ΓΙΑΤΙ ΑΠΟΛΥΟΝΤΑΙ ΟΛΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ

Δεν ξέρω ποιος είπε το «you can take the man out of the city, not the city out of a man» (σίγουρα το τραγουδάει ο Djo στο End of Beginning), αλλά εύγε, αφού δεν θα μπορούσε να καταθέσει μεγαλύτερη αλήθεια. Εκτός και αν ξέρετε πολλούς που βγαίνουν άνετα από τη ζώνη ασφαλείας τους (από τις συνήθειες τους).

Εγώ δεν ξέρω τόσους. Ξέρω όμως, πάρα πολλούς που έχουν τσακωθεί με την προσαρμοστικότητα. Που κάθονται και διυλίζουν τον κώνωπα -και καταπίνουν την κάμηλον- για κάτι που έχει ήδη γίνει -είναι δεδομένο-, αντί να αφιερώνουν το χρόνο και την ενέργεια τους στο «προσαρμόζομαι ή πεθαίνω» της εξελικτικής μας φύσης.

Παράδειγμα; Η δημοσιογραφία σε όλον τον κόσμο.

Μετά το τεράστιο πλήγμα που δέχθηκε στα χρόνια της οικονομικής κρίσης (ήταν μεταξύ των κλάδων που ‘χτυπήθηκαν’ περισσότερο) φαίνεται πως ζει ένα νέο ‘κύμα’ με δεκάδες χιλιάδες δημοσιογράφους να απολύονται εδώ και έναν χρόνο.

Το 2025 «μπήκε» με απολύσεις σε παγκόσμιους κολοσσούς των μέσων μαζικής ενημέρωσης

To CNN ανακοίνωσε πως έχει αποφασίσει να απολύσει εκατοντάδες υπαλλήλους του, στο πλαίσιο του focus που θα κάνει στο «παγκόσμιο ψηφιακό κοινό». Μελέτες δείχνουν πως ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τα προϊόντα που δίνουν τα newsrooms (δηλαδή, τις τηλεοπτικές ειδήσεις), εν αντιθέσει με όσα γίνονται στο διαδίκτυο.

Έτσι, ο mediaκος κολοσσός θα στραφεί σε προϊόντα ψηφιακής συνδρομής που θα μειώσουν το κόστος παραγωγής και θα ενώσουν τις δημοσιογραφικές ομάδες.

Διευκρινίστηκε πως δεν θα απειληθούν τα «αναγνωρισμένα ονόματα» που έχουν σύμβαση και αποκαλύφθηκε ότι η Warner Bros. Discovery επένδυσε περισσότερα από 70 εκατομμύρια δολάρια, ώστε να βοηθήσει στη χρηματοδότηση των ψηφιακών λειτουργιών της εταιρείας.

Μέρος αυτής της επένδυσης θα διατεθεί για την πρόσληψη υπαλλήλων σε τομείς «όπου το CNN βλέπει πιθανούς δρόμους ανάπτυξης, όπως επιστήμονες δεδομένων και ανάπτυξη προϊόντων».

Το NBC News επίσης ανακοίνωσε πως σχεδιάζει περικοπές, χωρίς να προσδιοριστεί και πάλι ο ακριβής αριθμός. Πηγή ωστόσο, έκανε λόγο για λιγότερους από 50.

Όπως αναφέρει το CNBC και οι δύο ειδησεογραφικοί οργανισμοί περίμεναν να ορκιστεί ο Ντόναλντ Τραμπ, πριν κινηθούν.

H Press Gazette ανέφερε ότι η στο 2025 μπήκε με απολύσεις και η Washington Post. Αφορούσαν το 4% του εργατικού δυναμικού, μετά την απώλεια 100 εκατομμυρίων δολαρίων το 2024. Μετά την άρνηση του μέσου να υποστηρίξει την προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ, έζησε την έξοδο 250.000 συνδρομητών.

Η Huffpost έκανε 30 απολύσεις δημοσιογράφων σε μια ημέρα, ενώ με περικοπές καλωσόρισε το νέο χρόνο και η Vox Media.

Κάπως έτσι συνεχίστηκε αυτό που άρχισε το 2024, έτος που έχασαν τις δουλειές τους 15.000 δημοσιογράφοι σε ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία, ένεκα σημαντικής μείωσης στα έσοδα των μέσων.

Η εξαίρεση του κανόνα ήταν οι New York Times που επένδυσαν σε νέες αγορές, με την απόκτηση του Athletic και του Wordle.

Η ΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΛΥΣΕΩΝ ΕΧΕΙ ΦΤΑΣΕΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Δημοσιογράφοι γαλλικών και γερμανικών μέσων αναφέρουν στα social media πως οι απολύσεις γίνονται πιο συχνές και τα media δεν τις επικοινωνούν. Κάτι που δεν συνέβη στη Μεγάλη Βρετανία με τον Universal Music Group, τη Worldline και τη Sky να έχουν ανακοινώσει απολύσεις «που αντικατοπτρίζουν ευρύτερες ευρωπαϊκές τάσεις όπου οι εταιρείες μέσων ενημέρωσης προσαρμόζονται στις οικονομικές συνθήκες και τις αλλαγές της αγοράς».

Η Schibsted Media, νορβηγική εταιρεία μέσων ενημέρωσης που βρίσκεται πίσω από τις μεγαλύτερες εφημερίδες της χώρας, επιβεβαίωσε ότι σκοπεύει να περικόψει 350 θέσεις πλήρους απασχόλησης, μέσα στο 2025.

Εξήγησε πως ο λόγος είναι η μεγάλη μείωση των εσόδων από τις διαφημίσεις «μετά την άνοδο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και δεδομένης της αύξησης του κόστους. Δεν είναι εύκολη απόφαση να πρέπει να αφήσεις αξιόλογους υπαλλήλους να φύγουν, αλλά με δεδομένη την εξέλιξη της οικονομικής κατάστασης, δεν υπάρχει άλλος τρόπος», όπως δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος εταιρείας, Siv Juvik Tveitnes.

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΩΝ ΑΠΟΛΥΣΕΩΝ

Ειδικοί εξήγησαν στο Wrap πως μεταξύ των λόγων που γίνονται περικοπές δημοσιογράφων είναι και η μείωση στα διαφημιστικά έσοδα. Τα παραδοσιακά μέσα έχουν σημειώσει σημαντική πτώση στα διαφημιστικά έσοδα, λόγω της μετατόπισης των ποσών από τις διαφημίσεις στις ψηφιακές πλατφόρμες (πχ Google, Amazon κα) και τα δίκτυα κοινωνικών μέσων.

Η άνοδος των ad-blockers και η γενική μετατόπιση προς το ψηφιακό μάρκετινγκ (μετά τη μετάβαση του καταναλωτικού πληθυσμού από την παραδοσιακή μετάδοση ειδήσεων στον ψηφιακό τρόπο, το streaming και το on-demand) μείωσαν περαιτέρω τις παραδοσιακές ροές εσόδων για τα μέσα ενημέρωσης.

Κάτι άλλο που έχει παρατηρηθεί στον τομέα των ειδήσεων, αλλά και αυτόν της ψυχαγωγίας είναι η τάση προς ενοποίηση, με μεγαλύτερους ομίλους να εξαγοράζουν ή να συγχωνεύονται με άλλες εταιρείες, γεγονός που επίσης οδηγεί στη μείωση του εργατικού δυναμικού.

Εν τω μεταξύ, μολονότι συρρικνώνονται τα newsrooms (δημοσιογραφικά γραφεία), το κόστος παραγωγής περιεχομένου συνεχίζει να αυξάνεται. Και όλα αυτά συμβαίνουν εν μέσω οικονομικής αβεβαιότητας, με την τεχνητή νοημοσύνη να έχει ‘κερδίσει’ το χώρο της στα media και φυσικά, τις εξελίξεις.

Άλλωστε, άνθρωποι της έδωσαν αυτό το χώρο -προς δική τους διευκόλυνση και τις καλύτερες ταχύτητες στην αναζήτηση δεδομένων, τον έλεγχο γεγονότων και όποια άλλη χρονοβόρα διαδικασία ζούσαμε πριν την εμφάνιση των chatbot των τεχνολογικών κολοσσών.

Την ίδια ώρα, πολλοί οργανισμοί -προς το παρόν κυρίως στο εξωτερικό- δεν χρειάζονται πια ανθρώπους για επιμέλεια περιεχομένου, ανάλυση δεδομένων, σύνταξη απλών ειδήσεων που βασίζονται σε δομημένα δεδομένα (πχ αποτελέσματα αθλητικών αγώνων ή οικονομικά κέρδη).

Η ΑΙ μειώνει το κόστος, δεν έχει το παραμικρό πρόβλημα να κάνει εκατομμύρια φορές το ίδιο πράγμα και πάντα με την ίδια αποτελεσματικότητα και «επιτρέπει» στους εργοδότες να αναζητούν δημοσιογράφους που δεν έχουν τις παραδοσιακές δεξιότητες, αλλά «σκαμπάζουν» από τεχνολογία και ασχολούνται με τις εξελίξεις.

Έτσι, όσοι δεν προσαρμόζονται ή δεν βρίσκουν τρόπο να υπάρξουν παράλληλα με την τεχνητή νοημοσύνη (να συμπληρώνει τη δουλειά τους -όχι να την κάνει αντ’ αυτών), μένουν «πίσω» και τελικά, τίθενται εκτός.

ΠΟΣΟ ΘΑ ΑΛΛΑΞΕΙ Η ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΜΑΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΧΗ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑ

Όπως παγκοσμίως τα media επικεντρώνονται σε μέτρα μείωσης του κόστους, ώστε να προσαρμοστούν σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο τοπίο και η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης είναι καθημερινό φαινόμενο, το Google δίνει προτεραιότητα στο ανθρώπινο, πρωτογενές περιεχόμενο.

Δηλαδή, ο τελευταίος αλγόριθμος (γιατί αλλάζει συχνά τις ‘οδηγίες’ ο κολοσσός) δίνει προτεραιότητα σε άρθρα που είναι ανθρώπινα και μπλοκάρει το reach αυτών που αποτελούν προϊόν ΑΙ.

Οι απολύσεις, εν τω μεταξύ δεν είναι απλά αριθμοί. Έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη δημοσιογραφία, εξ ου και εκφράζονται ήδη έντονες ανησυχίες για το μέλλον των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης, την ποιότητα του ρεπορτάζ και τη βιωσιμότητα των ειδησεογραφικών ειδήσεων.

Δεδομένα είμαστε σε μεταβατικό στάδιο, με τους καταναλωτές να ‘φεύγουν’ από τις εθιμοτυπικές επιλογές, προτιμώντας υπηρεσίες ροής και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου ο καθένας γράφει… το κοντό του και το μακρύ του, ενώ σιγά σιγά καταργούν όλοι το fact-check (τελευταία περίπτωση είναι το Facebook) που βοηθούσε όποιον ήθελε να μάθει την αλήθεια για το όποιο γεγονός διαβάζει στη ροή ειδήσεων.

Την προσεχή πενταετία, εκτιμάται πως τα media θα προχωρήσουν στη διαφοροποίηση των πηγών εσόδων. H έκθεση του Reuters Institute αναφέρει πως θα προχωρήσουν ή θα βελτιώσουν μοντέλα που βασίζονται σε συνδρομές, προσφέρουν περιεχόμενο υψηλής ποιότητας, εμπειρίες χωρίς διαφημίσεις ή αποκλειστική πρόσβαση σε ορισμένους τύπους περιεχομένου (π.χ. ερευνητική δημοσιογραφία, εις βάθος ανάλυση).

Η τεχνητή νοημοσύνη θα χρησιμοποιηθεί για να βελτιώνει την ανθρώπινη δημοσιογραφία και όχι για να την αντικαθιστά και θα υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια ως προς το ποιος την χρησιμοποιεί και ποιος όχι, σε ό,τι μεταδίδει. Οι τρόποι αναφέρονται σε διάφορα άρθρα και έρευνα του Nieman Lab του Harvard.

Προτείνεται επίσης, πως θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις τοπικές ειδήσεις που δεν μπορούν να παράγουν εύκολα μεγάλα media και τεχνητή νοημοσύνη και θα δοθεί έμφαση στο πιο διαδραστικό και πολυμεσικό περιεχόμενο που θα κάνει τη δημοσιογραφία πιο απλή και πιο προσβάσιμη στους νέους -των περιορισμένων λεπτών προσοχής στην παρακολούθηση του όποιου content.

Θα προωθηθεί και η συνεργατική δημοσιογραφία, μέσω συμφωνιών μεταξύ διαφορετικών μέσων ενημέρωσης και κοινόχρηστες πλατφόρμες και θα χρειαστούν προγράμματα κατάρτισης των δημοσιογράφων.

Κουράγιο και υγεία να έχουμε όλοι, να προσαρμοζόμαστε και τελικά, να ενημερωνόμαστε σωστά.