ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ

Να σηκώσει το χέρι όποια/όποιος ως παιδί, ας πούμε όπως έπαιζε, πλήγωσε με τον όποιο τρόπο το δέρμα του. Να σηκώσει (και) το (άλλο) χέρι όποια/όποιος έχει αλλεργικά συμπτώματα αυτήν την περίοδο;

Τώρα που μας τελείωσαν τα χέρια, να γνέψουν καταφατικά εκείνοι που αντιμετωπίζουν διαφορετικά (χειρότερα) συμπτώματα αλλεργίας από πέρυσι.

Ας κάνουν το ίδιο όσοι συστήθηκαν φέτος για πρώτη φορά με την αλλεργία.

Δεν έμεινε κάποιος που να μην κουνήθηκε, σωστά;

Ας περάσουμε λοιπόν, σε όσα είχε να πει στο Magazine ο Γεώργιος Λούρμπας, Ειδικός Αλλεργιολόγος, αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Αλλεργιολόγων για το δράμα που ζούμε.

Θα αρχίσουμε με τα SOS για όσα ακολουθούν

• αν έχεις το όποιο σύμπτωμα αλλεργίας, πας σε αλλεργιολόγο -όχι σε άλλη ειδικότητα με εξειδίκευση στην αλλεργιολογπία-, καθώς μπορεί να υποκρύπτει διάφορα.
• και το πιο απλό σύμπτωμα εξελίσσεται με τα χρόνια.
• ποτέ δεν έχεις μια αλλεργία, αφού κάνουν παρέλαση στο σώμα σου με τα χρόνια.
• τα χάπια δεν θεραπεύουν το αίτιο. Καλύπτουν το σύμπτωμα.
• όσοι γνωρίζουν τις αλλεργίες τους, οφείλουν να έχουν πρόχειρο το σετ αντιμετώπισης οξέως συμπτώματος.
• υπάρχει θεραπεία για τις αναπνευστικές αλλεργίες που είναι ο πιο κοινός τύπος.

Κανείς δεν γλιτώνει από τις αλλεργίες

Ο κύριος Λούρμπας επικαλείται τα στατιστικά και τις έρευνες, όπως ενημερώνει πως “κάποια στιγμή όλοι θα εμφανίσουμε μια αλλεργία. Είναι θέμα χρόνου ή προσέγγισης στην ουσία που είμαστε αλλεργικοί. Είναι μέσα στο γενετικό μας υλικό.

Αν έχουμε ένα γονιό με αλλεργία, το ποσοστό να αναπτύξουμε κι εμείς (την οποιαδήποτε, όχι την ίδια) είναι από 40 έως 60%.

Αν έχουν την ίδια αλλεργία και οι δυο μας γονείς, τότε κατά 80% θα την αναπτύξουμε κι εμείς”.

Τα αντισταμινικά που παίρνουμε μόνοι -αυτή η μάστιγα

Οι περισσότεροι συνηθίζουμε να πηγαίνουμε φαρμακείο και να ζητάμε τη λύτρωση μας (ένα φάρμακο), μόλις εμφανίσουμε συμπτώματα. Χωρίς να επισκεφτούμε ειδικό.

Συνήθως απαλλασσόμαστε από τις ενοχλήσεις (που κάποιες φορές κάνουν λίγο δύσκολη την καθημερινότητα μας), εν τούτοις “αυτό που συμβαίνει είναι ότι εξαφανίζονται τα συμπτώματα. Όχι το αίτιο, το οποίο εξακολουθεί να υπάρχει και εξελίσσεται.

Η πλειοψηφία παίρνει ένα αντισταμινικό (βλ. φάρμακα αντιμετώπισης διαφόρων ασθενειών, όπως η αλλεργική ρινίτιδα, άλλες αλλεργίες, το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη) και τελειώνει σε αυτό. Είναι σαν να τρέχετε με 180 χιλιόμετρα προς έναν γκρεμό που σας έχουν πει ότι υπάρχει μπροστά σας, αλλά επειδή δεν έχετε πέσει σε αυτόν, δεν καταλαβαίνετε τι σας λένε”.

Κράτα σε παρακαλώ πως “αν έχετε ένα φτάρνισμα την άνοιξη, σε λίγα χρόνια θα εξελιχθεί σε άσθμα”. Και αν δεν το φροντίσετε “θα γίνει σοβαρό άσθμα που μπορεί να απειλήσει τη ζωή σας”.

Don’t blame it on the κλιματική αλλαγή

“Η αλλεργία σημαίνει ‘άλλο έργο’. Αυτό το κάνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, που δέχεται ‘χτυπήματα’ από ουσίες που υπάρχουν πλέον στο περιβάλλον, με τις οποίες δεν ερχόμασταν σε επαφή στο παρελθόν. Έτσι, ο οργανισμός αντιδρά υπερβολικά ή λανθασμένα σε αυτές, που είναι γνωστές ως αλλεργιογόνες”.

Οι αλλεργίες είναι ένα φαινόμενο που πριν αρκετά χρόνια υπήρχε μεν, αλλά όχι σε αυτόν το βαθμό.

Για αυτό υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι. Στη λίστα δεν είναι οι μάσκες, καθώς από όσες φορούσαμε στην πανδημία περνούσε ποσοστό αλλεργιογόνων.

“Από τη μία, υπάρχει η κλιματική αλλαγή” που έχει προκαλέσει και ‘αλλεργική καταιγίδα’, με την καύση ορυκτών καυσίμων να αυξάνουν το διοξείδιο του άνθρακα και όπως ανεβαίνουν τα επίπεδα του, τα φυτά και τα δέντρα παράγουν περισσότερη γύρη.

Φέτος οι μετρήσεις γύρης που έγιναν στις ΗΠΑ έδειξαν πως ήταν πολύ πιο υψηλά τα επίπεδα από ό,τι στο παρελθόν. Τα συμπτώματα ξεκίνησαν πιο νωρίς μέσα στο έτος και είναι πιο σοβαρά.

Πέραν όμως, αυτού “έχει αυξηθεί η μόλυνση στα αλλεργιογόνα, υπό την έννοια ότι δημιουργούνται νέες ουσίες (πχ λάτεξ, πλαστικά, καλλυντικά), που δεν υπήρχαν παλαιότερα.

Ερχόμαστε πια, σε επαφή με πολλές διαφορετικές νέες ουσίες.

Χαρακτηριστικά αναφέρω πως πριν 100 χρόνια ήταν πολύ δύσκολο να έλθουμε σε επαφή με οτιδήποτε παρήγαγε η Κίνα. Τώρα, τα προϊόντα της ταξιδεύουν σε απίστευτους αριθμούς σε όλον τον κόσμο.

Η μόλυνση του περιβάλλοντος και ο νέος τρόπος ζωής των τελευταίων χρόνων, έχουν επιδεινώσει την κατάσταση. Στην εξίσωση μπαίνει και η αποστείρωση του περιβάλλοντος με τη μεγάλη χρήση αντισηπτικών.

Η αντισηψία και ο τρόπος ζωής που είναι διαφορετικός από ό,τι παλαιότερα, έχουν ως συνέπεια την αύξηση των αλλεργιών.

Παλαιότερα ζούσαμε στη φύση, δίπλα σε ρυάκια και ποτάμια, κοντά στο χώμα. Τώρα στα αστικά κέντρα, όταν ένα παιδί παίζει στο χώμα, μετά του βάζουμε αντισηπτικό και απολυμαντικό”.

Η αλλεργική παρέλαση -που δεν μας ενημερώνει πως γίνεται

Ο κύριος Λούρμπας ομολογεί ότι “υπάρχει μεγάλη άγνοια σε ό,τι αφορά την πρόληψη, μολονότι οι αλλεργιολόγοι φωνάζουμε για την αλλεργική παρέλαση”.

Πώς ακριβώς παρελαύνουν οι αλλεργίες στο σώμα μας;

“Τα παιδιά ξεκινούν από νωρίς να έχουν έκζεμα ή όπως λέμε σήμερα, ατοπική δερματίτιδα (βλ. γενετικά καθορισμένη αλλεργική προδιάθεση). Συνήθως το παραγνωρίζουμε. Δεν το βλέπουν οι γονείς ή τα ίδια τα παιδιά ή αρκούνται στη χρήση μιας κρέμας, αντί επίσκεψης σε αλλεργιολόγο.

Το έκζεμα είναι βλάβη του δέρματος, δηλαδή του μεγαλύτερου οργάνου που έχουμε στο σώμα μας και η ασπίδα μας απέναντι στο περιβάλλον.

Από τα κενά που δημιουργούνται στο δέρμα (από τις εκζεματικές βλάβες) διαπερνούν με λάθος τρόπο τα αλλεργιογόνα, τα οποία αναγνωρίζονται με ακόμα πιο εσφαλμένο τρόπο από το ανοσοποιητικό. Έτσι, δημιουργείται αλλεργία στη συγκεκριμένη ουσία. Αυτή εκδηλώνεται έπειτα από χρόνια”.

Και κάπως έτσι καταλαβαίνεις γιατί έχεις αλλεργία σε ουσίες που παλαιότερα δεν σε ενοχλούσαν -φανερά.

“Με το χέρι στο οποίο έχουμε έκζεμα, πιάνω σκόνες. Έρχεται και σε επαφή και με τα ακάρεα που υπάρχουν στο μαξιλάρι μας, τα οποία διαπερνούν το δέρμα κι έτσι αποκτούμε αλλεργία και σε αυτά.

Στη συνέχεια, αναπτύσσουμε αλλεργική ρινίτιδα που σύμφωνα με τις στατιστικές, κατά 90% θα γίνει άσθμα”.

Πριν 20 χρόνια 1/20 ανθρώπους είχαν αλλεργίες. Τώρα έχουν 1 στους 3

“Σύμφωνα με τις προβλέψεις, στο τέλος θα γίνουμε όλοι οι κάτοικοι του πλανήτη αλλεργικοί. Αν δεν είμαστε τώρα, δεν σημαίνει πως δεν έχουμε κάποια αλλεργία. Σημαίνει ότι ακόμα δεν έχουμε έλθει σε επαφή με ουσίες που μας την προκαλούν.

Η εξέλιξη (βλ. αλλεργική παρέλαση) συμβαίνει κάτω από τα μάτια μας, απλώς εκδηλώνεται σταδιακά και το αντιλαμβανόμαστε όταν φτάσει ο κόμπος στο χτένι: όταν εμφανιστούν συμπτώματα”.

Ο μύθος των αλλεργιών που αποκτάμε αργά στη ζωή μας

Θα έχεις τουλάχιστον ένα πράγμα στο μυαλό σου, στο οποίο δεν είχες αλλεργία πριν 10 χρόνια και τώρα έχεις. Δεν απέκτησες νέα αλλεργία. Την είχες χρόνια. Απλά εκδηλώθηκε τώρα. Όπως λέει ο κύριος Λούρμπας “αν έχω αλλεργία στην ινδική καρύδα και δεν την έχω φάει ποτέ, δεν το ξέρω. Αν όμως, ζούσα στην Ινδία θα είχα πεθάνει πριν ενηλικιωθώ.

Όλοι είμαστε σε δυναμική κατάσταση εκδήλωσης αλλεργιών. Αν κάποιος πρόκειται να αποκτήσει 10 αλλεργίες μεγαλώνοντας, αυτές θα εκδηλώνονται περισσότερο όσο περνάει ο καιρός”.

Θέλησα να μοιραστώ μαζί του την προσωπική μου ιστορία: (νόμισα πως) όλα ξεκίνησαν με ταπεινή αλλεργία στη γύρη και αναρίθμητα back to back φταρνίσματα. Πριν λίγα χρόνια, προστέθηκε στην εικόνα ένας αδιάκοπος βήχας (δεν με άφηνε καν να κοιμηθώ) και φέτος εμφανίζω ‘κοκκινίλες’ και οιδήματα στο δέρμα.

Τον ρώτησα αν μπορεί να φταίει η αφρικανική σκόνη. Μου απάντησε θετικά, προσθέτοντας πως αν ζούσα σε άλλη χώρα, δεν θα είχα μάθει ποτέ για αυτήν την αντίδραση.

“Όλα έχουν να κάνουν με το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουμε και ζούμε. Επαναλαμβάνω πως πρόκειται για μια δυναμική κατάσταση, ενώ όσο περνάει ο καιρός θα εκδηλώνουμε και άλλες αλλεργίες.

Παλιά χαρακτηρίζαμε την αλλεργία ως ‘νόσο των νέων’. Τώρα λέμε πως αγγίζει όλον τον πλανήτη. Σταδιακά, όσο μεγαλώνουμε και ερχόμαστε σε επαφή με περισσότερες ουσίες, θα αυξάνονται οι πιθανότητες αλλεργικής εκδήλωσης σε όλους”.

Το άσθμα που αναπτύσσεις -και δεν το ξέρεις

Τα στοιχεία δείχνουν πως το 20% των ασθενών με αλλεργία, αντιμετωπίζουν αναπνευστικές. “Δηλαδή, αλλεργική ρινίτιδα και αλλεργικό άσθμα. Ακολουθεί η ατοπική δερματίτιδα και εξαιτίας της αλλεργικής παρέλασης, βλέπουμε πια όλα τα φαινόμενα στον ίδιο ασθενή”.

Ο κύριος Λούρμπας αποκάλυψε πως ποσοστό από 8 έως 10% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει σήμερα, άσθμα.

“Αυτό κάποια στιγμή γίνεται σοβαρό και επικίνδυνο για τη ζωή των ασθενών. Είναι ενδεικτικό ότι εξ όσων έχουν άσθμα, σε ποσοστό από 5 έως 10% ανθρώπων εξελίσσεται σε σοβαρό. Ενώ λαμβάνουν τα φάρμακα, δυσκολεύονται να το ελέγξουν με αποτέλεσμα να κάνουν παροξύνσεις (εξάρσεις). Έτσι, αναγκάζονται να λάβουν κορτιζόνη από το στόμα, ενώ μπορούν να οδηγηθούν και στο νοσοκομείο.

Όλα αυτά σημαίνουν δύσκολη καθημερινότητα, με πολλούς περιορισμούς και τελικά αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής”.

Το κατ’ αρχάς σύμπτωμα που πρέπει να λειτουργεί ως κώδωνας κινδύνου, είναι κατά τον ειδικό “η δυσκολία στην αναπνοή και η ανάγκη εισπνεόμενου ‘δείχνουν’ πως κάποια στιγμή το πρόβλημα που έχεις θα αποκτήσει μεγάλη βαρύτητα.

Η πνευμονολογική εταιρία ενημερώνει πως το 8 με 10% των κατοίκων της Ελλάδας έχουν άσθμα. Παγκοσμίως υπάρχουν τουλάχιστον 300.000.000 ασθενείς.

Όσο περνάει ο καιρός, αυτό χειροτερεύει καθώς μειώνεται η ελαστικότητα του πνεύμονα και σε συνδυασμό με άλλες παθήσεις που συνυπάρχουν, τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα”.

Οι πραγματικά επικίνδυνες αλλεργίες

Πραγματικά επικίνδυνη είναι η αλλεργία που αφορά φάρμακα και τροφές “που μπορεί να ‘κλείσει’ τον αεραγωγό και την αναπνοή και ενδεχομένως να σταματήσει την καρδιά. Αυτές είναι οι περιπτώσεις της αναφυλαξίας. Είναι απαραίτητο να είμαστε γνώστες του αλλεργιογόνου, ώστε να το αποφεύγουμε και να έχουμε πρόχειρο σετ αντιμετώπισης”.

Στα καλά νέα, οι αναπνευστικές αλλεργίες έχουν θεραπεία

“Όταν έχουμε αλλεργική ρινίτιδα ή άσθμα, έχουμε τη δυνατότητα να εντοπίσουμε σε τι είμαστε αλλεργικοί. Άρα υπάρχει η δυνατότητα οδηγιών, για την απομάκρυνση της αιτίας.

Έχουμε και τη δυνατότητα εξατομικευμένων θεραπειών, όπως είναι η ανοσοθεραπεία (γνωστή και ως απευαισθητοποίηση): θεραπεύει το αίτιο με ποσοστό επιτυχίας πάνω του 70% και βοηθά στο να μην εξελιχθεί η αλλεργική ρινίτιδα σε άσθμα. Υπάρχουν και περιπτώσεις που πλησιάζουν στην ίαση.

Εφόσον εντοπίσουμε το αλλεργιογόνο (την ουσία που δημιουργεί την αλλεργία), έχουμε τη δυνατότητα να την παρέχουμε σε σταδιακά αυξανόμενη δόση, μέχρι να τη συνηθίσει ο οργανισμός κι έτσι να επάγουμε την ανοσία.

Είναι η λογική του μυθριδατισμού. Μια φυσική μέθοδος που δεν έχει παρενέργειες, μια ‘γυμναστική’ με φυσικό τρόπο, του ανοσοποιητικού, για να του ξαναμάθουμε να ανέχεται αυτό που του δημιουργεί το πρόβλημα”.

Η χορήγηση γίνεται με δυο τρόπους.

“Ή ενέσιμα -σε μικρή ποσότητα- στο ιατρείο ή με σταγόνες που μπορεί να πάρει ο ίδιος ο ασθενής στο σπίτι του, βάσει οδηγιών και σύμφωνα με την κρίση του θεράποντος αλλεργιολόγου. Μαζί αποφασίζουμε τι είναι καλύτερο για κάθε περίπτωση.

Έχει αποτελεσματικότητα και διάρκεια.

Πρόκειται για φυσική μέθοδο που θεραπεύει το πρόβλημα στην ουσία του. Τη βάση του αιτίου του προβλήματος.

Στην Ελλάδα καλύπτεται και από τα ασφαλιστικά ταμεία.

Πλέον υπάρχουν πολλά διαθέσιμα ‘όπλα’ για να σωθούμε από τις αλλεργίες. Μειώνουν τη νοσηρότητα του άσθματος και βελτιώνουν την αναπνευστική λειτουργία σε ποσοστά που αγγίζουν το 80%. Επίσης μειώνουν τις εξάρσεις σε ποσοστό πάνω από 70%”.

Πώς μπορούμε να μειώσουμε το αλλεργικό φορτίο (aka να μην υποφέρουμε πολύ στο σπίτι)

Όταν η αλλεργία μας αφορά ουσίες, όπως είναι η γύρη “είναι καλό να ακολουθούμε κάποια βήματα, για να μειώσουμε το αλλεργικό φορτίο. Για παράδειγμα, βγάζουμε τα ρούχα μας, τα εναποθέτουμε σε ξεχωριστό κάδο, πλένουμε το πρόσωπο μας ή/και κάνουμε ντους. Αφαιρούμε ό,τι μπορεί να έχει κρατήσει την αλλεργιογονική ουσία, ώστε να μειώσουμε τα συμπτώματα.

Αν αυτά συνεχίσουν να προκαλούνται, έχουμε να κάνουμε με συμπτωματική αντιμετώπιση που αφορά φάρμακα. Πρέπει να τα έχουμε σε άμεση δυνατότητα χρήσης, ώστε να μη γίνει το σύμπτωμα επικίνδυνο για τη ζωή μας”.

Ξέχνα τη ψυχολογική αλλεργία -δεν υπάρχει

Η ψυχολογία μας (ή καλύτερα η ψυχική υγεία) επηρεάζει τον οργανισμό μας παντοιοτρόπως. Δεν φαίνεται ωστόσο, να έχει σχέση με τις αλλεργίες. Τουλάχιστον σε πρώτη ‘ανάγνωση’.

Ο αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Αλλεργιολόγων διευκρινίζει ότι “η ψυχολογική αλλεργία δεν υπάρχει ως όρος. Είναι ένα επιπλέον βαρίδι, σε μια προϋπάρχουσα κατάσταση που μπορεί να είναι η αυτοάνοση. Μπορούμε να φροντίσουμε το αρχικό πρόβλημα και τότε το ψυχολογικό δεν θα είναι η σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι.

Δεν φταίει δηλαδή, η σταγόνα, αλλά το ότι είχε γεμίσει ήδη το ποτήρι.

Όταν στρεσαριζόμαστε ενδέχεται να εμφανίσουμε αλλεργικά συμπτώματα, ως αποτέλεσμα της ψυχολογικής πίεσης. Άρα δεν δίνουμε φάρμακα.

Οφείλουμε να εξηγήσουμε το φαινόμενο -το αίτιο-, προκειμένου να εντοπιστεί και να τακτοποιηθεί το πρόβλημα που επάγει τη μείωση της παραγωγής της κορτιζόλης και της αδρεναλίνης, με αποτέλεσμα ο οργανισμός να γίνεται πιο ευάλωτος σε όλα. Συμπεριλαμβανομένων των αλλεργιών”.

Το σύμπτωμα δεν αιτιολογεί το πρόβλημα. Το εξηγεί.

“Δεν είναι το αίτιο το ψυχολογικό πρόβλημα. Υπάρχει ένα βαθύτερο ιατρικό θέμα που χρειάζεται να αναζητήσουμε με ειδική προσέγγιση (εξετάσεις αίματος και αλλεργικά τεστ). Βρίσκουμε το αίτιο και μετά συζητάμε για τη λύση. Φτιάχνουμε το αρχέγονο πρόβλημα”.