ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΩΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΩΝ ΓΙΑ ΤΟ 2022

Μεταξύ αυτών που έχουν ‘χρεωθεί’ οι γυναίκες, ιστορικά είναι και οι δραστικές αλλαγές στα μαλλιά τους έπειτα από χωρισμούς. Σου έχω νέα: στο τριχωτό της κεφαλής ξεσπάμε όλοι (ανεξάρτητα από το φύλο της γέννησης μας ή αυτό που αποφασίσαμε στην πορεία πως θέλουμε να ‘ανήκουμε’), όταν βιώνουμε μια τραυματική συνθήκη ή “διανύουμε μια μεταβατική περίοδο, ιδιαίτερα επώδυνη, καθώς σε αυτήν την περίπτωση τείνουμε να παίρνουμε αποφάσεις που μας προσφέρουν άμεση ανακούφιση”, είχε εξηγήσει στο Daze η ψυχοθεραπεύτρια Rebecca Newman.

Το στιγμιότυπο από την ταινία που ακολουθεί (Empire Records) είναι το πέρασμα της ψυχής μας στην pop κουλτούρα. Η Deb ξυρίζει τα μαλλιά της, έπειτα από μια αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας, για να κάνει τον εαυτό της ‘ορατό’.

Συνήθως όταν κόβουμε τα μαλλιά σου, αισθανόμαστε πως μαζί με τις τρίχες ‘ξεφορτωνόμαστε’ και ό,τι αρνητικό ή δύσκολο μας βασανίζει. Όταν κάνουμε μια μεγάλη αλλαγή στο χρώμα ή το στιλ, κάνουμε και αλλαγή σελίδας -σημειολογικά, περνάμε σε μια διαφορετική εποχή.

Όταν επανεφευρίσκουμε τον εαυτό μας και έτσι έχουμε μια -ψευδή- αίσθηση ελέγχου. Νιώθουμε πως είμαστε εμείς αυτοί που ελέγχουμε τη ζωή μας, όταν ενδεχομένως όλα γύρω μας συντείνουν στο αντίθετο. “Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι το μόνο που μπορούμε να διαχειριστούμε πραγματικά είναι τα συναισθήματα και οι αντιδράσεις μας. Τα μαλλιά μας μπορούν να μας βοηθήσουν να νιώσουμε καλύτερα με τον εαυτό μας, αλλά δεν έχουν εγγενώς κάποια μαγική δύναμη” διευκρίνισε η Newman.

“Χρησιμοποιούμε τα μαλλιά μας για να μιλήσουμε”

Προφανώς και για να φροντίσουμε τη ψυχική μας υγεία χρειάζονται πολλά περισσότερα, εν τούτοις τα μαλλιά είναι μια εύκολη λύση. Μια πράξη που μπορεί -έστω και για λίγο- να κατευνάσει την αγωνία που έχουμε μέσα μας. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με το Psychology Today, τα μαλλιά μας είναι μέρος της ταυτότητας μας. Επειδή είναι ορατά, βοηθούν στον καθορισμό της περσόνας που δημιουργούμε για να μας εκφράζει. Επίσης, επηρεάζουν τον τρόπο που ορίζουμε τον εαυτό μας, ως προέκταση της ταυτότητας μας.

“Είναι κάτι τόσο προσωπικό, αλλά και εντελώς δημόσιο. ‘Μιλούν’ για εμάς, όταν εμείς δεν λέμε λέξη. Είναι εύπλαστα. Μπορούμε να τα αλλάξουμε εύκολα -ευκολότερα από άλλα μέρη του σώματος- και γίνονται η αντανάκλαση του ποιοι είμαστε” διευκρίνισε η καθηγήτρια στο τμήμα gender studies του Arizona State University, Rose Weitz στο Today.

Ο συγγραφέας και φιλόσοφος Alain de Bottom έχει προσθέσει ότι “χρησιμοποιούμε τα μαλλιά μας για να μιλήσουμε. Προσπαθούμε, μέσω της σύνταξης των έγχρωμων πρωτεϊνικών ινών, να εκφράσουμε βασικές πτυχές της ψυχής μας και να επικοινωνήσουμε μερικές από τις βαθύτερες αλήθειες για το ποιοι είμαστε”.

Μάλλον δεν χρειάζεται να επεκταθώ περαιτέρω, για να καταλάβεις πόσο ταίριαζε στην περίσταση αυτό που έκανε η Pantene με την τελευταία της διαφήμιση.

Η εταιρία Procter & Gamble στην οποία ανήκει το Pantene, διευκρίνισε ότι αυτό που είδαμε, ήταν προϊόν έρευνας που διενήργησε σε συνεργασία με το Yale University (με τη συμμετοχή 4.400 γυναικών από 11 χώρες), με αντικείμενο το ρόλο που παίζουν τα μαλλιά μας στην αυτοεκτίμηση μας. Διαπιστώθηκαν όσα διάβασες ήδη.

Η P&G πρόσθεσε και ότι για 20 χρόνια συνεργάζεται με την Dr. Marianne LaFrance, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Yale University, ώστε να ανακαλύψει “φαινομενικά μικρά πράγματα, όπως το πώς νιώθουν οι άνθρωποι για τα μαλλιά τους και αν μπορούν αυτά να επηρεάσουν την ευτυχία και την επιτυχία τους”. Από τον Απρίλιο του 2019 η Pantene ενέταξε στην καμπάνια “Power to transform” ένα νέο εργαλείο αναζήτησης, που λέγεται S.H.E (Search Human Equalizer). Δείχνει πώς θα μπορούσε να μοιάζει ένας πιο ισότιμος κόσμος, χωρίς προκατάληψη.

Η νέα καμπάνια “Hair Has No Gender” επικεντρώνεται ακριβώς σε αυτό: στο ότι δεν υπάρχουν ‘γυναικεία’ ή ‘αγορέ’ -όπως τα λέει η γενιά μου- κουρέματα, με πέντε εκπροσώπους της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+ να επιβεβαιώνουν τις πληροφορίες. Το λανσάρισμα της καμπάνιας συμπίπτει με την επαναλειτουργία της Γραμμής Ψυχολογικής Στήριξης «11528 – ΔΙΠΛΑ ΣΟΥ» -της οποίας είναι υπερήφανοι χορηγοί οι Pantene και η P&G.

Πριν προχωρήσει στο λεξικό σεξουαλικού προσανατολισμού για το 2022, είναι χρήσιμο να προειδοποιήσω όσους δεν έχουν την παραμικρή διάθεση να αντιληφθούν πως τα στερεότυπα υπάρχουν μόνο για να μας ταλαιπωρούν άνευ λόγου και αιτίας, όπως και να μας χωρίζουν -ενώ στο τέλος της ημέρας όλοι είμαστε το ίδιο, δηλαδή, άνθρωποι-, να μη συνεχίσουν να διαβάζουν. Οι υπόλοιποι ενδεχομένως να αναρωτηθήκατε τι είναι το cis gay κορίτσι που είπε πως είναι η Νικόλ -στη διαφήμιση.

Οι βασικές έννοιες γύρω από την σεξουαλικότητα

> Gender identity
Θα αρχίσουμε με την πιο σημαντική επισήμανση, δηλαδή το πώς αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και πώς τον προσδιορίζουμε. Η ταυτότητα φύλου ενός ατόμου μπορεί να είναι ίδια ή διαφορετική από το φύλο με το οποίο γεννήθηκε. Είναι η πιο ενδόμυχη αντίληψη που έχει κάποιος για τον εαυτό του ως αρσενικό ή θηλυκό ή μείγμα των δυο ή κανενός εκ των δυο.

> Sexual orientation
Είναι η εγγενής ή αμετάβλητη διαρκής συναισθηματική, ρομαντική ή σεξουαλική έλξη προς άλλους ανθρώπους. Δεν έχει σχέση η ταυτότητα του φύλου.

> Cisgender
Ο όρος που εν συντομία αναφέρεται ως cis υπάρχει σε λεξικά από το 2015, οπότε μάλλον ήλθε η ώρα να προσαρμοστούμε και οι Έλληνες στις εξελίξεις. Πρόκειται για τα άτομα που νιώθουν οικεία με το φύλο, με το οποίο γεννήθηκαν.

Δηλαδή, ο cis άνδρας αυτοπροσδιορίζεται ως άνδρας και η cis γυναίκα ως γυναίκα. Προέρχεται από το λατινικό cis που σημαίνει “από τη μεριά μας” και είναι αντίθετο του trans που σημαίνει “από την απέναντι πλευρά”. Και οι δυο όροι συναντιούνται στη χημεία, στο φαινόμενο της ισομέρειας, κατά το οποίο δύο ή περισσότερες χημικές ενώσεις, που αποτελούνται από τα ίδια χημικά στοιχεία και έχουν τον ίδιο μοριακό τύπο, παρουσιάζουν διαφορές στις φυσικές ή χημικές ιδιότητές τους.

Cisgender και Straight δεν σημαίνουν το ίδιο πράγμα

Το γεγονός ότι ένας cisgender αυτοπροσδιορίζεται με το φύλο της γέννησης του, δεν σημαίνει ότι το αυτό ισχύει για τον σεξουαλικό προσανατολισμό του. Ως εκ τούτου, το να είσαι cisgender δεν σημαίνει απαραίτητα και ότι είσαι straight (ετεροφυλοφιλικός -ελκύεσαι μόνο από άτομα του αντίθετου βιολογικού φύλο). Μπορεί να είσαι και cis gay, όπως η Νικόλ της διαφήμισης.

Όταν δεν είσαι cisgender, δεν σημαίνει πως είσαι transgender. Υπάρχουν άνθρωποι που αισθάνονται ότι δεν εκφράζονται ούτε μια από τη μια, αλλά ούτε από την άλλη συνθήκη. Μπορεί να είναι non binary ή gender non-conforming ή ό,τι άλλο γουστάρει η ψυχή τους. Αλλά ας δούμε τους προσδιορισμούς αυτών των όρων, με τη βοήθεια του HRC (Human Rights Campaign).

Το γλωσσάρι του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταυτότητας φύλου

> Gay
Το άτομο που ελκύεται συναισθηματικά, ρομαντικά ή/και σεξουαλικά από μέλη του ίδιου φύλου. Άνδρες, γυναίκες και non binary μπορούν να χρησιμοποιούν τον όρο, για να περιγράψουν τον εαυτό τους.

> Lesbian
Η γυναίκα που ελκύεται συναισθηματικά, ρομαντικά ή σεξουαλικά από άλλες γυναίκες. Ο όρος χρησιμοποιείται και από non binary άτομα.

> Non Binary
Το μη δυαδικό (βλ. άνδρας και γυναίκα) περιγράφει το άτομο, το οποίοι δεν προσδιορίζεται αποκλειστικά ως άνδρας ή γυναίκα. Μπορεί να προσδιοριστεί και ως άνδρας και ως γυναίκα, ή οτιδήποτε στο ενδιάμεσο, ή ακόμα και έξω από τα αυτές τις κατηγορίες. Το non-binary μπορεί και να χρησιμοποιηθεί ως όρος-ομπρέλα για τις ταυτότητες agender, bigender, genderqueer ή gender-fluid.

> Interex
παλαιότερα τα intersex άτομα αναφέρονταν ως ερμαφρόδιτα. Από τη γέννηση τους έχουν χαρακτηριστικά και των δυο φύλων στα γεννητικά όργανα, τα χρωμοσώματα, την παραγωγή ορμονών, την ορμονική απόκριση και/ή δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του φύλου.

> Gender binary
Είναι το σύστημα στο οποίο το φύλο είναι κατασκευασμένο σε δυο αυστηρές κατηγορίες (αρσενικό και θηλυκό). Η ταυτότητα φύλου εκτιμάται πως ευθυγραμμίζεται με το κατά τη γέννηση φύλο και οι ρόλοι του φύλου ταιριάζουν με τις παραδοσιακές προσδοκίες.

> Gender non-conforming
Πρόκειται για ευρύ όρο που αφορά άτομα, τα οποία δεν συμπεριφέρονται με τρόπο που να ‘συμφωνεί’/’συμμορφώνεται’ με τις παραδοσιακές προσδοκίες του φύλου τους. Ή των οποίων η έκφραση του φύλου δεν ταιριάζει απόλυτα σε μια κατηγορία.

> Αgender
Σύμφωνα με το Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης, το ‘άφυλο’ αναφέρεται σε άτομα που δεν ταυτίζονται με κάποιο συγκεκριμένο φύλο. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι δεν έχουν φύλο, έχουν έλλειψη φύλου ή έχουν μηδενικό φύλο. Το agender χρησιμοποιείται και για όσους αναγνωρίζονται ως ουδέτεροι ως προς το φύλο ή έχουν απροσδιόριστο φύλο.

> Βigender
Είναι το άτομο που βιώνει δυο ταυτότητες φύλου, είτε ταυτόχρονα, είτε με διαφορά μεταξύ της μιας και της άλλης. Οι δύο ταυτότητες μπορούν να είναι η αρσενική και η θηλυκή, εν τούτοις μπορούν να περιλαμβάνουν non-binary ταυτότητα.

> Bisexual
Το άτομο που έλκεται συναισθηματικά, ρομαντικά ή σεξουαλικά από περισσότερα από ένα φύλο (ή ταυτότητα φύλου), όχι απαραίτητα ταυτόχρονα, με τον ίδιο τρόπο και στον ίδιο βαθμό.

> Pansexual
Περιγράφει κάποιον που έχει τη δυνατότητα για συναισθηματική, ρομαντική ή σεξουαλική έλξη για άτομα οποιουδήποτε φύλου, όχι απαραίτητα ταυτόχρονα, με τον ίδιο τρόπο ή στον ίδιο βαθμό. Μερικές φορές χρησιμοποιείται εναλλακτικά με bisexual.

> Genderqueer
Είναι όρος-ομπρέλα με παρόμοια ερμηνεία με το non-binary. Περιλαμβάνει συνδυασμό φύλων, agender, μετακίνηση φύλων, τρίτο ή άλλο φύλο, όσους δεν τοποθετούνται κάπου και όσους έχουν ασαφείς γραμμές στον προσδιορισμό του φύλου.

Χρησιμοποιείται για να περιγράψει άτομα δυαδικά cisgender και transgender ανθρώπους, που αισθάνονται ότι έχουν μια queer (μη straight) εμπειρία με το φύλο τους. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για να περιγράψει οποιαδήποτε ταυτότητα φύλου, πλην του άνδρα και της γυναίκας.

Σημείωση: το queer παλαιότερα χρησιμοποιείτο ως προσβολή, εν τούτοις διεκδικήθηκε από πολλά μέρη του κινήματος ΛΟΑΤΚΙ+ και πλέον είναι όρος που χρησιμοποιείται για να εκφραστεί ταυτότητα και προσανατολισμός που είναι αντίθετος με το ‘ρεύμα’. Περιλαμβάνει άτομα που δεν ταυτίζονται ως αποκλειστικά straight ή/και ανθρώπους με ταυτότητες non binary ή gender expansive (επεκτατικές).

> Gender-fluid: Χρησιμοποιείται από το άτομο που δεν ταυτίζεται με ένα ‘καθορισμένο’ φύλο ή έχει απροσδιόριστη ταυτότητα φύλου.

> Gender dysphoria: Κλινικά σημαντική δυσφορία, η οποία προκαλείται όταν το φύλο γέννησης ενός ατόμου δεν είναι το ίδιο με αυτό με το οποίο ταυτίζεται.

Aν δεν έχεις αρκετό χώρο στο ‘τερματικό’ να τα θυμάσαι όλα αυτά, κράτα ότι κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να επιλέξει από το τι θα φορέσει και τι θα φάει έως το φύλο που εκφράζει τη ψυχή και την καρδιά του, ανά πάσα ώρα και στιγμή. Και εσένα δεν σου πέφτει λόγος -εφόσον δεν αφορά το σώμα και τη ψυχή σου. Αν αφορά το σώμα σου και τη ψυχή σου, τότε καλά θα κάνεις να έχεις λόγο -και να μην ασχολείσαι με όσα λένε οι άλλοι, γιατί στο τέλος της ημέρας ο καθένας μας θα παραδώσει τη δική του ψυχή.