ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΤΟ “KΝ” ΣΤΙΣ ΜΑΣΚΕΣ KΝ95;

Σε όλον τον πλανήτη οι κυβερνήσεις ανακαλούν η μία μετά την άλλη, το “πετάξτε τις μάσκες”, μετά την επέλαση της μετάλλαξης ‘όμικρον‘. Η Ελλάδα προστέθηκε την Παρασκευή 24/12 στη λίστα, με τους πολίτες αυτής της χώρας να είναι υποχρεωμένοι να φορούν διπλές μάσκες στα σούπερ μάρκετ και τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή υψηλής προστασίας ΚΝ95.

Eπειδή δεν μας το εξήγησε κάποιος (κυβερνητικός), θα ήθελα να μεταφέρω τις πληροφορίες της American Medical Association, σύμφωνα με τις οποίες η διπλή ιατρική μάσκα σταματάει το 95% των σωματιδίων, ποσοστό που ‘μπλοκάρει’ και η KN95. Η ιατρική μάσκα σε συνδυασμό με την υφασμάτινη ‘φρενάρει’ το 85.4% των σωματιδίων, εφόσον αυτός που έχουμε απέναντι μας δεν φοράει τίποτα.

Τώρα, να σε ενημερώσω ότι αν βάλεις Ν95 ή FFP2, δεν θα παρεξηγηθεί κανείς -πέραν του Covid-19. Εννοώ θα είσαι νόμιμος/νόμιμη και προστατευμένος/προστατευμένη. Να δούμε τι υπάρχει εκεί έξω και τι μας βοηθά να μείνουν υγιείς.

Η σύγχυση με τα ονόματα και ποιες είναι οι διαφορές τους

Αυτό που παράγει η Κίνα και λέγεται ΚΝ95, στην Κορέα λέγεται KMOEL, στην Αυστραλία Ρ2, στην Ιαπωνία SS FFR, στις ΗΠΑ NIOSH N95 και στην Ευρώπη FFP2. Δεν θα έλεγες ότι πρόκειται για copy paste μάσκες (σε ό,τι αφορά τα όσα προσφέρουν), αλλά (παρα)είναι σχετικές.

Το Ν95 είναι οι προδιαγραφές των ΗΠΑ και το ΚΝ95 αυτές της Κίνας.

Και οι δύο σταματούν το 95% των μικροσκοπικών σωματιδίων 0.3 micron (σωματίδια σκόνης, ομίχλης, αναθυμιάσεων). Τι γίνεται με τα ακόμα πιο μικρά; Όσο τρελό και αν σου φανεί, κατά τους επιστήμονες που έχουν κάνει τις σχετικές έρευνες, τα μικρότερα σωματίδια ‘συλλαμβάνονται’ πιο εύκολα.

Οι δυο προαναφερθέντες τύποι μασκών έχουν την ίδια αξιολόγηση στις περισσότερες κατηγορίες, με τις διαφορές του να έχουν να κάνουν με τα εξής ζητήματα:

Για να πάρει η εταιρία που παράγει τις ΚΝ95 μάσκες πιστοποίηση, πρέπει να κάνει ένα ειδικό τεστ σε ανθρώπους, που λέγεται fit test. Αυτό το έχει φτιάξει και το έχει επιβάλει η κινεζική κυβέρνηση. Μετράει πόσο καλά ‘κάθεται’ η μάσκα στο πρόσωπο και πόσο καλά μπορείς να αναπνεύσεις -και να φιλτράρει- ενώ τη φοράς. Το τεστ αυτό περιλαμβάνει έλεγχο του αέρα μέσα στη μάσκα και έξω από αυτήν.

Αυτό είναι τεστ που δεν υποχρεούται να κάνει ο κατασκευαστής των Ν95 (ΗΠΑ), χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα fit tests δεν είναι σημαντικά ή ότι τα νοσοκομεία ή οι οργανισμοί δεν τα απαιτούν. Αυτό που κάνουν στη συγκεκριμένη χώρα, είναι να απαιτούν οι οργανισμοί -και τα νοσοκομεία- να γίνονται (τα φορούν οι εργαζόμενοι τους). Εν τούτοις, δεν πρόκειται για προϋπόθεση της στάνταρ διαδικασίας που δίνει τις πιστοποιήσεις. Προφανώς υπάρχει regulator (OSHA) που έχει θέσει συγκεκριμένα ‘θέλω’ για να δώσει άδειες. Στην Ευρώπη υπάρχουν ινστιτούτα που δίνουν τα CE -βάσει ελέγχων.

Η δεύτερη διαφορά μεταξύ των Ν95 και ΚΝ95 είναι το πόσο καλά αναπνέουμε, με τη μάσκα στο πρόσωπο. Γίνεται μέτρηση της πίεσης (οξυγόνου). Η Ν95 έχει ελαφρώς πιο αυστηρές απαραίτητες προϋποθέσεις. Αυτό σημαίνει ότι είναι ελαφρώς πιο εύκολο να αναπνέουμε, όταν φοράμε το συγκεκριμένο τύπο.

Τι σημαίνουν όμως, τα ΚΝ και το Ν

Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία των ΗΠΑ (National Institute for Occupational Safety and Health -NIOSH), υπάρχουν διάφοροι τύποι αναπνευστήρων σωματιδίων μιας χρήσης. Το Ν95 είναι μια κατηγορία.

Το CDC (Centers for Disease Control and Prevention) έχει εξηγήσει ότι “οι αναπνευστήρες σωματιδίων είναι επίσης γνωστοί και ως αναπνευστήρες καθαρισμού του αέρα, επειδή προστατεύουν, φιλτράροντας τα σωματίδια του αέρα όπως αναπνέουμε. Προστατεύουν μόνο από αυτά -και όχι από αέρια ή ατμούς. Δεδομένου ότι οι αερομεταφερόμενοι βιολογικοί παράγοντες, όπως τα βακτήρια ή οι ιοί είναι σωματίδια, μπορούν να φιλτραριστούν από αναπνευστήρες σωματιδίων”.

Υπάρχουν δυο διαφορετικοί παράγοντες, για την ταξινόμηση ενός αναπνευστήρα σωματιδίων μιας χρήσης:

α) πώς φιλτράρει τον αέρα η μάσκα και

β) πόσο ανθεκτική είναι στο λάδι.

Οι αξιολογήσεις υποδεικνύουν πόσο καλά προστατεύει η κάθε μάσκα από τα σωματίδια που δεν έχουν λάδι στη βάση τους (δεν ξέρω αν έχεις πρόχειρη την πληροφορία πως η μάσκα δεν φτιάχτηκε για τον Covid-19, αλλά για βιομηχανική χρήση).

Βαθμολογούνται με Ν, R ή P.

To Ν δεν είναι ανθεκτικό στο έλαιο

το R είναι κάπως ανθεκτικό (έως 8 ώρες) και

Το P είναι πολύ ανθεκτικό (αδιάβροχο)

Οι αναπνευστήρες που φιλτράρουν το 95% των αιωρουμένων σωματιδίων, έχουν βαθμολογία 95. Eξ ου και το Ν95. Στην Κίνα ισχύει η βαθμολογία στο φιλτράρισμα (95%), αλλά δίνουν μεγαλύτερη σημασία στο fitting που διασφαλίζει το καλύτερο φιλτράρισμα. Έτσι προστίθεται το Κ, το οποίο στο τέλος της ημέρας βοηθά και στο διαχωρισμό από τον αμερικανικό ανταγωνιστή -σε ό,τι αφορά τους καταναλωτές.

Γιατί η μια μάσκα αναφέρει στη συσκευασία ιατρικό προϊόν και η άλλη ‘non medical’

Από τη φύση τους οι συγκεκριμένες μάσκες (που είναι εν πολλοίς ίδιες) δεν χρησιμοποιούνταν σε ιατρικούς χώρους. Ουδείς γιατρός ή νοσηλευτής είχε βάλει μάσκα Ν95 ή ΚΝ95 πριν την πανδημία. Κάποιοι την είχαν χρησιμοποιήσει στην προηγούμενη -SARS. Πριν αλλάξει ο κόσμος με την επέλαση του SARS-CoV-2 οι συγκεκριμένοι τύποι μασκών είχαν βιομηχανική χρήση.

Ως τέτοιο δεν πήρε άδεια από το FDA (United States Food and Drug Administration), γιατί δεν τη χρειαζόταν. Κατά συνέπεια δεν μπορεί να διανεμηθεί ή πουληθεί ως ιατρικό προϊόν. Αργότερα εγκρίθηκαν για χρήση σε ιατρικά περιβάλλοντα (εφόσον πληρούν συγκεκριμένα πρότυπα με πρώτο το φιλτράρισμα του 95% των σωματιδίων) και οι εταιρίες τους ‘έβγαλαν’ και εκδοχές για medical use. Αυτή των ΗΠΑ πήρε την έγκριση του FDA και άρα μπορεί να αναφέρει στη συσκευασία το ‘ιατρική χρήση’.

Επειδή όμως, κάποιες από τις μάσκες που εισήγαγαν οι ΗΠΑ από την Κίνα δεν ήταν ό,τι έλεγαν, ‘βγήκε’ κακό όνομα και οι Κινέζοι πήραν τα πλέον αυστηρά μέτρα για να αποκαταστήσουν το όνομα τους. Έκτοτε για να φύγει από τη χώρα μάσκα, πρέπει να έχει την έγκριση ιατρικής αδείας από το National Medical Products Administration (NMPA). Παρ’ όλα αυτά, επειδή η αρχική χρήση δεν ήταν ιατρική, δεν μπορεί να αναφέρεται το medical use.

Παρεμπιπτόντως, ο δημιουργός των Ν95 είναι από το Ταϊβάν

Για την ιστορία, αυτός που έφτιαξε το συγκεκριμένο τύπο μάσκας, είναι από το Ταϊβάν. Και όταν είχε την έμπνευση για τη δημιουργία μάσκας που ‘κρατάει’ τα σωματίδια, ήθελε να δημιουργήσει κάτι με μικροΐνες για φίλτρα αέρα “σαν τα οικιακά φίλτρα”, για να προστατεύσει τους εργάτες των οικοδομών.

Σε συνέντευξη που έδωσε ο Peter Tsai στη South China Morning Post εξήγησε πως “η εφεύρεση μου είναι συνηθισμένη, σε μια ασυνήθιστη εποχή”. Το “συνηθισμένη” θα το βάλω σε εισαγωγικά, αφού χρειάστηκε έρευνα που διήρκεσε για διάστημα μεγαλύτερο της δεκαετίας, μέχρι να καταλήξει στην ηλεκτροφορτιζόμενη μικροΐνα που κάνει τη δουλειά.

Ο 蔡秉燚 μεγάλωσε σε 12μελη οικογένεια, την εποχή που η χώρα του δεν είχε ζήσει την οικονομική άνθηση. Στο σπίτι του υπήρχαν διαθέσιμα μόνο τα άκρως απαραίτητα. Για να πάει στο σχολείο, έπρεπε να περπατάει χιλιόμετρα κάθε μέρα. Για να διευκολύνει τη ζωή του, έκανε την πρώτη του εφεύρεση: ήταν πατίνια που έφτιαξε με παλιούς τροχίσκους κύλισης πόρτας (ροδάκια), αφού δεν υπήρχαν χρήματα να αγοράσει κάτι. Όταν αποφοίτησε από το λύκειο, υπηρέτησε τη διετή στρατιωτική του θητεία και μετά σπούδασε στο Εθνικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ταϊπέι. Ήθελε να αποκτήσει δεξιότητες που θα τον βοηθούσαν να βγάζει χρήματα να ζει.

Μετά την αποφοίτηση, εργάστηκε στο Taiwan Textile Institute (ερευνητικό κέντρο κλωστοϋφαντουργίας) και έπειτα σε εταιρία που βαφών και φινιρίσματος -για 150 δολάρια το μήνα. Κατάλαβε πως του έλειπε η θεωρητική βάση και ότι το καλύτερο που είχε να κάνει ήταν να πάει στις ΗΠΑ, για μεταπτυχιακό “που θα με βοηθούσε να κατανοήσω καλύτερα και πιο ουσιαστικά τη δουλειά μου. Να μάθω να ερευνώ το “γιατί” αντί να ασχολούμαι με το πώς και το τι”. Χρειάστηκε να δουλέψει άλλα τέσσερα χρόνια, για να μαζέψει τα χρήματα που χρειαζόταν για το one way εισιτήριο στις ΗΠΑ. Το ταξίδι έγινε το 1981.

Ο 68χρονος, σήμερα, Tsai, ο οποίος επέστρεψε από τη συνταξιοδότηση του για να σώσει τον πλανήτη, σπούδασε στο Kansas State University. Το διδακτορικό του ήταν στην επιστήμη των υλικών και όσα έκανε σε διάφορους τομείς (μαθηματικά, φυσική, χημεία) ισοδυναμούν “με έξι διδακτορικά” (έχει εξασφαλίσει περισσότερες από 20 άδειες για εμπορική χρήση και δώδεκα πατέντες). Όταν έφυγε ο καθηγητής του για το University of Tennessee, Knoxville, τον ακολούθησε και τελικά, έγινε καθηγητής εκεί.

Έγινε και επικεφαλής ερευνητικού τμήματος που είχε ως αποστολή τη δημιουργία υλικού, ικανού να φιλτράρει τον αέρα -κρατώντας σωματίδια μέσω ηλεκτροστατικά φορτισμένων ινών. Το 1992 η ομάδα του δημιούργησε υλικό που αποτελείται από θετικά και αρνητικά φορτία -και ‘συλλαμβάνει’ το 95% σκόνης, βακτηρίων και ιών, με πόλωση πριν περάσουν από τη μάσκα μιας χρήσης.

Στο μυαλό του είχε τους εργάτες στις οικοδομές, που είναι υποχρεωμένοι να δουλεύουν καθημερινά σε περιβάλλοντα με σκόνη. Το U.S. Centers for Disease Control κατάλαβε το 1996 πως η συγκεκριμένη μάσκα μπλοκάρει και τους ιούς. Στη συνέχεια μπήκε στη μέση η 3Μ, ταίριαξε τη δημιουργία του Tsai με τη δικό της σχέδιο για ιατρικές μάσκες και voila.

Πώς μπορείς να ξαναχρησιμοποιήσεις τη Ν95

Όταν ξέσπασε η πανδημία, ο Tsai ήταν συνταξιούχος δυο χρόνια. Επέστρεψε στο εργαστήριο για να βρει τρόπο να μπορούμε να απολυμαίνουμε τις Ν95, ώστε να τις χρησιμοποιούμε περισσότερες από μια φορές, καθώς δεν υπήρχε μεγάλο απόθεμα. Διαπίστωσε ότι το βράσιμο, το αλκοόλ και το ψήσιμο μείωναν την αποτελεσματικότητα της Ν95, πριν ανακαλύψει ότι το ψήσιμο στο φούρνο, στους 71 βαθμούς Κελσίου είναι η λύση.

Επίσης κατάλαβε ότι αν μετά τη χρήση της μάσκας, την αφήσουμε -χωρίς να την ακουμπήσουμε- για επτά ημέρες, ο ιός ‘πεθαίνει’ φυσιολογικά στην επιφάνεια της.