ΕΝΑΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΔΙΑΖΥΓΙΩΝ ΕΞΗΓΕΙ ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙΣ ΟΤΙ Ο ΓΑΜΟΣ ΣΟΥ ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ

Ο James Sexton έχει τη δική του σελίδα στη Wikipedia, κάτι που μπορεί να λέει πολλά. Ή και τίποτα.

Για αυτό θα δούμε δυο, τρία άλλα πράγματα που τον αφορούν. Eίναι ο συγγραφέας του «Εάν είσαι στο γραφείο μου, είναι ήδη αργά» και του «Πώς να παραμείνετε ερωτευμένοι: πρακτικές συμβουλές από μια απρόσμενη πηγή», bestselling βιβλίων με αντικείμενο ό,τι του δίδαξαν οι υποθέσεις διαζυγίων που διαχειρίστηκε ως δικηγόρος (δισεκατομμυριούχων, αθλητών και celebrities), στα περισσότερα από 20 χρόνια καριέρας του.

Θεωρείται ένας από τους πιο διάσημους του είδους του, δραστηριοποιείται στη Νέα Υόρκη και έχει εμφανιστεί στα πιο δημοφιλή podcasts των ΗΠΑ, προκειμένου να μιλήσει για πρακτικά ζητήματα της διαδικασίας, αλλά και όσα έμαθε για τις σχέσεις και κυρίως, για το πώς φτάνουν στο τέλος τους οι γάμοι.

Θα επιχειρήσουμε να δώσουμε τα best of όσων έχει καταθέσει, για το μυστήριο που δημιουργήθηκε το 2.000 μΧ, όταν ο άνθρωπος ζούσε έως τα 18 του χρόνια και ο γάμος είχε στο επίκεντρο την ιδιοκτησία της γης, αφού πρώτα μεταφέρουμε τι είχε να πει για τα προβλήματα που εμφανίζουν παιδιά στην συμπεριφορά τους, έπειτα από το διαζύγιο των γονιών τους.

«Μελέτες δείχνουν ότι δεν είναι το διαζύγιο που τα διαλύει, αλλά η διαμάχη των γονιών τους. Οι άνθρωποι που δεν τα πάνε καλά μεταξύ τους τείνουν να παίρνουν διαζύγιο -αλλά όχι πάντα.

Υπάρχουν και άνθρωποι που χωρίζουν, οι οποίοι έχουν μεγάλη αγάπη ο ένας για τον άλλον και λένε στα παιδιά πως η μαμά και ο μπαμπάς δεν αγαπούν με τον πολύ ιδιαίτερο τρόπο που οι παντρεμένοι άνθρωποι πρέπει να αγαπιούνται. Και οι δύο όμως, αγαπάμε εσάς και όλα θα πάνε καλά. Θα είμαστε πάντα οικογένεια”. Αυτά τα παιδιά μεγαλώνουν ως πολύ καλά προσαρμοσμένα.

Δεν έχουν τις επιρροές που βλέπεις στα παιδιά που μεγαλώνουν σε περιβάλλον τρομερών συγκρούσεων. Kαι στο τέλος της ημέρας, κάποιοι γάμοι επιδεινώνονται με τον χειρότερο δυνατό τρόπο. Αν ενδιαφέρεσαι για τα παιδιά σου, πρέπει να έχεις τεράστιο σεβασμό για τον πατέρα/τη μητέρα τους. Ακόμα και αν διαφωνείς μαζί του/της».

Πάμε τώρα, στα καθαρά τα του γάμου που καταλήγει σε διαζύγιο. Ο ειδικός διευκρίνισε πως πιστεύει στην αγάπη «που δεν πιστεύω ότι έχει μεγάλη σχέση με τον γάμο και εκεί το “χάνουμε”».

Εξήγησε ότι πιστεύει και στο pair bond (το δεσμό του ζευγαριού) «που σημαίνει ότι ξέρω πως δεν μπορώ να μάθω όσα χρειάζομαι για εμένα μόνος μου και έχω κάποιον δίπλα μου που βλέπει τα “τυφλά” μου σημεία. Δεν χρειάζεται να είναι ρομαντικός σύντροφος. Μπορεί να είναι ένας φίλος ή άλλα πράγματα. Υπάρχει όμως, κάτι θαυμάσιο στις ρομαντικές συνδέσεις».

Στους γάμους «υπάρχουν πολλά νομικά δικαιώματα και νομικές υποχρεώσεις που δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι. Είναι το πιο σημαντικό, νομικά, πράγμα που θα κάνουν στη ζωή τους, μετά το θάνατο τους. Και παρ’ όλα αυτά, αγνοούν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από το νόμο και ανά πάσα στιγμή μπορούν να αλλάξουν».

«Γιατί αποτυγχάνουν οι σχέσεις; Επειδή οι άνθρωποι σταματούν να δείχνουν προσοχή και να είναι ευγνώμονες. Ο καλύτερος τρόπος για να δεις γιατί τελείωσε η σχέση, είναι να δεις πώς άρχισε».

«Χρειάζεται να προσέχουμε τρία πράγματα, ξεχωριστά: το “εσύ“, το “εγώ” και το “εμείς“. Εσύ είσαι ο άνθρωπος που ερωτεύτηκα -μην απομακρυνθείς πολύ από αυτό και μην αφήσεις κανέναν να σε αλλάξει-, εγώ είμαι αυτός που ερωτεύτηκες και χρειάζομαι χώρο για να παραμείνω εγώ (αν αλλάξω πολύ, πες μου το).

Το εμείς σημαίνει ότι αμφότεροι πρέπει να δείχνουμε προσοχή στη σχέση, να διασφαλίζουμε πως φροντίζουμε το φυτό.

Αυτή είναι η μόνη συμβουλή που θα έδινα σε όλους και δεν έχει να κάνει με το γάμο, αλλά με την επαφή και την αγάπη. Εσύ μπορείς να είσαι εσύ με όλους, όπως κι εγώ. Υπάρχει όμως, αξία στο “εμείς”, οπότε μην αφήνετε τις αδυναμίες σας και τον κόσμο να σας το “χαλάσει”.

Καταλήγω στο ότι οι περισσότεροι γάμοι αποτυγχάνουν εξαιτίας ενός συνδυασμού αμέλειας (βλ. αδυναμία να προβλέψει το αποτέλεσμα μιας πράξης) και αδιαφορίας (βλ. έλλειψη αντίδρασης στα προσλαμβανόμενα ερεθίσματα)».

Το κενό στην ιδέα πως έχεις κάτι, όταν δεν παντρεύεσαι

«Ο γάμος είναι κυβερνητικό concept, μια νομική κατάσταση, μια πνευματική και θρησκευτική δέσμευση. Η σχέση ενός ζευγαριού είναι σαν να συναντιούνται δυο άνθρωποι και να λένε “είμαστε 8 εκατομμύρια σε αυτόν τον κόσμο και εμείς οι δυο θα δεσμευθούμε και θα προσπαθήσουμε να πορευτούμε μαζί, βαδίζοντας χέρι-χέρι, έως τα 80 μας”.

Είναι δεδομένο πως όλοι οι γάμοι τελειώνουν, είτε λόγω διαζυγίου, είτε λόγω θανάτου».

To 56% τελειώνει με διαζύγιο.

«Αν σου έλεγαν υπάρχουν 56% πιθανότητες να σε χτυπήσει μπάλα του μπόουλινγκ, όπως θα βγαίνεις σήμερα από το κτήριο σου, δεν θα έβγαινες ή θα φορούσες κράνος. Παρ’ όλα αυτά, συνεχίζουμε να παντρευόμαστε. Ή καλύτερα, η ιδέα είναι πως πρέπει να παντρευτείς, αλλιώς κάτι δεν πάει καλά με εσένα.

Αν έχεις σχέση μια πενταετία και πεις “παντρευόμαστε” όλοι σχολιάζουν “τέλεια”. Κανείς δεν ρωτάει “γιατί;, αφού είσαι χαρούμενος;”.

Αν έχεις σχέση μια πενταετία και πεις “δεν παντρευόμαστε” όλοι σε κοιτούν ύποπτα και σου λένε “ποιο είναι το πρόβλημα σου;”, ενώ 56% των γάμων καταλήγουν σε διαζύγιο. Αυτό είναι ο ορισμός της αμέλειας, βάσει των νομικών βιβλίων: το βάρος του να μην κάνεις κάτι χαμηλότερο της πιθανότητες ζημιάς (BPL analysis).

Ο γάμος είναι εγγενής δραστηριότητα αμέλειας. Είναι σαν να σου ανήκει ένα λιοντάρι -και ως εκ τούτου είναι πολλές οι πιθανότητες να τραυματιστείς από αυτό».

Εν τω μεταξύ, το 86% των διαζευγμένων ξαναπαντρεύονται μέσα σε μια πενταετία.

«Παντρεύονται, αποτυγχάνουν, έχουν νιώσει τον πόνο του τέλους του γάμου τους και μέσα σε πέντε χρόνια ξαναπαντρεύονται».

Το πρόβλημα του λεμονιού

«Δεν θα κερδίσεις ποτέ μια διαφωνία με τον/την σύζυγο σου. Παλιά δίδασκα σε μια νομική σχολή, ένα μάθημα για τις διαπραγματεύσεις. Το είχα ονομάσει “το πρόβλημα του λεμονιού”.

Υπάρχουν δυο άνθρωποι, αλλά μόνο ένα λεμόνι.

Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να λυθεί το πρόβλημα;

Να το κόψεις στη μέση.

O ένας θέλει τη φλούδα για να φτιάξει γλυκό και ο άλλος τον χυμό για να φτιάξει λεμονάδα.

Και οι δύο μπορούν να έχουν το 100% αυτού που θέλουν, αν κάποιος σταματήσει και ρωτήσει “γιατί θες το λεμόνι;”.

Κανείς όμως, δεν το κάνει αυτό. Όλοι στέκονται στο ότι υπάρχει ένα λεμόνι, το οποίο θέλουν και οι δύο, οπότε σκέφτονται ως μόνη λύση να το κόψουν στη μέση.

Έτσι, παίρνουν από μισό, ενώ θα μπορούσαν να πάρουν το 100% αυτού που χρειάζονταν».

Το κεφάλαιο «χρυσοθήρες»

«Το να είσαι ελκυστική γυναίκα και να έχεις σεξουαλική αυτοπεποίθηση είναι μια πολυτελής καριέρα. Αναλαμβάνω διαζύγια που ο ένας φεύγει με 2-3 εκατομμύρια δολάρια. Εκείνος ήταν αναλυτής στην Goldman Sachs -είχε δημιουργήσει ένα hedge fund και το πούλησε και ακολούθως χρησιμοποίησε τον αλγόριθμο συναλλαγών που είχε φτιάξει, για να “χτίσει” περιουσία 500 εκατομμυρίων δολαρίων.

Εκείνη ήταν πολύ ελκυστική, πανέμορφη γυναίκα που για κάποιο διάστημα κοιμόταν μαζί του, ώσπου σταμάτησε να το κάνει και κοιμόταν με άλλους και ζούσε τη ζωή της. Πήρε τη μισή περιουσία του άνδρα. Και αυτό είναι απίστευτο! Κι εγώ θα πήγαινε με αυτόν τον τύπο, αν ήταν να πάρω εκατομμύρια δολάρια! Είναι απίστευτο και δεν εννοώ πως έχει γίνει κάτι λάθος.

Αυτοί είναι οι κανόνες του παιχνιδιού, αλλά δεν μπορείς να διαφωνήσεις ότι αυτός ο δρόμος είναι πιο εύκολος από το να πας στο Harvard. Όπως όμως, κάθε άλλη μετοχή, όσο περνούν τα χρόνια “πέφτει” η αξία».

Σε άλλη συνέντευξη εξήγησε πως μεταξύ των πολλών προγαμιαίων συμβολαίων που έχει διαχειριστεί, ήταν ένα στο οποίο ο άνδρας είχε αναφέρει πως για κάθε πέντε κιλά που θα παίρνει η γυναίκα από την ημέρα του γάμου και μετά, θα χάνει 10.000 δολάρια το μήνα από τη διατροφή της.

«Ήταν ένας πολύ εύρωστος άνδρας που παντρευόταν μια πολύ ελκυστική γυναίκα, αλλά ανησυχούσε πως με τον καιρό θα γίνει λιγότερο ελκυστική, ενώ εκείνος θα γινόταν πιο πλούσιος. Η λύση σε αυτό ήταν ο όρος που ανέφερε πόσα χρήματα θα έπαιρνε η γυναίκα, σε περίπτωση διαζυγίου.

Ήταν 75.000 το μήνα.

Ο όρος ήταν -στο μυαλό του- το κίνητρο που χρειαζόταν η γυναίκα για να διατηρήσει το βάρος της. Οι δικηγόροι της προσπάθησαν να αμφισβητήσουν τη νομιμότητα του όρου. Το αίτημα απορρίφθηκε, με το δικαστήριο να σχολιάζει πως πρόκειται για αηδιαστική διάταξη, αλλά πρόκειται για συμβόλαιο, οπότε ο καθένας βάζει ό,τι θέλει».

Είναι αυτό αγάπη;

«Είναι μορφή αγάπης, που μπορεί να μην ενδιαφέρει εμένα, αλλά ενδιαφέρει άλλους. Έχει κάτι πολύ ειλικρινές, ως προς την αξία της σχέσης».

Η παρένθεση στο εξωσυζυγικό σεξ

Αν δουλεύεις και φτιάχνεις περιουσία, σίγουρα δεν θες να σου πάρει κάποιος άλλος τη μισή, επειδή είστε παντρεμένοι.

«Αυτό που κάνει ενδιαφέρουσα τη δουλειά μου είναι πως το δικαστήριο αγνοεί πολλά από όσα έχουν συμβεί στον γάμο, καθώς η αλήθεια είναι στον πάτο ενός καζανιού δίχως πάτο. Ποτέ δεν θα φτάσεις εκεί.

Είχα έναν πελάτη που έκανε σεξ με τη γραμματέα του. Εξηγούσε ότι το έκανε γιατί δεν έκανε μαζί του σεξ η σύζυγος του. Η σύζυγος ενός άλλου πελάτη μου αναγνώρισε πως δεν είχε κοιμηθεί μαζί του επί μια 6ετια. Και ρωτώ: τι πίστευαν ότι συνέβαινε και δεν κοιμούνταν μαζί τους;

Γιατί δεν διερεύνησαν τι συνέβαινε; Το λόγο που δεν έκαναν σεξ;

Εάν αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν και αποφασίσουν να μη χωρίσουν -για τα παιδιά ή όποιον άλλον λόγο-, όταν ένα μέλος του ζευγαριού δεν θέλει να κάνει σεξ, το άλλο μπορεί να καλύπτει με άλλους ανθρώπους την ανάγκη αυτήν, όπως προσλαμβάνεις κάποιον να κάνει τις δουλειές του σπιτιού, όταν δεν θες να τις κάνεις εσύ.

Δεν έχει νόημα να χρησιμοποιείς ό,τι κάνει “εξωσχολικά” για να τον χαρακτηρίσεις κακό πατέρα (οι σεξουαλικές του ανάγκες δεν έχουν σχέση με το πώς λειτουργεί με τα παιδιά του) γιατί στο τέλος της ημέρας είναι άνθρωπος».

«Αν δεν μπορείς να συζητάς για τα δύσκολα πράγματα, τότε δεν έχεις καμία δουλειά να παντρευτείς».

Αν το σκέφτεσαι, πιθανότατα έχει γίνει

Μεταξύ των πολλών διαπιστώσεων που έχει κάνει ο Sexton είναι και ότι οι πελάτες του που είχαν σκεφτεί πως ο/η σύζυγός τους, τους απατά, όντως το έκανε. «Ως δικηγόρος, δεν έχει σημασία τι ξέρω, αλλά τι μπορώ να αποδείξω, αλλά όλη την ώρα έρχονται άνθρωποι με υποψία ότι τους απατούν και συνηθέστερα επιβεβαιώνονται. Δεν με σοκάρει όμως, αυτό. Τι με σοκάρει;

Πως έρχονται άνθρωποι και μου λένε “η σύζυγος μου έχασε 20 κιλά και είναι κάθε βράδυ έξω”. Ή “ο σύζυγος μου άρχισε να περιποιείται τον εαυτό του, άφησε και μούσι” ή “δουλεύει περισσότερο από ό,τι συνήθιζε και έχει μια μυστικοπάθεια με το τηλέφωνο του/της. Κάποιος μου είπε πως μπορεί να πηγαίνει με άλλους, αλλά δεν το πιστεύω”. Αναρωτιέμαι αν κοροϊδεύουν εμένα ή τον εαυτό τους, αφού η απάντηση είναι ξεκάθαρη».

Γιατί ο γάμος “σκοτώνει” τη σχέση

Έχει πελάτες που ονειρεύεται να ήταν αόρατος, να έμπαινε στα σπίτια τους και να έβρισκε τα άλμπουμ του γάμου «γιατί θα λάτρευα να τους δω όταν αγαπούσαν ο ένας τον άλλον, ενώ τώρα είναι ορκισμένοι εχθροί και προσπαθούν να “σκοτώσουν” ο ένας τον άλλον, αποκαλύπτοντας τα χειρότερα που έχουν κάνει.

Είναι οι ίδιοι που κάποτε είπαν μεταξύ τους “εσύ είσαι ο άνθρωπος μου”. Έχω την αίσθηση πως είμαι ρομαντική ψυχή, υπό την έννοια ότι καταλαβαίνω τι συμβαίνει. Γιατί κάνουν ό,τι κάνουν. Την ίδια ώρα, η τεχνολογία του γάμου δεν έχει στο μυαλό μου την παραμικρή λογική.

Πιστεύω μάλιστα, πως ο γάμος λειτουργεί ανταγωνιστικά στην επαφή με τον άλλον άνθρωπο, καθώς συνοδεύεται από πολλές προσδοκίες.

«Το σύγχρονο δυτικό μοντέλο θέλει τον γάμο να αφορά τη σύζευξη δυο ανθρώπων που είναι οι καλύτεροι φίλοι, οι καλύτεροι συγκάτοικοι, οι καλύτεροι συν-γονείς, οι καλύτεροι ταξιδιωτικοί σύντροφοι, οι καλύτεροι στα πάντα. Πώς όμως, ένας άνθρωπος μπορεί να είναι όλα αυτά τα ανόμοια πράγματα;».

Ο τρόπος να είσαι καλά στο γάμο σου

«Οι δικηγόροι πρέπει να δίνουν ποσοστό σε αυτόν που εμπνεύστηκε τη λέξη «αδελφή ψυχή». Έχουμε πειστεί ότι εάν ένας άνθρωπος δεν καλύπτει όλες τις ανάγκες μας και δεν τσεκάρει όλα τα “κουτάκια” μας, δεν είναι η “αδελφή ψυχή” μας, καθώς αυτή ξέρει ακριβώς τι να κάνει και τι να πει, την σωστή στιγμή».

Τι είναι ζωτικής σημασίας για να διατηρηθεί ένας γάμος;

«O κόσμος γίνεται δυστυχής στο γάμο, όπως πτωχεύει, δηλαδή πολύ αργά και μετά με τη μία -κατακόρυφα. Όλοι λένε πως χώρισαν γιατί ο/η σύζυγος ήταν μοιχός ή αλκοολικός ή ναρκομανής.

Τελευταία, μετά την πανδημία, υπάρχει μεγάλο θέμα με το αλκοόλ και τα ναρκωτικά -υπάρχει μεγάλη χρήση ουσιών που προκαλεί πρόβλημα στους γάμους, ενώ τα social media έχουν αυξήσει την πρόσβαση στην απιστία, μέσω της ευκολίας στην επικοινωνία με άλλους ή του εντοπισμού ανθρώπων από το παρελθόν μας, οι οποίοι μας θυμίζουν μια πιο ενθουσιώδη εκδοχή του εαυτού μας, όταν ήμασταν πιο νέοι.

Εάν επρόκειτο να εφεύρουμε τη μηχανή απιστίας, δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε καλύτερη δουλειά από το Facebook ή τo Instagram.

Ειλικρινά πιστεύω ότι το μυστικό για να μείνεις χαρούμενος σε έναν γάμο πιθανά είναι το ίδιο μυστικό με το να διατηρείς ένα υγιές βάρος: δεν θες να περιμένεις μέχρι να πάρεις πάρα πολλά κιλά, για να αρχίσεις να τα χάνεις.

Η αδελφή μου είναι οδοντίατρος και λέει πάντα πως εάν έχεις πονόδοντο, μπορώ να σου βγάλω το δόντι ή να σου κάνω σφράγισμα. Επίσης, μπορώ να προφυλάξω το δόντι σου, εάν έρχεσαι να σε δω τακτικά και αν είσαι συνεπής με την υγιεινή. Αν πονέσει το δόντι σου, είναι ήδη αργά γιατί κάτι έχει πάει λάθος.

Αν πας σε δικηγόρο διαζυγίων, είναι ήδη αργά.

Όλα είναι καλύτερα, αν μπορέσετε να βρείτε την προληπτική συντήρηση -σαν να αλλάζετε λάδια στο αυτοκίνητο».

«Αυτό που είναι για τον κόσμο “δολοφόνος των γάμων” (είτε είναι η απιστία, είτε ο τζόγος, είτε ό,τι άλλο) είναι το σύμπτωμα. Το πρόβλημα είναι η αποσύνδεση. Όλα τα μικρά πράγματα που γίνονταν και μας έκαναν να νιώθουμε ότι μας αγαπούν και παύουν να γίνονται».

Έδωσε και ένα παράδειγμα, για όλα τα μικρά πράγματα που έχουν σημασία.

«Είχα μια 30χρονη πελάτισσα, με την οποία περάσαμε πολύ χρόνο μαζί (αυτό κάνουμε οι δικηγόροι διαζυγίων για να μάθουμε όσα περισσότερα μπορούμε για τους πελάτες μας). Καθόμασταν έξω από τη δικαστική αίθουσα και μιλούσαμε, πριν τη δίκη.

Τη ρώτησα αν υπήρχε μια στιγμή που συνειδητοποίησε ότι έχει τελειώσει ο γάμος της.

Μου είπε πως ναι: μου άρεσε μια γκρανόλα, την οποία πωλούσαν μόνο σε ένα συγκεκριμένο κατάστημα. Μου άρεσε να τη βάζω στο γιαούρτι μου. Όταν κόντευε να τελειώσει, εκείνος πάντα μου έφερνε νέα συσκευασία. Με έκανε να νιώθω πως με αγαπάει, κάνοντας κάτι που δεν ζητούσα, για το οποίο δεν ζητούσε εύσημα -δεν έλεγε “σου πήρα γκρανόλα”.

Ήταν κάτι που πάντα με έκανε να χαμογελάω.

Μια ημέρα, η γκρανόλα τελείωσε. Σκέφτηκα “περίεργο. Ίσως να μην είδε πως τελειώνει”. Περίμενα, αλλά δεν μου πήρε νέα συσκευασία και τότε κατάλαβα πως έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση».