ΕΝΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΕΞΗΓΕΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΣΩΘΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΙΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΚΑΡΚΙΝΟ

Δεδομένης της ανησυχητικής αύξησης που παρατηρείται παγκοσμίως σε διαγνώσεις καρκίνου σε νεαρές ηλικίες, αναζητήσαμε τρόπους που ενδεχομένως μπορούν να μας σώσουν.

Πέραν αυτών που υπάρχουν στην Ελλάδα και δεν επαρκούν, αν σκεφτείς πως στις ΗΠΑ έχει ήδη «πέσει» το όριο ηλικίας για τον προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου παχέος εντέρου (δηλαδή, τον πληρώνει το κράτος) στα 45 έτη. Εμείς έχουμε ακόμα τα 50 έτη, μολονότι τα νέα δεδομένα είναι εφιαλτικά.

Ο συγκεκριμένος τύπος καρκίνου έχει εξελιχθεί στη δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως. Είναι και η 3η συχνότερη κακοήθεια, μετά τον καρκίνο του μαστού κι εκείνου στον πνεύμονα.

Πρόσφατη μελέτη ενημέρωσε ότι στην άλλη ακτή του Ατλαντικού είναι ο Νο1 θανατηφόρος καρκίνος για τους άνδρες ηλικίας κάτω των 50 ετών και ο Νο2 για στις γυναίκες της ίδιας ηλικίας -με εκείνον του μαστού να κρατά σταθερά την πρωτιά.

Επιπροσθέτως, διαπιστώθηκε πως όταν εμφανίζεται σε ηλικίες κάτω των 50 ετών, είναι πιο επιθετικός.

Για όλα αυτά και όσα άλλα είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε, μιλάει στο NEWS 24/7 ο Kωνσταντίνος Τσιμογιάννης, γενικός χειρουργός, εξειδικευμένος στη χειρουργική παχέος εντέρου και πρωκτού, στη λαπαροσκοπική και στη ρομποτική χειρουργική.

Του ζητήσαμε να εξηγήσει τη σημασία του προσυμπτωματικού ελέγχου στη σωτηρία της ψυχής και της ζωής μας. Αρχικά διευκρίνισε το εξής:

«Ένας απλός και τακτικός διαγνωστικός έλεγχος, θα μπορούσε να σώσει τη ζωή μας».

«Ο καρκίνος είναι ευκολότερο να θεραπευτεί εάν ανιχνευθεί νωρίς. Η έγκαιρη διάγνωση εξασφαλίζει επίσης περισσότερες και καλύτερες επιλογές θεραπείας. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίος ο προσυμπτωματικός έλεγχος που διαρκεί λίγα λεπτά, ωστόσο μπορεί να αποδειχθεί σωτήριος για τη ζωή μας».

Τα έξοδα καλύπτονται από την ασφάλεια, βάσει εθνικών προγραμμάτων που τρέχουν έπειτα από σχετικές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο στόχος της ΕΕ είναι το 90% των ατόμων που πληρούν τις προϋποθέσεις, να υποβληθούν σε προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του μαστού, τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και τον καρκίνο του παχέος εντέρου έως το 2025.

Όπου ‘πληρούν τις προϋποθέσεις’, αναφέρεται στα ηλικιακά όρια κάθε προγράμματος.

Ο Δρ Τσιμογιάννης εστίασε στο παχύ έντερο στο οποίο εξειδικεύεται και αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους πονοκεφάλους της παγκόσμιας ιατρικής κοινότητας.

«Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένας κακοήθης όγκος που αναπτύσσεται στην εσωτερική επιφάνεια του παχέος εντέρου. Η πιθανότητα ενός ατόμου να αναπτύξει στη διάρκεια της ζωής του τη νόσο είναι 5-6%. Το 1/3 πεθαίνει από τη νόσο.

Περιβαλλοντικοί και γενετικοί παράγοντες (βλ. κληρονομικότητα) αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξής του. Σχεδόν όλοι οι καρκίνοι του παχέος εντέρου δημιουργούνται από πολύποδες

Υπάρχουν διάφοροι τύποι πολυπόδων. Ευτυχώς δεν εξελίσσονται όλοι σε καρκίνο. Αυτοί που μπορεί να εξελιχθούν, μέσω διαδικασίας που διαρκεί περίπου δέκα χρόνια, είναι τα αδενώματα».

ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

Ο ειδικός εξηγεί πως οι εξετάσεις που μπορούμε να κάνουμε για να ελέγξουμε την κατάσταση μας, είναι πολλές. Αρχίζουν «από τη φυσική εξέταση και το ιστορικό. Κάνουμε μια εξέταση του σώματος για τον έλεγχο των γενικών ενδείξεων υγείας, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου για σημεία ασθένειας, όπως εξογκώματα ή οτιδήποτε άλλο φαίνεται ασυνήθιστο. Λαμβάνεται επίσης, ένα ιστορικό των συνηθειών υγείας του ασθενούς και παλαιότερων ασθενειών και θεραπειών.

Ακολουθούν οι εργαστηριακές εξετάσεις, δηλαδή οι ιατρικές διαδικασίες που εξετάζουν δείγματα ιστού, αίματος, ούρων ή άλλων ουσιών στο σώμα. Κάνουμε και απεικόνιση (αξονική, υπέρηχος, μαγνητική, απλή ακτινογραφία). Υπάρχει και η εργαστηριακή εξέταση στην οποία αναλύονται κύτταρα ή ιστοί για να αναζητηθούν αλλαγές σε γονίδια ή χρωμοσώματα.

Αυτές οι αλλαγές μπορεί να είναι σημάδι ότι ένα άτομο έχει ή κινδυνεύει να έχει μια συγκεκριμένη ασθένεια ή πάθηση».

Ο Δρ Τσιμογιάννης πρόσθεσε και ότι «διάφορες προληπτικές εξετάσεις βρίσκονται σε στάδιο αξιολόγησης. Μεταξύ αυτών είναι και η εξέταση κοπράνων για γενετικές ανωμαλίες που σχετίζονται με τον καρκίνο του παχέος εντέρου, όπως και ένας τύπος αξονικής τομογραφίας που λέγεται εικονική κολονοσκόπηση. Οι εξετάσεις αυτές μελετώνται και δεν προτείνονται ακόμη ως κύρια πρακτική για προληπτικό έλεγχο».

Τι προβλήματα μπορεί να προκύψουν στις προληπτικές εξετάσεις

«Ορισμένες διαδικασίες προσυμπτωματικού ελέγχου μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία ή άλλα προβλήματα. Για παράδειγμα, ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου του παχέος εντέρου με σιγμοειδοσκόπηση ή κολονοσκόπηση μπορεί να προκαλέσει ρήξεις στην επένδυση του παχέος εντέρου.

Επίσης, είναι πιθανά τα ψευδώς θετικά αποτελέσματα.

Τα αποτελέσματα των εξετάσεων προσυμπτωματικού ελέγχου μπορεί να φαίνονται μη φυσιολογικά, παρόλο που δεν υπάρχει καρκίνος. Ένα ψευδώς θετικό αποτέλεσμα της εξέτασης (ένα που δείχνει ότι υπάρχει καρκίνος ενώ πραγματικά δεν υπάρχει) μπορεί να προκαλέσει άγχος και συνήθως ακολουθείται από περισσότερες εξετάσεις και διαδικασίες, οι οποίες έχουν επίσης κινδύνους.

Υπάρχει πιθανότητα να είναι και ψευδώς αρνητικά τα αποτελέσματα

Τα αποτελέσματα των εξετάσεων προσυμπτωματικού ελέγχου μπορεί να φαίνονται φυσιολογικά παρόλο που υπάρχει καρκίνος. Ένα άτομο που λαμβάνει ένα ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα της εξέτασης (που δείχνει ότι δεν υπάρχει καρκίνος όταν υπάρχει πραγματικά) μπορεί να καθυστερήσει να αναζητήσει ιατρική φροντίδα ακόμα και αν υπάρχουν συμπτώματα».

Τα συμπτώματα που πρέπει να προβληματίσουν

Επειδή ο συγκεκριμένος τύπος καρκίνου συνήθως δεν ‘δίνει’ σημάδια από νωρίς, όταν γίνεται η επίσκεψη στον επαγγελματία υγείας συνήθως το στάδιο είναι προχωρημένο.

Ο Δρ Τσιμογιάννης τονίζει ότι «ο ασθενής πρέπει να συμβουλευθεί τον γιατρό του αν εμφανίσει αίμα στα κόπρανα, αναιμία, αλλαγή στις κενώσεις (διάρροια, δυσκοιλιότητα ή αλλαγή στη σύσταση ή το σχήμα των κοπράνων), πόνο στη κοιλιά, φούσκωμα, αίσθημα ότι το έντερο δεν αδειάζει πλήρως μετά την αφόδευση, απώλεια βάρους και επίμονη κόπωση.

Τα παραπάνω συμπτώματα δεν σχετίζονται απαραίτητα με καρκίνο του παχέος εντέρου, αλλά είναι χρήσιμο να γίνει ένας έλεγχος.

Η διάγνωση σε πρώιμο, θεραπεύσιμο στάδιο καρκίνου -πριν από την ανάπτυξη συμπτωμάτων- ή ακόμα και στην προκαρκινική φάση των πολυπόδων που μπορούν να αφαιρεθούν και να μη δημιουργηθεί καρκίνος».

Πώς μπορούμε να προστατευτούμε

Από την στιγμή που δεν υπάρχει οργανωμένο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου, τι μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας για να σωθούμε;

«Αν δεν ανήκουμε σε ομάδα υψηλού κινδύνου ξεκινάμε, με κολονοσκοπήσεις στην ηλικία των 45 ετών. Η συχνότητα θα καθοριστεί από τα ευρήματα της πρώτης κολονοσκόπησης».

Ποια άτομα είναι στην ομάδα υψηλού κινδύνου; «Αυτά με οικογενειακό ιστορικό κληρονομικού, μη πολυποδιασικού καρκίνου παχέος εντέρου. Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι έχουν ανάγκη και από γενετικό έλεγχο.

Όσοι φέρουν παθολογικό γονίδιο ή δεν το γνωρίζουν, πρέπει να υποβάλλονται σε κολονοσκόπηση (γιατί οι πολύποδες και οι καρκίνοι σε αυτούς τους ανθρώπους είναι συνήθως στο δεξιό κόλον, το τμήμα του εντέρου που δεν ελέγχεται με την ορθοσιγμοειδοσκόπηση) ανά διετία από την ηλικία των 25».

Επίσης, στην ομάδα υψηλού κινδύνου είναι «και τα άτομα με ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο (ελκώδη κολίτιδα ή Crohn κολίτιδα). Απαιτείται κολονοσκόπηση με λήψη βιοψιών ανά ένα ή δύο χρόνια, ξεκινώντας από την οκταετία μετά την έναρξη της φλεγμονής επί προσβολής όλου του εντέρου ή μετά τη δεκαπενταετία επί προσβολής του ορθού και σιγμοειδούς».