ΠΩΣ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΥΜΕ ΟΤΙ Η ΖΕΣΤΗ ΕΧΕΙ ΑΡΧΙΣΕΙ ΝΑ ΑΠΕΙΛΕΙ ΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ

Είναι τόσοι οι τρόποι που μπορούμε να προσφέρουμε ένα σοκ στον οργανισμό μας που από ένα σημείο κι έπειτα η πραγματικότητα ξεπερνάει τη φαντασία.

Πέραν των προφανών (πχ της ηλεκτροπληξίας), αναγκάζουμε το σώμα μας να αλλάξει τις ρυθμίσεις του για να προστατέψει την υγεία μας

• σε περίπτωση πτώσης, τροχαίου ατυχήματος ή άλλου που σχετίζεται με αθλήματα -ό,τι προκαλεί άμεση απόκριση από το σώμα μας, όπως έκρηξη αδρεναλίνης ή αυξημένο καρδιακό ρυθμό.
• σε συναισθηματικά έντονες εμπειρίες (αν επί παραδείγματι, γίνουμε μάρτυρες τραυματικού γεγονότος ή ζήσουμε εξαιρετικά οδυνηρή εμπειρία ή λάβουμε κάποιο συγκλονιστικό μαντάτο) μας ‘πνίγει’ κύμα συναισθημάτων, αυξάνεται ο καρδιακός ρυθμός, τρομάζουμε και όλα αυτά μπορούν να γίνουν επικίνδυνα.
• σε απόκριση ξαφνιάσματος/τρόμου. Δηλαδή, δυνατοί θόρυβοι, οι απροσδόκητες κινήσεις ή οι ξαφνικές εκπλήξεις μπορεί να προκαλέσουν μια απόκριση ξαφνιάσματος/τρόμου στο σώμα μας. Αυτό οδηγεί σε μια ακούσια αντίδραση που περιλαμβάνει μυϊκές συσπάσεις, αυξημένο καρδιακό ρυθμό και αυξημένη εγρήγορση.
• σε ιατρικές καταστάσεις (αναφυλαξία, μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση, μπορεί να οδηγήσει σε ταχεία πτώση της αρτηριακής πίεσης, δυσκολία στην αναπνοή και άλλα απειλητικά για τη ζωή συμπτώματα. Επίσης, καταστάσεις όπως η επιληψία ή η διαταραχή πανικού μπορούν να προκαλέσουν ξαφνικές και έντονες σωματικές αντιδράσεις).

Φυσικά, υποβάλουμε το σώμα μας σε περαιτέρω προκλήσεις κάθε φορά που το καλούμε να ανταπεξέλθει σε ακραίες αντιθέσεις υποκείμενης θερμοκρασίας.

Για παράδειγμα, όταν κάνουμε ένα κρύο ντους (ή πέφτουμε στην δροσερή θάλασσα) αφότου φάμε.

Με το φαγητό ανεβάζουμε τη θερμοκρασία του σώματος, με το ντους τη ρίχνουμε και όλο αυτό συγκλονίζει (κυριολεκτικά) τις αισθήσεις μας. Αν έχουμε καρδιαγγειακά προβλήματα ή θέματα με τη ρύθμιση της θερμοκρασίας οφείλουμε να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί.

Εξυπακούεται πως οι υπερβολικές θερμοκρασίες μπορούν επίσης, να είναι επιβλαβείς για το σώμα μας.

Ακολουθούν όσα επηρεάζει ο καύσωνας, κατ’ αρχάς με τη βοήθεια του περιοδικού Time.

Πώς θα καταλάβεις πως το σώμα σου μπαίνει σε διαδικασία ψύξης

Σε κατάσταση ηρεμίας, το μέσο ανθρώπινο σώμα εκπέμπει περίπου την ίδια ποσότητα θερμότητας με μια λάμπα 100 Watt.

Κάτι που είναι καλό όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι έως ίση με τη θερμοκρασία του σώματος (37°C).

Όταν τώρα, το περιβάλλον μας υπερβαίνει την -κανονική- θερμοκρασία του σώματος, ο μόνος τρόπος για να αποφύγουμε την υπερθέρμανση είναι η ψύξη με εξάτμιση. Δηλαδή, η εφίδρωση.

Τα τριχοειδή (βλ. μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία δίπλα στο δέρμα) επεκτείνονται σε μια προσπάθεια να επωφεληθούν από αυτή την επιφανειακή ψύχρα.

Αυτό είναι το πρώτο σημάδι που δείχνει ότι το σώμα μας μπαίνει σε λειτουργία ψύξης.

Πώς θα καταλάβεις ότι το σύστημα σου δεν λειτουργεί

Άπαξ και υπάρχει μεγάλο ποσοστό υγρασίας, η εφίδρωση γίνεται λιγότερο αποτελεσματική επειδή ο αέρας είναι ήδη κορεσμένος από υγρασία.

Το αίμα δεν κρυώνει και το αποτέλεσμα είναι να αυξηθεί η θερμοκρασία στον πυρήνα του σώματος (βλ. κορμός). Τότε αρχίζει η ενεργοποίηση του συστήματος έκτακτης ανάγκης, για την προστασία των ζωτικών λειτουργιών.

Για αρχή, η ροή του αίματος στο δέρμα αυξάνεται, κάτι που καταπονεί την καρδιά.

Για κάθε 0.5°C αύξηση της θερμοκρασίας στον πυρήνα του σώματος, ο καρδιακός παλμός ενός μέσου ατόμου αυξάνεται κατά 10 παλμούς, ανά λεπτό.

Συνήθως ακολουθεί αίσθηση ζαλάδας.

Ο εγκέφαλος λέει στους μύες να επιβραδύνουν, προκαλώντας κόπωση. Τα νευρικά κύτταρα δεν ενεργοποιούνται και τότε νιώθουμε πονοκέφαλο, ναυτία ή ακόμα και τάση για έμετο.

Η υπερβολική εφίδρωση εκτοξεύει τους ηλεκτρολύτες μας και ενδέχεται να προκληθούν κράμπες.

Αυτή είναι η αρχή της θερμικής εξάντλησης.

Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, με την αναζήτηση σκιάς ή πιο δροσερού περιβάλλοντος και την αναπλήρωση ηλεκτρολυτών -ενδεχομένως με ενεργειακό ποτό- μπορεί να κινδυνεύσει η υγεία μας.

Εάν η θερμοκρασία του πυρήνα συνεχίσει να αυξάνεται πέραν των 40°C, τα όργανα αρχίζουν να ‘σβήνουν’ και τα κύτταρα να φθείρονται.

Μια υπερφορτωμένη καρδιά μπορεί να υποστεί καρδιακή ανακοπή.

Αυτό είναι θερμοπληξία.

Τι κάνει η ζέστη στα όργανα μας

Οι επαγγελματίες υγείας ενημερώνουν πως κατ’ αρχάς καταρρέουν τα νεφρά.

Όταν ‘μπερδεύονται’, όλες οι τοξίνες που έχουν συσσωρευτεί εκεί δεν μπορούν να απεκκριθούν και το σώμα μας γίνεται τοξικό.

Υπάρχουν 27 διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους το σώμα παραδίδεται στην υπερθέρμανση, από νεφρική ανεπάρκεια έως δηλητηρίαση του αίματος -όταν αρχίσουν να αποσυντίθεται τα νεφρά.

Όλοι αυτοί οι τρόποι μπορούν να οδηγήσουν στο θάνατο, μέσα σε 72 ώρες.

Έρευνα έδειξε πως μερικές φορές είναι προτιμότερο να πεθάνει κάποιος από θερμοπληξία, από το να επιβιώσει αυτής, δεδομένων των βλαβών που προκαλούνται στα όργανα. Η πιθανότερη εξέλιξη είναι η δια βίου αιμοκάθαρση, αφού θα έχει διαλυθεί το έντερο.

Η Guardian εξήγησε τι μπορεί να προκαλέσει η υπερβολική ζέστη και σε άλλα -σημαντικά- όργανα του σώματος μας.

Δέρμα: όσο περισσότερο υποβάλουμε το σώμα σε ηλιακά εγκαύματα, τόσο πιο πιθανή γίνεται η εμφάνιση καρκίνου του δέρματος. Η υπερβολική υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να βλάψει το DNA των κυττάρων του δέρματος, δηλαδή αυτού που ενημερώνει τα κύτταρα πώς να λειτουργήσουν.

Εγκέφαλος: μελέτες έχουν δείξει ότι η υπερβολική ζέστη συνδέεται με μειωμένη γνωστική λειτουργία, λάθη κρίσης και υψηλότερο κίνδυνο επαγγελματικού τραυματισμού. Σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες, ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός αρχίζει να καταρρέει.

Πρωτεΐνες και ιόντα συσσωρεύονται στον εγκέφαλο, προκαλώντας φλεγμονή. Πολλοί άνθρωποι αναφέρουν ότι αισθάνονται ευερέθιστοι τις ζεστές μέρες και τα στοιχεία δείχνουν ότι η υπερβολική ζέστη επηρεάζει αρνητικά την ψυχική υγεία

Πνεύμονες: ο ζεστός καιρός μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του αέρα, καθιστώντας πιο δύσκολη την αναπνοή. Οι υψηλές θερμοκρασίες συνήθως συνοδεύονται από ακίνητο αέρα που επιτρέπει στους ρύπους να λιμνάζουν.

Το όζον στο επίπεδο του εδάφους είναι ένα επιβλαβές αέριο που σχηματίζεται, όταν οι ρύποι που εκπέμπονται από αυτοκίνητα, σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και βιομηχανικές πηγές αντιδρούν χημικά στο ηλιακό φως.

Ένα από τα κύρια συστατικά της αιθαλομίχλης -το όζον σε επίπεδο εδάφους- μπορεί να μειώσει τη λειτουργία των πνευμόνων και είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα από το άσθμα.

Καρδιά: καθώς το σώμα θερμαίνεται, τα αιμοφόρα αγγεία διαστέλλονται και αυτό μειώνει την αρτηριακή πίεση, κάνοντας ένα άτομο να αισθάνεται ζάλη και αδιαθεσία. Στη χειρότερη περίπτωση, όταν το σώμα στερείται κανονικής ροής αίματος, το έντερο μπορεί να καταρρεύσει, τα αιμοφόρα αγγεία να καταστραφούν (προκαλείται πήξη του αίματος) και τα κύτταρα μπορεί να αποσυντεθούν, καθώς οι πρωτεΐνες τους διασπώνται.

Εάν η αρτηριακή πίεση πέσει πολύ, ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής αυξάνεται.

Όταν το σώμα αισθάνεται ότι είναι πολύ ζεστό, ο προμήκης μυελός (το τμήμα του εγκεφάλου που ελέγχει ζωτικές διεργασίες, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παλμών, της αναπνοής και της αρτηριακής πίεσης) λέει στην καρδιά να αυξήσει την ποσότητα του αίματος κάθε παλμού.

Όταν όμως, η αρτηριακή πίεση είναι μειωμένη, η καρδιά πρέπει να εργαστεί σκληρότερα για να στείλει το αίμα στο σώμα. Έτσι ο καρδιακός ρυθμός αυξάνεται.

Σε ακραίες θερμοκρασίες, η ποσότητα του αίματος που κυκλοφορεί αυξάνεται δραματικά. Η καρδιά εξαντλείται και η ροή του αίματος μπορεί να πέσει ξαφνικά.

Μήπως να προσέξουμε λίγο τον εαυτό μας;

Δέκα ημέρες είναι. Θα περάσουν.