ΤΑ ΠΕΝΤΕ ΚΛΕΙΔΙΑ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΚΑΙ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ

Τους παράγοντες, που εκτιμάται ότι θα κρίνουν το αποτέλεσμα των εκλογών της 21ης Μαϊου, μελετούν τα κομματικά επιτελεία χαράσσοντας τη στρατηγική τους στην τελική προεκλογική ευθεία.

Στο Μαξίμου ειδικότερα οι τελευταίες μετρήσεις έφεραν χαμόγελα, καθώς δείχνουν τη Νέα Δημοκρατία να διευρύνει τη διαφορά με το ΣΥΡΙΖΑ δύο εβδομάδες πριν τις κάλπες. Και εκτιμούν ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το διακύβευμα της σταθερότητας “πιάνει” στη γαλάζια και κεντρογενή βάση. Αλλά και στο γεγονός ότι το κυβερνών κόμμα έχει μία ξεκάθαρη στρατηγική αυτοδυναμίας, την ώρα που απέναντι υπάρχει σύμφωνα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη ένας “αχταρμάς”.

Ως κλειδιά της εκλογικής αναμέτρησης θεωρούνται από το Μαξίμου πάντως ειδικότερα τα εξής: Οι κρίσιμες περιφέρειες, οι νέοι και οι γυναίκες, οι αναποφάσιστοι, η δεξιά ψήφος διαμαρτυρίας, αλλά και το γεγονός ότι για πρώτη φορά οι ψηφοφόροι προσέρχονται στις κάλπες γνωρίζοντας ότι οι εκλογές θα είναι κατά πάσα πιθανότητα διπλές.

Οι κρίσιμες περιφέρειες

Ο κ. Μητσοτάκης έχει δώσει σε αυτή την προεκλογική εκστρατεία βάρος σε περιφέρειες στις οποίες το 2019 η ΝΔ ήταν πίσω από το ΣΥΡΙΖΑ, καθώς αυτές περιλαμβάνουν “λαϊκές γειτονιές” της πάλαι πότε Β Αθηνών, η οποία έκρινε εκλογές. Κρίσιμες όμως θεωρούνται και οι μονοεδρικές περιφέρειες, ενώ ο πρωθυπουργός αποδίδει και για λόγους γοήτρου μεγάλη σημασία στην Κρήτη, κάποτε κάστρο του ΠΑΣΟΚ όπου σήμερα κυριαρχεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Για τον ίδιο λόγο κρίσιμη θεωρείται η Πάτρα, γενέτειρα των Παπανδρέου και φυσικά ο κ. Μητσοτάκης έσπευσε να εκμεταλλευθεί την κόντρα ΣΥΡΙΖΑ- ΠΑΣΟΚ με επίκεντρο την “Αλλαγή”.

Τις ημέρες που ο πρωθυπουργός βρίσκεται στην Αθήνα φροντίσει λοιπόν να πραγματοποιεί στοχευμένες επισκέψεις σε περιοχές της Αττικής. Στο Αιγάλεω όμως για παράδειγμα υπήρξε γκρίνια για μικρή προσέλευση, παρότι ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης είναι ξανά υποψήφιος στο Δυτικό Τομέα Αθηνών. Ο πρωθυπουργός επισκέφθηκε τελευταία και τη Β Πειραιώς, θέλοντας να εμφανίσει φιλολαϊκό προφίλ, ενω δεν ήταν τυχαία και η επιλογή περιοδείας στην Εύβοια που επλήγη από τις πυρκαγιές του 2021.

Ήδη πριν προκηρυχθούν οι εκλογές, ο κ. Μητσοτάκης είχε πραγματοποιήσει κύκλο περιοδείων στη βόρεια Ελλάδα όπου η ΝΔ αντιμετωπίζει διαρροές προς τα δεξιά και συγκεκριμένα προς την Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου, με αφορμή το αντιεμβολιαστικό κίνημα, τη στάση της κυβέρνησης απέναντι στη Ρωσία, την απολιγνιτοποίηση ειδικά στη δυτική Μακεδονία και γενικότερα την ενεργειακή κρίση και την ακρίβεια.

Οι νέοι και οι γυναίκες

Σε αυτές τις εκλογές για πρώτη φορά θα ψηφίσουν και οι 17άρηδες. Το γεγονός αυτό ανεβάζει τους ψηφοφόρους μεταξύ 17-24 ετών στους 937.788, δηλαδή στο 10,7% του εκλογικού σώματος. Εξ αυτών, για πρώτη φορά θα ψηφίσουν περίπου 430.000 νέοι ηλικίας από 17 έως 21 ετών και μάλιστα ο ένας στους πέντε πηγαίνει ακόμα σχολείο.

Η ηλικιακή αυτή ομάδα θεωρείται καθοριστική πρώτον γιατί ουδείς γνωρίζει πόσοι τελικά θα φτάσουν στην κάλπη και δεύτερον γιατί στις νεαρές ηλικίες η ΝΔ υπολείπεται δραματικά του ΣΥΡΙΖΑ. Και το 2019 βέβαια ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν πρώτος στους νέους ψηφοφόρους, αλλά και πάλι έχασε τις εκλογές. Αυτό δε σημαίνει όμως ότι στο Μαξίμου επαναπαύονται. Ο κ. Μητσοτάκης έφτιαξε ακόμη και TikTok για να… κάτσει με τη νεολαία.

Με social media και lifestyle επιχειρεί ο πρωθυπουργός εν πολλοίς να προσεγγίσει και τις γυναίκες, όπου επίσης διαχρονικά η ΝΔ υπολείπεται. Η επικοινωνιακή ομάδα του Μαξίμου θέλει να επαναλάβει την επιτυχημένη όπως αποδείχθηκε εκ του αποτελέσματος στρατηγική του 2019, με συνεντεύξεις του κ.Μητσοτάκη σε πρωινές εκπομπές και “γυναικεία” μέσα και με έμφαση στο “ανθρώπινο πρόσωπο” και την οικογενειακή ζωή του πρωθυπουργού, σε συνδυασμό με πρωτοβουλίες όπως το πρόγραμμα “Φώφη Γεννηματά” για προληπτικό έλεγχο του καρκίνου του μαστού- άλλο ποιος το είχε ξεκινήσει.

Οι αναποφάσιστοι

Σε κάθε εκλογές, οι αναποφάσιστοι αποτελούν καθοριστικό παράγοντα και ενίοτε ανατρέπουν και τα δεδομένα. Εν προκειμένω, σύμφωνα με τις μετρήσεις η αδιευκρίνιστη ψήφος ξεκινά από το 13% και φτάνει ακόμη και το 20%.

Σε αυτό το κρίσιμο ποσοστό στοχεύουν ιδίως τα δύο μεγάλα κόμματα, με τη ΝΔ να θεωρεί ότι η πλειοψηφία αποτελεί δικούς της παλιότερους ψηφοφόρους που είναι μεν απογοητευμένοι δεν έχουν όμως κάνει το βήμα να πάνε σε άλλο κόμμα και άρα μπορεί δυνητικά να τους πάρει πίσω. Σε αυτό το κοινό, που περιλαμβάνει κατά μια θεωρία και το λεγόμενο μεσαίο χώρο, στοχεύει κυρίως το αφήγημα της σταθερότητας, αν και οι μετρήσεις δείχνουν πως οι αναποφάσιστοι στην πλειοψηφία τους τουλάχιστον δεν επιθυμούν την αυτοδυναμία κάποιου κόμματος.

Καθώς μάλιστα οι περισσότεορι είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι, δεν είναι τυχαία η επιλογή της ΝΔ να θέσει ως κύρια προτεραιότητα της επόμενης τετραετίας τη νέα αύξηση του κατώτατου μισθού, με υποσχέσεις για αύξηση του “μέσου μισθού” (κάτι που αποτελεί βέβαια ένα στατιστικό θεώρημα) 25% σε βάθος τετραετίας.

Στο κυβερνητικό στρατόπεδο θεωρούν επίσης ότι η αδιευκρίνιστη ψήφος δεν υπάρχει τάση να κατευθυνθεί στην πλειοψηφία της στο ΣΥΡΙΖΑ και άρα να αλλάξει το αποτέλεσμα, που προδιαγράφουν οι δημοσκοπήσεις.

Η δεξιά ψήφος διαμαρτυρίας και “η παλιά ΝΔ, η ορθόδοξη”

Το εκλογικό αξίωμα διαχρονικά πρεσβεύει ότι “οι εκλογές κερδίζονται στο κέντρο” και αυτό σε γενικές γραμμές ισχύει, όμως σε αυτές τις κάλπες ιδιαίτερο ρόλο θα παίξει και η δεξιά κυρίως ψήφος διαμαρτυρίας. Όπως αναφέρθηκε, η ΝΔ κινδυνεύει κυρίως από διαρροές προς τα δεξιά της, τις οποιες ενισχύει και η χαλαρή ψήφος της απλής αναλογικής. Ενώ στις δεύτερες εκλογές, που θα πραγματοποιηθούν και πάλι με σύστημα ενισχυμένης αναλογικής (αλλά λιγότερο ενισχυμένης σε σχέση με το παρελθόν), όσο περισσότερα κόμματα μπουν στη Βουλή τόσο ανεβαίνει ο πήχης της αυτοδυναμίας, ενώ όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των μικρών κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής, τόσο πέφτει ο πήχης.

Για αυτό και ο Αλέξης Τσίπρας κατηγόρησε τον κ.Μητσοτάκη ότι πραγματικός του στόχος δεν ήταν απλώς να μην κατέβει στις εκλογές το κόμμα Κασιδιάρη, αλλά να ρυθμίσει το τοπίο στη “δεξιά πολυκατοικία”. Τα σενάρια βέβαια ότι θα μπορούσαν άλλα μικρά κόμματα διαφόρων αποχρώσεων της ακροδεξιάς να μπουν στη Βουλή και να αποτελέσουν κυβερνητικους εταίρους ή πηγή άντλησης βουλευτών για τη διασφάλιση της αυτοδυναμίας, είναι τραβηγμένα.

Ωστόσο είναι γεγονός ότι στις πρώτες τουλάχιστον εκλογές εξυπηρετεί τη ΝΔ να μην κατέβουν ούτε το κόμμα Κασιδιάρη ούτε διάφορα άλλα μικρά κόμματα εκ δεξιών, ώστε να μειωθούν οι επιλογές ψήφου διαμαρτυρίας.

Στις δεύτερες εκλογές και πάλι ο Άρειος Πάγος δεν προβλέπεται να επιτρέψει στον καταδικασθέντα για συμμετοχή στην εγκληματική οργάνωση Χρυσή Αυγή να φορέσει κομματικό μανδύα, ενώ κάποιοι από τα διάφορα κόμματίδια της δεξιάς θα μπορούσαν να ενταχθούν στη ΝΔ ή να κατέβουν αυτή τη φορά ρίχνοντας τον πήχη της αυτοδυναμίας.

Προτεραιότητα όμως του Μαξίμου αποτελεί η συσπείρωση της “όλης ΝΔ” (κατά το “όλον ΠΑΣΟΚ” που έλεγε κάποτε ο Ευάγγελος Βενιζέλος) ή αλλιώς της… “παλιάς ΝΔ της ορθόδοξης”. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στο Ζαππειο την ερχόμενη Τρίτη 9 Μαϊου για την επέτειο ένταξης της χώρας στην τότε ΕΟΚ και στην οποία εκτός από τον κ.Μητσοτάκη, θα μιλήσουν και οι δύο πρώην πρωθυπουργοί της ΝΔ, Κώστας Καραμανλής και Αντώνης Σαμαράς.

Ο πρωθυπουργός υπενθυμίζεται ότι είχε επισκεφθεί την Καλαμάτα στις 21 Απριλίου και είχε επιχειρήσει άνοιγμα στη σαμαρική δεξιά με εγκώμια για την κυβέρνηση Σαμαρά. Σύμφωνα με πληροφορίες μάλιστα ο κ. Μητσοτάκης έχει ζητήσει από τον κ.Σαμαρά να πραγματοποιήσει εκείνος την ομιλία στην κεντρική προεκλογική συγκέντρωση της ΝΔ για την Πελοπόννησο στις 17 Μαϊου, στην Καλαμάτα. Ενώ την ίδια ημέρα, 17 Μαϊου, ο πρωθυπουργός θα πραγματοποιήσει τη δική του κεντρική προεκλογική ομιλία στη Θεσσαλονίκη, στην οποία θα δώσει το παρών ο κ.Καραμανλής και πιθανότατα θα προβεί στην αναμενόμενη δήλωση στήριξης της γαλάζιας παράταξης.

Πρώτη φορά διπλές κάλπες

Ίσως όμως ο πιο καθοριστικός και απρόβλεπτος παράγοντας στις εκλογές του 2023 να αποδειχθεί το γεγονός ότι για πρώτη φορά οι πολίτες γνωρίζουν ότι θα στηθούν κάλπες δύο φορές. Το 2012 αντίθετα ουδείς μπορούσε να προβλέψει ότι θα πραγματοποιούνταν δύο απανωτές εκλογικές αναμετρήσεις. Αυτή τη φορά όμως λόγω της απλής αναλογικής οι διπλές εκλογές μοιαζουν σχεδόν μονόδρομος.

Η ΝΔ χρησιμοποιεί βέβαια το ενδεχόμενο σχηματισμού “κυβέρνησης ηττημένων” από τις πρώτες εκλογές ως “απειλή” προκειμένου να συσπειρώσει δεξιούς και πασοκογενείς ψηφοφόρους. Και από την αντίπερα όχθη, κόμματα της αντιπολίτευσης θέτουν ως στόχο μία κυβέρνηση συνεργασίας “με την πρώτη”. Όμως τα κουκιά δύσκολα βγαίνουν, τουλάχιστον με βάση τις δημοσκοπήσει, επομένως το πιθανότερο είναι ότι θα χρειαστούν και δεύτερες εκλογές, αν όχι και… τρίτες.

Ο φόβος της ΝΔ ειδικά είναι ότι η απλή αναλογική και η προοπτική διπλών εκλογών ενισχύουν τον κίνδυνο ψήφου διαμαρτυρίας και τη διάθεση χαλαρής ψήφου στην πρώτη κάλπη. Για αυτό και ο κ.Μητσοτάκης επαναλαμβάνει σε κάθε ευκαιρία ότι “μία είναι η κάλπη” και ότι οι εκλογές της 21ης Μαϊου θα δείξουν ποιο κόμμα θα κυβερνήσει και – αυτό που κυρίως τον απασχολεί – ποιος θα είναι πρωθυπουργός, ακόμη και εάν χρειαστεί τελικά κυβέρνηση συνεργασίας. Ο πρωθυπουργός αποφεύγει φυσικά να θέσει ποσοτικούς στόχους, ωστόσο είναι κοινή η εκτίμηση ότι η ΝΔ χρειάζεται τουλάχιστον 33% στις πρώτες εκλογές για να έχει στις δεύτερες την ελπίδα αυτοδυναμίας.

Οι διπλές κάλπες μπορεί όμως τελικά να λειτουργήσουν και ανάποδα: Δηλαδή στις πρώτες εκλογές νεοδημοκράτες που είναι απογοητευμένοι να ψηφίσουν για να εκλέξουν τον “δικό τους” βουλευτή και στις δεύτερες απλώς να μη φτάσουν στην κάλπη. Στο Μαξίμου τουλάχιστον πάντως βασίζονται στην εκτίμηση ότι η απειλή της ακυβερνησίας αλλά και ένα καλό ποσοστό της ΝΔ στις πρώτες εκλογές, θα οδηγήσουν σε υψηλή συσπείρωση στις δεύτερες εκλογές. Από την άλλη βέβαια, η προοπτική δεύτερης τετραετίας της ΝΔ μπορεί να συσπειρώσει και το ΣΥΡΙΖΑ.

Σημειωτέον πάντως ότι πολλοί ψηφοφόροι μπερδεύονται με τις αυτοδιοικητικές εκλογές, καθώς σε αυτές είθισται να υπάρχει και δεύτερος γύρος, με αποτέλεσμα να νομίζουν ότι και στις δεύτερες εθνικές εκλογές θα κληθούν να επιλέξουν μεταξύ των δύο πρώτων κομμάτων. Ακόμη και αυτό μπορεί να επηρεάσει τελικά το αποτέλεσμα, συντείνοντας στην πόλωση. Το βέβαιο πάντως είναι ότι δεν θα πλήξουμε.