ΑΛΛΑΖΕΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΝ ΤΟ ΛΙΠΟΣ ΜΑΣ ΑΠΕΙΛΕΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ

Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια ως παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη πολλών προβλημάτων υγείας που μπορεί να μας δημιουργήσει το περιττό βάρος. Για την ακρίβεια, η παχυσαρκίας, που να θυμίσω ότι είναι χρόνια ασθένειας με σημαντικές επιπτώσεις.

Η εξίσωση που δημιούργησε το 1832 ο Βέλγος αστρονόμος, μαθηματικός και κοινωνιολόγος Adolphe Quetelet δεν υπολογίζει το ποσοστό του σωματικού λίπους, αλλά του πού βρισκόμαστε μεταξύ του υγιούς και του μη υγιούς -για εμάς- βάρους.

Αν δεν ξέρεις τον δικό σου ΔΜΣ, κάνε μια αναζήτηση στο διαδίκτυο και θα βρεις δεκάδες calculators.

Όποιος άνθρωπος έχει ΔΜΣ μεγαλύτερο του 30kg/m2 ταξινομείται ως παχύσαρκος. Μεταξύ τους όμως, υπάρχουν επαγγελματίες αθλητές ή βαρυκόκαλοι. Αν δεν ξέρεις το δικό σου αριθμό, μπορείς να τον βρεις πολύ εύκολα μέσω ενός εκ των αμέτρητων υπολογιστών που υπάρχουν στο διαδίκτυο και απευθύνονται σε ενήλικες (για παιδιά και εφήβους ισχύουν άλλα).

Οι μισοί κάτοικοι του πλανήτη θα είναι παχύσαρκοι έως το 2034

Αν σκέφτεσαι πως δεν έχεις χρόνο να ασχοληθείς με τον ΔΜΣ, με υποχρεώνεις να σου θυμίσω πρόσφατη έκθεση της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας για την Παχυσαρκία που αναφέρει ότι στην παρούσα φάση η παχυσαρκία απασχολεί 1 στους 8 ενήλικες (1.000.000.000 ανθρώπους).

Συνδέεται με 5.000.000 θανάτους κάθε χρόνο, από διαταραχές όπως είναι ο διαβήτης και οι καρδιαγγειακές ασθένειες.

Επίσης, εάν δεν αλλάξει κάτι, έως το 2035 το 51% του παγκόσμιου πληθυσμού θα είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.

Δηλαδή, οι μισοί κάτοικοι του πλανήτη θα απειλούνται από τις κύριες αιτίες θανάτου.

Ο ΔΜΣ ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΟΛΟΣ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ -ΟΧΙ ΑΚΡΙΒΗΣ

Μελέτες έχουν δείξει ότι αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης χρόνια νόσου, όταν ο Δείκτης Μάζας Σώματος είναι χαμηλότερος του 18.5kg/m2 (λιποβαρής) ή υψηλότερος του 30kg/m2 και όταν ο ΔΜΣ είναι μεταξύ 30-35kg/m2 μειώνει το προσδόκιμο από 2 έως 4 χρόνια συγκριτικά με το φυσιολογικό νούμερο και αυτός που είναι άνω του 40kg/m2 μειώνει το προσδόκιμο κατά 10 χρόνια.

Αυτό που ενδεχομένως να αγνοούν κάποιοι είναι πως και ο χαμηλός ΔΜΣ (κάτω του 18.5kg/m2) συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο κλινικών προβλημάτων. Όταν κάποιος είναι λιποβαρής, κινδυνεύει με έλλειψη βιταμινών, αναιμία, οστεοπόρωση, κακή λειτουργία του ανοσοποιητικού κ.α.

Έχει φανεί όμως, ότι η συγκεκριμένη εξίσωση δεν εξυπηρετεί με ακρίβεια τον σκοπό της κι έτσι συχνά οδηγεί σε περιττές συνταγογραφήσεις και θεραπείες.

Γιατί χρησιμοποιείται ακόμα; «Επειδή είναι τόσο εύκολος στη χρήση και εξυπηρετεί ως η εκκίνηση της διαδικασίας που δείχνει μια συνθήκη» όπως σχολίασε ο Michael Blaha, γιατρός στο Johns Hopkins και μέλος της ομάδας που προτείνει τους τρόπους που θα μπορούν οι γιατροί να καταλάβουν σωστά αν το βάρος μας μάς «σκοτώνει».

Να πούμε εδώ πως ούτε οι γιατροί συμφωνούν μεταξύ τους ως προς το τι συνιστά παχυσαρκία, καθώς πρόκειται για ευρύ φάσμα. Για αυτό και διεθνής ομάδα ειδικών πρότεινε ανανεωτικές κινήσεις που θα βοηθήσουν στη σύμπλευση και θα οδηγήσουν σε καλύτερα αποτελέσματα.

Να σου δώσω ένα παράδειγμα.

Είμαι γυναίκα, 49 ετών και βάρους 62 κιλών.

Ο ΔΜΣ είναι 20.96 και όπως με ενημέρωσε το site που επισκέφτηκα, είναι φυσιολογικός (είμαι εντός του 18.50 και 24.99).

Άρα, αυτό σημαίνει πως είμαι υγιής.

Στην πραγματικότητα, αυτό δεν ισχύει απαραίτητα, αν έχω 10 σπλαχνικό λίπος. Πράγμα που δεν δείχνει το ΔΜΣ.

ΤΙ ΔΕΝ ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΥΠ ΟΨΙΝ Ο ΔΜΣ

Συνδυαστικά δυο αριθμοί (ηλικία, ύψος -τα οποία παρεμπιπτόντως είναι αυτοαναφορικά) και το φύλο μας αποκαλύπτουν πράγματα για την υγεία μας, αλλά όχι στο 100%.

Κατ’ αρχάς ο Δείκτης Μάζας Σώματος δεν λαμβάνει υπ’ όψιν η μυική μάζα. Αυτό σημαίνει πως ένας επαγγελματίας αθλητής, ο οποίος έχει μεγαλύτερη μυική μάζα, θα έχει και μεγαλύτερο ΔΜΣ και ως εκ τούτου θα φαίνεται πως είναι παχύσαρκος, χωρίς να είναι.

Ο ΔΜΣ δεν υπολογίζει και την οστική μάζα, με αυτούς που έχουν πιο βαριά οστά και σκελετό επίσης να ‘βγάζουν’ μεγαλύτερο δείκτη μάζας σώματος, χωρίς όμως, να είναι υπέρβαροι.

Πέραν του φύλου, θα ήταν χρήσιμο να συνεκτιμάται και η εθνικότητα, αφού υπάρχουν διαφορές μεταξύ μεταξύ τους σε ό,τι αφορά τη σύσταση του σώματος. Για παράδειγμα, εθνικότητα έχει μεγαλύτερη μη λιπώδη μάζα, άρα ο μεγαλύτερος ΔΜΣ δεν δείχνει την πραγματικότητα.

Έτσι, κάποιος μπορεί να έχει κανονικό βάρος, αλλά υψηλό ποσοστό σωματικού λίπους και να κινδυνεύει από κλινική παχυσαρκία. Ή μπορεί να έχει υψηλό ΔΜΣ και σχετικά χαμηλό ποσοστό σωματικού λίπους.

ΠΩΣ ΘΑ ΜΕΤΡΙΕΤΑΙ ΣΩΣΤΑ ΤΟ ΛΙΠΟΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΜΑΣ

Σε έκθεσή τους τα 58 μέλη της Commission on Clinical Obesity, κοινοπραξίας του World Obesity, του Auckland University, του George Washington University και του Lancet (γιατροί διαφόρων ειδικοτήτων από όλον τον κόσμο) σημείωσαν «η έλλειψη πληροφοριών σχετικά με τη λειτουργία των οργάνων και τους λειτουργικούς περιορισμούς κατά τη χρήση του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) και των ανθρωπομετρικών μέτρων καθιστά δύσκολο για τους κλινικούς γιατρούς να διακρίνουν μεταξύ της παχυσαρκίας που προκαλεί ασθένεια και υπερβολική παχυσαρκία που μπορεί να συνυπάρχει με τη διατήρηση της υγείας».

Για αυτό προτείνουν την επιβεβαίωση της περίσσειας μάζας λίπους και της κατανομής της, με μέτρηση του μεγέθους σώματος (περίμετρο μέσης, αναλογία μέσης με γοφούς και μέσης προς ύψος) επιπλέον του Δείκτη Μάζας Σώματος ή ανεξάρτητα από αυτόν ή απευθείας μέτρηση σωματικού λίπους, με σάρωση οστικής πυκνότητας, ανεξάρτητα από τον ΔΜΣ.

Συνιστάται και η χρήση των όρων «προκλινική» και «κλινική» παχυσαρκία, προκειμένου να υπάρχουν διαφοροποιημένες προσεγγίσεις για την αξιολόγηση και τη διαχείριση της ασθένειας.

Ποια είναι η διαφορά προκλινικής και κλινικής παχυσαρκίας

Σύμφωνα με την Επιτροπή Διαβήτη και Ενδοκρινολογίας του The Lancet «η κλινική παχυσαρκία ορίζεται ως μια χρόνια, συστηματική ασθένεια που χαρακτηρίζεται από αλλοιώσεις στη λειτουργία των ιστών, οργάνων, ολόκληρου του ατόμου ή συνδυασμό αυτών, λόγω υπερβολικής παχυσαρκίας.

Αυτή η μεμονωμένη ασθένεια μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή βλάβη των τελικών οργάνων, προκαλώντας επιπλοκές που αλλάζουν τη ζωή και δυνητικά απειλητικές για τη ζωή». Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η καρδιακή προσβολή, η νεφρική ανεπάρκεια και το εγκεφαλικό.

Ως προκλινική παχυσαρκία αναφέρεται «μια κατάσταση υπερβολικής παχυσαρκίας με διατηρημένη λειτουργία άλλων ιστών και οργάνων και ποικίλο, αλλά γενικά αυξημένο, κίνδυνο ανάπτυξης κλινικής παχυσαρκίας και αρκετών άλλων μη μεταδοτικών ασθενειών (π.χ. διαβήτης τύπου 2, καρδιαγγειακές παθήσεις, ορισμένοι τύποι καρκίνο και ψυχικές διαταραχές)».

Η απουσία δυσλειτουργίας οργάνων είναι το χαρακτηριστικό αυτής της κατηγορίας, με την κλινική παχυσαρκία να αφορά αλλοιώσεις στη λειτουργία ιστών, οργάνων ή του ανθρώπου.

Στην προκλινική παχυσαρκία μπορεί να είναι αρκετές προσεγγίσεις που δεν είναι όσο εντατικές και δαπανηρές είναι αυτές της κλινικής παχυσαρκίας.

Η διάκριση λοιπόν, μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στρατηγικών σε κλινικό επίπεδο και σε επίπεδο πολιτικών που θα είναι προς όφελος των κατοίκων αυτού του πλανήτη.