ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΑΙ ΡΕΥΜΑ: ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ ΝΑ ΠΑΡΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥΣ

Αφού εξάντλησε όλες τις δικαιολογίες για τη μείωση της ροής του φυσικού αερίου που περνούσε από τον Nord Stream 1, ο Bλαντίμιρ Πούτιν αποφάσισε να πει αλήθειες.

Έτσι ακούσαμε τον εκπρόσωπο του, Ντμίτρι Πεσκόφ να λέει στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Interfax πως έως ότου εξαφανιστούν οι κυρώσεις κατά της Μόσχας, μετά τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ευρώπη δεν θα λάβει στάλα φυσικού αερίου.

Νωρίτερα την ίδια ημέρα (Δευτέρα 5/9) το Magazine ενημέρωσε για τους λόγους που έχουν αρχίσει την ανοδική πορεία και οι τιμές των καυσόξυλων, όπως προτείνονταν τρόποι να μειώσουμε τη χρήση ενέργειας.

Bρήκαμε έναν ακόμα: το τέλος των διαρροών.

Ο καλύτερος τρόπος για να γλιτώσουμε περιττά έξοδα είναι να κλείσουμε τα κενά, κατά μήκους της βάσης όπου ο τοίχος ‘πέφτει’ στο πάτωμα, στα παράθυρα, στις πόρτες, τους σωλήνες, τους αποσβεστήρες τζακιού και τις ηλεκτρικές πρίζες.

Η διακοπή αυτών των διαρροών μπορεί να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας έως και 6%, κατά μέσο όρο -σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών. Τονίζουν ότι “η απώλεια δροσερού αέρα το καλοκαίρι και ζεστού αέρα το χειμώνα σημαίνει ότι τα συστήματα θέρμανσης και ψύξης λειτουργούν περισσότερο και είναι από τα πιο ενεργοβόρα συστήματα σε ένα σπίτι”.

Ειρήσθω εν παρόδω, με αντικατάσταση κουφωμάτων (όταν έχουν ‘κλείσει’ 20ετία) γλιτώνουμε 25 με 30% του κόστους θέρμανσης και ψύξης, σύμφωνα με το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ. Κέρδος υπάρχει και αν αποκτήσουμε -καλύτερη- μόνωση, αλλά δεν πλησιάζει σε αυτό των κουφωμάτων.

Οι αντλίες θερμότητας επίσης, δείχνουν να λειτουργούν ως αποτελεσματική λύση. Το κόστος τους δεν είναι αμελητέο, εν τούτοις έτσι όπως έχουν γίνει τα πράγματα, απόσβεση θα γίνει και μάλιστα πιο σύντομα από ό,τι έως πέρυσι.

Μια άλλη διέξοδος στο πρόβλημα μας, μπορεί να είναι η “ενεργειακή νηφαλιότητα”. Ή αλλιώς ‘κάντο μόνο σου’.

Τι είναι το “energy sobriety”

Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change –IPCC) είναι όργανο των Ηνωμένων Εθνών, υπεύθυνο για την προώθηση της γνώσης για την κλιματική αλλαγή. Ιδρύθηκε το 1988 από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (World Meteorological Organization –WMO) και το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Environment Programme –UNEP). Μετά, εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών.

Διοικείται από τα κράτη μέλη που εκλέγουν ένα γραφείο επιστημόνων, οι οποίοι υπηρετούν για έναν κύκλο αξιολόγησης (έξι με 7 χρόνια). Το προεδρείο επιλέγει εμπειρογνώμονες που ορίζονται από κυβερνήσεις και οργανώσεις παρατηρητών για την προετοιμασία εκθέσεων της IPCC.

Στην τελευταία της έκθεση το IPCC τόνισε τον ρόλο των ανθρώπων, στον περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής μέσω ενός μοχλού: της νηφαλιότητας. Όρος που χρησιμοποιείται κυρίως στη Γαλλία (όπου οι επιχειρήσεις έχουν κληθεί να εκπονήσουν πλάνο με το οποίο να κόψουν 10% την κατανάλωση ενέργειας) και όχι στις αγγλόφωνες χώρες. Εκεί όσα περιλαμβάνονται στην energy sobriety λέγονται “οικολογικές χειρονομίες”.

Τι ακριβώς όμως, καλύπτει ο όρος; Και πώς μπορεί να γίνει μια κάποια λύση στο πρόβλημα μας;

Το σκεπτικό ανήκει στους Γάλλους που το είχαν προτείνει από το 2019 ως φανταστική ιδέα για να μειωθούν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Τότε όμως, η Ευρώπη δεν είχε πειστεί. Προωθήθηκε ως μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, μέσω της αλλαγής του τρόπου ζωής, των χρήσεων και των συμπεριφορών μας.

Ποιων συμπεριφορών μας;

• Ένας βαθμός Κελσίου μείον στον θερμοστάτη.
• Το σβήσιμο των φωτών, όπου και όταν δεν τα χρειαζόμαστε.
• Η μη χρήση ηλεκτρικών συσκευών για μια ώρα την ημέρα.
• Η περιορισμένη χρήση των στεγνωτηρίων και
• Η αφαίρεση καλωδίων των συσκευών που τελούν πάντα υπό κατάσταση αναμονής, από την πρίζα (υπάρχει ξεκάθαρος λόγος που λέγονται ‘συσκευές βαμπίρ‘).

Όλα τα παραπάνω μπορούν να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας κατά τουλάχιστον 23%.

Οι καθ’ ύλην αρμόδιοι λένε πως η ενεργειακή νηφαλιότητα διαφέρει από την ενεργειακή απόδοση (είναι ό,τι μπορεί να προσφέρει η τεχνολογία, για να καλύψει τις ίδιες ανάγκες), επειδή βασίζεται σε κοινωνικο-πολιτιστικούς και όχι τεχνολογικούς μοχλούς -ως προς τη βελτιστοποίηση της κατανάλωσης.

Ο εμπειρογνώμονας διαχείρισης ενέργειας και εκπρόσωπος της ένωσης negaWatt, Olivier Sidler εξήγησε πως η ενεργειακή απόδοση και η ενεργειακή νηφαλιότητα αλληλοσυμπληρώνονται.

Για παράδειγμα, η μείωση της θέρμανσης κατά μερικούς βαθμούς το χειμώνα είναι μέρος μιας προσέγγισης ενεργειακής νηφαλιότητας. Αντίθετα, η μόνωση ενός κτιρίου για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας αποτελεί μέρος μιας προσέγγισης ενεργειακής απόδοσης. Και στις δύο περιπτώσεις, ο στόχος είναι ο ίδιος: η διατήρηση των πόρων της γης, με την κατανάλωση λιγότερης ενέργειας, πιο αποτελεσματικά.

Η energy sobriety είναι πολυδιάστατο θέμα που περιλαμβάνει τους εξής τομείς:

1. Τη “νηφαλιότητα” χρήσης -συνιστάται στη μείωση της διάρκειας, της χρήσης ή της συχνότητας χρήσης του εξοπλισμού που καταναλώνει ενέργεια.
2. Την αντικατάσταση -αλλαγή συσκευής με λύση που καταναλώνει λιγότερη ενέργεια ή αερισμός δωματίου αντί για χρήση κλιματιστικού.
3. Προσοχή στις διαστάσεις -προσαρμογή της χρήσης και του μεγέθους των συσκευών σύμφωνα με τις ανάγκες μας, για παράδειγμα με θέρμανση ενός δωματίου μόνο όταν χρησιμοποιείται.
4. Συνεργατικότητα -βασίζεται στην κοινή χρήση εξοπλισμού για εξοικονόμηση ενέργειας, όπως το να παίρνουμε με το αυτοκίνητο μας συναδέλφους

Η Γαλλίδα καθηγήτρια κοινωνιολογίας, Marie-Christine Zélem δήλωσε ότι “όλα αυτά καθιστούν δυνατή την εξοικονόμηση ενέργειας, χωρίς να μειώνουν την άνεση της σύγχρονης ζωής μας”.

Εκτός από την ατομική συμπεριφορά, η ενεργειακή νηφαλιότητα μπορεί να εφαρμοστεί σε θεσμική κλίμακα μέσω κανονισμών, όπως συνέβη με την απαγόρευση των θερμαινόμενων εξωτερικών ταράτσων στη Γαλλία.

Είναι σαφές ότι η νηφαλιότητα συνδέεται στενά με αλλαγές στην ατομική και συλλογική συμπεριφορά που στοχεύουν στην ιεράρχηση των βασικών ενεργειακών αναγκών για τη μείωση της ζήτησης.

Οι εμπνευστές της “ενεργειακής νηφαλιότητας” δηλώνουν αισιόδοξοι πως με αυτόν τον τρόπο θα εξοικονομηθεί ενέργεια από 20 έως 30%, ετησίως.

Για να συμβεί αυτό, είναι απαραίτητο όσα γίνουν να βασιστούν σε ευρύτερη δομική και πολιτιστική αλλαγή.

Μέχρι πρότινος το κύριο άγχος όσων υποστηρίζουν την energy sobriety ήταν η αντίδραση του κοινού -το πώς θα μπορούσαν να πείσουν τους πολίτες που έχουν συνηθίσει να ζουν χωρίς να αγχώνονται ιδιαίτερα για την κατανάλωση, να αλλάξουν συμπεριφορά τους.

Τη λύση έδωσαν όσα συμβαίνουν από το Φλεβάρη με τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και τα συνεχόμενα άλματα στην τιμή του φυσικού αερίου, του πετρελαίου και του ρεύματος.