ΤΡΕΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΟΥΝ ΤΗ ΖΩΗ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΑ 18 ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΩΡΙΑ SOS

Ξέγνοιαστα καλοκαίρια με βόλτες με τα ποδήλατα και κρυφτό μέχρι να πέσει το φως της νύχτας, ατέλειωτες σκηνές γέλιου στις πρόβες της θεατρικής ομάδας του Χωριού, παιχνίδι, χαρά, παρέες, εκδρομές, διάβασμα, δραστηριότητες, οικογένεια.

Αυτές τις εικόνες και τα συναισθήματα ανακαλούν στη μνήμη τους από την παιδική τους ηλικία η Φωτεινή Παπαλεωνιδοπούλου και η Ιωάννα Ιατρούλη, δύο ενήλικες πλέον γυναίκες που μεγάλωσαν στο ίδιο σπίτι, στο Παιδικό Χωριό SOS Βάρης και έχουν χαράξει πλέον τις δικές τους πορείες και μιλούν στο NEWS 24/7 με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας.

Τα δύο κορίτσια, αμέσως μετά την ενηλικίωσή τους μετακόμισαν στα Διαμερίσματα Ημιαυτόνομης Διαβίωσης, δηλαδή τις πρώην «Στέγες Νέων» των Παιδικών Χωριών SOS, όπου σπούδασαν με την οικονομική υποστήριξη του Σωματείου και εν τέλει ανεξαρτητοποιήθηκαν και έχτισαν το μέλλον τους.

Έχοντας ως φάρο το δικαίωμα κάθε παιδιού σε ένα ασφαλές και φιλόξενο οικογενειακό περιβάλλον, τα Παιδικά Χωριά SOS αποτελούν το σπίτι για τα παιδιά εκείνα που στερούνται τη φροντίδα των βιολογικών τους γονεών, μέχρι τη στιγμή που θα μπορέσουν είτε να αποκατασταθούν σε μια ανάδοχη ή θετή οικογένεια, είτε να επιστρέψουν στη βιολογική οικογένειά τους, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις.

Σε περίπτωση που τα παιδιά παραμείνουν στα Παιδικά Χωριά SOS έως την ενηλικίωσή τους, μετακομίζουν στα Διαμερίσματα Ημιαυτόνομης Διαβίωσης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

«Το Πρόγραμμα Ημιαυτόνομης Διαβίωσης αποτελεί τη φυσική συνέχεια της προστασίας που προσφέρουμε στα παιδιά, η οποία συνεχίζεται, για όσο χρειαστεί, μέχρι την πλήρη κοινωνική και επαγγελματική τους αποκατάσταση» εξηγεί στο NEWS 24/7 η Ξένια Μαθιούδη, Υπεύθυνη του Προγράμματος Ημιαυτόνομης Διαβίωσης Νέων στην Αθήνα.

Μέσα από τα Προγράμματα Αυτονόμησης Νέων Ενηλίκων οι νέοι βρίσκουν υποστήριξη στην πορεία τους προς την ενηλικίωση, έως ότου να αποκατασταθούν επαγγελματικά και είναι πλέον έτοιμοι να ενταχθούν ως ανεξάρτητοι και αυτάρκεις πολίτες στην κοινωνία.

«Στα διαμερίσματα ημιαυτόνομης διαβίωσης, τα παιδιά, με την υποστήριξη παιδαγωγών, οργανώνουν την καθημερινότητά τους, αναπτύσσουν πρωτοβουλίες, μαθαίνουν να ιεραρχούν τις ανάγκες τους και αποκτούν τα εφόδια που χρειάζονται για να χτίσουν το μέλλον τους και να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους» συμπληρώνει.

“Τι γέλιο και τι πλάκα. Δε γίνεται να ξεχάσεις αυτά τα χρόνια!”

Γυρνώντας πίσω τον χρόνο, το πρώτο πράγμα που θυμάται από την περίοδο της ζωής της στα Παιδικά Χωριά SOS η Ιωάννα είναι τα καλοκαίρια: «Είχε τελειώσει το σχολείο και ήμασταν όλη μέρα έξω με τα ποδήλατα και παίζαμε κρυφτό μέχρι να νυχτώσει, είναι από τις καλύτερες αναμνήσεις μου. Ήμουν πραγματικά ξένοιαστη και χαρούμενη.»

«Παιχνίδι, χαρά, παρέες, εκδρομές, διάβασμα, δραστηριότητες, οικογένεια. Αυτές είναι οι λέξεις που μου έρχονται στο μυαλό όταν σκέφτομαι το Χωριό» λέει η Φωτεινή στο NEWS 24/7 και περιγράφει ως εξής εκείνα τα χρόνια: «Πηγαίναμε στο σχολείο της περιοχής, είχαμε τις παρέες μας εκτός του Χωριού και είχαμε ο καθένας τις ασχολίες του -πιάνο, γερμανικά, αγγλικά, στίβο, κολύμπι, σκάκι. Ο καθένας είχε την κλίση του και τα ενδιαφέροντα του και το Χωριό φρόντιζε πάντα να βρει τον τρόπο να καλύψει τις ανάγκες, τις περισσότερες φορές με δωρεάν συμμετοχή από τους ομίλους. Από τις πιο ωραίες αναμνήσεις ήταν η θεατρική ομάδα που είχαμε φτιάξει στο Χωριό και είχαμε ανεβάσει διάφορες παραστάσεις ανά τα χρόνια με σκηνοθέτη τον παιδαγωγό του Χωριού. Τι γέλιο και τι πλάκα. Δε γίνεται να ξεχάσεις αυτά τα χρόνια!»

Όταν έφτασε στο Χωριό της Βάρης η Φωτεινή, υπήρχαν 50 παιδιά. «Χαμός! Μια μεγάλη παιδική χαρά!» λέει χαρακτηριστικά. «Περιμέναμε να πάει 5μμ και ξεχυνόμασταν στις αυλές και τα σοκάκια του Χωριού. Παίζαμε μπάσκετ, ποδόσφαιρο, κυνηγητό».

Όπως σε κάθε περιβάλλον, δεν έλειπαν και οι συγκρούσεις: «Καμιά φορά μαλώναμε και μεταξύ μας αλλά οι σχέσεις που είχαμε φτιάξει ήταν πάντα πιο δυνατές από οποιαδήποτε διαφωνία».

«Μάθαμε να μοιραζόμαστε και να είμαστε δίπλα ο ένας στον άλλο, και ειδικά στον πόνο του άλλου. Όσο για τους ανθρώπους του Χωριού, παιδαγωγοί και εκπαιδευτικοί ήταν όλοι ένας και ένας. Να χαίρεσαι να μιλάς μαζί τους και να μαθαίνεις. Για μένα το Χωριό ήταν το σχολείο της ζωής και χαίρομαι που μεγάλωσα με αυτά τα παιδιά και αυτούς τους ανθρώπους» λέει η Φωτεινή.

“Το κλειδί είναι να μην απογοητεύεσαι και να μην το βάζεις κάτω”

Η Ιωάννα και η Φωτεινή έχουν κρατήσει επαφές μεταξύ τους, κι ας έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε. «Έχω κρατήσει επαφές, κυρίως με κάποια από τα παιδιά και κάποιους ενήλικες, που βρισκόμαστε όσο συχνά μας επιτρέπει η καθημερινότητα μας. Οι σχέσεις που έχουμε δημιουργήσει μεταξύ μας έχουν μια μοναδική αξία» επισημαίνει η Ιωάννα.

Η Φωτεινή βρίσκεται πλέον στο εξωτερικό και, όπως λέει, δεν τους βλέπει όλους όσο συχνά θέλει. Ωστόσο έχει κρατήσει επαφή και με θείες, μαμάδες και παιδαγωγούς από το Χωριό.

Τα τελευταία 6 χρόνια ζει στο εξωτερικό και τώρα τελειώνει το διδακτορικό της στη μοριακή βιολογία στο “The Francis Crick Ιnstitute” του Λονδίνου. «Από μικρή είχα κλίση προς τις θετικές επιστήμες και ήθελα ασχοληθώ με την έρευνα και την καινοτομία. Με ενδιέφερε να ασχοληθώ με κάτι που δυνητικά θα μπορούσε να προσφέρει στην κοινωνία και να αλλάξει τις ζωές μας προς το καλύτερο. Στον κλάδο μου, νέες θεραπείες και νέα φάρμακα μπορούν να βελτιώσουν τις ζωές μας» εξηγεί. Βρίσκει επίσης συναρπαστικό το να μελετάς τη φύση. «Όλα αυτά, προφανώς, τα οφείλω στο Χωριό. Κατάφεραν να χρηματοδοτήσουν τις σπουδές μου στην Πάτρα και στη συνέχεια με πολλή δουλειά και διάβασμα κατάφερα να πάρω υποτροφίες για να συνεχίσω τις σπουδές μου».

Η Ιωάννα, περιγράφει το πώς κατάφερε τα τελευταία χρόνια να ζει μόνη της και να στηρίζει τον εαυτό της. Μόλις τέλειωσε το μεταπτυχιακό της και – μετά από πολύ επιμονή όπως μάς λέει χαρακτηριστκά, βρήκε τη δουλειά, στην οποία εργάζεται σήμερα και δηλώνει πολύ ευχαριστημένη. «H περίοδος της ζωής σου από τις σπουδές μέχρι την σταθερότητα της δουλειάς είναι πολύ απαιτητική διαδικασία και νομίζω ότι το κλειδί είναι να μην απογοητεύεσαι και να μην το βάζεις κάτω» τονίζει.

Για εκείνη, τα εφόδια που χρειάζεται ένα παιδί για να κυνηγήσει τα όνειρά του, είναι η αυτοπεποίθηση, το σταθερό περιβάλλον, η φροντίδα για την ψυχική του υγεία, όπως επίσης και το να αναπτύξει την ικανότητα να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις με αισιοδοξία.

Βάζοντας την δικιά της οπτική η Ξένια, μάς μεταφέρει ότι είναι πολύ όμορφο και δημιουργικό να εργάζεσαι με νέους ανθρώπους σε καθημερινή βάση. «Παρά τις δυσκολίες και τις συγκρούσεις, που προκύπτουν σε όλες τις σημαντικές σχέσεις αγάπης, να συμβάλεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην προετοιμασία και ενδυνάμωση τους για τη μετέπειτα ζωή τους. Όπως πολύ συχνά λέμε, το πέρασμα και η διαμονή των νέων στα Διαμερίσματα του Σωματείου είναι μία μεγάλη πρόβα πριν την επίσημη πρεμιέρα της ζωής τους, ως αυτόνομοι, πια, ενήλικες.»

Από την κατάκτηση του αισθήματος ασφάλειας, στο “κοινωνικό διαβατήριο” της εκπαίδευσης

«Από τα κυριότερα εφόδια που ίσως θεωρούνται αυτονόητα, αλλά είναι εξαιρετικά σημαντικά, είναι η ασφάλεια και η εμπιστοσύνη ότι και μετά την ενηλικίωσή τους συνεχίζεται η σχέση με τον Οργανισμό, μέσω της μετάβασής τους στα Διαμερίσματα Ημιαυτόνομης Διαβίωσης» υπογραμμίζει η Ξένια και εξηγεί αναλυτικά το φάσμα των δραστηριοτήτων στις δομές:

«Παρέχουμε, με τη βοήθεια και την υποστήριξη του παιδαγωγού τους και όλης της παιδαγωγικής ομάδας, πολλές ευκαιρίες για την εκπαίδευσή τους, εξατομικευμένα, ανάλογα με τις επιθυμίες τους, τις δεξιότητες τους και το πώς οραματίζονται επαγγελματικά τον εαυτό τους στο μέλλον. Επίσης, παρέχεται η δυνατότητα προσωπικής ενδυνάμωσης, μέσω ατομικής ή ομαδικής συμβουλευτικής, και πολλές ευκαιρίες αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου τους, μέσω οργανωμένων δραστηριοτήτων που ενισχύουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες, την επαφή τους με την κοινότητα και τον γενικότερο εμπλουτισμό της προσωπικότητάς τους με περισσότερα ενδιαφέροντα, βάζοντας τις βάσεις για την εξέλιξή τους.»

Όπως σημειώνει, μία από τις σημαντικότερες ανάγκες είναι η αίσθηση της ασφάλειας. «Τα παιδιά έχουν ανάγκη να γνωρίζουν ότι έχουν υποστηρικτικό περιβάλλον, τόσο σε πρακτικό, όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο, και έχοντας αυτό ως βάση, μετά την ηλικία των 18 ετών, να χτίσουν τα όνειρά τους, να επιλέξουν την εκπαίδευσή τους και να κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον εργασιακό τομέα, εξασφαλίζοντας ένα καλύτερο μέλλον» εξηγεί.

Στον κομβικό ρόλο της εκπαίδευσης στέκεται και η Φωτεινή: «Μπορούμε να πούμε πολλά για την φροντίδα, τον σεβασμό, την ψυχοκοινωνική στήριξη, τις αρχές και την καθοδήγηση, που όλα διαμορφώνουν τον χαρακτήρα ενός ατόμου και είναι σπουδαία. Αλλά για μένα το πιο σημαντικό απ’ όλα ήταν η ευκαιρία στην εκπαίδευση. Σε κάθε νέα κοπέλα (και άντρα προφανώς) θα έλεγα ότι η εκπαίδευση αποτελεί την πιο σπουδαία επένδυση στον εαυτό της. Η εκπαίδευση δε χάνει ποτέ την αξία της και αποτελεί την κινητήρια δύναμη για ένα καλύτερο μέλλον. Οποιαδήποτε μορφή εκπαίδευσης είναι ένα “κοινωνικό διαβατήριο”. Ανοίγει τους ορίζοντες και προσφέρει ευκαιρίες, αλλά το πιο σημαντικό, ενδυναμώνει και καλλιεργεί τον χαρακτήρα της. Αυτό εννοούν στο Χωριό όταν λένε στα παιδιά, χωρίς να διακρίνουν το φύλο, κορίτσι ή αγόρι, ότι πρέπει να σταθούν στα πόδια τους και ποτέ να μην εξαρτώνται από κανέναν. Είναι σημαντικό μια γυναίκα να είναι ανεξάρτητη και να καθορίζει το μέλλον της με τον τρόπο που επιθυμεί. Επομένως, στο Χωριό και σε κάθε χώρο παιδικής προστασίας, το καλύτερο εφόδιο που μπορούν να προσφέρουν σε ένα νέο άτομο, και με προϋπόθεση ότι έχουν καλυφθεί οι υπόλοιπες βασικές ανάγκες, θεωρώ ότι είναι η εκπαίδευση».

“Ακόμα και σήμερα, η κοινωνία φοράει στη γυναίκα το ρόλο της ευαίσθητης, αδύναμης, στοργικής”

Από τη συζήτηση δεν θα μπορούσε να απουσιάζει και το ζήτημα της ισότητας των φύλων, των στρεοτύπων γύρω από τις γυναίκες, τους αποκλεισμούς και τις προκαταλήψεις με τις οποίες έρχονται στην καθημερινή τους ζωή. Πώς όμως μια δομή όπως αυτές των Παιδικών Χωριών SOS συμβάλει στην ενδυνάμωση των γυναικών;

«Τα κορίτσια, τόσο στο Παιδικό Χωριό SOS, όσο και στα Διαμερίσματα Ημιαυτόνομης Διαβίωσης, ως νεαρές γυναίκες πια, δε διαφοροποιούνται σε τίποτα από τα αγόρια» επισημαίνει η Ξένια και εξηγεί: «Ενισχύονται οι δεξιότητες και τα δυνατά σημεία του γυναικείου φύλου και ενδυναμώνονται τόσο, ώστε να νιώθουν δυνατές, αξιοπρεπείς, με αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση να πετύχουν τους προσωπικούς και επαγγελματικούς τους στόχους. Κατά τη γνώμη μου, τα εμπόδια δε διαφοροποιούνται από αυτά των γυναικών του γενικού πληθυσμού, που οι κοινωνικοοικονομικές παροχές επιδέχονται πολλών βελτιώσεων και ενισχύσεων από το κράτος».

Μια άλλη πτυχή στην οποία στέκεται η Ξένια είναι το «καλό παράδειγμα» όσων εργάζονται εκεί ως γυναίκες επαγγελματίες:

«Πάντα προσπαθούμε να δίνουμε το προσωπικό μας “καλό παράδειγμα”, ως γυναίκες επαγγελματίες, και μέσα από τον ρόλο μας να εμπνέουμε, να καθοδηγούμε και να παροτρύνουμε τα κορίτσια να αξιοποιούν όσες ευκαιρίες τους δίνονται από τον Οργανισμό, εκπαιδευτικά και κοινωνικά, και να τους μεταδίδουμε όλες αυτές τις αξίες και τα ιδανικά, που αποτελούν τη βάση για τις απαιτήσεις του ρόλου τους.»

Η Ιωάννα από την πλευρά της, χαρακτηρίζει «διαρκή πρόκληση» την ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα σε επαγγελματικό και εκπαιδευτικό επίπεδο και τονίζει πως απαιτούνται προσπάθειες για την εξάλειψη των διακρίσεων, όπως «ίσες ευκαιρίες στην πρόσβαση στην εκπαίδευση και στη σταδιοδρομία που έχει τη δυνατότητα να χαράξει ο καθένας, καθώς και την ισότητα στις αμοιβές και την αντιμετώπιση στον εργασιακό χώρο». «Πιστεύω ότι έχουμε κάνει μεγάλα βήματα, αλλά έχουμε αρκετό δρόμο μπροστά, και είμαι αισιόδοξη» σημειώνει.

Μιλώντας για τον τομέα της εργασίας, η Φωτεινή εστιάζει στην ανισότητα στις αμοιβές, την έλλειψη ευελιξίας στο ωράριο εργασίας για γονείς, και την έλλειψη εκπροσώπησης των γυναικών σε υψηλά στελέχη και αποφασιστικά όργανα. «Γενικά, η ισότητα των φύλων στις επαγγελματικές ευκαιρίες εξακολουθεί να είναι ένας σημαντικός στόχος για την κοινωνία και απαιτεί συνεχείς προσπάθειες για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων και την ενίσχυση της διαφάνειας και της δικαιοσύνης» τονίζει. Δεν είναι λίγες οι φορές που γυναίκες έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης, σεξιστικών σχόλιων και προσβλητικών συμπεριφορών».

Τέλος, μιλά για τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που υπάρχουν στην κοινωνία και επηρεάζουν την πρόσβαση των φύλων σε ορισμένους τομείς μάθησης ή εκπαίδευσης. «Ακόμα και σήμερα, η κοινωνία φοράει στη γυναίκα το ρόλο της ευαίσθητης, αδύναμης, στοργικής, με μοναδικό σκοπό την απόκτηση οικογένειας, και φυσικά, πριν την ηλικία των 30. Ενώ, μια γυναίκα μπορεί να είναι στωική, δυναμική και ανεξάρτητη, με κλίση προς τις θετικές επιστήμες, αυτοδημιούργητη και ταλαντούχα. Όσο για την οικογένεια, δεν είναι αναγκαία, ούτε ικανή προϋπόθεση για μια ευτυχισμένη ζωή, πόσω μάλλον όταν γίνεται τη λάθος στιγμή και με τον λάθος άνθρωπο» εξηγεί.

«Ας μην ξεχνάμε, οι κοινωνίες είναι δυναμικά συστήματα και το τι εξυπηρετούσε κάποιο στο παρελθόν δεν χρειάζεται να καθορίζει το παρόν ή το μέλλον» καταλήγει.