ΕΛΕΝΗ ΒΙΤΑΛΗ: “ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ ΜΙΑΣ ΜΗΧΑΝΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΩ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΤΗΝ ΦΤΙΑΞΑΝΕ”

Η φωνή της Ελένης Βιτάλη έχει σημαδέψει το ελληνικό τραγούδι. Στην πολύχρονη πορεία της υπηρέτησε σχεδόν κάθε έκφραση του: από δημοτικά και λαϊκά ως πιο ηλεκτρικά ακούσματα, πάντα με την ίδια χαρακτηριστική αλήθεια και συγκίνηση. Λίγες μέρες πριν τη μεγάλη συναυλία της στις 25 Σεπτεμβρίου στο Θέατρο Ρεματιάς, η Ελένη Βιτάλη, μία από τις πιο χαρακτηριστικές φωνές της ελληνικής μουσικής σκηνής, μας μιλά για την πορεία της, την αγάπη της για τη μουσική και τις ιστορίες που κουβαλούν τα τραγούδια της.

Μετά από δεκαετίες επιτυχιών και συγκινήσεων, η Βιτάλη συνεχίζει να καθηλώνει το κοινό με την ερμηνευτική της δεινότητα και τη μοναδική της ικανότητα να «ζωντανεύει» κάθε στίχο που ερμηνεύει.

Μια βραδιά – αναδρομή σε τραγούδια απ’ όλη την προσωπική της διαδρομή, αλλά και τραγούδια σταθμούς από άλλους συνθέτες και τραγουδοποιούς.

Πώς ξεκίνησαν όλα για την Ελένη Βιτάλη

“Το πρώτο τραγούδι που θυμάμαι να λέω είναι το τραγούδι του Πασχάλη, «Όταν πηγαίναμε μαζί σχολείο». Και είχε και ένα άλλο τραγούδι, που δεν έκανε τόσο μεγάλη επιτυχία, αλλά εγώ τουλάχιστον το λάτρευα. Έλεγε: «Δε με ρώτησες ποτέ σου, αν ήθελα κι εγώ χημικός να γίνω, δικηγόρος ή γιατρός» και να τα κλάματα εγώ με τις συμμαθήτριές μου! Ήτανε η λατρεία μου ο Πασχάλης και μου αρέσει ακόμα. Είναι πολύ μεγάλος τραγουδιστής. Τότε ήταν ιερό τέρας και τώρα βέβαια ακόμα είναι. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, που ακολούθησα έναν άλλο δρόμο. Αν και εγώ δεν θεωρώ ότι ακολούθησα κανένα δρόμο. Άφησα τη ζωή να με οδηγήσει.

Οι πρώτες μουσικές αναμνήσεις είχαν να κάνουν με το λαϊκό τραγούδι, γιατί ο μπαμπάς μου ήταν συνθέτης και στιχουργός, τραγουδοποιός θα έλεγα, αλλά ήτανε πολύ μεγάλος μουσικός. Είχε δώσει τραγούδια στον Γαβαλά, στον Καζαντζίδη, στη Σωτηρία Μπέλλου, και μεγαλώνοντας με αυτά τα ακούσματα, αγάπησα πολύ το λαϊκό τραγούδι”.

Ποια ήταν η στιγμή που νιώθετε πως αποφασίσατε να “ακολουθήσετε” τη μουσική σας οικογένεια; Αν δεν ασχολούσασταν με τη μουσική, τι θα κάνατε σήμερα;

Η στιγμή που αποφάσισα ότι θα ακολουθήσω τη μουσική μου οικογένεια, ήταν από τότε που γέννησα τον γιο μου. Στα 21 μου χρόνια. Είχα πάει στη Θεσσαλονίκη και ο κόσμος είχε δείξει πολλή αγάπη σε μένα. Μαζί είχα και τον γιο μου τον Νικολάκη μικρό, και τον άντρα μου που ήμασταν πολύ ερωτευμένοι και πηγαίναμε και τραγουδάγαμε και την ευχαριστιόμασταν την επιτυχία.

Με τον «Μανωλιό» με γνωρίσανε και με αγαπήσανε και μετά συνέχισα πιο επαγγελματικά. Μέχρι να μπω σ’ αυτό τον χώρο για τα καλά, ο γιος μου ήταν 10 χρόνων. Τι να θυμηθώ τώρα και να σας πω;

Νομίζω αν δεν ασχολιόμουνα με τη μουσική, θα ήμουνα παιδίατρος. Γιατί το ήθελα από παιδί και ήταν η λαχτάρα μου. Μεγάλη λαχτάρα! Αλλά ήρθαν έτσι και οι συνθήκες με τους γονείς μου και άρχισα να τραγουδάω από μικρή, οπότε είδα ότι είχε αρχίσει να αναπνέει και το σπίτι μου οικονομικά. Πήγαινα στα πανηγύρια, τα οποία πανηγύρια ήταν όπως και τώρα. Οικογενειακές ταβέρνες ένα πράγμα, με παιδάκια από κάτω. Όλοι φίλοι και όλο το σόι του πατέρα μου ήταν μουσικοί, έτσι μετά η ίδια η ζωή τσούλησε προς τα εκεί. Έριξα πολύ κλάμα γιατί δεν ήθελα να γίνω τραγουδίστρια, αλλά μετά άρχισα να το αγαπάω.

Άνθρωποι και καταστάσεις που σας καθόρισαν και σας έκαναν αυτό που είστε σήμερα;

Κοιτάξτε, είναι πάρα πολύ εύκολο να απαντήσω, αν πάρω τη ζωή μου από την αρχή. Πάνω απ’ όλα είναι ο πατέρας μου. Νομίζω ότι αυτό παίζει ρόλο για όλους τους ανθρώπους. Είναι οι πρώτες πληροφορίες, ο τρόπος που θα σε αγγίξει ο άλλος, που θα σου μιλήσει, το πώς θα συμπεριφερθεί ο ίδιος. Τον θαύμαζα τον πατέρα μου και τον θαυμάζω πολύ. Και τη μαμά μου θαυμάζω πάρα πολύ. Και το καλό ήταν ότι δεν ήτανε ίδιοι, ο μπαμπάς μου ήταν πιο παιδί, η μαμά μου πιο σοβαρή.

Στα δικά μου τα χρόνια ας πούμε, η γυναίκα έκανε κουμάντο. Κουμάντο με την έννοια τα λεφτά να φτάσουνε… Ο μπαμπάς μου δεν ήταν κουμανταδόρος, δεν του άρεσε κιόλας και είχε αφήσει το ταμείο και τα πάντα στη μάνα μου. Δε με μάλωσε ποτέ στη ζωή μου. Δεν ξέρω τι σημαίνει ξύλο. Οπότε η μάνα μου έπρεπε να είναι λίγο παραπάνω αυστηρή. Και με τον πατέρα μου δεν είχα κανένα πρόβλημα. Μετά όταν αγάπησα τον Βαγγέλη του, το είπα κατ’ ευθείαν και μου λέει: «Παιδί μου έχετε κάνει έρωτα;» Και ντρεπότανε κιόλας και κοιτούσε χαμηλά. Και του λέω: «Όχι όχι μπαμπά!», ενώ ήτανε ψέματα, γιατί εγώ ήμουνα έγκυος στον Νίκο! Αλλά σε 2 μήνες είχα παντρευτεί ήδη.

Εμένα χάραξε τη ζωή μου ο Αλέκος Πατσιφάς από τη Lyra, ήμουνα πάρα πολύ ευλογημένη και τυχερή, πήγα σε πολύ καλή εταιρεία από την αρχή, σε μεγάλο συνθέτη από την αρχή. Τώρα μιλάμε το ’77, τότε που ήταν και ο Νταλάρας με τη Minos, εγώ τραγούδησα με τη Μαρία Δημητριάδη, δηλαδή βρέθηκα σε χέρια πάρα πολύ καλά, αγαπούσανε και το λαΐκό τραγούδι. Για τον Πατσιφά μιλάω πάντα, κάπου όμως ήθελα να ανοίξω τα φτερά μου και τον έβλεπα ότι στενοχωριότανε. Ήθελε να με κάνει… πώς λέμε ας πούμε «Αυτός θα γίνει ο τάδε»; Δεν αγαπούσε καθόλου το λαϊκό τραγούδι. Και το καταλαβαίνω.

Κάναμε έναν δίσκο με δημοτικά τραγούδια, με τον εξαιρετικό Τάσο Καρακατσάνη. O Πατσιφάς δεν μπορούσε να ακούει κλαρίνα… Μου λέει: «Πουλήσαμε πάρα πολύ». Είχαμε πουλήσει 20.000 δίσκους που για την Lyra τότε ήταν πάρα πολλά. Μετά του έκανα μια πρόταση να κάνω δίσκο με τον Τάκη Σούκα που πούλησε πάρα πολύ, με έκανε μαρκίζα στα μαγαζιά… Οπότε αναγκαστικά έφυγα από τον Πατσιφά, τα βρήκαμε με τον Μάτσα και πήγα στην Minos.

Έπειτα έκανα κι άλλες μεταγραφές. Όλα αυτά είναι ένα παζλ, που δημιουργούνε ένα ωραίο τοπίο, ένα μέτριο τοπίο κλπ. Δεν μπορεί να θυμάται κανείς λεπτό προς λεπτό εκείνο κι εκείνο. Είναι δύσκολο. Αυτό ξέρω να πω. Όπως ο κάθε άνθρωπος κομμάτι κομμάτι μένει σε κάποια σημεία, λέει: «Α εκείνη, τότε, ναι». Δεν μπορώ να πω ας πούμε ότι μπορώ να ξεχάσω τον Σταμάτη Σπουνουδάκη… Δεν ήμουνα ποτέ ένα πράγμα. Δεν ήθελα μόνο ένα είδος.

Ελένη Βιτάλη: Η λαϊκή, η δημοτική μουσική και τα πανυγήρια

Τι θα λέγατε πως είναι τελικά ο λαϊκός τραγουδιστής;

Θα έλεγα κάτι που το είπε πριν από μένα ο Βασίλης Τσιτσάνης, που του είχε γίνει η ίδια ερώτηση. Όχι επειδή το είπε ο Τσιτσάνης, αλλά επειδή με καλύπτει. Ότι πρέπει να είναι ευθυτενής κανείς με τις ρίζες του, γιατί μουσική, αν δεν έχει σχέση με τις ρίζες σου, δεν μπορείς να κάνεις. Ούτε να αγαπήσεις τη μουσική σου μπορείς. Μιλάμε για τη λαϊκή μουσική. Πρέπει να την αγαπήσεις πάρα πολύ. Και ξέρω πραγματικά τους ανθρώπους που αγαπάνε το λαϊκό τραγούδι και το αγαπάνε πολύ.

Σε σημείο δηλαδή που να βλέπεις μεγάλους τραγουδιστές (δε θέλω να πω ονόματα), να τραγουδάνε μέχρι τις 6 το πρωί, όχι για οικονομικούς λόγους, αλλά επειδή γουστάρουν. Επειδή αγαπάνε το τραγούδι και θέλουν να το μοιράζονται.

Κεφάλαιο δημοτική μουσική: Έχει σήμερα τη θέση που της αξίζει;

Νομίζω πάντα την είχε. Δηλαδή όταν πήγα στα πανηγύρια εγώ, οι άνθρωποι γλεντούσαν και το ευχαριστιόντουσαν με την καρδιά τους. ‘Εβλεπες από κάτω ότι ήταν τυχαίος κόσμος. Η θέση που αξίζει στο πανηγύρι, το λέει και η φράση «πανήγυρις», είναι να μαζευόμαστε όλοι γύρω γύρω και είναι σαν… γύρος.

Μεγάλη υπόθεση το πανηγύρι και μεγάλο σχολείο γι’ αυτούς που περάσανε από τα πανηγύρια. Γιατί όλοι οι μεγάλοι τραγουδιστές της γενιάς μου περάσανε από τα πανηγύρια. Και έχουμε και μεγάλες ορχήστρες και τώρα δηλαδή, που παίζουνε όπως παίζανε τότε στα πανηγύρια οι παλιοί. Η Εστουδιαντίνα, οι Τακίμ, παίζουνε συγκεκριμένα αυτό το είδος. Έχουμε μέσα στο κύτταρο μας τη μουσική. Δεν υπάρχει σαν αυτά τα μέρη. Θα μου πεις ότι, εσύ Ελένη είσαι σωβινίστρια. Καλά κάνω αν είμαι, απ’ το να ήμουνα στην κοσμάρα μου. Πάντως η αλήθεια είναι ότι όπου κι αν πάω, όλο τον κόσμο αγαπάω, παντού βρίσκω καλά σημεία και κακά, στην Αμερική που πήγα είδα και καλά, είδα και κακά.

Πηγαίνετε στα σύγχρονα πανηγύρια της επαρχίας; Διαφορές από παλιά;

Όχι, δεν πηγαίνω στα πανηγύρια της επαρχίας. Δεν ξέρω πώς είναι. Ξέρω όμως πολλούς μουσικούς που πηγαίνουνε και μεγάλους μουσικούς, όπως θα αναφέρω τον Κώστα Μερετάκη ο οποίος παίζει κρουστά, θα αναφέρω τον Θωμά Κωνσταντίνου, θα αναφέρω τον Αρκαδόπουλο στο κλαρίνο.

Μιλάμε για μουσικούς που πραγματικά για να τους πλησιάσω εγώ που είμαι η Ελένη η γνωστή, πρέπει να περιμένω στην πόρτα. Αυτό που λέμε ότι ο κόσμος καταλαβαίνει, έχω την εντύπωση ότι υπάρχει το ένστικτο και αυτό με χαροποιεί. Βλέπω μια πάρα πολύ καλή νεολαία που έχουμε και βλέπω από τις συναυλίες που κάνουμε, αυτά τα σύγχρονα πανηγύρια που αναφέρατε προηγουμένως.

Το εξάρτημα της Ελένης Βιτάλη

“Είμαι εξάρτημα εγώ της μηχανής σας/κι ο γιος μου τ’ ανταλλακτικό/θα ‘ναι εντάξει μια ζωή στη δούλεψή σας/είναι από άριστο υλικό”: Η Κιβωτός μοιάζει να γράφτηκε σήμερα… Πόσο “εξάρτημα” νιώθετε σήμερα; Γίνεται άραγε να αποτινάξουμε αυτόν τον ρόλο από πάνω μας;

Είναι πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση αυτή. Δεν μπορούμε να μην πεθάνουμε. Δε γίνεται να μην πεθάνουμε. Και ο Θεός ακόμα, το έχει κανονίσει έτσι, που θα γυρίσει (θα μου πεις χριστιανική συνέντευξη δίνεις χριστιανή μου;!) ο Χριστός, θα τον σκοτώσει ο διάβολος, θα πεθάνει ο Χριστός και θα αναστηθεί. Δεν υπάρχει περίπτωση! Οπότε, αυτό δεν αλλάζει, δυστυχώς. Είμαστε εξαρτήματα μιας μηχανής, που είναι φτιαγμένη έτσι. Αλλά στην ουσία δεν κατηγορώ αυτή τη μηχανή εγώ, κατηγορώ αυτούς που την φτιάξανε. Εγώ όμως, ψηφίζω άλλο τύπο. Εγώ πάω να ψηφίσω… Και να προσπαθώ τουλάχιστον να μην κάνω άλλο κακό, γιατί έχω κάνει πάρα πολλά, ακούσια.

Πιστεύετε ότι η μουσική μπορεί να φέρει κοινωνική αλλαγή και, αν ναι, πώς;

Όχι μαγικά πάντως. Μαγικά όχι. Πιστεύω ότι αυτό που κάνει, το κάνει ήδη, διότι πραγματικά δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς τη μουσική. Ο ήχος είναι μεγάλη υπόθεση. Και ειδικά εδώ πίσω απ’ τα αυτιά είναι όλη η ισορροπία.
Αν έβαζα τη μουσική στις βιολογικές ανάγκες, θα την έβαζα αμέσως μετά το νερό και την αναπνοή. Σαν ανάγκη εννοώ ύπαρξης. Είναι και ήχος. Τι μεταφέρει, τι θέλει να μεταφέρει.

Ποια θα λέγατε πως είναι τα 3 πιο αγαπημένα σας τραγούδια, που δε λείπουν ποτέ από τις συναυλίες σας; Και τι θα ακούσουμε στις 25 Σεπτεμβρίου στου Θέατρο Ρεματιάς στο Χαλάνδρι;

Θα αναφέρω 5! Δεν μπορώ να μην αναφέρω το «Ένα χειμωνιάτικο πρωί», την «Ταχεία», την «Κιβωτό», το «Ξενάκι», το «Απέναντι μπαλκόνι».
Στις 25 Σεπτεμβρίου στο Θέατρο Ρεματιάς στο Χαλάνδρι, θα πάμε όλοι εκεί να μαζέψουμε λουλούδια, αέρα καθαρό. Αυτό θα είναι τα τραγούδια μας.

Πραγματικά είμαι πολύ χαρούμενη. Θα παρουσιάσουμε ένα πολύ ωραίο πρόγραμμα ψυχαγωγικό, αλλά και διασκεδαστικό, παρέα με τους Τζουμ, σε καλλιτεχνική επιμέλεια του Νίκου Ξύδη, με φρέσκιες ενορχηστρώσεις και πινελιές χιούμορ. Από κάτω θα είναι όλοι φίλοι μου, ενώ δεν θα ξέρω κανέναν. Πετάω που λένε! Πάρα πολύ χαρούμενη είμαι.