ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΟΣΟΥΣ ΕΧΟΥΝ “ΛΕΥΚΑ” SOCIAL MEDIA

Στην εποχή των social media, όπου η ανάρτηση φωτογραφιών και προσωπικών στιγμών έχει γίνει σχεδόν καθημερινή συνήθεια για πολλούς, ορισμένοι άνθρωποι επιλέγουν να αποφεύγουν αυτή τη διαδικασία.

Ενώ η τάση να μοιραζόμαστε συνεχώς λεπτομέρειες της ζωής μας μέσω των ψηφιακών πλατφορμών έχει γίνει σχεδόν μια αυτοματοποιημένη πράξη για πολλούς χρήστες, υπάρχει σημαντική ομάδα ανθρώπων που προτιμά να μην αναρτά υλικό στα κοινωνικά δίκτυα.

Η αποχή από την ανάρτηση προσωπικών δεδομένων και φωτογραφιών δεν είναι τυχαία και συχνά έχει βαθύτερα κίνητρα.

Πολλοί επιλέγουν να μην συμμετέχουν στη συνεχή ψηφιακή κοινοποίηση λόγω ανησυχιών για την ιδιωτικότητα και την ασφάλεια των προσωπικών τους πληροφοριών. Καθώς τα δεδομένα μας μπορεί να χρησιμοποιηθούν ή να παραβιαστούν, η αποφυγή των social media μπορεί να είναι μια στρατηγική για την προστασία των προσωπικών τους δεδομένων και της ασφάλειας τους.

Επιπλέον, η αποχή από τα social media μπορεί να σχετίζεται με την ποιότητα των σχέσεων και της επικοινωνίας, καθώς ορισμένοι άνθρωποι θεωρούν ότι η πραγματική αλληλεπίδραση και οι διαπροσωπικές σχέσεις είναι πιο σημαντικές από την ψηφιακή παρουσία, και προτιμούν να επενδύουν χρόνο σε άμεσες, ουσιαστικές επαφές με τους γύρω τους.

ΓΙΑΤΙ ΚΑΠΟΙΟΙ ΕΧΟΥΝ “ΛΕΥΚΑ” ΠΡΟΦΙΛ ΣΤΑ SOCIAL MEDIA

Ανησυχία για την Ιδιωτικότητα: Ένα από τα κύρια εμπόδια είναι η ανησυχία για την ιδιωτικότητα και την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων. Οι χρήστες συχνά ανησυχούν για το πώς τα δεδομένα τους συλλέγονται και χρησιμοποιούνται από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Σε έρευνα της Pew Research Center, το 80% των χρηστών εξέφρασε ανησυχίες για την πρόσβαση των επιχειρήσεων στα δεδομένα τους, και μόνο το 9% δήλωσε ότι θεωρεί πως οι εταιρείες πίσω από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προστατεύουν τα δεδομένα τους.

Χαμηλό ενδιαφέρον ή αδιαφορία: Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να μην ενδιαφέρονται ή να θεωρούν τα social media χάσιμο χρόνου. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, πολλοί χρήστες αναφέρουν ότι έχουν σταματήσει να αναρτούν υλικό στα social media λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος ή γιατί τα θεωρούν πηγή άγχους και σύγκρουσης.

Ψυχολογική και κοινωνική πίεση: Άλλοι λόγοι περιλαμβάνουν την ψυχολογική πίεση και το άγχος που προκαλούν οι κοινωνικές πλατφόρμες. Οι χρήστες μπορεί να νιώθουν άβολα ή αγχωμένοι με τις αντιδράσεις και τα σχόλια που λαμβάνουν, ή μπορεί να αποφεύγουν να αναρτούν υλικό λόγω φόβου αρνητικής κριτικής. Επιπλέον, η χρήση των social media μπορεί να σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα κατάθλιψης και άγχους, ιδίως μεταξύ των νέων, σύμφωνα με έρευνα του Harvard T.H. Chan School of Public Health.

ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΟΥ ΝΑ ΜΗΝ ΜΟΙΡΑΖΕΣΑΙ ΠΟΛΛΑ ΣΤΑ SOCIAL MEDIA

Σύμφωνα με το psychcentral.com, ο τρόπος με τους οποίους αλληλεπιδρούμε διαδικτυακά, όπως το τι μοιραζόμαστε και η ποιότητα των εικονικών μας σχέσεων, μπορούν να έχουν πραγματικό αντίκτυπο στη ζωή και την ψυχική μας υγεία.

Όπως λέει ο Paul Booth, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο DePaul του Σικάγο: «Οι αλληλεπιδράσεις μας στα κοινωνικά δίκτυα τείνουν να είναι αδύναμες δεσμεύσεις -δηλαδή δεν αισθανόμαστε προσωπικά συνδεδεμένοι με τους ανθρώπους στην άλλη άκρη της επικοινωνίας μας όπως όταν είμαστε πρόσωπο με πρόσωπο.»

Αυτό είναι σημαντικό να το θυμόμαστε όταν έχουμε την τάση να δημοσιεύουμε προσωπικές ή ευαίσθητες πληροφορίες για τον εαυτό μας ή τη ζωή μας. Στο τέλος, οι σχέσεις μας είναι για να μας κάνουν να αισθανόμαστε καλά και η δημιουργία υγιών σχέσεων τόσο στην πραγματική ζωή όσο και διαδικτυακά είναι σημαντική.

Ακολουθούν μερικές συμβουλές για τη διαχείριση των διαδικτυακών αναρτήσεων και της επικοινωνίας:

Μην δημοσιεύετε όταν είστε συναισθηματικά φορτισμένοι: Όλοι έχουμε πει και κάνει πράγματα εν βρασμώ που αργότερα μετανιώσαμε και ευχηθήκαμε να μπορούσαμε να “πάρουμε” πίσω. Όταν βρισκόμαστε σε ψυχικό βρασμό, η αυθόρμητη δημοσίευση στα κοινωνικά δίκτυα συνήθως δεν είναι η καλύτερη ιδέα. Έχουμε όλοι δει συγκρούσεις να εκτυλίσσονται στα κοινωνικά δίκτυα και το αποτέλεσμα σπάνια οδηγεί στη λύση. Αντ’ αυτού, το αποτέλεσμα είναι πληγωτικά και προσβλητικά σχόλια και ρητορική που τελικά οδηγούν κάποιον στο να αισθάνεται πληγωμένος, αμυντικός και παρεξηγημένος. Αντί να απαντήσετε γρήγορα σε ένα σχόλιο φίλου που σας ενόχλησε, συνειδητά κάντε ένα διάλειμμα από τα κοινωνικά δίκτυα για να δώσετε στον εαυτό σας τον κατάλληλο χρόνο και χώρο ώστε να επεξεργαστείτε τα συναισθήματά σας και να οργανώσετε τις σκέψεις σας πριν δημοσιεύσετε μια απάντηση.

Χρησιμοποιήστε ιδιωτικά μηνύματα για την επίλυση συγκρούσεων: Αν αισθάνεστε ότι πρέπει να μιλήσετε ή να απαντήσετε σε μια ανάρτηση φίλου που θεωρείτε προσβλητική, προτιμήστε τα προσωπικά μηνύματα -ή ακόμα και σε μια τηλεφωνική κλήση ή σε μια δια ζώσης συνομιλία πριν δημοσιεύσετε το παράπονό σας δημόσια. Η άμεση επίλυση συγκρούσεων είναι η καλύτερη προσέγγιση. Η μείωση της συζήτησης μόνο σε όσους εμπλέκονται στην αρχική σύγκρουση μειώνει τις πιθανότητες να εμπλακούν και άλλοι, κάτι που μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση.

Προετοιμαστείτε για αρνητικές αντιδράσεις: Πριν εμπλακείτε σε μια δημόσια συζήτηση, ρωτήστε τον εαυτό σας: «Είμαι έτοιμος να έρθω αντιμέτωπος με μια “καταιγίδα” αρνητικών αντιδράσεων;» Αν νομίζετε ότι οι αρνητικές αντιδράσεις και τα δυσάρεστα σχόλια θα σας κάνουν να αισθανθείτε αναστατωμένοι ή θυμωμένοι, αποφύγετε τη δημοσίευση.

Προστατέψτε την ιδιωτικότητά σας: Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα σχόλια που κάνουμε στα social media είναι εύκολο να εντοπιστούν. Είναι πλέον συνηθισμένη πρακτική για τους εργοδότες ή τα πανεπιστήμια να ψάχνουν τα προφίλ των εργαζομένων ή των φοιτητών στα κοινωνικά δίκτυα.

Υπερφόρτωση από τα social media και εθισμός στο διαδίκτυο: Ο εθισμός στο διαδίκτυο ορίζεται ως η υπερβολική χρήση του που οδηγεί σε δυσκολία στη διατήρηση των καθημερινών ευθυνών ή της κανονικής καθημερινής λειτουργίας. Μερικά από τα συμπτώματα που σχετίζονται με την κατάσταση περιλαμβάνουν κακή συγκέντρωση, συναισθηματική αποσύνδεση και απόσυρση. Μάλιστα, έχουν αναφερθεί συμπτώματα στέρησης παρόμοια με αυτά της στέρησης από ουσίες. Η επίγνωση των ενδεχομένως αρνητικών συνεπειών του υπερβολικού χρόνου που περνάμε στο διαδίκτυο είναι ένα σημαντικό μέρος της καλλιέργειας μιας υγιούς ισορροπίας μεταξύ των διαδικτυακών και των πραγματικών σχέσεων.

ΓΙΑΤΙ ΑΝΑΡΤΟΥΜΕ ΣΤΑ SOCIAL MEDIA; ΜΗΠΩΣ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΑΝ ΤΟΥΣ ΠΟΝΤΙΚΟΥΣ ΤΟΥ SKINNER;

Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί δημοσιεύουμε συνεχώς φωτογραφίες και stories, ενώ -αν το δούμε ρεαλιστικά-, όλο αυτό δεν έχει κανένα απολύτως νόημα;

Πολλοί το παρουσιάζουν ως εθισμό, αλλά τι είναι αυτό που τελικά μας παρακινεί να τραβήξουμε φωτογραφία τον καφέ, το brunch ή τον εαυτό μας, και να τα ανεβάσουμε στα social media, αντί απλώς να απολαύσουμε τη στιγμή;

Στο πείραμά του, ο Αμερικανός ψυχολόγος, συμπεριφοριστής, συγγραφέας, εφευρέτης, και κοινωνικός φιλόσοφος B. F. Skinner (20 Μαρτίου 1904-18 Αυγούστου 1990), τοποθέτησε έναν αρουραίο σε ένα κουτί.

Εξερευνώντας το κουτί, ο αρουραίος ανακάλυψε έναν μοχλό που με το πάτημά του, έπεφτε τροφή, με αποτέλεσμα το τρωκτικό να μάθει και να πατάει όλο και πιο συχνά τον μοχλό, ώστε να ανταμειφθεί.

Και αυτή είναι και η μαγική λέξη: ανταμοιβή.

Με τον τρόπο αυτό, ο Skinner κατέληξε στη θεωρία της συντελεστικής εξαρτημένης μάθησης, σύμφωνα με την οποία μαθαίνουμε να κάνουμε μία πράξη, όταν τη συνδυάζουμε με μια ανταμοιβή.

Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, λοιπόν, φαίνεται να λειτουργεί και η συμπεριφορά μας στα κοινωνικά μέσα, με τα likes και τα comments να αποτελούν την πολυπόθητη επιβράβευσή μας.

Άλλωστε, πρόσφατη έρευνα των Lindström και Amodio έδειξε ότι οι χρήστες δημοσιεύουν περισσότερο, όσο αυξάνονται τα likes, αλλά και το αντίστροφο. Με τον τρόπο αυτό, εμφανίζεται συσχέτιση με τη θεωρία της ενισχυτικής μάθησης, αλλά και με τους ποντικούς του Skinner, δείχνοντας πως τελικά δεν είμαστε τόσο εθισμένοι στο ανέβασμα, όσο στα likes.

Οι ερευνητές, για να επιβεβαιώσουν τα ευρήματά τους, δημιούργησαν μία πλατφόρμα τύπου Instagram, όπου οι συμμετέχοντες μπορούσαν να ανεβάζουν αστείες φωτογραφίες και να λαμβάνουν feedback. Επιβεβαιώνοντας τα προηγούμενα, αλλά και τη θεωρία, οι χρήστες έτειναν να ανεβάζουν περισσότερο υλικό, αν λάμβαναν και αυξημένο αριθμό likes.

Ακόμη, η ερευνητική ομάδα ανέλυσε περισσότερες από ένα εκατομμύριο δημοσιεύσεις από περισσότερους από 4.000 χρήστες στο Instagram και τρία διαδικτυακά φόρουμ (για την ανδρική μόδα, τη γυναικεία μόδα και την κηπουρική).

«Είδαμε ότι οι άνθρωποι διαδίδουν τις αναρτήσεις τους με τέτοιο τρόπο ώστε ο αριθμός των likes που λαμβάνουν κατά μέσο όρο να μεγιστοποιείται. Δημοσιεύουν πιο συχνά αφού λάβουν μεγάλο αριθμό likes και λιγότερο συχνά όταν λαμβάνουν λιγότερα likes», λέει η Lindström.

Οι συγγραφείς χρησιμοποίησαν υπολογιστικά μοντέλα για να δείξουν ότι αυτό το μοτίβο συμμορφώνεται στενά με γνωστούς μηχανισμούς μάθησης ανταμοιβής, υποδηλώνοντας ότι η δέσμευση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθοδηγείται από παρόμοιες αρχές που οδηγούν τα ζώα, όπως οι αρουραίοι, να μεγιστοποιήσουν τις ανταμοιβές τροφής τους σε ένα Skinner Box.

ΟΙ ΛΟΓΟΙ

Το επιστημονικό άρθρο του Soo-Hyun Jun, με τίτλο “Why Do People Post Photos on Instagram” (2022), εξετάζει τους λόγους πίσω από τη συνήθεια των ανθρώπων να ανεβάζουν φωτογραφίες στο Instagram.

Μερικοί από τους κύριους λόγους περιλαμβάνουν:

1. Κοινωνική Προβολή και Αναγνώρμιση: Οι χρήστες ανεβάζουν φωτογραφίες για να δείξουν τον εαυτό τους, τη ζωή τους και τις δραστηριότητές τους σε φίλους, οικογένεια και την ευρύτερη κοινότητα. Αυτό συχνά συνδέεται με την ανάγκη για επιβεβαίωση και θετική ανταπόκριση από τους άλλους.

2. Αυτοπροβολή και Προσωπική Ταυτότητα: Το Instagram λειτουργεί ως μέσο για την αυτοπροβολή, επιτρέποντας στους χρήστες να δείξουν το στυλ, τα ενδιαφέροντα και την προσωπική τους εξέλιξη, μέσα από τις φωτογραφίες τους.

3. Αλληλεπίδραση και Κοινωνική Δικτύωση: Το Instagram αποτελεί μια πλατφόρμα για αλληλεπίδραση και επικοινωνία, ενθαρρύνοντας τους χρήστες να συνδεθούν με άλλους ανθρώπους, που έχουν κοινά ενδιαφέροντα και με αυτό τον τρόπο επιθυμούν να ενισχύσουν τις κοινωνικές τους σχέσεις.

4. Δημιουργικότητα και Έκφραση: Η πλατφόρμα επιτρέπει στους χρήστες να εκφραστούν δημιουργικά μέσω της φωτογραφίας και να μοιραστούν την τέχνη ή τις ιδέες τους με τους άλλους ανθρώπους.

 

ΓΙΑΤΙ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΞΑΝΑ ΚΑΙ ΞΑΝΑ ΤΑ STORY ΜΑΣ;

Ας το παραδεχτούμε, όλοι παρακολουθούμε τις ιστορίες μας στο Instagram πολύ περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. Άλλωστε, οι ιστορίες που αναρτούμε στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν μια προέκταση του εαυτού μας και μια ευκαιρία να δημιουργούμε και να διατηρούμε την ταυτότητά μας στον ψηφιακό κόσμο.

Η θεωρία του “looking-glass self” υποστηρίζει ότι το να βλέπουμε τις δικές μας ιστορίες μας δίνει μια αίσθηση ελέγχου και αυτοσυνειδησίας.

Η τάση να βλέπουμε ξανά και ξανά τις δικές μας ιστορίες αντανακλά τις κοινωνικές δυναμικές που επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας στα social media.

Σε ένα περιβάλλον στο οποίο η προβολή και η κοινωνική αναγνώριση έχουν σημασία, οι ιστορίες λειτουργούν ως ένα μέσο επίδειξης της ζωής και των επιτευγμάτων μας, παρέχοντάς μας την αναγκαία ικανοποίηση και επιβράβευση που αναζητούμε.

Σύμφωνα με την Dr. Allison Forti, επίκουρη καθηγήτρια συμβουλευτικής στο Wake Forest University, η τάση να παρακολουθούμε το δικό μας περιεχόμενο στα social media μπορεί εν μέρει να εξηγηθεί από μια έννοια της ψυχολογίας που ονομάζεται “looking-glass self”, η οποία υποστηρίζει ότι η αίσθηση του εαυτού μας εξαρτάται εν μέρει στο πώς νιώθουμε σχετικά με την εικόνα που μπορεί να έχουν σχηματίσει οι άλλοι για εμάς.

“Για την επανειλημμένη προβολή των ιστοριών μας στο Instagram, είναι πιθανό οι άνθρωποι να βλέπουν πώς φαίνονται και τι είπαν ή έκαναν για να ενημερώσουν την ταυτότητά τους”, αναφέρει η ειδικός.

“Για παράδειγμα, αν παρακολουθήσουν μια ιστορία όπου κρίνουν ότι φαίνονται καλά, είναι αστείοι ή σκεπτόμενοι και οι άλλοι πιθανώς θα τους βαθμολογούσαν θετικά, μπορεί να βλέπουν επανειλημμένα αυτήν την ιστορία για να ενισχύσουν μια θετική πτυχή της ταυτότητάς τους στην οποία έχουν αξία και οι άλλοι άνθρωποι τους αποδέχονται”, συνεχίζει.

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ “LOOKING-GLASS SELF”

Η θεωρία του “looking-glass self” δημιουργήθηκε από τον Αμερικανό κοινωνιολόγο Charles Horton Cooley το 1902, και εισήχθη στο έργο του Human Nature and the Social Order.

Η θεωρία περιγράφει την αντανάκλασή μας για το πώς νομίζουμε ότι φαινόμαστε στα μάτια των άλλων.

Ο Cooley λαμβάνει υπόψη τρία βήματα όταν χρησιμοποιεί το “looking-glass self”. Το πρώτο βήμα είναι πώς φαντάζεται κανείς ότι φαίνεται στους άλλους ανθρώπους. Το δεύτερο βήμα είναι πώς φαντάζεται κανείς την κρίση των άλλων με βάση το πώς πιστεύει ότι τους βλέπει. Το τρίτο βήμα είναι πώς σκέφτεται κανείς πώς τον βλέπουν οι άλλοι με βάση τις προηγούμενες κρίσεις του.

Σύμφωνα με το βιβλίο της Lisa McIntyre “The Practical Skeptic: Core Concepts in Sociology”, η έννοια του “looking-glass self” εκφράζει την τάση να κατανοεί κανείς τον εαυτό του μέσω της αντίληψης που μπορεί να έχουν οι άλλοι για αυτόν.

Τρία κύρια στοιχεία:

• Φανταζόμαστε πώς πρέπει να φαινόμαστε στους άλλους σε μια κοινωνική κατάσταση.
• Φανταζόμαστε και αντιδρούμε σε αυτό που πιστεύουμε ότι είναι η κρίση των άλλων για εμάς.
• Αναπτύσσουμε την αίσθηση του εαυτού μας μέσα από την κρίση των άλλων.

Ως αποτέλεσμα των παραπάνω οι άνθρωποι αλλάζουν τη συμπεριφορά τους με βάση αυτό που νιώθουν ότι σκέφτονται οι άλλοι για αυτούς, ακόμα κι αν δεν είναι απαραίτητα πραγματικά όσα έχουν στο μυαλό τους σχετικά με την εικόνα που έχουν οι άλλοι για αυτούς.

Με αυτόν τον τρόπο, η κοινωνική αλληλεπίδραση λειτουργεί ως «καθρέφτης» ή «υαλοπίνακας», αφού η αίσθηση του εαυτού και της αυτοεκτίμησης του ατόμου χτίζονται μέσα από τους άλλους.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ SOCIAL MEDIA ΚΑΙ Ο “ΚΥΒΕΡΝΟΕΑΥΤΟΣ” ΜΑΣ

Η άνοδος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αντανακλά σε μεγάλο βαθμό τους μηχανισμούς του “looking-glass self”, καθώς οι διαφορετικές μορφές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης προσφέρουν πολλούς διαφορετικούς «καθρέφτες» στους οποίους τα άτομα παρουσιάζονται, αντιλαμβάνονται την κρίση των άλλων με βάση τα likes, τους ακόλουθους κ.λπ.

Σύμφωνα με την ψυχολόγο Mary Aiken, PhD., τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν δημιουργήσει μια έννοια που ονομάζεται «κυβερνοεαυτός», μια εκδοχή του εαυτού που θέλει κανείς να παρουσιάζει στο διαδίκτυο

Οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης εκτίθενται συνεχώς σε κριτική και στην κρίση των άλλων. Η Aiken εξηγεί ότι οι άνθρωποι «μέσω των selfie κάνουν μια ερώτηση στο κοινό τους: Αρέσω, έτσι;».

Επιπλέον, δεδομένης της φύσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ​​ο «κυβερνοεαυτός» μπορεί πολύ εύκολα να αλλάξει και να τελειοποιηθεί ώστε να κερδηθεί η πολυπόθητη αποδοχή των άλλων, έτσι όπως την έχουμε εμείς στο μυαλό μας τουλάχιστον.

Αυτές οι πτυχές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και η σχέση τους με τον πραγματικό μας εαυτό παρουσιάζουν μια ολόκληρη σειρά επιπτώσεων στους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Η Aiken σημειώνει ότι πολλά άτομα, και ιδιαίτερα οι έφηβοι, κινδυνεύουν -μέσω της ανάπτυξης του «κυβερνοεαυτού»- να βλάψουν την ανάπτυξη του εαυτού τους στον πραγματικό κόσμο.

Σημειώνει επίσης ότι οι άνθρωποι μπορούν να δημιουργήσουν πολλούς και διαφορετικούς «εαυτούς στον κυβερνοχώρο» σε διαφορετικές πλατφόρμες με διαφορετικούς σκοπούς. Άλλον εαυτό στο X (Twitter), άλλον σε Instagram και άλλον σε LinkedIn.