ΤΕΛΟΣ ΧΡΟΝΟΥ ΓΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΒΟΥΛΙΑΖΟΥΝ Σ΄ΕΝΑ ΠΑΡΑΜΕΛΗΜΕΝΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Ο σκηνοθέτης Λουκάς Παλαιοκρασάς μιλά στο NEWS 24/7 με αφορμή το ντοκιμαντέρ ενηλικίωσης «Τέλος Χρόνου» που γυρίστηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας μέσα σε ένα ελληνικό δημόσιο σχολείο.
Η Σοφία, ο Λορντ, ο Αλέξανδρος και ο Νίκος είναι μαθητές Λυκείου στην Αθήνα. Ενός λυκείου όπως τόσα άλλα, ταλαιπωρημένου από τα χρόνια και από τις παθογένειες ενός εκπαιδευτικού συστήματος που τους αγνοεί. Στην τελική ευθεία προς τις Πανελλήνιες μια κατάληψη και η πανδημία βάζουν τις ζωές τους σε αναμονή.
Γυρισμένο κατά τη διάρκεια των δύο χρόνων της πανδημίας, το «Τέλος Χρόνου» είναι ένα ντοκιμαντέρ ενηλικίωσης στον σημερινό κόσμο. Η κάμερα, σιωπηλός παρατηρητής, παρακολουθεί τα παιδιά να ζουν, να μαθαίνουν, να θυμώνουν, να απογοητεύονται, να ελπίζουν ότι θα βρουν τη θέση τους στα κοινά, μέσα από ένα τραγούδι, μια φιλία ή έναν έρωτα, να μεγαλώνουν.
“Η έμπνευση ήρθε από μια προσωπική ανάγκη να επιστρέψω στον σχολικό χώρο προσπαθώντας να επεξεργαστώ και να κατανοήσω δικές μου δύσκολες σχολικές εμπειρίες. Ήθελα να δω κατά πόσο το σχολείο έχει αλλάξει από τα χρόνια που ήμουν εγώ μαθητής και να εξερευνήσω εκ νέου όσο το δυνατόν περισσότερες πτυχές της σχολικής καθημερινότητας. Να πω μια ιστορία που θα απεικόνιζε γνωστές παθογένειες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος και τις επιπτώσεις του στον συναισθηματικό κόσμο των εφήβων με έναν τρόπο άμεσο, μέσω των ίδιων των μαθητών.
Στόχος μου ήταν αυτή η ταινία να φέρει μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς πιο κοντά και να τους δώσει την ευκαιρία να μιλήσουν για όσα τους απασχολούν ενισχύοντας έτσι τημεταξύ τους επικοινωνία. Πιστεύω ότι βρισκόμαστε σε καλό δρόμο στην προσπάθειά μας να φτάσουμε στο κοινό μας, καθώς το ντοκιμαντέρ αυτό θα είναι διαθέσιμο στα σχολεία μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας CINEDU του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου” αναφέρει ο σκηνοθέτης της ταινίας Λουκάς Παλαιοκρασάς στο NEWS 24/7.
Μπορεί άραγε ποτέ ένας «μεγάλος» να καταλάβει τις «μυστικές ζωές» των εφήβων; Και τι γίνεται όταν αυτές οι ζωές διαμορφώνονται εν μέσω μιας ατέρμονης οικονομικής κρίσης και μιας πρωτόγνωρης πανδημίας; Πώς χτίζεις τον κόσμο και την προσωπικότητά σου όταν όλα γύρω σου μοιάζουν να καταρρέουν;
Και συνεχίζει σκιαγραφώντας τους ήρωες του ντοκιμαντέρ: “Οι κεντρικοί ήρωες είναι η Σοφία, ο Λόρντ, ο Αλέξανδρος και ο Νίκος, χαρακτήρες που προσέφεραν πολλαπλές οπτικές στο πως είναι να είσαι μαθητής σήμερα. Ο Αλέξανδρος και ο Νίκος είναι δυο ήσυχα και ευαίσθητα παιδιά που με εντυπωσίασαν με την αγνότητα και το χιούμορ που περιέγραφαν το σχολείο, καθώς και με τον τρόπο που στήριζαν ο ένας τον άλλον στις δυσκολίες της καθημερινότητάς τους.
Ο Λόρντ είναι ένα παιδί μιας εργατικής οικογένειας μεταναστών από τις Φιλιππίνες που ενώ τα υπόλοιπα παιδιά βρισκόντουσαν υπό την πίεση των μαθημάτων, εκείνος αντιμετώπιζε την αποκατάσταση από ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας που του στέρησε μεγάλο κομμάτι της σχολικής ζωής. Τέλος, η Σοφία είναι ένας χαρακτήρας που αντιπροσωπεύει έναν πολύ σημαντικό σκοπό για μένα, αυτόν της ευαισθητοποίησης για θέματα ψυχικής υγείας στους εφήβους. Είναι μια κοπέλα που απο τη πρώτη μας συνάντηση εξέφρασε με τρομερή ειλικρίνεια και ωριμότητα τη ψυχολογική κατάσταση του μαθητή που δέχεται τη πίεση του σχολείου σε συνδυασμό με τα προβλήματα που μπορεί να κουβαλά από το σπίτι”.
Τι σηματοδοτεί όμως, αυτό το Τέλος…χρόνου;
“Το Τέλος Χρόνου σηματοδοτεί ένα τέλος εποχής για την ξεγνοιασιά, μια σκληρή ενηλικίωση σε ένα περιβάλλον που ο έφηβος μαθητής νιώθει ότι δεν τον εκφράζει. Το ντοκιμαντέρ γυρίστηκε σε ένα δημόσιο λύκειο της Αθήνας, σε ένα παραμελημένο και κακοποιημένο ιστορικό κτίριο, που γίνεται σύμβολο μιας σχολικής ζωής χωρίς χαρά, δημιουργικότητα και χωρίς ουσιαστική επαφή με εκπαιδευτικούς που μπορούν να εμπνεύσουν τα παιδιά.
Το αποτέλεσμα είναι οι μαθητές που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις να βουλιάζουν ψυχολογικά και άλλοι να στρέφονται ενάντια στο σχολείο με καταστροφικές διαθέσεις, μέσα από πράξεις όπως η αποχή και κατάληψη που βλέπουμε στο ντοκιμαντέρ. Στις δυσκολίες έτυχε να προστεθεί η νέα πραγματικότητα της πανδημίας ενώ είχε ήδη αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση μέχρι τις Πανελλήνιες εξετάσεις” απαντά ο σκηνοθέτης.
Και οι πανελλήνιες…
Τι σημαίνουν οι Πανελλήνιες για τους μαθητές; Γιατί πολλά παιδιά “σπάνε” στον αγώνα αυτόν; Είναι τόσο σημαντικές; Δε θα μπορούσαν άραγε να αποφευχθεί αυτή η τρίωρη εξέταση από την οποία εξαρτάται το μέλλον των παιδιών και να αντικατασταθεί με κάτι πιο ουσιαστικό;
Οι Πανελλήνιες είναι ο απώτερος σκοπός ενός σχολικού συστήματος που δεν ενδιαφέρεται για την παιδεία των μαθητών, αλλά για το πως θα τους προετοιμάσει για τις τελικές εξετάσεις τους. Οι μαθητές αφοσιώνονται στην απόκτηση συγκεκριμένων γνώσεων που θα τους δώσει τον επιθυμητό βαθμό και βαφτίζουν ως «άχρηστα» μαθήματα τα οποία είναι εκεί για να καλλιεργούν την προσωπικότητα και την ανάπτυξη κριτικής σκέψης. Δεν ξέρω για πόσο ακόμα θα απαιτούμε απο όλα τα παιδιά να μπαίνουν σε αυτή την ανταγωνιστική διαδικασία σαν να είναι ο μόνος τρόπος να εξασφαλίσουν το μέλλον τους. Σε αυτό δεν βοηθάει και η γενικότερη αντίληψη που υιοθετείται στη χώρα μας απο την οικογένεια και τον περίγυρο των μαθητών. Το έθιμο να εξυμνούμε τους «πρώτους των πρώτων» και να υπερηφανευόμαστε μόνο αν το παιδί μας μπει στην Ιατρική, τη Νομική ή το Πολυτεχνείο, ενώ παράλληλα να υποτιμούμε λιγότερο προβεβλημένες σχολές ή επαγγέλματα που ενδεχομένως να έχουν μεγάλη ζήτηση στην αγορά εργασίας.
Οι μαθητές αφοσιώνονται στην απόκτηση συγκεκριμένων γνώσεων που θα τους δώσει τον επιθυμητό βαθμό και βαφτίζουν ως «άχρηστα» μαθήματα τα οποία είναι εκεί για να καλλιεργούν την προσωπικότητα και την ανάπτυξη κριτικής σκέψης.
Χρειάζονται ριζικές αλλαγές, όχι μόνο σε επίπεδο θεσμών αλλά και σε επίπεδο νοοτροπίας, που φαίνεται να μη μπορούν να συμβούν λόγω του πόσο ριζωμένοι είναι μαθητές και εκπαιδευτικοί σε αυτό τον προβληματικό τρόπο λειτουργίας του συστήματος.
Πόσο άλλαξε τις ζωές των εφήβων η πανδημία; Τι να περιμένουμε από αυτή τη νέα γενιά μελλοντικών ενηλίκων;
Η πανδημία ήταν μια δοκιμασία για το ψυχικό σθένος πολλών εφήβων κάτι που προσπάθησα να αποτυπώσω στο ντοκιμαντέρ. Τα σχολεία έκλεισαν, σχολικές εκδρομές ακυρώθηκαν, τα παιδιά έχασαν τη κοινωνικοποίηση τους σε μια σημαντική χρονιά για τη διαμόρφωσή τους. Οι πρωτόγνωρες αυτές συνθήκες, σε συνδυασμό με τη πίεση των Πανελληνίων, δημιούργησαν μια ατμόσφαιρα άγχους και αβεβαιότητας για το μέλλον. Παράλληλα, τα ήδη πιεσμένα από χρόνιες ελλείψεις σχολεία κλήθηκαν να κτίσουν μια υποδομή και κουλτούρα τηλεκπαίδευσης κυριολεκτικά από το μηδέν. Μέσα από πολλές τεχνολογικές αντιξοότητες, οι οικογένειες έπρεπε να προσαρμόσουν τα σπίτια τους δημιουργώντας χώρο και χρόνο για τη δουλειά των γονιών και τη τηλεκπαίδευση των παιδιών με αμφίβολα αποτελέσματα. Ελπίζω ότι, παρά τις ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας, οι νέοι θα σταθούν αρκετά δυνατοί και θα γίνουν πιο ανθεκτικοί και προσαρμοστικοί στη νέα πραγματικότητα και προκλήσεις της ενήλικης ζωής τους.
Η ταινία έκανε την πρεμιέρα της στο Διεθνές Διαγωνιστικό τμήμα του 23ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τον Μάρτιο του 2022, ενώ τον Δεκέμβριο 2022 θα συμμετάσχει στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και για Νέους.
Από τις 23 Νοεμβρίου 2022 προβάλλεται στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στον Βόλο (03/12/2022, Αχίλλειον Δημοτικό Κινηματοθέατρο Βόλου), στην Κρήτη, την Αμαλιάδα (Cine Cinema Amaliada) και σε νησιά των Κυκλάδων.
Ποιος είναι ο Λουκάς Παλαιοκρασάς
Ο Λουκάς Παλαιοκρασάς γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ελλάδα. Σπούδασε Επικοινωνία στο Αμερικάνικο Κολλέγιο Ελλάδος και το 2014 απέκτησε εργασιακή εμπειρία σε εταιρεία παραγωγής στο Λος Άντζελες μέσω υποτροφίας του διεθνούς οργανισμού Libra Group. Έχει σκηνοθετήσει ντοκιμαντέρ για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο που έχουν προβληθεί σε διεθνή φεστιβάλ και σημαντικά εκπαιδευτικά ιδρύματα όπως το Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης και το NYU της Νέας Υόρκης. Το «Citizen Xenos», το πρώτο μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ του έκανε πρεμιέρα το 2018 στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και ήταν υποψήφιο για το βραβείο της Διεθνούς Αμνηστίας.
