ΤΑ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΑ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

Ένας σύντομος απολογισμός του κυβερνητικού χειρισμού από την στιγμή που συνέβη το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη: 17 ώρες μετά τη σύγκρουση ο υπουργός Μεταφορών Κώστας Αχ. Καραμανλής αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη και παραιτείται. Λίγες ώρες αργότερα, ο Πρωθυπουργός απευθύνει μαγνητοσκοπημένο τηλεοπτικό διάγγελμα στο οποίο τονίζει ότι το δυστύχημα οφείλεται «δυστυχώς, κυρίως, σε τραγικό ανθρώπινο λάθος». Στο μεταξύ έχει ήδη ξεκινήσει μια ομοβροντία δημοσιογραφικής υπεράσπισης της γραμμής του «ανθρώπινου λάθους» με τόσο υπερβάλλοντα ζήλο που παραδίδει μερικά από τα χειρότερα δημοσιογραφικά «μαργαριτάρια» των τελευταίων 15 χρόνων.

Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Μίνα Γκάγκα, ενημερώνει για την απόφαση «να μην έρθουν οι συγγενείς σε επαφή με τους νεκρούς», προσθέτοντας ότι «καλό θα είναι να τους θυμούνται γερούς». Ο Πρωθυπουργός παρευρίσκεται στην επιμνημόσυνη δέηση για τα θύματα την Κυριακή στη Μητρόπολη και, με ανάρτηση του στο Facebook, την ίδια μέρα απομακρύνεται από την γραμμή του «ανθρώπινου λάθους» (που εμφανώς δεν «γράφει» καλά) ζητώντας ΣΥΓΓΝΩΜΗ – με κεφαλαία. Τη Δευτέρα, κι ενώ διαρρέουν στον Τύπο κομμάτια της δικογραφίας (αργότερα θα δημοσιευθεί και ολόκληρη η απολογία του σταθμάρχη), δημοσιεύεται και η επιστολή του Πρωθυπουργού προς τον εισαγγελέα Ντογιάκο που ζητά «να προτεραιοποιηθούν οι έρευνες» και να γίνει «ανάθεση στο υψηλότερο ανακριτικό επίπεδο» σε μια πρωτοφανή παραβίαση της διάκρισης των εξουσιών.

Ο νέος υπουργός Μεταφορών, Γιώργος Γεραπετρίτης, γνωστοποιεί στην επιτροπή πολιτικών ελευθεριών του Ευρωκοινοβουλίου (LIBE) που έρχεται να διερευνήσει θεματα δικαίου και δημοκρατίας στην Ελλάδα ότι οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δε θα τους συναντήσουν λόγω του «πένθους» κι επειδή βρισκόμαστε σε «προεκλογική περίοδο» (ξέρετε, αυτών των εκλογών που δεν έχουν ανακοινωθεί ακόμα). Την ίδια μέρα, γίνεται γνωστό ότι ο πρώην πια υπουργός Μεταφορών, Κώστας Αχ. Καραμανλής, θα είναι κανονικά υποψήφιος στις επερχόμενες εκλογές (ξέρετε, αυτές που περιμένουμε να εξελιχθεί το damage control του Μαξίμου για να μάθουμε πότε θα γίνουν) – η πολιτική ευθύνη είχε τελικά «ανάλωση κατά προτίμηση» ούτε μια εβδομάδα.

Κι έπειτα είναι κι ο Άδωνις Γεωργιάδης. Πάντα ένα κεφάλαιο, ή καλύτερα ένα σόου, από μόνος του. Να ωρύεται επί μέρες στα κανάλια, να τσακώνεται με τη Ναταλία Γερμανού στο Twitter, να προσπαθεί να τους βγάλει όλους τρελούς με ιστορίες για συγκρούσεις τρένων στο Οχάιο, με αποκορύφωμα τη δήλωση-μνημείο: «Αν έλεγε ο Καραμανλής ότι υπάρχει πρόβλημα ασφαλείας στα τρένα, δεν θα έμπαινε άνθρωπος».

Η κοινή συνισταμένη; Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει την τραγωδία αποκλειστικά με too little, too late επικοινωνία. Με φθηνά -ακόμα κι αντιθεσμικά κόλπα, όπως η επιστολή στον Ντογιάκο- για να δείξει ότι «νοιάζεται». Κι ανάβει κεράκια. Κι ενίοτε την εργαλειοποιεί όπως στην περίπτωση της LIBE (που ούτε ο εισαγγελέας Ντογιάκος συνάντησε). Πολιτική δράση πάντως ακόμα δεν αναλαμβάνει, τα πρώτα μέτρα που έχουν διαρρεύσει ότι θα πάρει, πέρα από διπλές βάρδιες προσωπικού, είναι κάτι εκ των υστέρων εκθέσεις ιδεών για «εισαγωγή τεχνογνωσίας από το εξωτερικό» και, φυσικά, η διεκδίκηση μεγαλύτερης κοινοτικής χρηματοδότησης. Την ίδια στιγμή, η αξιωματική αντιπολίτευση σφυροκοπά σχετικά με τον διορισμό του σταθμάρχη. Να το δούμε, κανείς δε λέει όχι, αλλά μήπως η ανάδειξη ενός ακόμα ρουσφετιού εστιάζει στον εξής έναν ένοχο κι όχι στα δομικά προβλήματα δεκαετιών που έκαναν τον ελληνικό σιδηρόδρομο να λειτουργεί «στα τυφλά»; Δέντρο πάλι, όχι δάσος.

Όμως όπως φαίνεται από την αναβράζουσα κοινωνική αντίδραση, από τα πανό και τα συνθήματα στα γήπεδα μέχρι τη δημόσια κριτική (ακόμα κι από εκεί που κανείς δεν το περίμενε), και φυσικά τους εκατοντάδες χιλιάδες που βρέθηκαν στους δρόμους, η επικοινωνία ως θεραπεία δια πάσα κρίση έχει γυρίσει μπούμερανγκ. Γιατί ο κόσμος σοκάρεται με την τραγωδία, απογοητεύεται που είναι επαναλαμβανόμενη όποιος κι αν κυβερνά, αλλά εκεί που πραγματικά εξαγριώνεται κάθε φορά είναι με την επικοινωνιακή διαχείρισή της. (Θυμηθείτε την «όλα λάθος» συνέντευξη Τύπου μετά το Μάτι ως μέρος του συνολικού χειρισμού με τον οποίο κόπηκε βίαια ο συναισθηματικός δεσμός του ΣΥΡΙΖΑ με το κοινό του που τον είχε στηρίξει το 2015.)

Χαμηλό βλέμμα, αυτοκριτική κι όχι μετάθεση ευθυνών, έστω κάποια ψήγματα ειλικρίνειας. Η συγκυρία θέλει πολιτικούς που να μπορούν να σταθούν ανθρώπινα στο ύψος της περίστασης κι όχι καημένους διαχειριστές κρίσεων που σέρνονται από τους επικοινωνιολόγους για να μαζέψουν τα κοινόχρηστα της τραγωδίας. Τα κοινόχρηστα της εξουσίας, δηλαδή.

Κάτι ακόμα.

Όταν μιλάς για «θυσία», δίνεις on camera συμβουλές στην κυβέρνηση να προχωρήσει σε «σύγκριση νεκρών με το Μάτι» ή απομονώνεις τον σταθμάρχη στο πεδίο των ευθυνών ακόμα και για τα «λευκά του μαλλιά», θα κριθείς. Όταν εκφράζεις μόνιμα αντικοινωνικές απόψεις από στρατευμένο ελιτισμό ή τυφλό φανατισμό, θα κριθείς. Όταν προσπαθείς σε μόνιμη βάση να κάνεις το άσπρο μαύρο και τη νύχτα μέρα, θα έρθει ένα τόσο συνταρακτικό γεγονός και θα κριθείς. Είτε από παρουσιαστές που ίσως προσπαθούν να καβαλήσουν το κύμα της λαϊκής αγανάκτησης. Είτε από το είδος των εκπομπών που μέχρι πρόσφατα χρησιμοποιούσες για να διεισδύσεις σε μεγάλα κοινά με σκηνοθετημένες «προσωπικές συνεντεύξεις». Είτε από παρουσιάστριες που προσπαθούν να κάνουν τη δουλειά τους και να διατηρήσουν μια στοιχειώδη ισορροπία στα τηλεπαράθυρα.

Έτσι πάει.