ΑΝΑΣΤΑΣΗ! ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΡΟΠΟΣ ΝΑ ΝΙΚΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΜΑΣ
Έρευνα έδειξε πως μπορούμε να αντισταθμίσουμε τη γενετική μας προδιάθεση, με αλλαγές στις συνήθειες μας κι έτσι να προσθέσουμε 5 χρόνια στο προσδόκιμο.
Ξέρεις πως η κληρονομικότητα αυξάνει σε μεγάλο βαθμό τις πιθανότητες εμφάνισης πολλών και διαφόρων παθήσεων. Αν κάνεις τον κόπο και κοιτάξεις τους παράγοντες κινδύνου για το όποιο πρόβλημα υγείας, λίγες είναι οι ‘σταθερές’.
Ο ένας είναι τα γονίδια.
Και αν μπορείς να αλλάξεις συνήθειες για να νικήσεις άλλους ‘εχθρούς’ -όπως το κάπνισμα, την ανθυγιεινή διατροφή ή το καθισιό-, μάλλον δεν μπορείς να αλλάξεις όσα σου έχουν κληρονομήσει οι γονείς και οι παππούδες σου.
Το θέμα είναι αν ξέρεις τι έχεις κληρονομήσει
Αυτό δεν είναι όσο απλό πιστεύουμε. Χρειάζονται γενετικές εξετάσεις, οι οποίες δείχνουν αν έχει περάσει «κακό» γονίδιο και ποιο είναι αυτό. Για την ακρίβεια, δείχνουν αν έχουμε κι εμείς τη μετάλλαξη του «κακού» γονιδίου προγόνου μας.
Από εκεί και πέρα, είναι χρήσιμο να ξέρουμε επίσης πως δεν είναι όλες οι μεταλλάξεις το ίδιο απειλητικές. Επίσης, ακόμα και αν υπάρχει γενετική προδιάθεση, δεν σημαίνει πως θα εμφανίσουμε στο 100% το ίδιο πρόβλημα.
Εν τοιαύτη περιπτώσει, όλοι οι γιατροί μας παίρνουν ιστορικό ως by default λειτουργία, καθώς ό,τι ισχύει στην ιατρική -και σε κάθε άλλη επιστήμη- έχει να κάνει τα ευρήματα ερευνών που αφορούν το μέσο όρο. Όχι την κατά περίσταση συνθήκη.
Η γενική οδηγία ωστόσο, θέλει όσους έχουν ιστορικό καρδιαγγειακών προβλημάτων ή/και καρκίνων, μπαίνουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου.
Φαίνεται πως η πραγματικότητα είναι κάπως διαφορετική. Και είναι και στο χέρι μας!
Η ΑΠΟΡΙΑ ΠΟΥ ΕΛΥΣΕ Η ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΕΡΕΥΝΑ
Πρόσφατη μελέτη μας επιτρέπει να ελπίζουμε πως ακόμα και αν υπάρχει γενετική προδιάθεση, μπορούμε να νικήσουμε το DNA μας. Πώς; Με το μόνο τρόπο που περνάει από το χέρι μας: τις αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Το αντικείμενο της έρευνας που δημοσιεύτηκε στο BMJ Evidence-Based Medicine ήταν να διαπιστωθεί αν υπάρχει αθροιστική επίδραση στο προσδόκιμο, ένας ανθυγιεινός τρόπος ζωής. Προηγούμενες μελέτες τον είχαν συνδέσει ανεξάρτητα με 78% αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου.
Τα ευρήματα ενημερώνουν ότι ναι, ο υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να αντισταθμίσει τη γενετική κατά 60% και να προσθέσει πέντε χρόνια ζωής!
Οι επιστήμονες που έκαναν την εργασία εξήγησαν πως η γενετική από μόνη της μπορεί να σημαίνει έως 21% μεγαλύτερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου, ωστόσο μπορούμε να βελτιώσουμε αυτές τις πιθανότητες με απλούς τρόπους (ναι, τη γυμναστική, τη διατροφή κλπ).
Στη δημοσίευση σημειώθηκε και ότι «αυτή η έρευνα αποσαφηνίζει τον κεντρικό ρόλο ενός υγιεινού τρόπου ζωής στον μετριασμό της επίδρασης των γενετικών παραγόντων στη μείωση της διάρκειας ζωής.
Οι πολιτικές δημόσιας υγείας για τη βελτίωση του υγιεινού τρόπου ζωής μπορούν να χρησιμεύσουν ως ισχυρά συμπληρώματα στη συμβατική υγειονομική περίθαλψη και να μετριάσουν την επίδραση γενετικών παραγόντων στη διάρκεια ζωής του ανθρώπου».
ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΝΙΚΗΣΟΥΜΕ ΤΑ ΓΟΝΙΔΙΑ ΜΑΣ
Ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Zhejiang University της Κίνας και το University of Edinburgh συνεργάστηκαν σε μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 353.742 άτομα από τη UK Biobank. Είναι μεγάλη μακροχρόνια μελέτη βιοτραπεζών στο Ηνωμένο Βασίλειο που διερευνά την αντίστοιχη συμβολή της γενετικής προδιάθεσης και της περιβαλλοντικής έκθεσης στην ανάπτυξη ασθενειών. Άρχισε το 2006 και συνεχίζεται έως σήμερα.
Οι μελετητές παρακολούθησαν ανθρώπους επί 13 χρόνια κατά μέσο όρο (μεταξύ 2006 και 2007 και έως το 2021), κατά τη διάρκεια των οποίων σημειώθηκαν 24.239 θάνατοι.
Έως τώρα δεν ήταν ξεκάθαρος ο βαθμός στον οποίο ένας υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να αντισταθμίσει τη γενετική προδιάθεση για μια συντομευμένη διάρκεια ζωής, λένε οι ερευνητές.
Για την έρευνα, οι συμμετέχοντες ομαδοποιήθηκαν σε τρεις γενετικά καθορισμένες κατηγορίες διάρκειας ζωής, συμπεριλαμβανομένης της μεγάλης (20,1%), της ενδιάμεσης (60,1%) και της σύντομης (19,8%). Ομαδοποιήθηκαν και σε τρεις κατηγορίες βαθμολογίας τρόπου ζωής συμπεριλαμβανομένων των ευνοϊκών (23,1%), των ενδιάμεσων (55,6%) και των δυσμενών (21,3%) ).
Χρησιμοποιήθηκε και Εκτίμηση Πολυγονιδιακού Κινδύνου (Polygenic Risk Score) που αποτελεί την επιτομή της γενετικής έρευνας και της βιοτεχνολογικής εξέλιξης -μέσω εκτεταμένης διερεύνησης του DNA- ώστε να εξεταστούν πολλαπλές γενετικές παραλλαγές, πριν καταλήξουν οι ερευνητές στη συνολική γενετική προδιάθεση ενός ατόμου για μεγαλύτερη ή μικρότερη διάρκεια ζωής.
Άλλες βαθμολογίες εξέτασαν τον τρόπο ζωής (η χρήση καπνού, η κατανάλωση αλκοόλ, η ποιότητα της διατροφής, η ποσόστωση ύπνου και τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας) που είναι ένας ακόμα βασικός παράγοντας -ως προς το προσδόκιμο.
Οι ερευνητές είδαν ότι φαίνεται πως μπορούμε να έχουμε έναν βαθμό ελέγχου πάνω στα όσα μας συμβαίνουν. Πιο συγκεκριμένα, βρήκαν πως ο γενετικός κίνδυνος μικρότερης διάρκειας ζωής ή πρόωρου θανάτου μπορεί να αντισταθμιστεί από έναν ευνοϊκό τρόπο ζωής κατά περίπου 62%.
«Οι συμμετέχοντες με υψηλό γενετικό κίνδυνο θα μπορούσαν να παρατείνουν περίπου 5,22 χρόνια το προσδόκιμο ζωής στην ηλικία των 40 ετών, με έναν ευνοϊκό τρόπο ζωής».
Όσοι έχουν υψηλό γενετικό κίνδυνο μικρότερης ζωής, έχουν 21% αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου σε σύγκριση με εκείνους με χαμηλό γενετικό κίνδυνο. Αυτό ισχύει, ανεξάρτητα από τον τρόπο ζωής τους.
Οι άνθρωποι με ανθυγιεινό τρόπο ζωής έχουν 78% αυξημένες πιθανότητες πρόωρου θανάτου, ανεξάρτητα από τον γενετικό τους κίνδυνο.
Ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής και τα γονίδια μικρότερης διάρκειας ζωής υπερδιπλασιάζουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου, σε σύγκριση με άτομα με πιο «τυχερά» γονίδια και υγιεινό τρόπο ζωής.
Πώς μπορούμε να νικήσουμε την κληρονομικότητα
Ο Matt Lambert, ανώτερος υπάλληλος πληροφοριών υγείας στο Παγκόσμιο Fund Έρευνας για τον Καρκίνο, δήλωσε στην Guardian ότι «αυτή η νέα έρευνα δείχνει πως, παρά τους γενετικούς παράγοντες, το να έχουμε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένης της ισορροπημένης θρεπτικής διατροφής και της δραστηριότητας, μπορεί να μας βοηθήσει να ζήσουμε περισσότερο».
Τι πρέπει να κάνουμε συγκεκριμένα; Πάντα κατά τους ερευνητές «ο βέλτιστος συνδυασμός τρόπου ζωής» αφορά το να μην καπνίζουμε, να ασκούμαστε τακτικά, να κοιμόμαστε επαρκώς και να ακολουθούμε μια υγιεινή διατροφή.
Δηλαδή, όσα ξέραμε ήδη.
Τώρα, όμως έχουμε έναν επιπλέον λόγο να προβούμε σε αλλαγές.
Εθιμοτυπικά, στον επίλογο οι ερευνητές έγραψαν ότι «πρόκειται για μελέτη παρατήρησης και ως εκ τούτου, δεν μπορούν να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα σχετικά με την αιτία και το αποτέλεσμα» στα οποία οι ερευνητές αναγνωρίζουν διάφορους περιορισμούς στα ευρήματά τους.
«Ωστόσο, τα ευρήματα δείχνουν ότι ο γενετικός κίνδυνος μικρότερης διάρκειας ζωής ή πρόωρου θανάτου μπορεί να αντισταθμιστεί από έναν ευνοϊκό τρόπο ζωής κατά περίπου 62%».
