ΤΑ ΑΝΥΠΑΡΚΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΟΥ ΕΑΠ ΚΑΙ ΤΑ ΑΕΙ ΔΥΟ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ

Εχουν περάσει τρία χρόνια και μερικές ημέρες απο τη στιγμή που η Διοικούσα Επιτροπή του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου αποφάσισε την ένταξη των φοιτητών του προγράμματος “Ευρωπαικών Επιστημών” στον κωδικό ΠΕ78 των κοινωνικών επιστημών ικανοποιώντας μ’ αυτόν τον τρόπο ένα αίτημα των φοιτητών που είχε πρωτοδιατυπωθεί τουλάχιστον 15 χρόνια πριν και το οποίο είχε να κάνει με το στενό πυρήνα των επαγγελματικών τους δικαιωμάτων.

Η απόφαση αυτή, που πάρθηκε από την προηγούμενη διοίκηση του Πανεπιστημίου, λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές του Ιουλίου του 2019, που έφεραν στην εξουσία τη Νέα Δημοκρατία και στο Υπουργείο Παιδείας την Νίκη Κεραμέως, ουδέποτε εφαρμόστηκε. Απορρίφθηκε με συνοπτικές διαδικασίες από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (από τη νέα του, μετά τις εκλογές, σύνθεση), το Υπουργείο, όπως το συνηθίζει, ένιψε τας χείρας του και η νέα διοίκηση του Πανεπιστημίου δεν κατάφερε να φέρει το ζήτημα ξανά στην επικαιρότητα για να προκύψει κάποια λύση.

Μέχρι και σήμερα οι απόφοιτοι των προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού και του Ελληνικού Πολιτισμού του ΕΑΠ (από τα πλέον δημοφιλή του ιδρύματος εδώ και 20 χρόνια) παίρνουν ένα πτυχίο το οποίο δεν είναι ισότιμο μ’ αυτά των “συμβατικών” πανεπιστημίων στο θέμα των επαγγελματικών δικαιωμάτων. Χωρίς κωδικό ΠΕ δεν μπορούν ουσιαστικά να λάβουν μέρος στους περισσότερους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ και όσοι το προσπαθούν, το ΑΣΕΠ επιστρέφει πίσω το αίτημά τους.

Συγκεκριμένα, αν και πολλοί φοιτητές, όπως πληροφορείται το NEWS 24/7, εξασφαλίζουν από το Πανεπιστημίο βεβαίωση ότι το πτυχίο τους, κατόπιν συνεδρίασης της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών, καλύπτει τις απαιτήσεις συγκεκριμένων θέσεων ΠΕ στο ελληνικό δημόσιο (αφού καλύπτει με επάρκεια τον τίτλο σπουδών “Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών”), ο ΑΣΕΠ δεν δέχεται τη συνάφεια τίτλου που δίνει το ΕΑΠ και απαιτεί συνάφεια γνωστικού αντικειμένου. Το ίδιο γαϊτανάκι συνεχίζεται τα τελευταία πολλά χρόνια ενώ μάλιστα απόφοιτοι του ΕΑΠ δεν αντιμετωπίζουν κανένα τέτοιο πρόβλημα σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως η Γερμανία.

Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση απόφοιτης του προγράμματος “Ευρωπαϊκός Πολιτισμός” (που έχει τεθεί στα υπόψιν του NEWS 24/7) η οποία εργάστηκε στην Καθολική Ακαδημία του Μονάχου ενώ έγινε δεκτή η αίτησή της να δουλέψει σε δημόσιο νηπιαγωγείο της Γερμανίας. Στην Ελλάδα οι απόφοιτοι αυτών των προγραμμάτων του ΕΑΠ δεν μπορούν φυσικά να εργαστούν σε τέτοιου είδους θέσεις παρά μόνο σε κοινωφελή προγράμματα διάρκειας μερικών μηνών.

Η απάντηση του ΕΑΠ

Ως οφείλαμε, απευθύναμε ερωτήματα για το ζήτημα των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων του ΕΑΠ στον πρόεδρο του ιδρύματος, Οδυσσέα Ζώρα.

Tα ερωτήματα που τέθηκαν (μέσω e-mail) ήταν τα εξής:

1. Πότε θα υλοποιηθεί η απόφαση της Διοικούσας Επιτροπής του ΕΑΠ, του 2019 (4 Ιουλίου) με την οποία αποφασίστηκε η ένταξη των φοιτητών στον κωδικούς της Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης;

2. Γιατί δεν έχει υλοποιηθεί στο μέχρι στιγμής διάστημα της θητεία σας;

Οι απαντήσεις που λάβαμε ήταν ουσιαστικά μία επανάληψη των απαντήσεων που ο κ. Ζώρας έδωσε σε αντίστοιχη κοινοβουλευτική ερώτηση τον Απρίλιο.

Αυτές έχουν ως εξής:

1. Η Διοίκηση του Ιδρύματος κατανοώντας την αγωνία των αποφοίτων του Πανεπιστημίου σχετικά με την δυνατότητα πρόσβασής τους στην αγορά εργασίας και προσπαθώντας με κάθε πρόσφορο μέσο να προωθήσει τα αιτήματά τους, προκειμένου να αντιμετωπίζονται ισότιμα σε σχέση με τους υπόλοιπους αποφοίτους των ΑΕΙ της χώρας, βρίσκεται σε συνεργασία με τον Πρόεδρο του Α.Σ.Ε.Π. προκειμένου να συμπεριληφθεί το σύνολο των απονεμόμενων τίτλων (πτυχίων) του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου στις προκηρύξεις του καθώς στο νέο προσοντολόγιο των Δημοσίων Υπαλλήλων. Παράλληλα έχει λάβει ανάλογη διαβεβαίωση για την επίλυση όλων των επιμέρους προβλημάτων που έχουν εντοπιστεί σε προκηρύξεις του Α.Σ.Ε.Π. .

2. Όσον αφορά στη δυνατότητα των αποφοίτων των προγραμμάτων «Ελληνικός Πολιτισμός» και «Ευρωπαϊκός Πολιτισμός» να αποκτήσουν Παιδαγωγική και Διδακτική Επάρκεια, το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο από την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά θα υλοποιήσει Πρόγραμμα Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας στο οποίο θα έχουν δικαίωμα συμμετοχής όλοι οι απόφοιτοι των παραπάνω προγραμμάτων.

Παράλληλα σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων και σε υλοποίηση του περιεχομένου σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας προωθεί νομοθετική ρύθμιση για την άρση των νομικών προβλημάτων που έχουν ενσκήψει για την αντιστοίχιση των παραπάνω προγραμμάτων στους κωδικούς της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (ΠΕ) προφανώς όχι με ευθύνη της παρούσας Διοικούσας Επιτροπής.

3. Τέλος, οφείλομε να επισημάνουμε ότι το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο δεν «μαστίζεται από σειρά άλλων οργανωτικών αρρυθμιών» (σσ αυτό ισχυρίζονταν στο κείμενο οι ερωτώντες βουλευτές), αλλά βρίσκεται σε συνεχή πορεία ανάπτυξης, πράγμα το οποίο επιβεβαιώνεται τόσο στο εσωτερικό (βλ. πιστοποιήσεις των προγραμμάτων από την ΕΘΑΑΕ) όσο και στο εξωτερικό με την συνεχή παρουσία του στην κορυφή των κατατάξεων των Ανοικτών Πανεπιστημίων διεθνώς.

Η κοινοβουλευτική ερώτηση το κείμενο της οποίας έφτασε μέχρι το γραφείο του κ. Ζώρα υποβλήθηκε στην ελληνική Βουλή από το βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Χρήστο Γιαννούλη στις 6 Απριλίου του 2022. Τα ερωτήματα, που απευθύνονταν στην Υπουργό Παιδείας, Νίκη Κεραμέως ήταν τα ακόλουθα:

1. Σε ποιες ενέργειες προτίθεται να προβεί ώστε να υπάρξει άμεση αναγνώριση και αποκατάσταση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των φοιτητών του ΕΑΠ στα συγκεκριμένα αναφερόμενα Προγράμματα Σπουδών;

2. Πότε θα υλοποιηθεί η απόφαση της Διοικούσας Επιτροπής του ΕΑΠ, του 2019 με την οποία αποφασίστηκε η ένταξη των φοιτητών στον κωδικούς της Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης;

Η Υπουργός, κατά την προσφιλή της συνήθεια, δεν απάντησε ποτέ. Προφανώς η κα Κεραμέως έκρινε ότι δεν είχε κάτι νέο να πει για το ζήτημα. Και προφανώς γι’ αυτό το λόγο ο κ. Ζώρας απάντησε στα ερωτήματά μας με τις αποκρίσεις που έδωσε στην Ελληνική Βουλή πριν από τρεις μήνες. Στο μεσοδιάστημα λοιπόν, όπως και τα τελευταία τρία χρόνια, δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα.

Τα εμπόδια από το νέο νόμο για τα ΑΕΙ

Εκτός όλων των παραπάνω, οι απόφοιτοι του ΕΑΠ έχουν πλέον να ξεπεράσουν και ένα ακόμη σημαντικό εμπόδιο που έβαλε στο διάβα τους ο νέος νόμος για τα ΑΕΙ που ψηφίστηκε την προηγούμενη εβδομάδα από τη Βουλή.

Σύμφωνα μ’αυτόν “σε κάθε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Α.Ε.Ι.) δύναται να ιδρύεται και να λειτουργεί ειδικό πρόγραμμα σπουδών παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας, η επιτυχής ολοκλήρωση του οποίου οδηγεί στη χορήγηση πιστοποιητικού παιδαγωγικής επάρκειας. Το πρόγραμμα είναι κατ’ ελάχιστον διάρκειας δύο (2) ακαδημαϊκών εξαμήνων!”

Για να εξασφαλιστεί λοιπόν η παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια δεν αρκεί το πτυχίο, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα, αλλά οι φοιτητές θα μπαίνουν πλέον στη βάσανο της απόκτησής τους δίνοντας έξτρα μαθήματα. Για τους φοιτητές του ΕΑΠ όμως, οι οποίοι ως γνωστόν πληρώνουν δίδακτρα, αυτό σημαίνει και έξτρα οικονομική επιβάρυνση. Με δεδομένο ότι κάθε θεματική στοιχίζει 500 ευρώ, τότε θα απαιτούνται τουλάχιστον άλλα 1000 ευρώ (δύο θεματικές) για την απόκτηση της επάρκειας.

Αλλά, ακόμα και αν αποκτήσουν την επάρκεια, οι απόφοιτοι των προγραμμών “Ευρωπαϊκός Πολιτισμός” και “Ελληνικός Πολιτισμός” τι ακριβώς θα την κάνουν, αφού δεν έχουν πάρει κωδικό ΠΕ και δεν μπορούν να συμμετάσχουν στους σχετικούς διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ; Ουδείς, μέχρι στιγμής, έχει απαντήσει σ’ αυτό το κομβικό ερώτημα που βασανίζει είναι η αλήθεια χιλιάδες απόφοιτους του ΕΑΠ.

Γιατί έχει βαλτώσει η κατάσταση

Εκπαιδευτικές πηγές με βαθιά γνώση του ζητήματος τόνισαν, μιλώντας στο NEWS 24/7, ότι για να προχωρήσει η υπόθεση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων του ΕΑΠ, θα πρέπει να γίνει αλλαγή καταστατικού του Ιδρύματος το οποίο, αν και δημόσιο, είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου χωρίς σχέση με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.

Η ίδια πηγή μάς τόνισε ότι αν και το ΕΑΠ είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου δεν μπορεί να θεωρηθεί απολύτως ισότιμο με τα άλλα δημόσια ΑΕΙ της χώρας (που χρηματοδοτούνται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό).

Ωστόσο, τόσο από την παρούσα κυβέρνηση όσο και από την προηγούμενη δεν πάρθηκαν πρωτοβουλίες προς αυτήν την κατεύθυνση (της αλλαγής καταστατικού) με συνέπεια να μην έχει υπάρξει η παραμικρή πρόοδος.

Αλλη πηγή, εξίσου ενημερωμένη, υπογράμμισε επίσης ότι χρειάζονται τομές αφού “δεν υπάρχει ουσιαστικά επιστημονικό αντικείμενο Ευρωπαϊκός ή Ελληνικός Πολιτισμός. Θα έπρεπε η διοίκηση του Πανεπιστημίου να προχωρήσει σε μία βαθιά αναδιάρθρωση του Προγραμμάτων Σπουδών κάτι όμως που συναντά αντίδραση από μέσα και κυρίως από το εκπαιδευτικό προσωπικό. Η αλήθεια είναι ότι η σημερινή διοίκηση δεν πιέζει προς αυτή την κατεύθυνση ενώ και το Υπουργείο δεν αναλαμβάνει πρωτοβουλίες. Το ΕΑΠ χρειάζεται επίσης αυτονομία που μέχρι στιγμής δεν διαθέτει”.

Σ’ αυτό το πλαίσιο πάντως και με την ανάγκη εξασφάλισης αυτονομίας να υπογραμμίζεται ιδιαίτερα, οι Κοσμήτορες των Σχολών του ΕΑΠ και ο εκπρόσωπος των μελών ΔΕΠ του ΕΑΠ στη Διοικούσα Επιτροπή απέστειλαν πριν από λίγες επιστολή στον Πρωθυπουργό και τα πολιτικά κόμματα με την οποία ζητούν “μετάβαση σε καθεστώς αυτοδυναμίας”.

Η επιστολή όπως δημοσιεύτηκε:

Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ,

Αξιότιμοι κύριοι Αρχηγοί των Πολιτικών Κομμάτων της Ελληνικής Βουλής,

Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.) είναι ένα από τα 24 ΑΕΙ της χώρας μας και το 19ο ΑΕΙ, με βάση τη χρονολογική σειρά ίδρυσης και λειτουργίας τους, που ιδρύθηκε το 1992 (άρθρο 27 του Ν. 2083/92), με πρώτη Διοικούσα Επιτροπή το 1996, Ιδρυτικό Νόμο λειτουργίας το 1997 (Ν. 2552/97) και έναρξη παροχής των πρώτων προγραμμάτων σπουδών του το 1998. Παρόλα αυτά, αν και έχουν περάσει 30 έτη από την ίδρυση του και 25 έτη από την έναρξη παροχής των πρώτων προγραμμάτων σπουδών του, το Ε.Α.Π. παραμένει ακόμα υπό καθεστώς Διοικουσών Επιτροπών.

Το Ε.Α.Π. προσφέρει σήμερα εξήντα (60) και πλέον Προπτυχιακά και Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών, σε εξειδικευμένα αντικείμενα, τόσο στην Ελληνική όσο και σε άλλες γλώσσες, φιλοξενεί πλέον των 50.000 φοιτητών, οι οποίοι εντάσσονται και στους τρεις (3) κύκλους σπουδών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Διαθέτει πλήρες και ολοκληρωμένο Ακαδημαϊκό περιβάλλον, με τις πλέον σύγχρονες δυνατότητες τηλεκπαίδευσης, ειδικά αναπτυγμένο διδακτικό υλικό για την Εξ Αποστάσεως μάθηση, διεθνείς συνεργασίες, εργαστήρια, πολιτιστικές ομάδες, Εξ αποστάσεως βιβλιοθήκη, αναγνωστήρια και σύγχρονες εγκαταστάσεις.

Το Ε.Α.Π. είναι το πρώτο δημόσιο ελληνικό ΑΕΙ που έχει εφαρμόσει από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του, την ετήσια αξιολόγηση όλων των διδασκόντων και έχει αποδείξει την ικανότητά του μέσα από αυτή τη διαδικασία αξιολόγησης να βελτιώνει το παρεχόμενο εκπαιδευτικό έργο προς όφελος των φοιτητών του και της κοινωνίας. Η οργάνωση του Ιδρύματος σε ότι αφορά το εκπαιδευτικό υλικό, τον προγραμματισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας κλπ είναι αξιοζήλευτη από πολλά ΑΕΙ της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού. Παράλληλα, κινείται σε συνεχή ανοδική τάση στις διεθνείς κατατάξεις (rankings) των Πανεπιστημίων, καθώς πλέον συμπεριλαμβάνεται σταθερά μεταξύ των πέντε (5) καλύτερων Εξ Αποστάσεως Πανεπιστημίων του κόσμου, ενώ πρόσφατα συμπεριλήφθηκε και στην έκδοση του συστήματος αξιολόγησης U–Multirank 2022

Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ,

Αξιότιμοι κύριοι Αρχηγοί των Πολιτικών Κομμάτων της Ελληνικής Βουλής,

Στον πρόσφατα κατατεθέντα νόμο «Νέοι Ορίζοντες στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα: Ενίσχυση της ποιότητας, της λειτουργικότητας και της σύνδεσης των ΑΕΙ με την κοινωνία και άλλες διατάξεις» προβλέπεται (στο άρθρο 336) η κατάργηση της (τελευταίας – πλην εκείνης του ΕΑΠ) Διοικούσας Επιτροπής του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος, ενώ παράλληλα (στο άρθρο 5) προβλέπεται ότι «Εάν δύο (2) τουλάχιστον ακαδημαϊκές μονάδες επιπέδου Σχολής γίνουν αυτοδύναμες, το Α.Ε.Ι. γίνεται αυτοδικαίως αυτοδύναμο και εκδίδεται διαπιστωτική απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων».

Εν τούτοις για το ΕΑΠ δεν προβλέπεται μετάβαση σε καθεστώς αυτοδυναμίας, κινδυνεύοντας έτσι να μείνει το μοναδικό ελληνικό ΑΕΙ που δεν θα είναι αυτοδύναμο, αν και πληροί τα κριτήρια που προβλέπει ακόμα και το ίδιο το υπό συζήτηση νομοσχέδιο, καθώς διαθέτει τρεις (3) αυτοδύναμες Σχολές εδώ και 25 χρόνια (από το 2006) ενώ μια ακόμη σύντομα θα πληροί τα κριτήρια αυτοδυναμίας!

Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του ΕΑΠ και ο προσανατολισμός του στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, η εμπιστοσύνη με την οποία περιβάλλει το ίδρυμα η ελληνική κοινωνία και η ακαδημαϊκή κοινότητα, το μέγεθός του αλλά και η μηδαμινή οικονομική επιβάρυνση της πολιτείας, συνηγορούν θετικά στην άμεση αυτοδυναμία του.

Η ακαδημαϊκή κοινότητα του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (Ε.Α.Π), με ομόφωνες αποφάσεις όλων των Σχολών, λαμβάνοντας υπόψη την πορεία εξέλιξης του ΕΑΠ μέχρι σήμερα, την εξορθολογισμένη εσωτερική οργανωτική και οικονομική λειτουργία του ιδρύματος και τις προοπτικές περαιτέρω ακαδημαϊκής εξέλιξης και ανάπτυξης αυτού, θεωρεί ότι καθίσταται πλέον επιτακτική η άμεση δρομολόγηση της αυτοδυναμίας του ιδρύματος, όπως άλλωστε και η ίδια η Διοικούσα Επιτροπή του ΕΑΠ με σχετική απόφασή της σε πρόσφατη συνεδρίασή της ομόφωνα εισηγείται προς την κα Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Ζητούμε την άμεση δρομολόγηση του αυτοδύναμου του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστήμιου, σύμφωνα με τα ισχύοντα στα λοιπά Πανεπιστημιακά Ιδρύματα.

Εκ μέρους της πανεπιστημιακής Κοινότητας του ΕΑΠ

Οι Κοσμήτορες των αυτοδύναμων Σχολών του ΕΑΠ

Α. Μιχιώτης, Καθηγητής ΕΑΠ, Κοσμήτορας Σχολής Κοινωνικών Επιστημών ΕΑΠ

Ε. Κουτούζης, Καθηγητής ΕΑΠ, Κοσμήτορας Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών ΕΑΠ

I. Καλαβρουζιώτης, Καθηγητής ΕΑΠ, Κοσμήτορας Σχολής Θετικών Επιστημών & Τεχνολογίας ΕΑΠ

Ο εκπρόσωπος των μελών ΔΕΠ του ΕΑΠ στη Διοικούσα Επιτροπή

Α. Δημητράς, Καθηγητής ΕΑΠ

Συμπέρασμα

Οι απόφοιτοι των προγραμμάτων “Ευρωπαϊκός Πολιτισμός” και “Ελληνικός Πολιτισμός” του ΕΑΠ δεν έχουν ακόμα εξασφαλίσει πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα αν και από την ίδρυση του Ιδρύματος έχουν περάσει 20 χρόνια.

Το γεγονός αυτό δημιουργεί εκ των πραγμάτων δημόσια ΑΕΙ δύο ταχυτήτων και ταυτόχρονα υποβιβάζει το κύρος του ΕΑΠ ως δημόσιου Πανεπιστημίου το οποίο μάλιστα δεν επιβαρύνει με τη χρηματοδότησή του την Πολιτεία.

Οι απόφοιτοι (αλλά και οι εν ενεργεία φοιτητές των δύο προγραμμάτων) αγωνιούν. Στις σχετικές τελευταίες οχλήσεις τους εξασφάλισαν την υπόσχεση ότι το ζήτημά τους θα τακτοποιηθεί μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022. Οι υποσχέσεις όμως, προσώρας τουλάχιστον, έχουν αποδειχθεί έωλες. Οι απόφοιτοι αξιώνουν πράξεις αλλά πράξεις δεν βλέπουν.