ΘΑ ΔΕΙΧΝΕΤΕ ΣΤΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΔΙΑΛΥΘΗΚΑΝ ΟΙ ΚΟΡΕ. ΥΔΡΟ.;

Ήταν ιδιαίτερη αυτή η συνέντευξη γιατί κάθε τόσο ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης του “Εδώ μιλάνε για λατρεία”, Βύρωνας Κριτζάς, άφηνε τη θέση του αμυνόμενου και περνούσε κι αυτός μπροστά, θέτοντας ερωτήσεις και ψάχνοντας για διευκρινίσεις. Αλλά όχι από μένα. Από τον Παντελή Δημητριάδη, τον ηγέτη των Κόρε. Ύδρο., που είχε δίπλα του -και εγώ απέναντί μου.

Ο λόγος που συναντηθήκαμε οι τρεις μας και περιπλανηθήκαμε και για κάποιες φωτογραφίες μέσα στο άλσος Ιλισίων, ήταν -όπως είναι και προφανές- το ντοκιμαντέρ που θα κάνει σε λίγες μέρες την πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Με το όνομά του να παρεπέμπει σε ένα από τα λιγότερο γνωστά τραγούδια των Κόρε. Ύδρο., το “Εδώ μιλάνε για λατρεία” καταγράφει όλη την πορεία του κερκυραϊκού συγκροτήματος, από τις πρώτες μέρες που μοίραζε κασέτες χέρι με χέρι μέχρι το επίσημο τέλος του.

Και ξεκινήσαμε την κουβέντα μας από τα βασικά.

Βύρωνα, από πότε άρχισες να το σχεδιάζεις το ντοκιμαντέρ;
Β.Κ. Αρχές του ‘23 γεννήθηκε η ιδέα. Συζητούσαμε με τη φίλη μου Βίλμα Κόκκα, ανερχόμενη σκηνοθέτρια και φωτογράφο, ότι θα ήταν ωραίο ένα ντοκιμαντέρ για τους Κόρε. Ύδρο. Το συζητούσαμε όμως ως δύο άνθρωποι που έχουν πιει και ένα ποτήρι ουίσκι και λένε διάφορα.

Και κάποια στιγμή έκανε στον Παντελή μια συνέντευξη η Λίνα Ρόκου και τον ρώτησε αν θα έπαιζε ποτέ σε ταινία. Ο Παντελής λοιπόν ανέφερε ότι «κάτι προσπάθειες για ντοκιμαντέρ που έχουν γίνει με θέμα το προκάτοχο σχήμα, έμειναν ανευόδοτες».

Π.Δ. Ναι, είχε γίνει μια συζήτηση με τον Αλέξανδρο Μίαρη από τους Electric Litany να κάνουμε μαζί ένα ντοκιμαντέρ, όχι αποκλειστικά για τους Κόρε. Ύδρο. αλλά για την πορεία τη δικιά μου, από τους Κόρε. Ύδρο. μέχρι τα Παιδιά της Παλαιότητας, εν είδει ενός οδοιπορικού στα συνυφασμένα με αυτή την πορεία, «απόκρυφα» σημεία της Κέρκυρας.

Ωστόσο, το θέμα κόλλησε στο κομμάτι της χρηματοδότησης.

Β.Κ. Εγώ όμως όταν διάβασα εκείνη τη φράση, την πήρα προσωπικά και του έστειλα «Παντελή, μήπως να το βάλουμε μπροστά;». Και μου απάντησε εκείνος μεταξύ σοβαρού και αστείου, όπως συνήθως είναι οι συνομιλίες μας, «χρηματοδοτώ» (γελάμε).

Α, σαν το «έδινα»;
Π.Δ.. Ήταν μια περίοδος της ζωής μου που είχα μια οικονομική άνεση. Είχα κάποια περιττά χρήματα που ήθελα να τα επενδύσω (κι εδώ γελάμε).

Β.Κ. Τελικά δεν χρειάστηκε. Βρήκαμε και παραγωγό, τη Μαρίνα Δανέζη, βρήκαμε και χρηματοδότηση. Τα γυρίσματα τελικά έγιναν τον Μάιο και τον Ιούνιο του ’24, στην Κέρκυρα και στην Αθήνα.

Οι υπόλοιποι Κόρε. Ύδρο. συμφώνησαν; Παίρνουν μέρος;
Β.Κ. Κοίτα, τα βασικά μέλη είναι ο Παντελής Δημητριάδης και ο Αλέξανδρος Μακρής. Ο Παντελής εύκολα συμφώνησε. Και λόγω προσωπικότητας και λόγω της σχέσης που είχαμε.

Π.Δ. Και λόγω της μεγάλης επιθυμίας που είχα να γίνει κάτι τέτοιο. Μεγάλωσα το ‘90 με το MTV. Οι βασικές παραστάσεις που διαμόρφωσαν την αισθητική μου ήταν μέσα από εκεί. Τότε προβάλλονταν τα λεγόμενα rockumentaries, καθώς και μια άλλη εκπομπή, το “Past, Present and Future”, που κατέγραφε την πορεία συγκροτημάτων.

Β.Κ. Ο Αλέξανδρος ήταν μια άλλη περίπτωση, όπου και λόγω προσωπικότητας και λόγω του ότι δεν είχαμε κάποια σχέση, εξέφραζε από την αρχή έντονες επιφυλάξεις. Κι αυτές δεν έφευγαν. Δηλαδή περνούσαν οι μήνες, εγώ τελείωνα το σενάριο, οργανώναμε τα γυρίσματα και ο Αλέξανδρος ήταν στο «θα δούμε».

Παρ’ όλ’ αυτά, σιγά-σιγά άρχισα να αποκτάω μια σχέση και με εκείνον.

Μένει εδώ;
Β.Κ. Όχι, στην Κέρκυρα. Άρχισε, λοιπόν, να νιώθει κάπως πιο άνετα μαζί μου και να μοιράζεται τους προβληματισμούς του. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ένα μεσημέρι Σαββάτου, σε ένα από τα σφιγμένα τηλεφωνήματα που κάναμε, κάποια στιγμή μεσολαβεί μια παύση. Και ξαφνικά μου λέει «εσύ, τι άλλα νέα;». Εκεί ένιωσα ότι αρχίζουμε να γινόμαστε φίλοι. Ίσως χρειαζόταν να γίνει αυτό.

Π.Δ. Η μεγαλύτερή μου χαρά σε όλη αυτή τη διάδραση που είχαμε με τον Βύρωνα ήταν όταν μου είπε ότι ο Αλέξανδρος έβαλε τα πράγματα στη θέση τους. Αυτό ήταν το επιθυμητό και από μένα γιατί ο Αλέξανδρος πάντα δυσκολευόταν να μιλήσει. Ακόμα και τη διαφωνία που είχε με μένα, με δυσκολία την εξέφραζε ευθέως.

Β.Κ. Καθοριστική εδώ υπήρξε η συμβολή της παραγωγού της ταινίας, Μαρίνας Δανέζη.

Όταν μοιράστηκα μαζί της την ιδέα, είπα «να ξέρεις εγώ θα τον προσεγγίσω, αλλά μάλλον δε θα θέλει». Μου απάντησε ότι αυτό είναι λάθος, ότι τα βασικά μέλη των Κόρε. Ύδρο. είναι δύο και ότι χωρίς τον Αλέξανδρο το ντοκιμαντέρ θα είναι μισό. Με πρωτοβουλία δική της πήγαμε Κέρκυρα, τον συναντήσαμε –και μετά από πολλές προσπάθειες, τον πείσαμε να συμμετάσχει.

Από πού ξεκινάει το ντοκιμαντέρ και μέχρι πού φτάνει;
Β.Κ. Να πούμε καταρχάς ότι Παντελής δεν το έχει δει ακόμα. Οπότε δεν έχει σαφή ιδέα του πού ξεκινάει και πού τελειώνει.

Αλήθεια; Γιατί δεν το έχεις δει;
Π.Δ. Μόνο ένα καρέ έχω δει.

Β.Κ. Ξέρει μόνο τα σημεία στα οποία συμμετείχε και μάλιστα, επειδή ήταν πάρα πολλά, δεν ξέρει τι έχω κρατήσει απ’ αυτά.

Δεν έχεις μια αγωνία;
Π.Δ. Κοίταξε. Έχω περιέργεια. Αγωνία δεν έχω. Θέλω πολύ να το δω αλλά δεν έχω την αγωνία που με διακατέχει όταν ετοιμάζω μια προσωπική μου δουλειά, είτε έναν δίσκο είτε ένα βιντεοκλίπ κλπ.

Αυτή εδώ είναι δουλειά ενός άλλου, που τυχαίνει να είναι φίλος και που τυχαίνει απλώς να αναφέρεται σε μένα.

Και μιας και τα λέμε όλα, υπάρχουν δύο σκηνές στις οποίες δεν συμμετείχα με όλη μου την καρδιά, με την έννοια ότι δεν θα επέλεγα από μόνος μου να το κάνω. Ακολούθησα πειθήνια τις οδηγίες του σκηνοθέτη. Είπα «είμαι ηθοποιός αυτή τη στιγμή και θα ακολουθήσω ό,τι μου λέει». Κατά κάποιο τρόπο αφέθηκα. Ένιωθα αμήχανα τη στιγμή που το έκανα.

Εμένα ακόμα μου κάνει εντύπωση που δεν το έχεις δει πάντως.
Β.Κ. Δεν το έχει δει κανείς από όσους μιλάνε.

Ούτε ο Αλέξανδρος Μακρής;
Β.Κ. Όχι. Ο Παντελής είπε από την αρχή «εγώ θα το δω στην αίθουσα». Ο Αλέξανδρος ήθελε να του το στείλω πριν βγει, αλλά του είπα «αν το δεις εσύ, θα πρέπει να το δει και ο Παντελής μετά. Αυτό είναι το δίκαιο». Οπότε αρνήθηκε και αυτός!

Το teaser όμως που βγήκε για το ντοκιμαντέρ το είδες; Πώς σου φάνηκε;
Π.Δ. (σ.σ. Κάνει μια ανησυχητική παύση) Δεν τρελάθηκα. Είχα την αίσθηση ότι τραβήχτηκε στην Κέρκυρα μια μέρα που είχε πάρα πολλή σκόνη από τη Σαχάρα.

Β.Κ. Είχε όντως πολύ περίεργη μέρα. Πάντως δε μπήκαν καν στην ταινία αυτά τα πλάνα, που ρωτάμε τον κόσμο αν ξέρει τους Κόρε. Ύδρο.

Το τρέιλερ σου άρεσε;
Π.Δ. Ένιωσα περίεργα, πέρασε μια ολόκληρη ζωή από μπροστά μου σε ένα λεπτό.

Και αν δεν σου αρέσει το ντοκιμαντέρ, τι θα κάνεις;
Π.Δ. Κοίταξε, δε νομίζω να φτάσουμε σε σημείο να θέλω να αποχωρήσω από την αίθουσα.

Αν και θα είναι το καλύτερο για τη διαφήμιση του ντοκιμαντέρ.
Π.Δ. Πάντως είμαι τόσο θωρακισμένος όσον αφορά την αρνητική κριτική που δεν πρόκειται να με εκνευρίσει κάτι, να με ερεθίσει.

Β.Κ.. Ναι, αλλά η ερώτηση είναι αν εσένα δεν σ’ αρέσει, όχι αν κάποιος σε κρίνει αρνητικά.

Π.Δ. Αν δεν μ αρέσει, θα διαταραχθεί λίγο η σχέση μου με τον Βύρωνα, με την έννοια ότι αν ερωτηθώ από κάποιο σημείο και μετά θα το αναφέρω. Δεν νομίζω όμως να μη μου αρέσει. Θα πρέπει να είναι πάρα πολύ κακό για να γίνει αυτό. Άλλωστε, δεν έχω και πολύ… Πώς το λένε;

Β.Κ. Προσδοκίες;

Π.Δ. Όχι, δεν έχω έμπειρο κριτήριο για αυτού του είδους την τέχνη. Αν ήταν ένας δίσκος θα μπορούσα να κρίνω ευκολότερα. Επίσης, δεν θα το δω με κριτική ματιά. Αν νιώσω ότι έγινε κάποια ακραία αδικία απέναντι σε αυτό που έκανα, μόνο τότε θα αντιδράσω.

Οπότε δεν μπορεί κανείς να πει κι ότι δεν είναι και τόσο αντικειμενικό το ντοκιμαντέρ, από τη στιγμή που δεν το κάνατε μαζί.
Β.Κ. Το αντίθετο. Ίσως κάποιος νιώσει ότι ακριβώς επειδή είχα την άνεση του φίλου, μπόρεσα να κάνω ακριβώς ό, τι θέλω.

 

Θα δείχνει γιατί διαλύθηκε το συγκρότημα;
Β.Κ. Ο καθένας έχει τη δική του ερμηνεία…

Φαντάζομαι ότι αυτή θα είναι η πιο δύσκολη στιγμή της ταινίας.
Β.Κ. Ήταν κάτι που το συζητήσαμε πριν. Πώς θα το πούμε, αν θα το πούμε, τι θα πει ο καθένας.

Π.Δ. Ναι. Εμένα δεν μου αρέσει να αυτολογοκρίνομαι, αλλά αυτή τη φορά κατά κάποιο τρόπο συμβιβάστηκα με μια επιθυμία να μην προχωρήσουμε σε λεπτομέρειες.

Β.Κ. Υπάρχουν μέσα στην ταινία οι λόγοι που οδήγησαν στη διάλυση, αλλά όχι μια εξαπόλυση κατηγοριών του ενός μέλους προς το άλλο. Θεωρώ κιόλας ότι αυτά δεν αφορούν ιδιαίτερα τον κόσμο. Και είναι και λογικά μέσα σε ένα συγκρότημα.

Π.Δ. Συμφωνώ.

Βύρωνα, οι δυσκολίες που συνάντησες ποιες ήταν;
Β.Κ. Η μεγάλη δυσκολία ήταν η διαχείριση των ανθρώπων – από τους συντελεστές και τους ομιλητές, μέχρι τους ίδιους τους Κόρε. Ύδρο.

Ποιοι μιλάνε μέσα;
Β.Κ. Όλα τα ιδρυτικά μέλη, άνθρωποι που τους αγάπησαν και άνθρωποι που σχετίστηκαν μαζί τους, λόγω της ιδιότητάς τους.

Προσέγγισες κάποιους που δεν ήθελαν να μιλήσουν με τίποτα;
Β.Κ. Ναι, συνέβη και αυτό. Αλλά τους έπεισα.

Το μοντάζ το έκανες εσύ;
Β.Κ. Όχι, αλλά ήμουν παρών σε όλη την πορεία του, ταλαιπωρώντας τον μοντέρ μας Χρήστο Γάκη και τον εαυτό μου. Όμως ένιωθα ότι δεν θα μπορούσα να το κάνω αλλιώς.

Και σκηνοθέτης είναι η φίλη σου που είπες πριν;
Β.Κ. Σκηνοθέτης είμαι εγώ.

Α, εσύ είσαι; (σ.σ. γελάμε και οι τρεις). Νόμιζα ότι επειδή την ανέφερες πριν, κάποια στιγμή θα μπει στην κουβέντα…
Β.Κ. Η Βίλμα συμμετείχε ως βοηθός σκηνοθέτη.

Και πώς έγινε; Έχεις σπουδάσει σκηνοθεσία;
Β.Κ. Όχι. Συνεργάστηκα με ανθρώπους που ήξεραν τη δουλειά.

Και τους έλεγες το όραμά σου…
Β.Κ. Ναι, έγραψα το σενάριο, το φαντάστηκα να υλοποιείται, σαν θεατής δηλαδή, και σε συζήτηση μαζί τους, βρίσκαμε και το τεχνικό κομμάτι, το οποίο το άφηνα πάνω τους. Ιδίως ο διευθυντής φωτογραφίας, ο Γιάννης Κολόζης, λειτούργησε σαν συνσκηνοθέτης.

Εσείς οι δύο από πότε γνωρίζεστε;
Π.Δ. Εσύ τα θυμάσαι καλύτερα αυτά.

Β.Κ. Του είχα κάνει μια τηλεφωνική συνέντευξη και ένιωσα ότι επικοινωνούμε, νομίζω το ένιωσε και αυτός. Δε μου άρεσαν ιδιαίτερα οι Κόρε. Ύδρο., τότε. Κάπως πήγαινε παράλληλα το «γίνομαι φαν» και το «γινόμαστε φίλοι».

Για πότε μιλάμε;
Π.Δ. Για το 2010.

Β.Κ. Το 2009 ήταν η συνέντευξη, το 2010 γνωριστήκαμε από κοντά.

Κριτική μέσα για το συγκρότημα έχει; Μιλάει κανείς που δεν του άρεσαν;
Β.Κ. Έχει και την άλλη άποψη, ναι. Οι Κόρε. Ύδρο. δεν είναι ένα συγκρότημα καθολικής αποδοχής, όπως είναι για παράδειγμα οι Τρύπες. Και μάλιστα όταν ανέφερα στον Παντελή την παρουσία του αντιλόγου ήταν όχι μόνο θετικός, αλλά ενθουσιώδης.

Π.Δ. Είναι κάτι που μου λείπει τώρα στη δουλειά που κάνω με τα Παιδιά της Παλαιότητας.

Γενικά έχει ατονήσει πια το ενδιαφέρον για τη δισκογραφία και τα παρελκόμενά της, όλα έχουν ξαναγίνει, δεν διακυβεύεται σχεδόν τίποτα, με αποτέλεσμα να εκλείπουν οι ακραίες αντιδράσεις, τόσο ως προς την πλευρά της αποδοχής όσο και ως προς αυτήν της απόρριψης.

Β.Κ. Σου λείπει η αρνητική κριτική;

Π.Δ. Ναι, σαφώς. Στην αρχή, όταν πρωτοεμφανιστήκαμε, πέρασα μια διετία που δεχόμουν σφοδρή επίθεση από ένα συγκεκριμένο κέντρο – ας το πούμε έτσι όπως το λένε στην πολιτική (σ.σ. χαμογελάει). Ως τέτοιο παρουσιαζόταν. Στην πραγματικότητα ήταν ένα πρόσωπο που ήξερε ακόμα και λεπτομέρειες από τη ζωή μου στην Κέρκυρα και, παρουσιαζόμενο ως κάτι πιο μαζικό, με προσέγγιζε με μια εμμονική διάθεση αρνητικής κριτικής.

Μου στοίχισε, γιατί ήμουν πολύ μικρός και δεν είχα διαμορφώσει αντιστάσεις. Σκέψου ότι ένα μεγάλο κομμάτι των συνεδριών που έκανα τότε με τον ψυχίατρό μου αφορούσε αυτήν την πολεμική που δεχόμουν από έναν ψευδώνυμο αόριστο κύκλο.

Που τελικά ήταν μικρότερος από ό,τι νόμιζες.
Π.Δ. Να σου πω χαρακτηριστικά ότι είχα λάβει μια επιστολή-κόλαφο για τους Κόρε. Ύδρο. κι εμένα προσωπικά, με την υπογραφή «Φοιτητές και Απόφοιτοι του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου» – κι έτσι εγώ ένιωθα ότι ένα ολόκληρο κύμα φοιτητών ήταν εναντίον μου.

Το κακό βέβαια είχε ξεκινήσει από μια πολύ ατυχή δική μου συνέντευξη, που λόγω απειρίας και… ασχετοσύνης είχα πει κάποια πολύ ανυπόστατα πράγματα για το συγκεκριμένο πανεπιστημιακό τμήμα.

Πάντως έχεις πει και σε άλλες συνεντεύξεις ότι στην αρχή των Κόρε. Ύδρο. αντιμετωπίσατε -το λέω επί λέξη- «χλευασμό».
Π.Δ. Πέρα από τη δεκαετία του ‘90 που οτιδήποτε κάναμε ήταν τόσο άτεχνο και κακόφωνο που έλκυε μοιραία τον χλευασμό, θυμάμαι αργότερα πάρα πολλά σχόλια, κυρίως για τη φωνή μου. Και αυτά όμως είχαν τη βάση τους, ούτε εγώ ακόμα δεν μπορούσα να συμβιβαστώ με τη φωνή μου.

Αλλά κυρίως όταν κυκλοφόρησε η Φτηνή Ποπ για την Ελίτ, έβλεπες πάρα πολλά αρνητικά σχόλια, κυρίως στο YouTube. Για παράδειγμα, κάτω από το Όχι πια έρωτες, υπάρχει σχόλιο που λέει «ο τραγουδιστής έχει AIDS» (σ.σ. Ο Βύρωνας γελάει).

Τότε με ενοχλούσαν, ένιωθα την ανάγκη να απαντήσω, να βάλω τα πράγματα στη θέση τους. Αλλά στην πορεία όχι απλά συμφιλιώθηκα, αλλά μού ήταν και επιθυμητά όλα αυτά. Τώρα μου λείπουν.

Αλήθεια;
Π.Δ. Ναι, γιατί είναι μια ένδειξη ότι δεν έχω φτάσει ακόμα με Τα Παιδιά της Παλαιότητας σε ένα επίπεδο δημοφιλίας αντίστοιχο με αυτό των Κόρε. Ύδρο.

Μπορεί να μην είναι αυτό, μπορεί να είναι ότι πλέον έχουν συνηθίσει τη φωνή σου.
Β.Κ. Του Παντελή του αρέσει η ένταση. Δηλαδή αν κάποιος τον βρίσει, κάτι του προσφέρει.

Π.Δ. Η περιπέτεια μου αρέσει, να έχω αφορμές για να αναστατώνομαι. Δυστυχώς.

Ακούγεται λίγο περίεργο.
Π.Δ. Αν το ψάξεις σε επίπεδο ψυχανάλυσης, ανήκω στην κατηγορία της ιστριονικής ή δραματικής προσωπικότητας.

Θες να μου εξηγήσεις τι είναι αυτό;
Π.Δ. Αυτή είναι η διάγνωσή μου. Δεν είμαι φουλ μέσα σ’ αυτό, δεν το έχω δηλαδή ως διαταραχή, αλλά ως δομή προσωπικότητας. Η δομή μου είναι ιδεοψυχαναγκαστική και ιστριονική.

Βύρωνα, γιατί διάλεξες τον τίτλο Εδώ μιλάνε για λατρεία;
Π.Δ. Αυτό είναι και μια δική μου απορία.

Β.Κ. Είχα δει ένα ντοκιμαντέρ, το Springsteen & I, όπου διάφοροι απλοί φανς μιλούσαν για τον Springsteen, π.χ. ένας φορτηγατζής, ένας βιβλιοπώλης κλπ. Καταλάβαινες με τον πιο απλό τρόπο, τι σήμαινε ο Springsteen για αυτούς τους ανθρώπους. Ήταν πολύ συγκινητικό.

Είπαμε λοιπόν με τη Βίλμα ότι θα κάνουμε ένα αντίστοιχο ντοκιμαντέρ, όπου θα μιλάνε οι φανς των Κόρε. Ύδρο.. Έτσι κόλλησε το Εδώ μιλάνε για λατρεία. Είναι ένα τραγούδι τους το οποίο λατρεύω και ο τίτλος του ταίριαζε στο κόνσεπτ μας.

Στην πορεία βέβαια άρχισα να φαντασιώνομαι κάτι πιο μεγάλο, οπότε το ένα έφερε το άλλο και κάπως ξεφύγαμε από αυτό. Και νομίζω ότι καλώς ξεφύγαμε.

Από ποιο live σας ελπίζεις κρυφά να έχει βάλει υλικό ο Βύρωνας;
Π.Δ. Κοίταξε, αγαπώ περισσότερο τις ελάσσονες στιγμές. Για παράδειγμα, έχω κάποια βίντεο από την πρώτη περιοδεία των Κόρε. Ύδρο. το 2007, όταν παίξαμε σε επαρχιακές πόλεις – στην Κοζάνη, την Καβάλα, τα Γιάννενα.

Είχατε κόσμο;
Π.Δ. Λίγο κόσμο, ελάχιστο. Στην Κοζάνη ήταν το αρνητικό ρεκόρ. 14 άτομα. Αλλά ήταν συναυλίες τις οποίες καταευχαριστήθηκα.

(σ.σ. Η συζήτηση για κάποιο λόγο πάει στις περιπτώσεις τραγουδιστών που βγαίνουν μαζί στη σκηνή και λένε παρέα ένα τραγούδι)

Δεν μου άρεσε ποτέ να είμαι μαζί με κάποιον άλλο στο ίδιο μικρόφωνο και να τραγουδάμε. Όλο αυτό το συλλογικό, το βεβιασμένα παρεΐστικο στην τέχνη, με απωθεί.

Όταν κάναμε τη συμμετοχή στον δίσκο της ΕΜΙ για τα 40 χρόνια από το θάνατο του Μάνου Λοΐζου, έγινε μια συναυλία στην Τεχνόπολη, που είπε ο κάθε καλλιτέχνης το τραγούδι που είχε διασκευάσει. Και στο τέλος μας ζητήθηκε να βγούμε όλοι μαζί στη σκηνή να τραγουδήσουμε το Τίποτα δεν πάει χαμένο. Και εγώ με τον Αλέξανδρο τον Μίαρη από τους Electric Litany, δεν συμμετείχαμε. Δεν το κατάλαβε κανένας, βέβαια.

Βγήκαμε και είπαμε τη διασκευή μας, αλλά στο τέλος, στο ομαδικό, δεν βγήκαμε.

Γιατί όμως;
Π.Δ. Γιατί θα νιώθαμε αμήχανα. Δεν μας εξέφραζε κάτι τέτοιο. Είναι και λίγο σνομπίστικο ίσως, όσον αφορά εμένα, αλλά αυτή είναι η ψυχοσύνθεσή μου. Πάντα δυσκολευόμουν να παρουσιαστώ ως κομμάτι κάποιας μαζικής έκφρασης.

Β.Κ. Αυτό σημαίνει ότι ούτε σε μια διαδήλωση νιώθεις ωραία;

Π.Δ. Όχι, δεν αισθάνομαι άνετα. Και για τα Τέμπη που πήγα πρόσφατα, δεν ήμουν στο σκληρό πυρήνα της διαδήλωσης, ούτε οργανωμένος κάπου. Δυσπροσαρμοστία και αγοραφοβία με κρίσεις πανικού λέει και το χαρτί μου από το στρατό. Το έπαθα και προχθές που πήγαμε στο λάιβ της Bipolia. Κάποια στιγμή λέω στο Βύρωνα, «δυσφορώ».

Σου έχει τύχει κάποια φορά ενώ τραγουδάς να δυσφορείς;
Π.Δ. Ποτέ. Όταν είμαι εγώ το επίκεντρο του ενδιαφέροντος, δεν έχω καμία τέτοια ανησυχία.

Πώς εξηγείται;
Π.Δ. Νομίζω είναι το αγοραφοβικό μου κομμάτι.

Β.Κ. O Κώστας εννοεί πώς και το ξεπερνάς όταν τραγουδάς…

Π.Δ. Ναι, υπάρχει ένα αστεράκι στην αγοραφοβία μου: «εκτός αν είμαι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος». Δεν ξέρω πώς έχει προκύψει. Είναι μάλλον το ιστριονικό που σου ανέφερα προηγουμένως.

 

Και στις συναυλίες όταν πας ως θεατής έχεις το ίδιο θέμα; Κάθεσαι πίσω, δεν πας να στριμωχτείς;
Π.Δ. Τώρα πλέον ως θεατής, ναι. Στα 18 μου, που πήγα στην πρώτη μου συναυλία αγαπημένου μου συγκροτήματος, στους dEUS, ήμουν μπροστά-μπροστά και χτυπιόμουν. Συνήθως, όταν είχα ένα άτομο οικείο μαζί μου, συμμετείχα. Ήμουν πολύ ενεργητικός. Όταν ήμουν μόνος μου όμως δεν εκδηλωνόμουν. Ήμουν αποτραβηγμένος.

Τώρα που το σκέφτομαι, μόνο στους Electric Litany πηγαίνω μπροστά, λόγω του Αλέξανδρου. Είναι θέμα οικειότητας μάλλον, που με κάνει να νιώθω πιο ασφαλής, λιγότερο εκτεθειμένος.

Έχει να κάνει επίσης με την ιδιαιτερότητα της προσωπικής μου σκέψης και διάθεσης, δύσκολα συμπλέω.

Άρα στο συγκρότημα παίρνεις εσύ τις τελικές αποφάσεις; Έτσι συμβαίνει πάντα;
Π.Δ. Στα Παιδιά της Παλαιότητας υπάρχει μια τραγουδοποιητική βάση που προέρχεται αποκλειστικά από μένα και κάποιες κατευθυντήριες γραμμές αναφορικά με την ενορχήστρωση, οι οποίες όμως κατά 99% συμπίπτουν με τις επιλογές του Μάριου, με τον οποίο μοιραζόμαστε την ίδια αισθητική. Έχω την εντύπωση πως δεν έχουμε διαφωνήσει ποτέ.

Στους Κόρε. Ύδρο., που οι αντιθέσεις ήταν πολύ πιο έντονες, ήμουν αρκετά πιεστικός όσον αφορά την υπηρεσία του προσωπικού μου οράματος, το οποίο όμως για ένα πολύ μεγάλο διάστημα ένιωθα ότι το μοιραζόμουν και με τον Αλέξανδρο. Είχε και αυτός ένα δικό του όραμα που συμβάδιζε με το δικό μου και για ένα πολύ μεγάλο διάστημα συμπλεύσαμε.

Β.Κ. Αυτό τελείωσε στον τελευταίο δίσκο.

Π.Δ. Ναι. Επίσης εγώ είχα μία τεράστια εκτίμηση στο ταλέντο του Αλέξανδρου και στην αισθητική του, ακόμα και αν δεν συνέπιπτε με τη δική μου. Τον εμπιστευόμουν τυφλά στο κομμάτι της ενορχήστρωσης και της παραγωγής.

Οι διαμάχες μας είχαν να κάνουν, κυρίως, με το πιο αιχμηρό στοιχείο, το δικό μου, τόσο στο ηχητικό και στιχουργικό όσο και στο κομμάτι της εικόνας.

Θυμάμαι χαρακτηριστικά όταν είχα μια ιδέα σχετικά με κάτι που ήθελα να κάνω, π.χ. σε βιντεοκλίπ ή σε live, ο Αλέξανδρος το σχολίαζε αρνητικά, χαρακτηρίζοντάς το ως «Πανούσης». Ο οποίος Πανούσης για μένα είναι ο μεγαλύτερος σταρ που έχει υπάρξει ποτέ στην Ελλάδα. Αυτό που έκανε είναι ανεπανάληπτο. Ήταν πρότυπό μου.

Σε έχει επηρεάσει και στους στίχους σου;
Π.Δ. Τον θεωρώ ίσως τον πιο εμπνευσμένο Έλληνα στιχουργό. Είναι τεράστια επιρροή για μένα. Είχε κάτι ακομπλεξάριστο που με διαμόρφωσε, με την έννοια ότι ήμουν ένα παιδάκι το οποίο είχε πάρα πολλές συστολές. Ένιωσα ότι κατά κάποιο τρόπο με βοηθάει να κάνω ένα coming out προσωπικότητας αυτή η ταύτιση που ένιωθα με τον Πανούση, καθώς και με αντίστοιχα πράγματα που έβλεπα από το εξωτερικό – που ήταν πολύ περισσότερα.

Ακόμα και αυτό που σου είπα προηγουμένως, για τη μη συμμετοχή μου στο ομαδικό τραγούδι για το Λοΐζο, είναι ο στίχος του Πανούση «όλοι μαζί με μια κιθάρα / πλούσιοι – φτωχοί, κουτσοί – στραβοί, σε μια παπάρα». Αυτό και τίποτα άλλο.

(σ.σ. Συζητάμε λίγο για το πώς δεν έχουμε δει κάποιο αφιέρωμα ή κάποιο ντοκιμαντέρ για τον Τζίμη Πανούση τόσα χρόνια)

Β.Κ. Από τη μία είναι καλό αυτό. Δεν τη μπορώ τη μετά θάνατον εκμετάλλευση… Επίσης για μένα είναι ό,τι πιο στενάχωρο αυτή η «παρελθοντολαγνεία» που υπάρχει με τις επετείους, τα remaster, τα «σαν σήμερα»…

Περπατούσα πριν μια βδομάδα στην Ερμού και κάτι παιδιά παίζανε το Παραμύθι με λυπημένο τέλος του Πασχαλίδη. Λίγο παρακάτω, στην Καπνικαρέα, παίζανε το Bye bye love των Everly Brothers. Πιο κάτω, στο Μοναστηράκι, παίζανε δημοτικά. Και μπαίνω μέσα στο μετρό, κατεβαίνω κάτω και είχαν φωτογραφίες αστέρων της παλιάς Ελλάδας, δηλαδή Βλαχοπούλου, Τσιτσάνης, Βουγιουκλάκη…

Θυμήθηκα το στίχο της Μαριανίνας Κριεζή «στη χώρα των ζόμπι/ κάνε κάτι να μείνουμε ζωντανοί». Και μετά σκέφτηκα ότι και αυτό το τραγούδι είναι παμπάλαιο.

Το βλέπεις και στα σήριαλ αυτό και στις ταινίες που βγαίνουν τώρα.
Βλέπουμε μουσικές βιογραφίες για την Ευτυχία, για τον Καζαντζίδη, αλλά για τον Σαββόπουλο, τις Τρύπες, τον Κ. Βήτα, τον The Boy, το μοντέρνο τραγούδι, δεν υπάρχει τίποτα. Ζήτω οι νεκροί μας!

Γενικά εσύ ήσουν τυχερός στο ντοκιμαντέρ; Πήρες αυτό που ήθελες από όσους προσέγγισες;
Εγώ χάρηκα γιατί μίλησαν κάποιοι άνθρωποι που δεν έχουν μιλήσει ποτέ στην κάμερα. Για παράδειγμα, ο Περικλής Πιλαβάς, ο ιδιοκτήτης της Inner Ear, ένας σημαντικός άνθρωπος για τη δισκογραφία. Δεν του αρέσει να μιλάει και το έκανε καθαρά επειδή επρόκειτο για τον Παντελή και για τους Κόρε. Ύδρο.

Εσύ τι ελπίζεις να πάρει ο θεατής απ’ το ντοκιμαντέρ;
Β.Κ. Συγκίνηση, χαρά και δύναμη.