεις τις πιθανότητες σωτηρίας σου από τυχόν πυρκαγιά που θα ξεσπάσει στη δασώδη περιοχή σου, είναι να εξαφανίσεις την καύσιμη ύλη.

Αυτό είναι κάτι που κάνουν με ευχαρίστηση οι κατσίκες!

Η νέα κρίση της Ευρώπης θα έχει στο επίκεντρο το νερό

Η σύντομη απάντηση στην ερώτηση “πόσο έτοιμοι είμαστε για ένα από τα πιο ξηρά και καυτά καλοκαίρια της ιστορίας;” είναι καθόλου. Για περισσότερες λεπτομέρειες, μπορείς να clickαρετε το σχετικό άρθρο του Magazine.

Μεταξύ άλλων, θα διαβάσεις πως στα στοιχεία που δείχνουν πως δεν θα περάσουμε εύκολα αυτό το καλοκαίρι είναι και το γεγονός ότι “ο περασμένος χειμώνας ήταν ήπιος. Δεν είχαμε έντονες βροχές, πολύ κρύο ή πολλά χιόνια που λειτουργούν ως αποταμιευτήρες νερού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη φύση. Πιο συγκεκριμένα, διατηρεί την υγρασία η βλάστηση.

Τώρα, δεν υπάρχει πολλή υγρασία. Και άρα μπορεί να ξεραθεί πιο εύκολα η φύση και να επεκταθεί πιο γρήγορα η φωτιά, όταν υπάρχουν υψηλές θερμοκρασίες”.

Πάμε στα δεδομένα που επιβεβαιώνουν την τοποθέτηση του Πυραγού και προέδρου της Ένωσης Πτυχιούχων Αξιωματικών και Υποαξιωματικών του Πυροσβεστικού Σώματος (ΕΠΑΥΠΣ), Αντώνη Κούκουζα.

Mελέτη που χρησιμοποίησε δορυφορικά δεδομένα επιβεβαίωσε στις αρχές του 2023 ότι η Ευρώπη υποφέρει από σοβαρή ξηρασία την τελευταία πενταετία.

Οι ερευνητές λένε ότι η κατάσταση του νερού είναι πλέον “πολύ επισφαλής”.

To Eυρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ξηρασίας ανέφερε σε πρόσφατη δημοσίευση πως στη βόρεια Ιταλία, τη Γαλλία και την Ισπανία, η κατάσταση “εγείρει ανησυχίες για την παροχή νερού για ανθρώπινη χρήση, τη γεωργία και την παραγωγή ενέργειας”.

Τονίζεται ότι “η Ευρώπη και η περιοχή της Μεσογείου θα μπορούσαν να βιώσουν άλλο ένα ακραίο καλοκαίρι φέτος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λέει ότι θα μπορούσε να είναι ένα ακόμη πιο ξηρό καλοκαίρι από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια, με τις βροχοπτώσεις τις επόμενες εβδομάδες να είναι καθοριστικές για όσα συμβούν”.

H ξηρασία είναι πολυπαραγοντικό φαινόμενο, καθώς παίζουν ρόλο η κακή διαχείριση του νερού, η υπερκατανάλωση, αλλά και η αύξηση της θερμοκρασίας -που εξατμίζει το νερό.

Θα ήθελα να έχεις υπ’ όψιν σου πως η διαχείριση του νερού -και το ποιοι θα αποφασίζουν για το ποιος θα έχει πρόσβαση σε αυτό- εξελίσσεται σε πολιτικό θέμα σε όλη την ήπειρο που ζεις.

Για μην ‘τρώω’ το χρόνο σου, κράτα πως μετά και την έκθεση των Ηνωμένων Εθνών εκφράζονται πια ‘ανοιχτά’ ανησυχίες πως η επικείμενη κρίση που θα αντιμετωπίσει η Ευρώπη θα αφορά το νερό “έπειτα και από μια ακόμα χρονιά ξηρασίας, με χαμηλές βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις” όπως τόνισε το Politico.

Η ιστορική ξηρασία του 2022 εξάντλησε τις επιφανειακές και υπόγειες δεξαμενές της Ευρώπης. Οι ειδικοί εκτιμούν πως θα χρειαστεί τουλάχιστον μια δεκαετία μεγάλων βροχοπτώσεων, για να καλυφθούν οι ελλείψεις που ‘χουν προκύψει.

Με το καλοκαίρι να είναι σε απόσταση ‘αναπνοής’, οι κυβερνήσεις προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις τρέχουσες και τις μελλοντικές ελλείψεις. Χαρακτηριστικά, αυτή της Ισπανίας που ‘έζησε’ ήδη τον πρώτο καύσωνα του έτους επισήμανε πως “η ξηρασία θα είναι μια από τις κεντρικές πολιτικές και εδαφικές συζητήσεις της χώρας μας τα επόμενα χρόνια”.

Βλέπεις, πλήττει πολλούς άλλους τομείς που μπορούν να κάνουν τη ζωή μας ακόμα πιο δύσκολη.

Ανάλογα προβλήματα αντιμετωπίζουν και σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Όπως για παράδειγμα, στη Χιλή. Ο συνδυασμός των κυμάτων καύσωνα με την ξηρασία που έζησε η χώρα το Φεβρουάριο, είχε ως συνέπεια φονικές δασικές πυρκαγιές.

Τουλάχιστον 23 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ οι τραυματίες πλησίασαν τους 1.000. Επίσης, καταστράφηκαν περισσότερα από ένα εκατομμύριο στρέμματα.

Ο τρόπος που επιστράτευσαν για να καθαρίσουν τις δασικές εκτάσεις είναι πρωτότυπος και αποτελεσματικός και χρειάζεται πολύ λιγότερα χρήματα από αυτά που δίνονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα -και σπάνια χρησιμοποιούνται για τον σκοπό που παρέχονται.

Είναι οι κατσίκες που λέγαμε νωρίτερα.

Ποιος σκέφτηκε την ανάθεση της πυρκαγιών σε κατσίκες

Κατά τον περιοδικό Smithsonian δεν είναι σαφές ποιος είχε τη φανταστική ιδέα να επιστρατεύσει κατσίκες για να σωθούν ζωές και εκτάσεις από πυρκαγιές.

“Μεταξύ των πρωτοπόρων ωστόσο, ήταν η κτηνίατρος Brea McGrew και ο πυροσβέστης σύζυγός της, Bob. Το ζευγάρι χρησιμοποιούσε κατσίκες για την ‘εξαφάνιση’ των ζιζανίων από το 1991. Όταν άρχιζε η αντιπυρική περίοδος, οι κατσίκες των McGrews έτρωγαν το μεσημεριανό τους στους λόφους πάνω από το Όκλαντ και το Μπέρκλεϋ, στις παράκτιες πλαγιές πίσω από το Μοντερέι και στο πίσω μέρος των παραθαλάσσιων αρχοντικών στο Μαλιμπού.

Η Brea McGrew είχε υπολογίσει τον αριθμό των κατσικιών στο κοπάδι. Ήξερε πως είναι χιλιάδες. Νωρίτερα την άνοιξη, αφού οι βροχές του χειμώνα υποχωρούσαν οι κατσίκες άρχιζαν την προετοιμασία τους”.

Η McGrew είχε καταθέσει πως οι κατσίκες είναι κατ’ αρχάς φυλλομετρητές και αυτό τις κάνει καλές στη διαχείριση της καύσιμης ύλης. Προτιμούν εν τω μεταξύ, τους θάμνους από το χόρτο, γιατί τους αρέσει να είναι το φαγητό τους στο ύψος των ματιών τους.

“Από την αρχή θαύμασα την ικανότητα τους να σκέφτονται και να συνεργαστούν: μια σηκώνεται στα πίσω πόδια και τραβά ένα κλαδί που απολαμβάνουν όλοι. Είναι πολύ έξυπνα ζώα και εκπαιδεύσιμα. Επίσης, κάνουν πολύ ήσυχα τη δουλειά τους -εν αντιθέσει με τα μηχανήματα που καθαρίζουν τους ίδιους χώρους”.

Σύντομα οι γείτονες μίσθωναν τα ζώα του ζευγαριού, για να μειώσουν και το δικό τους κίνδυνο για πυρκαγιά -έναντι ποσού έως 15.000 δολαρίων για 2 εβδομάδες.

Οι πράξεις έδειξαν πως 350 κατσίκες μπορούν να απογυμνώσουν ένα στρέμμα την ημέρα -καταναλώνοντας χαμηλά κλαδιά και φυλλώματα. Αφότου ολοκληρώσουν το γεύμα σε αυτό το ένα στρέμμα, περνούν στο επόμενο.

Ο πολυπαραγοντικός τρόπος που βοηθούν οι κατσίκες

Οι κατσίκες μπορούν να φτάσουν σε μέρη που δεν φτάνουν χλοοκοπτικά, να τρώνε όλη μέρα χωρίς πρόβλημα, ενώ προσφέρουν και δωρεάν λίπασμα.

Είναι έξυπνα όντα (προσέχουν πού πατούν -πχ αποφεύγουν τις φωλιές πουλιών) ενώ απαιτούν πολύ λίγο νερό σε σύγκριση με οτιδήποτε άλλο. Όπως για παράδειγμα, τους πυροσβέστες.

Τα άλογα και τα βοοειδή μπορούν να τρώνε χόρτα όλη ημέρα, εν τούτοις οι κατσίκες τρώνε και επιβλαβή φύλλα και γαϊδουράγκαθα. Έχουν όρεξη για το είδος της βλάστησης που μπορεί να ξεκινήσει ή να φουντώσει μια φωτιά.

Όπως εξήγησε στην Washington Post η Rocio Cruces, εκ των ιδρυτών του προγράμματος Buena Cabra (“Καλή κατσίκα”) “οι κατσίκες τρώνε αδιαμαρτύρητα και σχεδόν ασταμάτητα τη βλάστηση που στεγνώνει το καλοκαίρι και την ποσότητα καύσιμη ύλης που είναι ‘διαθέσιμη’ για την εξάπλωση της φλόγας ή που μπορεί να ξεκινήσει μια φωτιά.

Τα δε, περιττώματά τους εμπλουτίζουν το έδαφος και αποτρέπουν τη μελλοντική διάβρωση.

Η διατήρηση της βλάστησης εξαλείφει τη χρήση ζιζανιοκτόνων και αυτό είναι πολύ σημαντικό για εμάς. Είναι ένας οικολογικός τρόπος πρόληψης των πυρκαγιών χωρίς τη χρήση θανατηφόρων χημικών”.

Η πρώην καθηγήτρια επιστήμης στο University of Concepcion της Χιλής, ξεκίνησε το Buena Cabra το 2017, όταν η γη της απειλήθηκε από πυρκαγιά. Παραιτήθηκε πέρυσι, για να αφοσιωθεί στις κατσίκες της που στο μεσοδιάστημα αυξήθηκαν από 15 σε 150.

Σε αυτές πιστώνει τη νέα σωτηρία της περιουσίας της, πριν λίγους μήνες. “Το πάρκο περικυκλώθηκε από φωτιές, αλλά επηρεάστηκε μόνο η πρώτη σειρά δέντρων, ποσοστό μικρότερο του 10% του πάρκου” είπε χαρακτηριστικά.

Η “στρατηγική βοσκή” μπορεί να σώσει ζωές και εκτάσεις

Ιδιωτικές εταιρείες μετακινούν κοπάδια με κατσίκες σε όλο τον βορειοδυτικό Ειρηνικό των ΗΠΑ. Η Καλιφόρνια τις ‘χρησιμοποιεί’ από το 2014. Ακολούθησαν η Ιρλανδία, η Ισπανία και η Πορτογαλία.

Οι κατσίκες έχουν γίνει επίσης, δημοφιλής μέθοδος σε όλη τη χώρα για την αφαίρεση χωροκατακτητικών φυτικών ειδών.

Οι έχοντες γνώση λένε πως πρέπει να περιλαμβάνονται και σε άλλες στρατηγικές πρόληψης πυρκαγιάς, συμπεριλαμβανομένης της μηχανικής αραίωσης -κατά την οποία τα μικρότερα δέντρα αφαιρούνται από ένα πυκνό δάσος για να μειωθεί η εξάπλωση των φλογών, ωστόσο είναι δύσκολη για τη βλάστηση- και προβλεπόμενη/ελεγχόμενη καύση -σε γρασίδι και θαμνώδεις εκτάσεις, εν τούτοις υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να ξεφύγει η φωτιά.

Η Crystal Raymond, ειδικός στην κλιματική προσαρμογή στο University of Washington είπε ότι “οι κατσίκες βοηθούν στην προστασία πόρων υψηλής αξίας ή ένα σπίτι ή μια κατασκευή. Δημιουργούν πραγματικά ένα φράγμα γραμμής πυρκαγιάς. Είναι όμως, δύσκολο να καλυφθεί μεγάλη έκταση με αυτόν τον τρόπο”.

Στα υπέρ των ζώων αυτών είναι και ότι τα αγαπούν τα παιδιά. “Είναι ένα ενδιαφέρον εκπαιδευτικό εργαλείο, μια εξαιρετική ευκαιρία να κάνουμε μια συζήτηση και να μιλήσουμε για πρόληψη πυρκαγιών”.

Ο Francisco Di Napoli, μηχανικός δασοκομίας από το University of Concepcion είπε στο Reuters ότι “στη χώρα αυτή αποτυγχάνουμε στην πρόληψη των πυρκαγιών και έχει αποδειχθεί πως αυτά τα ζώα μπορούν να μας βοηθήσουν πολύ, μέσω της τεχνικής που είναι γνωστή ως ‘στρατηγική βοσκή’.

Οργανισμοί θα πρέπει να αξιολογήσουν πού μπορεί να εφαρμοστεί, να βρουν πού υπάρχει καύσιμη ύλη και να μεταφέρουν εκεί τις κατσίκες για να τη φάνε”.