ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΦΥΓΕΤΕ ΑΠΟ ΤΗ ΓΗ ΑΛΛΑ ΠΟΣΟ ΜΠΟΡΕΙΤΕ Ν’ ΑΝΤΕΞΕΤΕ ΣΤΟΝ ΑΡΗ;

Νιώθεις μια απελπισία με όσα βλέπεις να συμβαίνουν στη Γη. Σκέφτεσαι πού μπορείς να πας, να σωθείς.

Σου έρχεται στο μυαλό ο Άρης.

Τόσα πλάνα έχουν οι διαστημικές υπηρεσίες για τη μετοίκηση μας στον κόκκινο πλανήτη.

Δεν μπορεί. Κάποια στιγμή θα τη ζήσουμε τη συγκίνηση.

Πόσο κοντά είμαστε σε αυτήν την στιγμή;

Στην ερώτηση “είναι δυνατόν να κατοικηθεί ο Άρης από ανθρώπους;” η απάντηση είναι η ίδια με το “είναι δυνατόν να κατοικηθεί η Ανταρκτική από ανθρώπους;”.

Και στις δυο ‘περιοχές’, οι θερμοκρασίες πέφτουν πολύ συχνά στους -50 βαθμούς Κελσίου, ενώ για έξι μήνες ΄βυθίζονται’ στο σκοτάδι.

Επιπροσθέτως, θα πρέπει να μπορούμε να ζήσουμε υπό πίεση που αυξάνεται γρήγορα όπως αυξάνεται όσο πιο βαθιά πάμε στους ωκεανούς -έως τα επίπεδα σύνθλιψης-, στο 1/3 της βαρύτητας που έχουμε συνηθίσει.

Στα θετικά, όποιος είναι 100 κιλά στη Γη, στον Άρη θα είναι 37.

Κατά τα άλλα, όπου υπάρχει θέληση, μάλλον υπάρχει και τρόπος, αν κρίνουμε από το γεγονός ότι η NASA θέλει να στείλει ανθρώπους στον κόκκινο πλανήτη έως το 2030 και η Space X του Elon Musk έχει ως στόχο να πάει εκεί νωρίτερα -δημιουργώντας το ολόδικο της μέσο.

Όλο αυτό το project είναι σειρά tasks που θα πρέπει να τακτοποιούνται, το ένα μετά το άλλο, χωρίς περιθώριο λάθους. Άπαξ και γίνει η προσγείωση, θα αρχίσει νέα σειρά προβλημάτων που θα πρέπει να λυθούν.

Τhe biggest if

Όπως γράφει το Aeon “εάν μπορούμε να βάλουμε αρκετό υλικό στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη, τότε ίσως μπορέσουμε να επιβιώσουμε –και ακόμη και να ευδοκιμήσουμε– εκεί”.

Βέβαια, πρόκειται για ένα τεράστιο εάν.

Όταν πήγε για πρώτη φορά άνθρωπος στη Σελήνη, κλήθηκε να μεταφέρει τα πάντα για αυτήν την επίσκεψη, με τα μικροσκοπικά, εύθραυστα σκάφη προσγείωσης.

Οι αποστολές Apollo χρειάστηκαν τρεις ημέρες για να φτάσουν στη Σελήνη και έμειναν στην επιφάνεια της από μία έως 3 ημέρες.

Αυτοί που θα πάνε στον Άρη, θα χρειαστούν 260 ημέρες έως ότου φτάσουν στον προορισμό. Δεν θα μπορούν να περάσουν στην επιφάνεια του περισσότερα από λίγα 24ωρα.

Το συγκεκριμένο δεδομένο αυξάνει την πολυπλοκότητα των logistics κατά πολύ.

Ας δούμε όμως, τα πρακτικά ζητήματα.

Δηλαδή, πώς θα προσγειωθούν οι αστροναύτες στον Άρη, τι θα κάνουν με το νερό, την τροφή, το οξυγόνο και το καταφύγιο.

Το θέμα της προσγείωσης

Η επιφάνεια του Άρη δεν είναι ευνοϊκή για προσγειώσεις. Περιλαμβάνει ένα πυκνό στρώμα οξειδωμένης σκόνης σιδήρου και πέτρωμα στο ίδιο χρώμα: το κόκκινο.

Υπάρχουν σύννεφα και άνεμοι, όπως και στη Γη. Μόνο που εκεί, άπαξ και κάνει θύελλα η κόκκινη σκόνη είναι παντού και γίνεται ανυπόφορη -σε μορφή που είναι ορατή από τον πλανήτη μας.

Kάτω από αυτή, υπάρχει ηφαιστειακός βασάλτης, ενώ το χώμα έχει νάτριο, κάλιο, χλώριο και μαγνήσιο. Υπάρχουν και πολλοί βράχοι.

Τώρα που έχεις την εικόνα, πάμε παρακάτω.

Ο πλανήτης αυτός είναι πολύ μακριά από τη Γη, για να μπορεί να ελεγχθεί στο έπακρο η όποια εξ αποστάσεως κάθοδος.

Επομένως, όλα πρέπει να προγραμματιστούν μέχρι τελείας εκ των προτέρων.

Ένα λάθος (στον υπολογιστή ή στην είσοδο) μπορεί να τα διαλύσει όλα.

Από την στιγμή, δε που θα δοθεί εντολή προσγείωσης, δεν υπάρχει κάτι που να μπορεί να κάνει κάποιος από τον πύργο ελέγχου για να παρέμβει.

Όπως λένε οι έχοντες γνώση “το χρονικό διάστημα που χρειάζεται μεταξύ αυτής της εντολής και μιας ασφαλούς προσγείωσης, είναι γνωστό ως επτάλεπτο τρόμου”.

Ένα ακόμα στοιχείο που κάνει δύσκολη τη προσγείωση, είναι η λεπτή ατμόσφαιρα του Άρη. Eίναι αρκετά πυκνή, ώστε κάθε διαστημικό σκάφος που απομακρύνεται από τροχιά να απαιτεί θερμική ασπίδα, για να αποτραπεί η καύση του.

Ό,τι απομένει από την ταχύτητα τροχιάς πρέπει να ληφθεί υπόψη, διαφορετικά τα σκάφη θα σπάσουν στην παγωμένη επιφάνεια του Άρη.

Κάθε κιλό προσεδάφισης – οι μπαταρίες, οι ηλιακοί συλλέκτες, τα επιστημονικά πειράματα – χρειάζεται αρκετά κιλά καυσίμου στον ουράνιο γερανό.

Και κάθε κιλό καυσίμου στον ουράνιο γερανό απαιτεί πολλά κιλά καυσίμου στον πύραυλο που τον οδηγεί στην τροχιά του Άρη.

Θα στέλναμε μεγαλύτερα, καλύτερα στην προσγείωση αεροσκάφη στον Άρη, αν μπορούσαμε. Εν τούτοις, ο πύραυλος βρίσκεται στα όρια των δυνατοτήτων μας, όπως προσγειώνει στο έδαφος ένα ρόβερ μεγέθους αυτοκινήτου πόλης.

Αυτό έχει τεράστιες συνέπειες για τη διεξαγωγή μιας επιτυχημένης αποστολής με πλήρωμα στον Άρη.

Αν συνδυάσουμε όλα αυτά, με όσα θα χρειαστεί να έχουν οι αστροναύτες (για τη μόνιμη παρουσία στον πλανήτη) γίνεται κατανοητό ότι το διαστημόπλοιο που θα μπορεί να ανταποκριθεί δεν πρόκειται να αποτελέσει πραγματικότητα, πριν περάσουν δεκαετίες -αν όχι αιώνες.

Το θέμα του οξυγόνου

Το οξυγόνο είναι ζωτικής σημασίας για τους ανθρώπους. Ο αέρας στον τέταρτο πλανήτη από τον Ήλιο είναι πιο αραιός από αυτόν στη Γη που κατά το 21% είναι οξυγόνο -και έτσι επιβιώνουμε. Στον Άρη το οξυγόνο είναι το 0.13% του αέρα. Κυριαρχεί το διοξείδιο του άνθρακα που όπως ξέρεις, δεν θέλει το καλό μας.

Η NASA πειραματιζόταν με το MOXIE, ένα όργανο που θα κάλυπτε το CO2 σε οξυγόνο στον Άρη.

Μέχρι στιγμής, αυτό το όργανο στο ρόβερ Mars Perseverance έχει καταφέρει να δημιουργήσει με επιτυχία οξυγόνο από CO2. Έτσι, έχει ανοίξει ο δρόμος για περισσότερα πειράματα.

Το θέμα του νερού

Το βέβαιο είναι πως η αποστολή δεν θα περιλαμβάνει ποσότητες νερού, αφού έχει ο πλανήτης που είναι το 1/6 της Γης -σε μορφή πάγου, όχι σαν και αυτήν που έχουμε στη Γη, όπου είναι νερό.

Στον Άρη έχει υψηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα, με νερό που υπάρχει και στους βράχους. Η έλλειψη ωστόσο, επιφανειακών υδάτων θα είναι πρόκληση -ως προς την εγκατάσταση μας. Για αυτό και οι σχετικές έρευνες συνεχίζονται.

Το θέμα με το φαγητό

Με άλλη χρήση μπορούμε να έχουμε διοξείδιο του άνθρακα και να καλλιεργήσουμε φυτά. Η καλλιέργεια τροφίμων στον Άρη δεν θα μοιάζει με τις φάρμες που έχουμε στη Γη.

Οι καλλιέργειες θα πρέπει να καλλιεργούνται χωρίς έδαφος (βλ. εκτροφή δεξαμενών ή υδατοκαλλιέργεια -όπου τα τρόφιμα φυτεύονται σε νερό πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά και τροφοδοτούνται με τεχνητά φώτα).

Μερικοί επιστήμονες έχουν συζητήσει τη δημιουργία μιας πιο κατάλληλης ατμόσφαιρας για την καλλιέργεια τροφίμων στον Άρη.

Αυτό θα συνεπαγόταν την προσθήκη ορισμένων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα του πλανήτη, για να γίνει πιο παχύρρευστη. Ωστόσο, λόγω του τεράστιου αυτού έργου, είναι πιο ρεαλιστικό να πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι που ζουν στον Άρη θα βασίζονται στην υδατοκαλλιέργεια.

Τα δομικά υλικά

Ο συγκεκριμένος πλανήτης διαθέτει και ύλη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δομικό υλικό (για να φτιάξουμε πχ, τούβλα), καθώς δύσκολα μπορούν να μεταφερθούν.

Πάμε τώρα, και στις θερμοκρασίες. Κατά τη διάρκεια της ημέρας στο πικ του καλοκαιριού το θερμόμετρο μπορεί να δείξει 21ºC. Την ίδια ημέρα, πριν την αυγή πέφτει στους -90ºC ή και πιο κάτω -έτσι μπορεί να παγώσει το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.

Η επιπλέον μόνωση που παρέχεται από πολλά πόδια αρειανού εδάφους θα είναι ένα ευπρόσδεκτο μπόνους.

Τα σπίτια στον Άρη θα πρέπει να αντέχουν τα επίπεδα ακτινοβολίας, τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, την έλλειψη οξυγόνου και άλλες συνθήκες που επικρατούν στον πλανήτη.

Μερικές πιθανότητες είναι ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να ζουν σε ιγκλού πάγου ή κάτω από την επιφάνεια του εδάφους.

Σε ό,τι αφορά την ακτινοβολία, ο Ήλιος εκτοξεύει φορτισμένα σωματίδια όλη την ώρα, καθώς και φως υψηλής ενέργειας, με τη μορφή ακτίνων γάμμα και ακτίνων Χ.

Στη Γη, και σε μικρότερο βαθμό, στη Σελήνη, προστατευόμαστε από το μεγάλο μαγνητικό πεδίο της Γης που εκτείνεται στο διάστημα και εκτρέπει τον ηλιακό άνεμο γύρω μας.

Ο Άρης δεν έχει τέτοιο μαγνητικό πεδίο, και ενώ οι συνθήκες στην επιφάνεια δεν είναι πολύ απειλητικές για τη ζωή, κάθε μέρα που θα περνούν οι αστροναύτες στην επιφάνεια του Άρη, θα συσσωρεύουν ‘βλάβες’ από την ακτινοβολία, 10 με 20 φορές πιο γρήγορα από ό,τι στη Γη.

Αυτό ισχύει, χωρίς να υπολογίσουμε την περιστασιακή ηλιακή έκλαμψη που συμπιέζει έκθεση αξίας μιας δεκαετίας σε ένα μεμονωμένο γεγονός.

Αν φτιαχτεί η βάση των αστροναυτών κάτω από το έδαφος, λύνεται εν πολλοίς αυτό το πρόβλημα.

Το ίδιο ισχύει και αν κατασκευαστεί μέσα σε μια σπηλιά. Οι ηφαιστειακές περιοχές του Άρη είναι τα μέρη των αγωγών λάβας που σχηματίζουν τεράστια τούνελ. Υπάρχει πρόσβαση από τις μερικές καταρρεύσεις που έχουν γίνει σε διάφορα σημεία.

Η κόκκινη σκόνη

Έπειτα, έχουμε την (κόκκινη) σκόνη. Έχει σχηματιστεί από εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια συνεχούς λείανσης ηφαιστειακής τέφρας, που γίνεται τόσο λεπτή ώστε ακόμη και οι ασθενείς αρειανοί άνεμοι να μπορούν να τη μεταφέρουν και να την κρατούν ψηλά για εβδομάδες.

Η σκόνη έχει γίνει ένα νανοσωματίδιο -κατά μέσο όρο 3μm- και αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για τους ανθρώπους και τα μηχανήματα που θα πάμε στον Άρη.

Είναι εντελώς αδύνατο να αποκλειστεί από τους χώρους διαβίωσης και άρα θα γίνει μέρος του αέρα που αναπνέουν οι αστροναύτες -και του φαγητού που τρώνε.

Εκτός από τα υπερχλωρικά που αναφέρθηκαν προηγουμένως, υπάρχουν και άλλες ενώσεις που προκαλούν καρκίνο και βλάβες στους πνεύμονες και τα μάτια.

Όπως διαπιστώνεις, υπάρχει μια γενική εικόνα για όσα αφορούν τη μετοίκηση μας στον Άρη. Που δεν αναμένεται να γίνει κάπου εδώ κοντά. Οπότε κάντε τα δέοντα, για να συνεχίσεις να ζεις στη Γη, προστατεύοντας τον εαυτό σου.