ΤΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΑΓΟΡΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΕΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΞΗΓΗΣΗ

Πολλοί γνωρίζουμε πως η Φινλανδία είναι το πιο “ευτυχισμένο” κράτος στον πλανήτη μας. Παράλληλα, η χώρα φιγουράρει στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως, σε ο,τι αφορά το σύστημα εκπαίδευσής της. Αυτό όμως που αποσιωπάται είναι πως οι κορυφαίες θέσεις στις λίστες της παιδείας που καταλαμβάνουν οι Φινλανδοί, οφείλονται στις επιδόσεις των κοριτσιών που ζουν και εκπαιδεύονται εκεί. Αυτό άλλωστε πιστοποιείται από τα νέα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο ΟΟΣΑ.

Είναι χαρακτηριστικό πως το 20% των κοριτσιών που ζουν στη χώρα, καταγράφουν άριστες επιδόσεις στα τεστ του προγράμματος διεθνούς αξιολόγησης μαθητών (Pisa), με το αντίστοιχο ποσοστό για τα αγόρια να ανέρχεται στο χαμηλότερο 9%. Στον αντίποδα, το 20% των αγοριών καταγράφει χαμηλές επιδόσεις μελέτης, έναντι του 7% των κοριτσιών. Στις κατηγορίες εξέτασης μάλιστα, τα κορίτσια της Φινλανδίας ξεπερνούν τα αγόρια στις θετικές επιστήμες και στα μαθηματικά.

Σύμφωνα λοιπόν με τα επίσημα στοιχεία αλλά και τον Richard V. Reeves, συγγραφέα του βιβλίου “Of Boys and Men: Why the Modern Male is Struggling, Why It Matters, and What To Do About It”, μέρος του οποίου προδημοσιεύει το Spectator, η διεθνής εκπαιδευτική αναγνώριση της Φινλανδίας έχει να κάνει με τις γυναίκες. Όπως αναφέρει ο ίδιος, το γεγονός αυτό αφενός αποτελεί case study για τις διεθνείς μελέτες και αναλύσεις και όσους θέλουν να ενσωματώσουν στοιχεία του εκπαιδευτικού προγράμματος της χώρας και από την άλλη, αποτελεί μια υπερεθνική τάση στον δυτικό κόσμο.

Στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο, τα κορίτσια δείχνουν να αφήνουν πίσω τους τα αγόρια. Τα αγόρια καταγράφονται να έχουν 50% περισσότερες πιθανότητες από τα κορίτσια να αποτύχουν και στα τρία βασικά σχολικά μαθήματα: μαθηματικά, ανάγνωση και θετικές επιστήμες. Η Σουηδία προσπαθεί να αντιμετωπίσει το λεγόμενο “pojkkrisen” (κρίση αγοριών) στα σχολεία της, ενώ η Αυστραλία προχώρησε σε εξειδικευμένο πρόγραμμα που ονομάζεται “Boys, Blokes, Books and Bytes” για την ενδυνάμωση των ικανοτήτων τους στην ανάγνωση, στα πρώτα χρόνια εκπαίδευσης.

Στις ΗΠΑ, τα κορίτσια είναι το ισχυρότερο φύλο στο σχολείο εδώ και δεκαετίες. Μάλιστα, έχουν 14 ποσοστιαίες μονάδες περισσότερες σε ο,τι αφορά τις πιθανότητες που εξετάζουν πόσο έτοιμα είναι για το σχολείο στην ηλικία των πέντε ετών.

Ακόμη, υπάρχει ένα χάσμα έξι ποσοστιαίων μονάδων στην ικανότητα ανάγνωσης ανάμεσα στα δύο φύλα στην τέταρτη τάξη του δημοτικού, το οποίο διευρύνεται στις 11 μονάδες μέχρι το τέλος του δημοτικού. Τα αγόρια εμφανίζονταν καλύτερα στα μαθηματικά κατά έξι μονάδες στην τετάρτη δημοτικού, η οποία όμως μέχρι το τέλος του δημοτικού εξαλείφεται. Σύμφωνα με έρευνα του Sean Reardon του Stanford, δε διαπιστώνεται απόκλιση στα μαθηματικά από την τρίτη έως την τελευταία τάξη του δημοτικού, ωστόσο υπάρχει στο μάθημα της γλώσσας.

Στο γυμνάσιο τα κορίτσια καταγράφονται να έχουν πάντα πλεονέκτημα έναντι των αγοριών όσον αφορά τον μέσο όρο βαθμολογίας, κάτι που ίσχυε και πενήντα χρόνια πριν, τότε δηλαδή που είχαν ακόμη λιγότερα κίνητρα και εργασιακές ευκαιρίες σε σχέση με το ανδρικό φύλο. Παρόλα αυτά, το χάσμα φαίνεται πως “ανοίγει” τις τελευταίες δεκαετίες.

Το παρακάτω γράφημα είναι ενδεικτικό σε ο,τι αφορά τις βαθμολογίες.

Ο Reeves στέκεται και στις ταξικές διαφορές που υπάρχουν εντός των πολιτειών των ΗΠΑ και των μεγαλουπόλεων. Φέρνει δε, ως παράδειγμα το Σικάγο, όπου οι μαθητές από τις πιο εύπορες γειτονιές είναι πολύ πιο πιθανό να έχουν μέσο όρο Α ή Β (47 τοις εκατό), σε σύγκριση με εκείνους από τις πιο φτωχές (32 τοις εκατό). Αλλά είναι εντυπωσιακό ότι η διαφορά στην αναλογία των κοριτσιών έναντι των αγοριών που παίρνουν υψηλούς βαθμούς είναι η ίδια: 47 τοις εκατό έναντι 32 τοις εκατό.

Παράλληλα, οι New York Times “έτρεξαν” και φέτος έναν διαγωνισμό έκθεσης για μαθητές γυμνασίου και λυκείου, και δημοσιεύουν τους νικητές και τα κείμενά τους. Όπως αναφέρουν οι διοργανωτές, η ποσόστωση στις διακρίσεις ανάμεσα σε κορίτσια και αγόρια κυμαίνεται από το 2:1 έως 3:1.

Πρακτικά, βάσει των παραπάνω δεν πρέπει να μας κάνει έκπληξη το γιατί τα αγόρια είναι λιγότερο πιθανό από τα κορίτσια να αποφοιτήσουν από το γυμνάσιο. Το 2018, το 88% των κοριτσιών στις ΗΠΑ αποφοίτησε εγκαίρως, σε σχέση με το 82% των αγοριών. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα παιδιά από φτωχές οικογένειες, φτάνει στο 80%.

Σημειώνεται πως οι Πολιτείες των ΗΠΑ είναι υποχρεωμένες από την ομοσπονδιακή νομοθεσία να αναφέρουν τα ποσοστά αποφοίτησης ανά φυλή και εθνικότητα, ανά οικονομική κατάσταση των μαθητών, αναφέροντας αν υπάρχει πρόβλημα στέγασης για την οικογένεια κλπ. Αυτού του είδους τα δεδομένα είναι πολύτιμα για να αξιολογηθούν οι πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και η στήριξή τους. Αλλά παραδόξως, δεν υπάρχει καμία υποχρέωση καταγραφής επιδόσεων ανά φύλο.

Η ΜΚΟ Grad Nation προσπαθεί να αυξήσει τα ποσοστά αποφοίτησης για τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες στο 90%, με τα αγόρια να καταγράφουν μεγαλύτερη απόσταση από τον προσδοκώμενο στόχο.

Η βιολογική εξήγηση

Ορισμένοι μελετητές συνδέουν τη σχετικά χαμηλή απόδοση των αγοριών στο σχολείο με τις χαμηλότερες προσδοκίες τους από τη μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ωστόσο, υπάρχει και επιστημονική εξήγηση. Ο εγκέφαλος των αγοριών αναπτύσσεται πιο αργά, ειδικά κατά τα πιο κρίσιμα χρόνια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Μάλιστα, το 23% των αγοριών κατηγοριοποιούνται στις “αναπτυξιακές δυσκολίες”, ενώ όπως θα δείτε στο παρακάτω γράφημα, το ποσοστό των γυναικών που εργάζονται στην εκπαίδευση στις ΗΠΑ, είναι μεγαλύτερο σε απόλυτα νούμερα σε σχέση με το αντίστοιχο των ανδρών.

Στη μελέτη “Age of Opportunity: Lessons from the New Science of Adolescence”, ο Laurence Steinberg γράφει ότι “οι έφηβοι γυμνασίου παίρνουν καλύτερες αποφάσεις όταν είναι ήρεμοι, ξεκούραστοι και γνωρίζουν ότι θα ανταμειφθούν για τις καλές επιλογές τους”. Ωστόσο, οι έφηβοι είναι τόσο προσκολλημένοι στο διαδίκτυο, σε βαθμό που “οι καλές επιλογές” μπαίνουν εν αμφιβόλω. Ο Steinberg αναφέρει πως η εφηβεία αποτελεί μια μάχη μεταξύ του τμήματος του εγκεφάλου μας που μας λέει “ξεχάστε το σχολείο, καλύτερα να πάτε σε ένα πάρτι”, και του τμήματος που ελέγχει τις παρορμήσεις (πρέπει πραγματικά να μελετήσω απόψε).

Τα μέρη του εγκεφάλου που σχετίζονται με τον έλεγχο των παρορμήσεων, τον προγραμματισμό, τον μελλοντικό προσανατολισμό, που μερικές φορές χαρακτηρίζονται ως “CEO του εγκεφάλου”, βρίσκονται κυρίως στον προμετωπιαίο φλοιό, ο οποίος ωριμάζει περίπου δύο χρόνια αργότερα στα αγόρια σε σχέση με το τι συμβαίνει στα κορίτσια.

Η παρεγκεφαλίδα, για παράδειγμα, φτάνει σε πλήρες μέγεθος στην ηλικία των 11 ετών για τα κορίτσια, αλλά όχι πριν τα 15 για τα αγόρια. Μεταξύ άλλων, η παρεγκεφαλίδα “έχει μια ρυθμιστική επίδραση στις συναισθηματικές, γνωστικές και συμπεριφορικές ικανότητες”, σύμφωνα με τον νευροεπιστήμονα Gokcen Akyurek.

“Στην εφηβεία, κατά μέσο όρο τα κορίτσια είναι πιο ανεπτυγμένα κατά περίπου δύο έως τρία χρόνια” σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση του εγκεφάλου, όπως σημειώνει η Frances Jensen, πρόεδρος του τμήματος νευρολογίας στο Perelman School of Medicine του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια. “Αυτό δεν μας κάνει καθόλου έκπληξη αν κάτσουμε να συγκρίνουμε ένα 15χρονο αγόρι και ένα αντίστοιχο 15χρονο κορίτσι”.

Μια έκθεση του 2019 αναφέρει ότι “οι διαφορές φύλου στις συσχετίσεις μεταξύ της ανάπτυξης του εγκεφάλου και της εφηβείας είναι σημαντικές για την κατανόηση των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων κατά την εφηβεία”. Ωστόσο, παρότι η ίδια η επιστήμη απαντά στο γιατί υπάρχουν διαφορές στην εκπαιδευτική πορεία και ανάπτυξη των δύο φύλων, το ζήτημα αυτό δεν δείχνει να απασχολεί την πολιτική. Το βασικό σημείο εδώ, είναι ότι η σχέση μεταξύ της χρονολογικής ηλικίας και της αναπτυξιακής ηλικίας είναι πολύ διαφορετική για τα κορίτσια και τα αγόρια. Από νευροεπιστημονική σκοπιά, το εκπαιδευτικό σύστημα γέρνει υπέρ των κοριτσιών. Το παράδοξο μάλιστα, είναι πως το εκπαιδευτικό σύστημα διαμορφώθηκε κυρίως από άνδρες.

Το χάσμα μεταξύ των φύλων διευρύνεται περαιτέρω στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στις ΗΠΑ, το 57 τοις εκατό των πτυχίων απονέμονται πλέον σε γυναίκες. Οι γυναίκες λαμβάνουν επίσης την πλειονότητα των πτυχίων νομικής, ενώ τη δεκαετία του 1970 οι γυναίκες λάμβαναν μόλις 1 στα 20 αντίστοιχα πτυχία.

Οι γυναίκες λαμβάνουν ακόμη τρεις στα πέντε μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών. Το μερίδιο των διδακτορικών τίτλων στην οδοντιατρική, την ιατρική ή τη νομική που απονέμονται σε γυναίκες, έχει αυξηθεί από 7% το 1972 σε 50%το 2019.

Στην δε Ισλανδία, που καταγράφει τους μεγαλύτερους δείκτες ισότητας στον πλανήτη, οι γυναίκες αποτελούν το 77% των φοιτητών. Από την άλλη, είναι αλήθεια πως σε ορισμένους τομείς όπως η μηχανική, οι επιστήμες υπολογιστών και τα μαθηματικά, δείχνουν ακόμη να “κυριαρχούνται” από άνδρες, σε ο,τι αφορά τις σπουδές ανώτατης εκπαίδευσης. Οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν το 36% των σχετικών κατηγοριών στις ΗΠΑ με το αντίστοιχο ποσοστό στις φυσικές επιστήμες να φτάνει στο 41%. Ωστόσο, δεν υπάρχει αύξηση αντίστοιχων ποσοστών σε σπουδές όπως οι φιλολογικές επιστήμες ή η νοσηλευτική, όπου οι γυναίκες κυριαρχούν ακόμη.

Σε κάθε χώρα του ΟΟΣΑ, πλέον οι γυναίκες με μεταπτυχιακό είναι περισσότερες από τους άνδρες. Φυσικά, μιλάμε πάντα για τους μέσους όρους.

Ένα αναδυόμενο πρόβλημα στις ΗΠΑ, είναι πως πολλά ιδιωτικά κολλέγια θέτουν αυστηρότερα κριτήρια εισαγωγής για τις γυναίκες έναντι των ανδρών, κάτι που δεν ισχύει για τη δημόσια εκπαίδευση. Όπως σημειώνει το Spectator, η λύση θα ήταν να υπάρξει μεγαλύτερη μέριμνα για τα αγόρια και τη στήριξή τους έναντι των μαθησιακών δυσκολιών, στις μικρότερες ηλικίες, ώστε να βελτιωθούν τα στατιστικά “προβλήματα”. Αναφέρει χαρακτηριστικά, πως το μέλημα δεν πρέπει να είναι μόνο το να μπορούν περισσότερα αγόρια να μπουν στα Κολλέγια, αλλά και να μπορούν να τα τελειώσουν. Και εδώ υπάρχει χάσμα μεταξύ των φύλων. Οι άντρες φοιτητές είναι πιο πιθανό να εγκαταλείψουν τις σπουδές τους, έναντι των γυναικών, με μόλις το 35% να μπορεί να αποφοιτήσει σε τέσσερα χρόνια. Για τις γυναίκες, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 46%.

Σύμφωνα με μελέτη του Matthew Chingos, του 2019, τα Κολλέγια έχουν μικρότερα ποσοστά αποφοίτησης όταν εγγράφονται φοιτητές με χαμηλότερο εισόδημα, όταν έχουν περισσότερους μαύρους και Λατίνους φοιτητές, και περισσότερους άνδρες. Η έκθεση αυτή αναφέρει πως τα Κολλέγια των ΗΠΑ δεν θα πρέπει να τιμωρούνται επειδή έχουν υψηλότερα ποσοστά εγκατάλειψης, επειδή εγγράφουν περισσότερους μειονεκτούντες φοιτητές. Ωστόσο, η προσθήκη “περισσότερων ανδρών”, αποτελεί ένα άλλο κριτήριο. Στην ουσία δείχνει πως η εκπαιδευτική υποεπίδοση του μισού πληθυσμού είναι πλέον γεγονός ρουτίνας για τους κοινωνικούς επιστήμονες, ωστόσο δεν αποτελεί άγχος ή προβληματισμό, για την εξουσία.

Κοινώς, η εκπαιδευτική κοινότητα στις περισσότερες δυτικές κοινότητες είναι αντιμέτωπη με μια διπλή πρόκληση. Αφενός να εστιάσει στις μαθησιακές δυσκολίες που μπορεί να οφείλονται και στο φύλο, και αφετέρου να ενθαρρύνουν την εκπροσώπηση των δύο φυλών σε επαγγέλματα που ανά περίπτωση δεν θεωρούνται “ταιριαστά” βάσει υπαρχόντων στερεοτύπων. Και όλο αυτό, πρέπει να γίνει με τρόπο που δεν θα είναι διακριτικός.

Αυτό που αποτελεί ακόμη ανεξήγητο μυστήριο, είναι το γιατί οι άνδρες δεν ολοκληρώνουν την ανώτατη εκπαίδευση. Η αξία μιας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης είναι το ίδιο υψηλή για τους άνδρες, όσο και για τις γυναίκες.

Η εξήγηση, σύμφωνα με το Spectator, έχει να κάνει με την ίδια την κοινωνία μας και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες. Οι περισσότερες νέες γυναίκες σήμερα καταλαβαίνουν πόσο σημαντική είναι η εκπαίδευση και οι περισσότερες θέλουν να είναι οικονομικά ανεξάρτητες. Σε σύγκριση με τους άντρες συμμαθητές τους, βλέπουν το μέλλον τους πιο σοβαρά, αντιλαμβανόμενες ακόμη τις διακρίσεις που υπάρχουν. Τα κορίτσια και οι γυναίκες, μπορεί να ευνοούνται από την ίδια τη φύση ως προς την ανάπτυξη του εγκεφάλου τους, όμως δυσχεραίνονται ακόμη από τις κοινωνικές συνθήκες. Έτσι, αποφασίζουν πιο δυναμικά να ενδυναμώσουν το “οπλοστάσιό” τους με όλα τα όπλα και τις προδιαγραφές που χρειάζονται, για να διεκδικήσουν αυτό που τους αναλογεί και αυτό που δικαιούνται στη μετέπειτα ζωή και εξέλιξή τους.