ΜΙΧΑΛΗΣ ΡΑΚΙΝΤΖΗΣ: ΟΛΕΣ ΟΙ ΔΟΞΕΣ ΠΕΡΝΑΝΕ ΚΑΙ ΟΣΟ ΠΙΟ ΝΩΡΙΣ ΤΟ ΜΑΘΕΙΣ, ΤΟΣΟ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΘΑ ΥΠΟΦΕΡΕΙΣ

Όσοι δεν πίστεψαν τότε, πιστεύουν 30 χρόνια μετά. Αυτό δείχνουν τα λάιβ του στην Τεχνόπολη, στο Gagarin, στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο και γενικά όπου εμφανίζεται τα τελευταία χρόνια ο άνθρωπος με τις πιο πιασάρικες μελωδικές γραμμές της γενιάς του.

Αλλά “δυστυχώς” ποπ. Ασυγχώρητο, σχεδόν αμάρτημα για ροκάδες και λαϊκούς του ‘80-’90. Σήμερα όμως τα πράγματα είναι αλλιώς.

Φέτος, ο Μιχάλης Ρακιντζής θα εμφανιστεί μαζί με τον Κώστα Χαριτοδιπλωμένο στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο από τις 2 Νοεμβρίου σε μια μουσική παράσταση με τον τίτλο “Ξανά στη Μόδα”. Και γι’ αυτόν τον λόγο βρεθήκαμε το απόγευμα της περασμένης Τρίτης, προκειμένου να ζητηθούν εξηγήσεις για μια 40χρονη -και βάλε- πορεία.

Ευγενικός, ήρεμος, μου ζήτησε γρήγορα να αποχωριστούμε τον πληθυντικό και η κουβέντα μας κύλησε κάπως έτσι.

Στις αρχές του ‘90 που γινόταν αυτός ο χαμός, δεν έπαιζες σε μαγαζιά. Δεν είναι λίγο περίεργο αυτό;
Έχω παίξει μόνο δύο φορές σεζόν σε μαγαζί, έκανα κυρίως συναυλίες. Δεν ήθελα να μου γίνει ρουτίνα αυτή η δουλειά. Ήθελα να κάνω αυτό που αγαπάω, το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του έχει να κάνει με το να είμαι στο στούντιο και να φτιάχνω καινούργιες μουσικές.

Καταλαβαίνω ότι τότε οι δίσκοι πουλούσαν και μπορούσε κάποιος να ζήσει από αυτό, αλλά καταλαβαίνω κι ότι και τα λεφτά που θα σου δίνανε τα μαγαζιά για να πας δεν θα ήταν και λίγα. Δεν θα ήταν εύκολο να πεις όχι.
Ήταν όντως πάρα πολλά. Δεν το μετανιώνω, όμως, γιατί στο κάτω κάτω πάντα κάνουμε αυτό που θέλουμε. Και ο γνώμονας δεν είναι πάντα τα χρήματα.

Φαντάζομαι ότι τότε δεν θα σε ήθελαν μόνο τα μαγαζιά που εμφανίζονταν ποπ καλλιτέχνες, αλλά θα σου έλεγαν και απ’ τα μπουζούκια, έτσι;
Κοίταξε, οι προτάσεις ήταν κυρίως από μπουζούκια γιατί ήταν της μόδας κάποιος καινούργιος καλλιτέχνης να ανοίγει το πρόγραμμα και μετά να βγαίνει ο λαϊκός, πράγμα που δεν μου άρεσε καθόλου. Γιατί ήταν η εποχή που εμείς είχαμε τη μεγαλύτερη μερίδα πωλήσεων.

Αλλά ξέρεις τι; Ο καθένας κάνει το κουμάντο του.

Δεν το είχες κάνει ποτέ δηλαδή;
Όχι, ποτέ.

Θέλεις να μου πεις ένα ποσό που είχες πει όχι; Θυμάσαι;
Νομίζω δεν έχει σημασία. Απλά κάποιες φορές κάποιοι επιχειρηματίες ήταν και λίγο επίμονοι. Έχει τύχει δηλαδή να έρθουν στο σπίτι μου με μια βαλίτσα με χρήματα μπας και με δελεάσουν, αλλά αυτό, ξέρεις, είναι και λίγο προσβλητικό για τον άλλο.

Ο επιχειρηματίας όμως το έπαιρνε σαν…

…”κοίτα που φτάνω για σένα”.
Ναι, το έπαιρνε ως τιμητικό και καλά έκανε ο άνθρωπος, δεν τον κατηγορώ. Απλά, όπως σου είπα και προηγουμένως, τα χρήματα δεν είναι πάντα ο γνώμονας. Πρέπει να είσαι ευχαριστημένος και με αυτό που κάνεις.

Ωστόσο, πέρα από μπουζούκια, είχες πει ένα όχι και σε συναυλία με τους Duran Duran.
Ε, ναι. Γιατί και εκεί θα πήγαινα να ανοίξω ένα πρόγραμμα και δεν μ’ άρεσε να παίζω αυτόν τον ρόλο. Φαντάσου ότι εγώ μέχρι τον τρίτο δίσκο, δεν έκανα καθόλου εμφανίσεις.

Ήθελα να βγω μόνος μου, να παρουσιάσω τη δουλειά μου. Δεν ήθελα να είμαι δεκανίκι κάποιου άλλου. Οπότε έπρεπε να μαζέψω κομμάτια σε δισκογραφία που να τα ήξερε ο κόσμος.

Και πέρασε αρκετός καιρός για να βγω.

Πού ήταν η πρώτη σου εμφάνιση;
Ήταν κατευθείαν σε γήπεδο.

Σε ποιο;
Ξεκίνησα το καλοκαίρι του ‘90 μια σειρά συναυλιών από Κομοτηνή και φτάσαμε μέχρι την Κρήτη.

Μήπως δεν άκουγες Duran Duran;
Όχι. Μου άρεσαν πάρα πολύ και μου αρέσουν.

Δεν σκέφτηκες ότι “θα είμαι backstage, ότι θα γνωρίσω αυτούς τους ανθρώπους”;
Δεν το σκεφτόμουν έτσι. Κοίταξε, μπορεί τώρα να το αξιολογούσα διαφορετικά, να το βλέπω και πιο χαλαρά. Δεν λέω ότι δεν έχουμε κάνει και εμείς αρκετά λάθη στη ζωή μας. Βέβαια. Και λάθη και αστοχίες έχουμε κάνει. Όλα μέσα στη δουλειά είναι. Αλλά έτσι έγινε.

Πάντως σίγουρα δεν ήταν από σνομπ, γιατί τους λάτρευα και τους λατρεύω ακόμα.

Αλλά καταλαβαίνω και το άλλο που λες ότι “εμείς ήμασταν πρώτοι σε πωλήσεις και αντί να είμαστε εμείς το πρώτο όνομα σε ένα μαγαζί, μας καλούσαν να πάμε συμπληρωματικά”.
Έτυχε να πάω τότε σε ένα μαγαζί για να δω κάποιο λαϊκό καλλιτέχνη και προηγουμένως είχε βγει ένας ποπ, και ακούστηκε μέσα στον κόσμο “άντε ρε τελείωνε να βγει ο μεγάλος”. Ξέρεις πόση ντροπή ένιωσα;

Θεωρούσα ότι το μοντέρνο τότε ποπ τραγούδι, είχε μεγάλη δύναμη ώστε να μπορεί να σταθεί μόνο του.

Αλλά δεν έφτιαξε σκηνή, δηλαδή ενώ υπήρχαν τόσα ονόματα, τόσοι δίσκοι, δεν μπορούμε να πούμε ότι υπήρξε σκηνή.
Όχι, γιατί δεν ήταν όλα προετοιμασμένα. Ήταν κάτι καινούργιο που ήρθε απότομα και τα πράγματα ήταν πολύ διαχωρισμένα. Δηλαδή υπήρχαν τα κλαμπ που παίζανε αυστηρά ξένη μουσική και υπήρχαν και τα λαϊκά. Δεν υπήρχε κάτι ενδιάμεσο.

Σιγά σιγά αρχίσαμε να το σπάμε αυτό και να αρχίσουν να μπαίνουν και κάποια ελληνικά ανάμεσα στα ξένα.

Δεν υπήρχαν χώροι για σας δηλαδή;
Όχι, υπήρχανε χώροι που εμφανίζονταν συγκροτήματα που παρουσίαζαν τις δουλειές τους, όπως κι εγώ όταν είχα τους Scraptown, αλλά δεν ήτανε χώροι που μπορούσαν να φιλοξενήσουν ένα μεγάλο όνομα, που να χωράνε 600-800 άτομα τουλάχιστον.

Στα ελληνικά κομμάτια που έκανες είχες ασυνήθιστους στίχους. Δηλαδή θυμάμαι το “Ο Πληγωμένος μου εγωισμός”, που έλεγες μέσα “πως είσαι ένα βλήμα και μισό δεν είναι νέο”. Το οποίο είναι τέλειο, εννοείται.
Εγώ ήθελα ο στίχος μου να είναι όπως μιλάω, όπως συζητάμε τώρα εμείς οι δυο, που μπορούμε να κάνουμε και πλάκα και να σχολιάσουμε ένα θέμα.

Δεν αισθανόμουν και ούτε μου άρεσε να είμαι “στιχουργός – ποιητής”.

Παρόλα αυτά, μπορεί να μην είχες λέξεις “ποιητικές” αλλά κατάφερνες να φτιάξεις εικόνες μέσα στα τραγούδια σου. Πχ στο “Μωρό μου φάλτσο”.
Ναι, ήθελα να το κάνω αυτό. Θέλω να δημιουργώ εικόνες.

Παλιά ακούγαμε ραδιόφωνο πριν κοιμηθούμε -εγώ το είχα κάτω από το μαξιλάρι μου για να μην ενοχλώ κιόλας- και όλη αυτή η μουσική σου έδινε εικόνες. Ακούγαμε τους καλλιτέχνες και δεν ξέραμε τα κλιπ τους, δεν ξέραμε καν πως ήταν οι ίδιοι.

Έχεις πολλά τέτοια τραγούδια.
Ε, ναι. Και είπα και πράγματα που δεν λέγονταν τότε. Τώρα να βγαίνεις σε μια εποχή που ήταν όλα, ξέρεις, καθωσπρέπει, και να λες “μου λείπουν τα στηθάκια σου”, είναι λίγο σοκαριστικό. Ή να λες στην άλλη “είσαι σαν κουνέλι”.

Εγώ όμως θα το έλεγα στην πραγματική ζωή οπότε το λέω κι εκεί. Κάνοντας λίγο χιούμορ, έτσι; Δεν το λες σαν κατηγορία, εννοείται. Μιλώντας με μία άνεση, εφόσον γνωρίζουμε ότι δεν μιλάμε και για πολύ βαριά πράγματα.

Πάντα έβαζες λίγο χιούμορ, έτσι; Δεν το φοβόσουν.
Μπα, καθόλου. Και αυτοσαρκάζομαι.

Εν τω μεταξύ, πρέπει να πέρασαν είκοσι χρόνια για να καταλάβω ότι λες το “σι μπεμόλ ακόρντο στην καρδιά μου”.
Μέχρι σήμερα με ρωτάνε τι λέει σε εκείνο το κομμάτι. Πάντα γινόταν αυτό.

Για ποια πλαζ λες; Δεν λες για εδώ πέρα; (σ.σ. Καθόμαστε κάπου στον Άλιμο).
Πιτσιρικάδες γυρνούσαμε στις πλαζ σε όλη την Ελλάδα, σε όλα τα νησιά. Είναι η εικόνα μίας ξέγνοιαστης παραλίας. Δεν έχει καν σημασία πού είναι.

Δεν έχεις κάποιο τραγούδι που να είναι, αν όχι 100% αληθινό, έστω ένα 80%;
Κοίταξε, σε όλα τα τραγούδια μπορείς να ξεκινήσεις από μια πρόταση που κρύβει μια μεγάλη αλήθεια και όλο το υπόλοιπο να είναι φτιαγμένο γύρω από αυτό, αλλά να μην έχει σχέση με την πραγματικότητα τη δική σου.

Αλλά, ναι, υπάρχουν και τραγούδια που με αφορούν 100%.

Θες να μας πεις;
Όχι, όχι (σ.σ. γελάμε). Αυτό είναι ξεκάρφωμα.

Δεν σ’ αρέσει γενικά να εξηγείς τους στίχους σου. Γιατί;
Ας αφήσουμε τα τραγούδια έτσι όπως είναι. Δεν χρειάζονται επεξηγήσεις γιατί καμιά φορά και η πολλή επεξήγηση σε στέλνει αλλού.

Πριν που μου είπες για τον Γκίλαν, τι έλεγαν τότε για τη συνεργασία αυτή;
Όχι, καλά πράγματα. Είχαμε κάνει τότε κάποιες συνεντεύξεις με τον Γκίλαν, που μας είχε κλείσει η εταιρεία σε ένα ξενοδοχείο και δεν σου κρύβω ότι πολλοί δημοσιογράφοι προσπαθούσαν να με μειώσουν μπροστά του. Του έλεγαν δηλαδή “πώς εσύ τώρα, ένας τέτοιου βεληνεκούς ροκάς, συνεργάζεσαι με έναν Έλληνα ποπ τραγουδιστή κτλ”… Επειδή όμως είχαμε γνωριστεί αρκετά με τον Γκίλαν και ήξερε περισσότερα πράγματα για μένα, νομίζω ότι τους αποστόμωνε κανονικά.

Αλλά αυτή η κακεντρέχεια, το να μειώσουμε τον δικό μας…

Πολύ άσχημο αυτό.
Ναι, αλλά είναι δικό τους πρόβλημα. Εγώ δεν είχα θέμα. Ο καθένας εκτίθεται από μόνος του.

Έχω διαβάσει ότι γίνατε και φίλοι, ότι πήγατε και διακοπές μαζί.
Πάρα πολύ φίλοι μέχρι και σήμερα.

Είναι καλά σήμερα; Είναι σε καλή κατάσταση;
Είναι πολύ καλά. Έχασε όμως τη γυναίκα του πέρσι. Ήταν να κάνουμε μια τηλεοπτική εκπομπή εδώ και όπως το συζητούσαμε, συνέβη αυτό και το ακυρώσαμε.

Γενικά είναι ένας καταπληκτικός άνθρωπος.

Έχω ένα φίλο που σε ακούει πολύ και του ζήτησα να μου πει κάτι να σε ρωτήσω που να το ξέρουν μόνο οι φανς. Και μου λέει είναι γνωστό ότι ένα τραγούδι του, την “Ανατολή”, την έχει αντιγράψει ο Καρβέλας δύο φορές, μία για την “Ταχυπαλμία” του Κοντολάζου και μία για την “Καταιγίδα” του Αντύπα.
Κοίταξε, δεν θέλω να πω κάτι πάνω σε αυτό. Εννοώ μερικά πράγματα είναι γνωστά. Εγώ είμαι από τους ανθρώπους που δεν μ αρέσει να κυνηγάω κανέναν. Νομίζω ότι ο καθένας ό,τι κάνει είναι γνωστό και εκτίθεται από μόνος του.

Δεν είναι μόνο αυτό το κομμάτι. Είναι πολλά κομμάτια που διάφοροι έχουν…

…”δανειστεί”;
Ναι. Και πολύ εξόφθαλμα. Και σκέφτομαι “πώς το κάνει αυτό το πράγμα;”.

Καμιά φορά μπορεί να γίνει και κατά λάθος. Δηλαδή να σου έχει κολλήσει μια μελωδία και να το κάνεις κατά λάθος.

Με εμένα συνέβη αυτό μια φορά με γνωστό κομμάτι που είχε φτιάξει φίλος μου. Και μόλις έχω βγάλει τον δίσκο, και το ακούω και του λέω “ρε συ αυτό μοιάζει με ένα δικό σου”. Μου λέει “όχι ρε, τρελός είσαι;”. “Μα, αφού μοιάζει”, του λέω.

Και πήγα στην εταιρεία, σταμάτησα την κυκλοφορία και έβγαλα το κομμάτι από τον δίσκο ενώ είχε τόσες παραγγελίες, είχε πουλήσει ήδη 10.000 κομμάτια.

Ειλικρινά ένιωσα ότι με έθιγε αυτό.

Ο ήχος σου και τα τραγούδια που έκανες δεν είχαν και λίγο μια ρετρό διάθεση; Ακόμα και τότε, γιατί εντάξει σήμερα που είναι τριάντα χρόνια μετά, είναι λογικό να τα ακούσουμε λίγο έτσι. Αλλά άκουγα τώρα λίγο την “Απαγωγή” πχ ή το “Προκαλείς” -καλά εκεί είναι και το βίντεο λίγο ρετρό- και σκεφτόμουν ότι είχες πάντα έναν ρομαντισμό, μια ρετρό διάθεση.
Νομίζω ότι ο ρομαντισμός δεν έχει να κάνει με ρετρό. Και μουσική χωρίς ρομαντισμό για μένα δεν υπάρχει. Ακόμα και αν σου αρέσουν πολύ σκληρά είδη. Δηλαδή έχουμε ακούσει φοβερές μπαλάντες από χέβι μέταλ μπάντες και ακόμα και τα γρήγορα τους κομμάτια που είναι speed μέταλ, θα ακούσεις ωραίες μελωδίες.

Αν βγάλεις το συναίσθημα από τη μουσική, τότε δεν μιλάμε για μουσική. Μιλάμε για κάτι άλλο.

Απλά, ξέρεις, όταν βάζεις μέσα ακορντεόν, όταν βάζεις αυτά τα όργανα, δεν φέρνει κάτι παλιομοδίτικο;
Μα αυτό ήταν το ζητούμενο. Δεν το έβαζα το ακορντεόν έτσι στην τύχη, που ήταν ένα ξεχασμένο όργανο.

Αλλά από την άλλη υπήρχαν και πάρα πολύ σύγχρονα πράγματα στις ενορχηστρώσεις που ήταν πολύ μπροστά από την εποχή τους. Για παράδειγμα, όταν βγήκε η “Ανατολή” ή το “Δεν πιστεύω”, δεν υπήρχε κάτι αντίστοιχο.

Τέλος πάντων, νομίζω ότι γενικά η μελωδία δεν έχει εποχές.

Δεν άκουγες πολύ ελληνική μουσική, έτσι;
Καθόλου.

Οπότε έχεις χάσει πράγματα.
Ναι, και την τελευταία δεκαετία μπορώ να σου πω ότι ανακαλύπτω τι γινόταν πριν από μένα αλλά και πολύ πριν από μένα.

Για παράδειγμα, όταν είχα πάει με τους Scraptown στη Γαλλία και παίζαμε στις Κάννες για κανά τρίμηνο, έρχονταν Γάλλοι και μου ζητούσαν να τους πω το “Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη”. Και λέω “τι είναι αυτό ρε παιδιά το κομμάτι;”. Το είχε τραγουδήσει η Σοφία Λόρεν στο “Παιδί και το δελφίνι” νομίζω. Και όταν το έψαξα αρκετά μετά λέω τι ωραίο κομμάτι είναι αυτό, τι ερμηνεία…

Είναι προς τιμήν σου που το “παραδέχεσαι” ότι πολλή ελληνική μουσική την άκουσες αργότερα, γιατί υπάρχουν άλλοι που παίζανε ας πούμε ροκ μέχρι τα 40 τους, μετά αποφασίσανε να παίξουν κάτι σαν έντεχνο κτλ και εκεί θυμήθηκαν να πουν πως όταν ήταν μικροί ακούγανε Χατζιδάκι κλπ και εγώ δεν τους πιστεύω. Πιστεύω ότι ακούγανε μόνο punk μικροί και τους έμαθαν πολύ αργότερα αυτούς.
Όχι από τη μουσική που παίζουν ποτέ δεν ακούσανε ούτε punk. Χατζηδάκι και Σαββόπουλο σίγουρα ακούγανε, αλλά punk όχι. Θα σου πω γιατί. Τα μουσικά σου βιώματα και οι επιρροές είναι αδύνατο να μην φανούν. Δεν γίνεται να μην σου βγουν στο δρόμο. Και φαίνεται και από τον πλούτο της μουσικής σου πόσες μουσικές έχεις ακούσει και τι σου άρεσε.

Εν τω μεταξύ διάβαζα για σένα ότι όταν ήσουν στην Αγγλία έπαιζες κυρίως σκα και ρέγκε και τότε πρόσεξα πόσο σκα έχει ο “Άγιος”.
Ναι για αυτό σου λέω για τα βιώματα.

Στην Αγγλία παίζαμε πολύ φανκ, το οποίο ήταν πολύ τεχνικό. Έπαιζα με πάρα πολύ καλούς μουσικούς. Ήθελε πάρα πολλή δουλειά και ήταν για μένα πανεπιστήμιο αυτό.

Αυτά πού τα παίζατε στο Λονδίνο; Στο Κάμντεν πχ;
Γενικότερα. Και νότια. Και έχω παίξει και σε σε κάτι περιοχές που δεν πλησίαζαν οι λευκοί, πχ στο Μπρίξτον παίζανε ρέγκε.

Και αυτούς πού τους βρήκες εσυ ενα λευκό αγόρι από Αθήνα;
Κυκλοφορούσε κάθε Πέμπτη μια εφημερίδα, το Melody Maker, όπου συγκροτήματα ζητούσαν μουσικούς ή μουσικοί ζητούσαν συγκροτήματα και έτσι είχαμε την ευκαιρία να παίζουμε με διάφορους.

Νιώθεις ότι έχει έρθει σήμερα μια ετεροχρονισμένη αναγνώριση από τους πιο ψαγμένους; Ότι αρχές του ‘90 δεν ήταν “κουλ” να λένε ότι ακούνε Ρακιντζή και ότι τώρα καταλαβαίνουν ότι έκαναν λάθος;
Θα ήταν άδικο για μένα να το πω αυτό, γιατί η ιστορία και τα εισιτήρια στα γήπεδα έδειχναν κάτι διαφορετικό. Έδειχναν μια τεράστια αποδοχή. Δηλαδή τι να σου πω; Σε ένα ραδιοφωνικό σταθμό πηγαίναμε και γινόταν απ’ έξω σκοτωμός.

Σίγουρα υπήρχαν κι αυτοί που άκουγαν άλλα πράγματα και δεν το αποδέχονταν. Πάντα γίνεται αυτό και με όλους τους καλλιτέχνες.

Δεν είμαστε όλοι αποδεκτοί από όλους.

Ναι, ισχύει, αλλά με βάση αυτό που συμβαίνει και τώρα στα λάιβ, νιώθεις ότι ετεροχρονισμένα κάποιοι επιτέλους σε αναγνώρισαν;
Όχι, ξέρεις τι; Έγινε μια “ζημιά” μετά τη Eurovision. Υπήρχε μια ενοχή στο να πεις ότι μ’ αρέσει το “S.A.G.A.P.O.”, γιατί είχε γίνει μεγάλη πλύση εγκεφάλου από τα μέσα. Και ετεροχρονισμένα αγαπήθηκε όσο λίγα κομμάτια.

Αυτό βλέπω εγώ στα live, αυτό βλέπουμε όλοι.

Απ’ την άλλη, όπως σου είπα κι εγώ προηγουμένως, υπήρξαν τραγούδια που και εγώ τα εκτίμησα και τα αγάπησα πολύ ετεροχρονισμένα.

Αυτό συμβαίνει όλες τις εποχές.

Θεωρείς ότι τότε είχες επικοινωνήσει σωστά προς τα έξω το ποιος είσαι, το τι μουσική κάνεις ή κάπου τους είχες μπερδέψει;
Ποτέ δεν το είχα με την επικοινωνία. Τους είχα μπερδέψει πολύ μουσικά γιατί ενώ αρχικά έκανα το “Μωρό μου φάλτσο” ή την “Απαγωγή”, μετά έσκασα με το “Ethnic” που είχε πολλά λαϊκά στοιχεία, μετά με τον Γκίλαν και το ροκ. Αλλά δεν το έκανα επίτηδες για να μπερδέψω κανέναν. Το έκανα γιατί ήθελα να παίξω αυτά τα είδη της μουσικής και έπαιξα και πολλά είδη αργότερα. Ακόμα και στο τελευταίο μου που κυκλοφόρησε το 2018, το “Insane”, έχει πολύ ετερόκλητα στοιχεία μέσα.

Αλλά τελικά αυτός είμαι. Πώς να σου πω; Ίσα ίσα που σαμποτάρω και τον εαυτό μου κάνοντας τέτοιες δουλειές γιατί δεν δίνω στον κόσμο κάτι γνώριμο με εμένα, ώστε να είναι εύπεπτο και να το δεχτεί. Δυσκολεύω λίγο τα αυτιά.

Πάντως, ο κόσμος που με ακούει το έχει μάθει αυτό και πάντα έχει μια περιέργεια τι θα είναι το επόμενο βήμα.

Πώς ήταν να είσαι σταρ αρχές του ‘90; Δηλαδή περιοδικά, εφημερίδες, τηλεόραση; Τι υπήρχε τότε;
Καταρχάς η μεγαλύτερη μερίδα προβολής ήταν στα ραδιόφωνα. Τότε οι σταθμοί τον λιώνανε όλο τον δίσκο. Πόσο μάλλον όταν ένα είδος ήταν καινούργιο, όπως αυτό που κάναμε εμείς.

Βέβαια, υπήρχε και πριν από εμάς μοντέρνα μουσική αλλά υπήρξε μία παύση για τουλάχιστον μία δεκαετία, όπου τότε υπήρχε μόνο το λαϊκό.

Όταν γεννήθηκε το ποπ και βγήκαν οι πρώτοι δίσκοι, ο δικός μου ήταν από τους πρώτους που βγήκαν, τέλη του ‘87.

Και ήταν και η εποχή που γεννήθηκε και το ελεύθερο ραδιόφωνο. Και επειδή ήθελαν να προσελκύσουν την νεολαία, παίζανε τραγούδια της νεολαίας και επειδή ακόμα δεν είχαν βγει πολλοί τέτοιοι δίσκοι, κάποιους τους έπαιζαν συνέχεια.

Και υπήρχαν και καλλιτέχνες που έκαναν παράπονα στα ραδιόφωνα. Υπήρχε υπερκατανάλωση και φοβόμασταν ότι μέσα σε έναν χρόνο δεν θα θέλει κανείς να ακούσει τα τραγούδια μας γιατί θα έχουν κουράσει.

Οπότε ο σταρ εκείνης της εποχής έβγαινε απ’ το ραδιόφωνο.
Ναι. Πήγαινες πχ σε μια επαρχιακή πόλη, όπου όλα τα ραδιόφωνα έπαιζαν συνεχώς το ίδιο, και έβλεπες ότι είχε δημιουργηθεί μια υστερία στη νεολαία κατά κάποιον τρόπο.

Θυμάσαι κάποια ιστορία;
Συνέβαιναν διάφορα, αλλά αυτά δεν είναι τώρα για να λέγονται.

Γενικά είσαι σεμνός.
Δεν είναι σεμνότητα, είναι ότι έτσι ήταν η εποχή τότε. Υπήρξε ένα μεγάλο ξέσπασμα. Πέρασε. Άλλα έμειναν, άλλα ξεχάστηκαν. Έτσι είναι η ζωή γενικώς.

Εν τω μεταξύ με τους Scraptown που έκανες όταν γύρισες, κάπου είδα που έλεγες ότι είχατε πολιτικό στίχο, κυρίως κοινωνικό, αλλά μετά στην προσωπική σου καριέρα, το άφησες πίσω, πήγες και λίγο στο ερωτικό.
Μπορώ να πω ότι πήγα καθαρά στο ερωτικό.

Και τότε όμως έπιανες και κοινωνικά θέματα, πχ το “Τι σου λείπει” μιλάει για ουσίες.
Σίγουρα, ναι. Και άλλα κομμάτια. Αλλά να σου πω. Η Αγγλία είχε πάντα έναν πολιτικό στίχο, αλλά δεν ήταν συρρικνωμένος στα δικά τους θέματα. Θα μπορούσε να αναφέρεται πχ στον πόλεμο στη Ροδεσία ή σε διάφορα μέρη. Εμείς εδώ πέρα είχαμε τον πολιτικό στίχο που είχε να κάνει μόνο με κάποια δικά μας συγκεκριμένα.

Και δεν σε κέρδιζε αυτό.
Όχι μόνο δεν με κέρδιζε, αλλά λίγο αισθανόμουν και μια απέχθεια για αυτό. Γιατί γενικά δεν μ’ αρέσει η κατήχηση, δεν μ’ αρέσει να προσπαθείς μέσα από τη μουσική να μου περάσεις πράγματα που είναι κομματικοποιημένα.

Εδώ δεν έχουν το κοινωνικό στίχο που θα μπορούσε να ευαισθητοποιήσει για διάφορα πράγματα, όπως έκανε ο Sting για τον Αμαζόνιο πχ.

Στην Ελλάδα ήταν διαφορετικά. Ήμασταν πολύ κλεισμένοι στον χώρο μας και ανταγωνίζονταν τα κόμματα μεταξύ τους. Για μένα ήταν αστειότητα αυτό για έναν καλλιτέχνη. Και ήξερες ότι οι καλλιτέχνες που ασχολούνται με αυτά ήταν μόνο για να τα πάρουν από τα κόμματα, να κάνουν συναυλίες κτλ. Δηλαδή ευτελισμός του τραγουδιού.

Κοίτα, πολύς κόσμος είχε κουραστεί κιόλας με το πολιτικό τραγούδι έτσι κι αλλιώς. Ακόμα και αν του άρεσε στην αρχή.
Μην το λες γιατί επικρατεί μέχρι σήμερα. Και πολλοί καλλιτέχνες πριν ξεκινήσουν να τραγουδάνε βγάζουν πολιτικό λόγο, βρίζουν τους μεν, χαϊδεύουν τους δε.

Για μένα αυτά τα πράγματα δεν έχουν σχέση με τη μουσική. Εάν θέλεις να είσαι πολιτικοποιημένος, πήγαινε σε ένα κόμμα και πάλεψε το.

Δεν πιστεύεις όμως ότι από τη μουσική μπορείς να περάσεις ένα μήνυμα, πολιτικό, όχι κομματικό.
Τέλος πάντων, είναι δύσκολη η συζήτηση. Άστο.

Εν τω μεταξύ, όλοι μου έλεγαν να σε ρωτήσω για τη Eurovision και εγώ πραγματικά δεν σε έχω καθόλου συνδυάσει με αυτό. Μάλλον επειδή ήμουν ήδη μεγάλος όταν πήγες και σε ήξερα από μικρό παιδί. Μόνο μία ερώτηση θέλω: φοβήθηκες καθόλου ότι με όλο αυτό που έγινε τότε, με τα κανάλια κλπ, με τις στολές, ότι θα μπορούσες να περάσεις λίγο στη σφαίρα του καλτ;
Όχι, εγώ ξέρω πολύ καλά τι κάνω. Κάποιοι που θέλουν να σε θάψουν, πάντα κάτι θα βρούνε. Όμως μια στολή ας πούμε που φορούσαν τα ΜΑΤ και την φοράνε ακόμα, δεν μπορεί να γίνει ποτέ καλτ. Δεν γίνεται αυτό.

Αν και καλτ, ξέρεις τι σημαίνει, έτσι; Είναι το αγαπημένο, το θεοποιημένο.

Ναι, δεν είναι ακριβώς κακό το καλτ, αλλά εδώ έχει λίγο άλλη έννοια, κάπως αρνητική, τη λίγο αστεία.
Ναι, εδώ έχει αρνητική.

Τέλος πάντων, αυτά είναι σαχλαμάρες γιατί και να θες να το κάνεις δεν γίνεται. Ίσα ίσα, ήταν μια πολύ φουτουριστική εμφάνιση, σαν αυτές που βλέπουμε και στις ταινίες του μέλλοντος.

Ήταν μια πολύ στιβαρή και σοβαρή εμφάνιση. Δηλαδή, πώς να το κάνουμε;

Ναι, το έχω δει και σε άλλες συνεντεύξεις που έχεις δώσει, που μοιάζει σαν να θέλουν με το ζόρι να σε βάλουν να πεις ότι το μετάνιωσες.
Α, ναι. Αυτό πάλι; Είναι φοβερό.

Εγώ δεν είμαι από τους ανθρώπους που ψαρώνουν γενικώς. Έχουμε δει πολλούς καλλιτέχνες να βγαίνουν και να μυξοκλαίνε για κάτι που θεωρούν ότι πήγε στραβά. Αυτά είναι γελοιότητες. Όταν κάνεις κάτι, το κάνεις θαρρετά, το υποστηρίζεις και ξέρεις γιατί το έκανες.

Ήταν δική μου απόφαση. Και την υποστηρίζω μέχρι σήμερα.

Και για να είμαι ξεκάθαρος, όταν λέω καλτ εννοώ πιο πολύ αυτά που έγιναν γύρω γύρω, με τα κανάλια, με τα μεσημεριανάδικα της εποχής.
Αυτό δεν μπορείς να το αποφύγεις γιατί έτσι είναι το παιχνίδι. Ειδικά η Eurovision από τότε έκανε τα μεγαλύτερα νούμερα.
Και στην περίπτωσή μου υπήρχε τροφή με τα ρούχα, με τα βήματα, με το ίδιο το κομμάτι…. με όλα.

Και ποιο είναι το ζητούμενο τελικά από τη Eurovision; Να περάσεις και να μην το πάρεις χαμπάρι; Όχι. Το ζητούμενο είναι να περάσεις και να κάνεις μπαμ. Δηλαδή να ‘χουν να το θυμούνται. Ε, ο σκοπός επετεύχθη.

Άσε που εγώ έχω πόσες εκατοντάδες εμφανίσεις στη ζωή μου. Ε, ήταν άλλη μια βραδιά. Για μένα τελείωσε. Πήγα παραπέρα. Άλλοι κόλλησαν εκεί. Και αυτοί έχουν τον λόγο τους. Και πρώτα πρώτα οι συνάδελφοι, έτσι; Κόλλησαν περισσότερο από όλους. Δηλαδή άνθρωποι που σου λέγανε μια ώρα πριν γίνει ο διαγωνισμός “Μιχάλη μου και αν μπορείς να μου γράψεις και κανένα κομμάτι” και μετά από μια ώρα έβγαιναν στα κανάλια και με βρίζανε. Δηλαδή τώρα αυτά τα ατομάκια…

Δεν απάντησα ποτέ σε κανέναν. Δεν είπα ποτέ κάτι αλλά όλα μένουν.

Ξέρεις, θέλω να σου κάνω και μια ερώτηση που μπορεί να σου φανεί λίγο σκληρή.
Δεν μου φαίνεται τίποτα σκληρό, ρώτα ό, τι θες.

Μετά το ‘95-’96, όταν η μουσική πήγε προς το λαϊκό και εσύ πια δεν πουλούσες το ίδιο, πώς ένιωσες; Υπήρξε μια μοναξιά τότε; Πώς βίωσες αυτή την περίοδο;
Είναι κάτι που δεν αφορά εσένα προσωπικά, αλλά αφορά όλο το μουσικό κίνημα. Δηλαδή όπως επηρέασε τους λαϊκούς όταν ξεκινήσαμε εμείς, έτσι μας επηρέασε και εμάς το επόμενο κύμα. Το οποίο φυσικά και εξαφανίστηκε τελείως. Δηλαδή αν θυμηθούμε ονόματα τότε που βγαίνανε σε εκπομπές, θα δούμε ότι πραγματικά ήταν το απόλυτο κενό. Και πολύ λογικό που δεν έμεινε τίποτα από όλο αυτό.

Οι καλλιτέχνες θα περνάνε πάντα αυτές τις περιόδους. Δηλαδή βλέπω σε παλιότερες συνεντεύξεις τεράστιους καλλιτέχνες να παραπονιούνται επειδή πλέον δεν είναι τα πράγματα ίδια για αυτούς… Ναι, ήρθε κάτι άλλο.

Εμένα δεν με ένοιαζε καθόλου γιατί εγώ αγαπούσα να κάνω μουσική. Αυτό δεν το έχασα ποτέ. Και δεν σου κρύβομαι αλλά δεν είχα και την οικονομική ανάγκη ώστε να μη λέω “πω πω, τι θα κάνω τώρα;”. Είχα εξασφαλίσει το μέλλον μου. Δεν έγινε κάποια αλλαγή για μένα.

Τώρα το αν πέσανε οι πωλήσεις των δίσκων, έτσι κι αλλιώς είχαν αρχίσει να πέφτουν για όλους. Και σταδιακά έφυγε και ο δίσκος, έφυγε και το CD, πάνε όλα.

Απλά, εγώ μιλούσα και σε ανθρώπινο επίπεδο πώς το υποδέχτηκες αυτό.
Εάν δεις το παρελθόν θα δεις ότι για όλους και για όλα τα επαγγέλματα υπάρχει η άνοδος και η πτώση. Το ζητούμενο για τους καλλιτέχνες είναι να έχουν κάποια τραγούδια που να είναι διαχρονικά.

Όλες οι δόξες περνάνε κάποια στιγμή και αυτό όσο πιο νωρίς το μάθεις στη ζωή σου, τόσο λιγότερο θα υποφέρεις. Γιατί και στο εξωτερικό μην ξεχνάς ότι το ρίχνουν στα ναρκωτικά και στα τέτοια. Καλά, εκεί το ρίχνουν και πιο νωρίς…

Τέλος πάντων, πρέπει να είσαι προετοιμασμένος από την αρχή. Να ξέρεις που βαδίζεις.

Ποιος δίσκος σου έχει πουλήσει περισσότερο;
Ποτέ δεν ασχολήθηκα με αυτά. Νομίζω όμως είναι το “Να είσαι εκεί”.

Μιλάμε για πόσες πωλήσεις;
Σίγουρα περνούσαν τις 100.000. Και όταν λέγαμε τότε για 100.000, τα άλμπουμ που έμπαιναν μέσα στα σπίτια είτε από αυθεντικές είτε από αντιγραμμένες, ήταν επί τρία.

Πήγαινες τότε σε παρουσιάσεις χρυσών δίσκων ή τα σνόμπαρες αυτά;
Όχι, πήγαινα, γιατί να τα σνομπάρω; Δεν υπάρχει λόγος. Είναι μια προσπάθεια που έχει γίνει από πολλούς ανθρώπους. Δεν είναι μόνο δική μου επιτυχία. Έχει δουλέψει η εταιρεία, έχουν δουλέψει για το πρόμο διάφοροι άνθρωποι και δεν μπορείς να τους αγνοήσεις.

Στις εμφανίσεις σου σήμερα, ποια κομμάτια παίζεις που να έβγαλες μετά το 2000;
Μερικές φορές ξεχνάω ότι κάποια τραγούδια μου ανήκουν σε προηγούμενες δεκαετίες γιατί τα αλλάζω τόσο πολύ. Και μ’ αρέσει ο τρόπος που τα πειράζω σήμερα και κάπως αγνοώ τα τελευταία μου τραγούδια γιατί και οι πιο πολλοί γνωρίζουν τα παλιότερα. Η αλήθεια είναι αυτή.

Το έχεις αποδεχτεί αυτό δηλαδή.
Ε, πώς; Δεν ξέρω την πραγματικότητα; Εννοείται ότι αν παίξω από τον δίσκο που έκανα τελευταία το “Insane”, θα το ξέρουν μόνο οι πολύ φανς. Οι υπόλοιποι που θα έρθουν στο μαγαζί θα το ακούσουν για πρώτη φορά.

Και πολλοί παραπονιούνται “γιατί δεν παίζεις καινούργια;”. Δεν το κάνω επίτηδες. Είναι όλα στα υπόψιν.

Θέλω να πω και κάποια κομμάτια που έχω δώσει σε άλλους καλλιτέχνες.

Υπάρχει και ένα βίντεο στο YouTube που είσαι μαθητής σχολείου, παιδί κανονικό, και παίζεις κιθάρα για αυτήν τη συλλογή, το “Pop Festival 73”, που είσαι πολύ ψαρωμένος. Δηλαδή κοιτάς την κιθάρα, μην κάνεις λάθος.
Θα ‘θελα να μην υπάρχει (σ.σ. γελάει). Κακώς είχε βγει στη δημοσιότητα.

Μα δεν είναι κακό να υπάρχει. Είναι κάτι σαν ντοκουμέντο πια.
Ήταν το απόλυτο θράσος ενός νεαρού. Το κομμάτι δεν ήταν καν δικό μου. Δηλαδή εμείς πήγαμε να κάνουμε μια ηχογράφηση έτσι σαν πιτσιρίκια, μπήκαμε σε ένα στούντιο που το είχαμε πληρώσει για να γράψουμε δύο πράγματα. Και τότε γινόταν ένας διαγωνισμός. Αργότερα όταν πήγαν να βάλουν το τραγούδι στον δίσκο, τους είπαμε όχι. Και όταν μου ζήτησαν να το υπογράψω, φυσικά δεν το έκανα.

Αυτό ήταν μια ψιλοδιασκευή που είχαμε κάνει σε ένα γνωστό τότε γαλλικό κομμάτι, δεν το θυμάμαι ακριβώς.

Εντάξει, το περίμενα ότι δεν θα το είχες και παράσημο απλά εγώ πιο πολύ λέω για το βίντεο που είσαι τόσο παιδάκι εκεί, έτσι ψαρωμένος.
Α πα πα Παναγία μου… Δεν μπορώ να βλέπω τον εαυτό μου.

Γενικά φαινόμουν συνεσταλμένος και για πολλά χρόνια -και μέχρι σήμερα μπορώ να πω- δεν είμαι αυτός που θα βγει με θράσος και θα πει “μεγάλε, εδώ είμαι”.

Δεν έφυγες ποτέ από τη Minos. Πώς κι έτσι;
Η Minos, πέρα από τα τυπικά που λέγονται, είναι πραγματικά η οικογένειά μου. Τους θεωρώ έτσι γιατί είχα το ελεύθερο να κάνω ό,τι τρέλα ήθελα πάνω στη μουσική, το trance mix πχ… Απαράδεκτο εμπορικά. Είναι μια εποχή που σαρώνεις και εσύ βγάζεις ένα tranxe mix; Πού πας; Αυτό είναι καταστροφή για σένα.

Αλλά είχα πάντα το ελεύθερο να δοκιμάζω ό, τι θέλω και αισθάνομαι ευγνώμων για αυτό.

Όταν έκανες τα τραγούδια στον Καρρά, είχε κάποια ανάμειξη το γεγονός ότι είχες τόσο καλή σχέση με την εταιρεία σου; Μήπως στο ζήτησαν αυτοί;
Κοίταξε, εγώ γενικά αρνιόμουν κάθε συνεργασία αλλά τότε δεν έκανα καμία χάρη. Έκανα κάτι που τη συγκεκριμένη εποχή ήθελα να το κάνω. Ε, μετά δεν ήθελα. Αύριο μπορεί να θέλω να κάνω κάτι άλλο.

Ήταν κάτι που έκατσε και έκατσε με επιτυχία. Και δεν προσπαθώ να εξηγήσω πώς έγινε αυτό. Απλώς, κάποιες στιγμές τα πράγματα συγκλίνουν να γίνει κάτι και γίνεται.

Ταιριάζατε με τον Καρρά σαν άνθρωποι;
Ε, όχι, καμία σχέση. Όμως εμένα μου αρέσουν τα λαϊκά και πάντα γράφω λαϊκά. Έχω ένα μεγάλο στοκ από λαϊκά τραγούδια, και θέλω από καιρό έτσι να βγάλω κάποια, αλλά έχω μία μικρή επιφύλαξη.

Να τα δώσεις εννοείς ή με τη δική σου φωνή;
Με τη δική μου, δεν με νοιάζει πως θα φανεί.

Αλλά εμένα μ’ αρέσει το ορίτζιναλ λαϊκό, όχι αυτό το λαϊκοπόπ, όπως λέγεται σήμερα.

Ναι αλλά αυτά του Καρρά που έγραψες δεν μπορείς να τα πεις και ορίτζιναλ.
Όχι, δεν ήταν ορίτζιναλ, αλλά δεν ήταν και το γνωστό λαϊκοπόπ. Έχει μια προσωπική χροιά νομίζω. Δηλαδή δεν υπάρχει κάτι σαν το “Θα μου κλείσεις το σπίτι”. Ούτε σαν το “Ποια με καταράστηκε”. Δεν μπαίνει κάτι δίπλα τους, έχουν ένα ξεχωριστό χώρο.

Θα μου πεις λίγο για τις εμφανίσεις που ξεκινάς με τον Κώστα Χαριτοδιπλωμένο από το Σάββατο 2 Νοεμβρίου στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο;
Παίξαμε μαζί και την προηγούμενη σεζόν. Συνήθως εγώ δεν συνεργάζομαι αλλά μαζί του ήταν πολύ ωραία, γιατί έχει πολλές μεγάλες επιτυχίες και είναι ωραίο να ακούγονται σερί πράγματα που γνωρίζει ο κόσμος και συμμετέχει.

Συνήθως πειράζεις τις ενορχηστρώσεις σου αρκετά. Εδώ τώρα τι έχεις πειράξει;
Συνήθως κάθε χρόνο κάνω και ένα διαφορετικό κόνσεπτ. Έχω περάσει από ό, τι μπορείς να φανταστείς, από ροκ, μέταλ, φανκ, hardstyle, techno, τα πάντα. Και αυτό γιατί θέλω να ψάχνομαι στη μουσική. Μ’ αρέσουν πάρα πολλά είδη. Και δεν θέλω ούτε εγώ να βαριέμαι να παίζω τα ίδια τραγούδια με τον ίδιο τρόπο εδώ και 30 χρόνια, αλλά ούτε κι ο άλλος που έρχεται να τα ακούει ίδια.

Βέβαια, κάποιοι θέλουν να τα ακούσουν στην ορίτζιναλ μορφή. Ε, τώρα, σε αυτό το κόνσεπτ είμαστε λίγο πιο κοντά στα ορίτζιναλ.