ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΣΚΑΝΔΑΛΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

Του Γιάννη Σκουφή

Όταν ισχύουν κανόνες πάντα υπάρχουν και κάποιοι που προσπαθούν να τους παρακάμψουν, όταν στο τραπέζι υπάρχουν πολλά χρήματα όλο και κάποιος θα μπει στον πειρασμό να αποκτήσει πλεονέκτημα με παράνομους τρόπους, ενώ όταν μιλάμε για προϊόντα τεχνολογίας που αποτελούνται από χιλιάδες εξαρτήματα οι δυσλειτουργίες, τόσο λόγω σχεδιασμού όσο και λόγω χαμηλής ποιότητας, είναι μέχρι ενός σημείου αναμενόμενες. Το θέμα είναι πως αντιμετωπίζονται τα προβλήματα και τι λύσεις δίνονται.

Τα παραπάνω ισχύουν φυσικά και για την αυτοκινητοβιομηχανία που κάθε άλλο παρά ένα κλάδος ηθικός και αγγελικά πλασμένος είναι. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη μας ότι είναι και μια βιομηχανία εντάσεως κεφαλαίου σε όλες της τις εκφάνσεις, από τις επενδύσεις που απαιτούνται μέχρι την τιμή των προϊόντων της, τα σκάνδαλά της, στα οποία εντάσσεται φυσικά και αυτό της Volkswagen, είναι συνήθως larger than life, ενώ δεν είναι και λίγες οι περιπτώσεις που έχουν κοστίσει και ανθρώπινες ζωές. Ας θυμηθούμε τα πιο σημαντικά και ηχηρά από αυτά, των τελευταίων ετών, με ένα να έχει σχέση και με την Ελλάδα.

Η Mercedes A-Class και το τεστ αποφυγής ταράνδου (1997)

Η χρονιά είχε ξεκινήσει εξαιρετικά για τη Mercedes, καθώς για πρώτη φορά στην ιστορία της είχε κατέβει στη μικρή – μεσαία κατηγορία, με ένα πιο προσιτό, σε σχέση με τα άλλα της αυτοκίνητα, μοντέλο, την A-Class. Και ενώ οι οιωνοί ήταν άριστοι η μικρή Mercedes ανατράπηκε σε μια στανταρισμένη και καθιερωμένη δοκιμή, το λεγόμενο τεστ αποφυγής ταράνδου που περιλαμβάνει διπλή αλλαγή πορείας, στην οποία την υπέβαλαν οι δημοσιογράφοι- δοκιμαστές του σουηδικού περιοδικού αυτοκινήτου Teknikens Varld. Μετά τις πρώτες αμφισβητήσεις ακολούθησε η παραδοχή του προβλήματος από την πλευρά της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, που ήρθε σε πολύ δύσκολη θέση, καθώς η εξέλιξη του μικρότερού της μοντέλου είχε κοστίσει 1 δις δολάρια. Αντέδρασε με αλλαγές στην ανάρτηση, αλλά και με τη στάνταρ τοποθέτηση στην A-Class του πρωτοποριακού για τότε και βέβαια πανάκριβου ηλεκτρονικού συστήματος ελέγχου ευστάθειας, ναι για το γνωστό ESP πρόκειται, που στη συγκεκριμένη κατηγορία δεν ήταν καν στα εξτρά. Το τεστ κόστισε στη Mercedes πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια μάρκα, επηρέασε το ίματζ της, ενώ είχε επιπτώσεις και στο top management της, καθώς είχαν πέσει κεφάλια. 

Οι προβληματικοί διακόπτες μίζας της GM (2014)

Τον Ιούνιο του 2014 η General Motors είχε ανακαλέσει παγκοσμίως συνολικά 30 εκατομμύρια αυτοκίνητά της, προκειμένου να διορθώσει ένα σφάλμα σχεδιασμού του διακόπτη της μίζας τους. Το οποίο του επέτρεπε να γυρνά μαζί με το κλειδί στη θέση off, με αποτέλεσμα το αυτοκίνητο να μένει χωρίς κινητήρα, φρένα και τιμόνι. Με το συγκεκριμένο πρόβλημα σχετίζονται περισσότεροι από 100 θάνατοι και σαφώς περισσότερες περιπτώσεις τραυματισμών, ενώ το εξοργιστικό είναι πως το πρόβλημα ήταν γνωστό τόσο στην ίδια την εταιρεία όσο και στην αρμόδια υπηρεσία των ΗΠΑ, την NHTSA, από το 2001 χωρίς να λαμβάνεται κανένα μέτρο. Μέχρι στιγμής η GM έχει καταβάλει πρόστιμο ύψους 900 εκατομμυρίων δολαρίων στις αμερικανικές αρχές και 600 εκατομμύρια δολάρια αποζημιώσεις στα θύματα και τις οικογένειές τους. Το τελευταίο νούμερο αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά, μιας και πολλές υποθέσεις βρίσκονται σε εξέλιξη και δεν έχουν ακόμα εκδικαστεί.

Οι αερόσακοι της Takata (2014)

Το θέμα αφορά συνολικά 34 εκατομμύρια αυτοκίνητα 16 διαφορετικών αυτοκινητοβιομηχανιών που έχουν κατασκευαστεί από το 2002 έως και το 2008 και είναι εξοπλισμένα με τους προβληματικούς αερόσακους της ιαπωνικής Takata. Το ζήτημα εντοπίζεται στη μονάδα ελέγχου και παραγωγής αερίου τους, που σε περίπτωση ενεργοποίησής τους μπορεί να εκραγεί και να γεμίσει με θραύσματα τα πρόσωπα και τα σώματα οδηγών και συνοδηγών, που επιπλέον δεν προστατεύονται καθόλου από τον αερόσακο. Μέχρι τώρα στην κακή τους λειτουργία έχουν αποδοθεί 6 θάνατοι και περισσότεροι από 100 σοβαροί τραυματισμοί.

Η αντιμετώπιση γίνεται με ανάκληση και αντικατάσταση των προβληματικών αερόσακων, αν και κατά καιρούς η Takata δηλώνει αδυναμία να καλύψει τη διαδικασία με καινούργιους. 

To γκάζι των Toyota που κολλάει (2009- 2011)

Τον Αύγουστο του 2009 4 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε μια σύγκρουση δύο αυτοκινήτων. Το έναν ήταν ένα Lexus RX400h, που επιτάχυνε συνεχώς μιας και το πεντάλ του γκαζιού του είχε κολλήσει. Μάλιστα το τραγικό της υπόθεσης είναι πως ο οδηγός του συγκεκριμένου αυτοκινήτου, λίγο πριν το θάνατό του, είχε καλέσει τον αριθμό κλήσης ανάγκης 911 και έχει αναφέρει πως το αυτοκίνητό του επιταχύνει από μόνο του.

Αιτία για αυτήν την ανεξέλεγκτη επιτάχυνση τα πατάκια με τα οποία εξοπλίζονταν τα αυτοκίνητα τόσο της Toyota όσο και της μάρκας πολυτελείας της, της Lexus. Συνολικά στα προβληματικά πατάκια και το κολλημένο πεντάλ του γκαζιού αποδόθηκαν 12 θάνατοι, ενώ για να αντιμετωπιστεί το θέμα από το 2009 έως και το 2011 ανακλήθηκαν συνολικά 10.000.000 αυτοκίνητα. Η ιαπωνική εταιρεία πλήρωσε το 2014 ένα πρόστιμο 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, κυρίως γιατί προσπάθησε αν αποκρύψει και να υποβαθμίσει την υπόθεση, δίνοντας σε μια περίπτωση και ψευδή στοιχεία. Παράλληλα αντιμετώπισε και εκατοντάδες αγωγές ιδιωτών.

Ο μεγιστάνας πρόεδρος της Hyundai που δωροδοκούσε τους πάντες (2006-2007)

Το όνομα Chung Mong-Koo μπορεί να μη σας λέει τίποτα, αλλά σημειώστε πως η προσωπική του περιουσία φτάνει τα 6,8 δις δολάρια. Ο αξιότιμος κύριος Mong-Koo λοιπόν είναι ο πρόεδρος του ομίλου της Hyundai, στον οποίο ανήκει και η Kia και κάτοχος του 5,4% των μετοχών της. Το 2006 ο Mong-Koo και η οικογένειά του κατηγορήθηκαν από τις αρχές της χώρας για δωροδοκία δημοσίων λειτουργών ύψους 86 εκατομμυρίων δολαρίων, προκειμένου οι εταιρείες τους να έχουν προνομιακή μεταχείριση. Παράλληλα κατηγορήθηκαν και για μεταφορά κεφαλαίων από την εταιρεία σε προσωπικούς τους λογαριασμούς. Παρά τη σχετική απαγόρευση ο Chung Mong-Koo εγκατέλειψε τη χώρα, για να συλληφθεί όμως στη συνέχεια. Το Φεβρουάριο του 2007 παραπέμφθηκε σε δίκη και με την κατηγορία μεταβίβασης μετοχών της εταιρείας στο γιό του σε τιμές μικρότερες από τις πραγματικές. Η δίκη αντιμετωπίστηκε από τα κορεάτικα ΜΜΕ ως νίκη ενάντια στη διαφθορά και ο πρόεδρος της Hyundai καταδικάστηκε σε 3ετή φυλάκιση. Το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου ο αρμόδιος δικαστής, λαμβάνοντας υπόψη και τον οικονομικό αντίκτυπο μιας φυλάκισης, μετέτρεψε την ποινή σε κοινωνική εργασία και δωρεά ύψους 1 δις δολαρίων για κοινωφελείς σκοπούς. Το 2008 ο πρόεδρος της δημοκρατίας της Νότιας Κορέας του απένειμε χάρη, προκειμένου να μπορεί να συνεχίσει με την ανάπτυξη της Hyundai αλλά και της κορεάτικης οικονομίας. Αυτές είναι νίκες κατά της διαφθοράς…

Οι ανατροπές των Ford Explorer που είχαν λάστιχα Firestone (2000- 2001)

Οι συνολικά 90 αναφορές για ανατροπές του μεγάλου τζιπ της Ford, του Explorer, που είχαν κοστίσει και 4 ζωές, είχε προκαλέσει στις αρχές των ‘00s μια σειρά συζητήσεων για το πόσο ασφαλή είναι τα SUV, ενώ ενεργοποίησε και την αρμόδια αμερικανική αρχή ασφαλείας NHTSA. Οι έρευνες της τελευταίας αποκάλυψες πως για τις 60 ανατροπές υπεύθυνα ήταν τα λάστιχα της Firestone με τα οποία ήταν εξοπλισμένο το τζιπ, καθώς υπήρχε αποκόλληση του πέλματός τους από το υπόλοιπο ελαστικό. Όπως ήταν αναμενόμενο ξεκίνησε μια διελκυστίνδα μεταξύ Ford και Firestone, η 2η ανακάλεσε 6,5 εκατομμύρια λάστιχά της, ενώ όταν αποδείχθηκε πως οι θάνατοι έφταναν συνολικά τους 100 η αυτοκινητοβιομηχανία ανακάλεσε και άλλα 13 εκατομμύρια. Συνολικά η Ford πλήρωσε 590 εκατομμύρια δολάρια σε αποζημιώσεις, οι σχέσεις της με τη Firestone δεν αποκαταστάθηκαν ποτέ, ενώ η ρετσινιά κυνηγάει ακόμα και σήμερα την εταιρεία ελαστικών. 

Το παγκόσμιο κύκλωμα δωροδοκιών της Daimler (2010)

H Daimler, η μητρική εταιρεία της Mercedes, κατηγορήθηκε από τις αμερικανικές αρχές πως για να μπορέσει να επιτύχει προσοδοφόρες για αυτήν εμπορικές συμφωνίες ανά τον κόσμο δωροδοκούσε συστηματικά κόμματα και πολιτικούς. Φυσικά στη λίστα των χωρών που η Daimler είχε αναπτύξει τέτοιου είδους δράση περιλαμβάνεται και η Ελλάδα, για το χρονικό διάστημα από το 1998 έως το 2008. Τη συγκεκριμένη περίοδο ο ελληνικός στρατός προμηθεύτηκε 6.500 τζιπ… Το ποσό που διατέθηκε από τη Daimler για δωροδοκίες αξιωματούχων ανέρχεται σε τουλάχιστον 56 εκατομμύρια δολάρια και καταβλήθηκε μέσω 200 και πλέον τραπεζικών συναλλαγών σε 22 χώρες του κόσμου. Το όφελος για τη γερμανική εταιρεία ήταν 1,9 δις δολάρια αύξηση του τζίρου της και 90 εκατομμύρια αύξηση των κερδών της. Προκειμένου η υπόθεση να πάει στο αρχείο για τις αμερικανικές αρχές η Daimler αποδέχθηκε την καταβολή προστίμου ύψους 185 εκατομμυρίων δολαρίων.