ΚΑΤΑΚΡΑΤΗΣΗ ΥΓΡΩΝ: ΑΙΤΙΑ, ΒΟΤΑΝΑ & TIPS ΓΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Η κατακράτηση υγρών είναι ένα σύνηθες φαινόμενο που μπορεί να προκαλέσει έντονη δυσφορία και πρήξιμο στο σώμα. Επηρεάζει συχνά περιοχές όπως τα κάτω άκρα, το πρόσωπο ή τα δάχτυλα και μπορεί να έχει ποικίλες αιτίες, από παθολογικές καταστάσεις μέχρι καθημερινές συνήθειες.

Στο παρόν κείμενο, εξετάζουμε τις αιτίες και τους μηχανισμούς πίσω από την κατακράτηση υγρών και πώς αυτή επηρεάζει τη φυσιολογία του σώματός μας.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΤΑΚΡΑΤΗΣΗ ΥΓΡΩΝ ΚΑΙ ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ

Η κατακράτηση υγρών, γνωστή και ως οίδημα, είναι η συσσώρευση υπερβολικών ποσοτήτων υγρών στους ιστούς του σώματος. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να είναι προσωρινό ή χρόνιο και να εμφανίζεται σε διάφορα μέρη του σώματος, όπως τα κάτω άκρα, το πρόσωπο ή τα δάχτυλα. Η κατακράτηση μπορεί να σχετίζεται με διάφορες παθολογικές καταστάσεις, αλλά και με καθημερινές συνήθειες, όπως η διατροφή και η σωματική δραστηριότητα.

Οι μηχανισμοί που ρυθμίζουν την κατανομή και αποβολή των υγρών στο σώμα περιλαμβάνουν το λεμφικό σύστημα, τα νεφρά και τη δράση ορισμένων ορμονών. Όταν διαταράσσεται αυτή η ισορροπία, το σώμα συγκρατεί περισσότερα υγρά απ’ ό,τι χρειάζεται, προκαλώντας πρήξιμο και δυσφορία. Η κατακράτηση υγρών συνδέεται με την ανισορροπία ηλεκτρολυτών, τη μειωμένη νεφρική λειτουργία και διαταραχές στην κυκλοφορία του αίματος και της λέμφου.

Βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν την κατακράτηση υγρών

Διαταραχή ισορροπίας νατρίου-καλίου

• Το νάτριο διατηρεί το νερό στο σώμα. Η αυξημένη κατανάλωση αλατιού μπορεί να προκαλέσει υπερβολική κατακράτηση υγρών.
• Το κάλιο συμβάλλει στην αποβολή των υγρών μέσω των νεφρών.

Ορμονικές αλλαγές

• Οι διακυμάνσεις οιστρογόνων και προγεστερόνης κατά τον εμμηνορροϊκό κύκλο ή την εγκυμοσύνη μπορούν να προκαλέσουν προσωρινή κατακράτηση.
• Η κορτιζόλη (ορμόνη του στρες) μπορεί να ενισχύσει τη συσσώρευση υγρών.
• Ανεπαρκής νεφρική λειτουργία
• Τα νεφρά ρυθμίζουν τα υγρά και τους ηλεκτρολύτες. Όταν υπολειτουργούν, αυξάνεται η κατακράτηση.
• Κακή κυκλοφορία και καθιστική ζωή
• Η έλλειψη κίνησης επηρεάζει την αιματική ροή, προκαλώντας πρήξιμο στα πόδια και τους αστραγάλους.

Λεμφικό σύστημα

• Η λεμφική συμφόρηση μπορεί να οδηγήσει σε κατακράτηση υγρών και πρήξιμο.

Πώς συμβάλλει η διατροφή στη μείωση της κατακράτησης υγρών;

Η διατροφή είναι ένας από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες στη διαχείριση της κατακράτησης υγρών. Ορισμένα τρόφιμα ενισχύουν τη διούρηση και την αποβολή των περιττών υγρών, ενώ άλλα επιδεινώνουν την κατάσταση.

Τρόφιμα που βοηθούν στη διούρηση και την αποβολή υγρών

• Πλούσια σε κάλιο τρόφιμα
• Μπανάνες, αβοκάντο, πατάτες, πορτοκάλια, σπανάκι και γιαούρτι βοηθούν στην ισορροπία νατρίου-καλίου.
• Μαγνήσιο και βιταμίνη Β6
• Τα αμύγδαλα, οι ηλιόσποροι, τα όσπρια και το καστανό ρύζι μειώνουν την κατακράτηση.
• Πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας
• Το αυγό, το κοτόπουλο, το ψάρι και το άπαχο κρέας βοηθούν στη διατήρηση της ωσμωτικής ισορροπίας.
• Φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά
• Φρούτα και λαχανικά, όπως αγγούρι, σέλινο, λεμόνι και ντομάτες, έχουν αντιφλεγμονώδη δράση.
• Αρκετή πρόσληψη νερού. Η αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει την αντίδραση του οργανισμού, κατακρατώντας περισσότερα υγρά.

Τρόφιμα που αυξάνουν την κατακράτηση υγρών

• Υπερβολικό αλάτι (επεξεργασμένα τρόφιμα, τυριά, έτοιμα γεύματα)
• Ζάχαρη (αυξάνει τη φλεγμονή και επηρεάζει την ινσουλίνη)
• Αλκοόλ και καφεΐνη σε υπερβολή (αφυδατώνουν τον οργανισμό)
• Βότανα που Μειώνουν την Κατακράτηση Υγρών
• Ορισμένα βότανα διαθέτουν φυσικές διουρητικές ιδιότητες, ενισχύοντας τη λειτουργία των νεφρών και την αποβολή υγρών.

Βότανα με ισχυρή διουρητική δράση

• Τσουκνίδα (Urtica dioica): Αυξάνει τη διούρηση και βοηθά στην αποτοξίνωση των νεφρών.
• Μαϊντανός (Petroselinum crispum): Ενισχύει τη νεφρική λειτουργία και την απομάκρυνση του νατρίου.
• Ιβίσκος (Hibiscus sabdariffa): Μειώνει την αρτηριακή πίεση και έχει αντιοξειδωτική δράση.
• Πράσινο τσάι: Περιέχει κατεχίνες που βοηθούν στη διούρηση και τη μείωση της φλεγμονής.
• Πικραλίδα (Taraxacum officinale): Αυξάνει την απέκκριση υγρών χωρίς να μειώνει τα επίπεδα καλίου.

Πώς να χρησιμοποιήσετε τα βότανα

• Φτιάξτε τσάι από ένα ή περισσότερα βότανα (1 κουταλιά της σούπας σε ζεστό νερό για 10-15 λεπτά).
• Καταναλώστε 2-3 φλιτζάνια την ημέρα, πάντα με μέτρο.
• Συμβουλευτείτε γιατρό αν έχετε χρόνια προβλήματα υγείας ή λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή.
• Συμβουλές για τη Μείωση της Κατακράτησης Υγρών
• Περιορίστε το αλάτι: Προτιμήστε φυσικά μυρωδικά αντί για αλάτι στα γεύματα.
• Αυξήστε τη σωματική δραστηριότητα: Το περπάτημα και η γυμναστική βοηθούν στην καλή κυκλοφορία του αίματος.
• Καταναλώστε αρκετό νερό: Αποφύγετε την αφυδάτωση, ώστε να μην κατακρατά υγρά ο οργανισμός.
• Κοιμηθείτε καλά: Η έλλειψη ύπνου αυξάνει τη φλεγμονή και την κατακράτηση.
• Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης και αλκοόλ.
• Διαχειριστείτε το στρες, καθώς η κορτιζόλη επηρεάζει την κατακράτηση υγρών.

Η σωστή διατροφή, η κατανάλωση διουρητικών βοτάνων και η αλλαγή καθημερινών συνηθειών μπορούν να βοηθήσουν στην αποτελεσματική διαχείριση της κατακράτησης υγρών, βελτιώνοντας τη συνολική υγεία του οργανισμού.

*Η Βασιλεία Φουντουλάκη είναι Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, απόφοιτη Διατροφής και Διαιτολογίας του Ανωτάτου Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (Α.Τ.Ε.Ι) Λάρισας. Έχει εξειδίκευση στις Διατροφικές Διαταραχές και την Παχυσαρκία από το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών (ΚΕΑΔΔ) καθώς και στην Παιδιατρική Διατροφή από την Ελληνική Διατροφολογική Εταιρία (ΕΛΔΕ).