ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ: “ΝΙΩΘΩ ΑΠΟΣΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΑΪΚΙΣΜΟ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ”

Ο Γιώργος Παπαγεωργίου είναι αληθινά από τους πιο πολυσχιδείς και πολύπλευρους ανθρώπους που έχω γνωρίσει στη ζωή μου. Επίσης, είναι έντονος και με χιούμορ, με απολυτότητα και ευελιξία όταν πρέπει, είναι φωτεινός και εσωτερικός.

Πολύ ντόμπρος – αποκλείεται να υποκριθεί και δεν αποφεύγει καμία ερώτηση, καμία δυσκολία. Παίζει στην τηλεόραση (στη «Μάγισσα») και παίζει μουσική (την Παρασκευή 15 Νοεμβρίου με τους Polkar στο «Κύτταρο»), τραγουδά και γράφει, σκηνοθετεί την αφοπλιστική «Αμφιβολία» (σε πιάνει η καρδιά σου) και τη σατυρική παράσταση-σχόλιο «Κανόνια και Τρομπέτες» (θα γελάσεις και δυνατά). Είναι παρών πατέρας και σύντροφος τρυφερός (αυτά μου τα είχε φανερώσει η γυναίκα του το καλοκαίρι). Σχεδόν πολύ καλός για να είναι αληθινός.

Γιατί να αφήσετε την «ήσυχη» ασφάλεια του ηθοποιού και τη θορυβώδη του μουσικού και να γίνετε σκηνοθέτης; Τι μπορεί να σας οδήγησε εκεί;

Δεν το είχα σκεφτεί με έναν οργανωμένο τρόπο στο μυαλό μου, αλλά ήρθε κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Κάποια στιγμή διάβασα ένα βιβλίο το οποίο το ερωτεύτηκα, ήταν «Ο γύρος του θανάτου» του Θωμά Κοροβίνη και άρχισε να γεννιέται μέσα μου η ιδέα να ασχοληθώ με αυτό το βιβλίο, χωρίς να έχω κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μου.

Απλά ήξερα ότι θέλω να πω αυτή την ιστορία του Αριστείδη Παγκρατίδη, του φερόμενου ως Δράκου του Σειχ Σου, όπως αποτυπώθηκε στις σελίδες του. Πέρασαν περίπου έξι χρόνια μέχρι να μπορέσω να πάρω τα δικαιώματα και να κάνω κάτι με το υλικό του Θωμά, χρησιμοποιώντας και ντοκουμέντα από τη δικογραφία όπως και διάφορα ρεπορτάζ της εποχής. Το κίνητρο, δηλαδή, ήταν η ιστορία. Από εκεί και πέρα, η επιτυχία αυτής της παράστασης μου άνοιξε έναν χώρο και με έκανε να αισθανθώ την ασφάλεια ότι θα μπορούσα να κάνω κι άλλες δουλειές ως σκηνοθέτης στο θέατρο.

Από τη στιγμή που παίρνετε ένα έτοιμο υλικό, η φράση σας «να πω μια ιστορία» σημαίνει να δώσετε τη δική σας ερμηνεία ή κάτι άλλο;

Έχει σίγουρα να κάνει με τον τρόπο που αντιλαμβάνεσαι αυτή την ιστορία. Ένα έργο μπορεί να ειπωθεί με χιλιάδες διαφορετικούς τρόπους. Άρα, ναι, έχει να κάνει με τη δική σου ερμηνεία και με το γεγονός ότι τη δεδομένη στιγμή θεωρείς ότι έχεις κάτι να πεις. Πάντα μέσα από το έργο ενός άλλου, το οποίο όμως σε έχει ερεθίσει ως δημιουργό.

Θεωρώ ότι είστε ένας σκηνοθέτης που παίρνει θέση στα πράγματα, αλλά με μια διακριτικότητα, δηλαδή αφήνετε και τον θεατή να έχει τη δική του άποψη. Είστε και στη ζωή σας ένας ανοιχτός άνθρωπος;

Στο παρελθόν έχω υπάρξει «θύμα» λαϊκιστών, τάχα μου ταγών του θεάτρου και γενικότερα της τέχνης, οι οποίοι έχοντας απλώς την ικανότητα να εκφέρουν έναν πύρινο λόγο, παρασύρανε κι εμένα και πολύ κόσμο από τη γενιά μου σε μια πλάνη, χαϊδεύοντας τα αυτιά μας και τσιγκλώντας την επαναστατικότητα της νιότης μας, προκειμένου να ικανοποιήσουν το δικό τους ψώνιο.

Για μένα αυτό, είναι η εσχάτη προδοσία. Γιατί το να παίζεις με την ψυχή ενός νέου ανθρώπου, για οποιονδήποτε λόγο, είναι κάτι που το βρίσκω χυδαίο. Συνδυαστικά και με ένα πολιτικό πλαίσιο το οποίο με έχει διαμορφώσει ως πολίτη πλέον, κατάλαβα ότι την ίδια ακριβώς αποστροφή νιώθω και για τους λαϊκιστές κάθε πλευράς που πέρασαν και περνάνε από αυτή τη χώρα. Οπότε έμαθα στην πράξη πλέον να προσεγγίζω τα ζητήματα που με αφορούν, είτε αυτά έχουν να κάνουν με μια πολιτική θέση, είτε με ένα έργο που κάνω ή ένα τραγούδι που γράφω, με σφαιρικότητα και με πολλή έρευνα.

Είμαστε δυστυχώς σε μια εποχή, όπου η πληροφορία έχει γίνει δαμόκλειος σπάθη. Υπάρχει παντού σε πληθώρα και για το οτιδήποτε και χρειάζεται πολλή και σοβαρή μελέτη για να καταλάβεις ποια είναι η αλήθεια και να αποφύγεις τις δαγκάνες μιας στρεβλής πραγματικότητας. Αυτό κάνω και όταν πρόκειται για μια σκηνοθεσία, γιατί δεν θέλω να παραπλανήσω ή να παρασύρω κανέναν.

Με αφορμή την «Αμφιβολία» που σκηνοθετήσατε φέτος, κατ’ αρχάς είστε ένας άνθρωπος που πιστεύει όσον αφορά τη θρησκεία;

Θα δανειστώ κάτι πολύ ωραίο που άκουσα από τον Σωτήρη Τσαφούλια: «άρχισα να βρίσκω τη σχέση μου με τον Θεό, όταν άρχισα να απομακρύνομαι από την εκκλησία». Στ’ αλήθεια, νιώθω και εγώ ότι αρχίζω να προσεγγίζω περισσότερο την έννοια του θείου όταν απομακρύνομαι από την εκκλησία, όχι ως χώρο αλλά ως λειτουργία, από τη θεσμική της υπόσταση.

Θεωρώ ότι η εκκλησία, χρόνια τώρα, παίζει ξεκάθαρα ένα πολιτικό παιχνίδι. Οσον, δε, αφορά τους αντιπροσώπους της, υπάρχουν πολλά παραδείγματα ακραία επικίνδυνων ανθρώπων, οι οποίοι έχουν ξεχάσει τη βασική λέξη, που λέγεται αγάπη, και λειτουργούν με μνησικακία και εκδικητικότητα. Φυσικά υπάρχουν και οι περιπτώσεις φωτισμένων ανθρώπων, γιατί δεν θέλω να είμαι άδικος.

Παρακολουθώντας την «Αμφιβολία», αισθάνθηκα πως ό,τι άκουγα και έβλεπα και αφορούσε τη θρησκεία, θα μπορούσε να αφορά και τόσους άλλους τομείς της ζωής μας -την οικογένεια, τη δικαιοσύνη, την πολιτική… Ηταν στις προθέσεις σας αυτό;

Ήταν πρόθεση της παράστασης, αλλά νομίζω ότι ήταν πρόθεση και του ίδιου του συγγραφέα. Δηλαδή το εκκλησιαστικό πλαίσιο λειτουργεί σαν εφαλτήριο για να καταλάβουμε πώς λειτουργούν οι άνθρωποι όταν υπάρχει πόλωση, όταν υπάρχουν δύο ακραίες διαφορετικές απόψεις. Θα μπορούσε το πλαίσιο να ήταν μια στρατιωτική σχολή για παράδειγμα.

Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο συγγραφέας το βάζει μέσα σε ένα καθολικό σχολείο στο Μπρονξ, γιατί έχει μεγάλη σημασία η έννοια της πίστης σε κάτι ανώτερο, η έννοια της απαγόρευσης, της αμαρτίας, της επιθυμίας του σώματος. Πιστεύω ότι κάποια στιγμή στη ζωή του ο κάθε άνθρωπος πρέπει να αναρωτηθεί σοβαρά κατά πόσο του κάνει καλό η θρησκεία ή όχι -και η απάντηση είναι πάντα προσωπική.

Έχει σημασία να καταλάβουμε αν αυτό που είμαστε έχει διαμορφωθεί επειδή κατηχηθήκαμε από μικρά παιδιά σε ένα «Πάτερ ημών» και σε μία ενοχή, ή όντως ανακουφίζει μια ψυχική μας ανάγκη, ή μας δίνει μια απάντηση στο κομμάτι της ύπαρξης. Επίσης να σκεφτούμε τι θα κάνουμε με τα δικά μας παιδιά, τι θα τους πούμε, τι σημαίνει παράδοση -αν σκεφτούμε τα έθιμα του Πάσχα. Δεν μπορεί να θεωρείται γιορτή το σούβλισμα ενός πλάσματος.

Σκηνοθετήσατε φέτος και μια μαύρη κωμωδία, το «Κανόνια και τρομπέτες», εντελώς διαφορετικό έργο από την «Αμφιβολία». Από τη μία άκρη στην άλλη, από το δράμα στη σάτιρα, από τη δομημένη αρχιτεκτονική στον πλουραλισμό με σχόλιο. Πόσοι εαυτοί κρύβονται και φανερώνονται;

Μου το έχουν πει πολλοί αυτό, δηλαδή το πόσο διαφέρει η οπτική της μίας παραστάσεις από την άλλη, τη στιγμή μάλιστα που παίζονται ταυτόχρονα. Θα απαντήσω ότι έτσι είμαι εγώ. Κάνω την ιστορία του Αριστείδη Παγκρατίδη με την ίδια λαχτάρα που ανεβαίνω να κάνω μια συναυλία με την μπάντα μου. Είμαι αυτό το πάτσγουορκ, δεν υποκρίνομαι για το ποιος είμαι. Δεν είμαι ένας σοβαροφανής, σκοτεινός, μίζερος τύπος που εκφράζεται μόνο μέσα από μία θλίψη, αλλά ούτε κάποιος που του αρέσει να στήνει φάρσες. Ο τρόπος με τον οποίο διαβάζω ένα βιβλίο, συζητάω με έναν φίλο, αποφασίζω να κάνω έναν ρόλο… έτσι προσεγγίζω και όλους τους τομείς, όπως είμαι εγώ.

Έτσι ήρθαν στα χέρια δύο πολύ διαφορετικά έργα και μπήκα με πραγματική λαχτάρα και στα δύο. Πάλι, για να πω δύο διαφορετικές ιστορίες, που με άγγιξαν -δεν είχα κάποιο άλλο κίνητρο. Το «Κανόνια και τρομπέτες» είναι το νέο έργο του Γιάννη Τσίρου και με τίμησε πολύ που ήθελε να το σκηνοθετήσω. Γοητεύτηκα από το πολιτικό του σχόλιο και αφουγκράστηκα το χιούμορ του το οποίο και προσεγγίσαμε ομαδικά, μαζί με τους ηθοποιούς και τον Γιάννη.

Ήμουν πολύ σίγουρος μέσα μου ότι αυτό το έργο πρέπει να έχει έναν φρενήρη ρυθμό, που να λειτουργεί σαν μια παράνοια στο κεφάλι του θεατή και ταυτόχρονα να έχει ένα σύγχρονο ελληνικό χιούμορ. Νομίζω ότι η κωμωδία, επειδή είναι ένα είδος πάρα πολύ ταλαιπωρημένο και παρεξηγημένο, ίσως και να απαιτεί τελικά μεγαλύτερη προσοχή και σεβασμό. Διότι είναι ένα είδος που μπορεί πολύ εύκολα να γίνει φτηνιάρικο, κάτι που προσπάθησα να το αποφύγω.

Αύριο Παρασκευή 15 εμφανίζεστε με τους Polkar στο «Κύτταρο». Άλλη μία πλευρά σας σε κίνηση!

Θα είναι η πρώτη μας χειμερινή συναυλία στην Αθήνα, σε έναν χώρο στον οποίο μπαίνουμε με δέος, γιατί είναι από τους ελάχιστους τέτοιους χώρους που έχουν μία ιστορικότητα. Η συναυλία, όπως όλα δείχνουν, θα είναι γεμάτη και αυτό μου δίνει πολύ μεγάλη χαρά, γιατί σημαίνει ότι υπάρχει πλέον μια μερίδα κόσμου που εκτιμά αυτό που κάνουμε. Το πολύ διαφορετικό που θα γίνει τώρα στο «Κύτταρο» είναι ότι θα παρουσιάσουμε τον νέο μας ήχο, ο οποίος είναι πολύ αλλαγμένος γιατί έχουμε αλλαγή ενός μέλους στην μπάντα μας, που παίζει πλήκτρα, και ο ήχος μας έχει γίνει πιο ηλεκτρονικός και αυτόματα πιο πλούσιος. Η πρόθεση πάντα παραμένει η ίδια -το γλέντι και το πανηγύρι.