ΤΙ ΚΑΝΕΙΣ ΟΤΑΝ ΔΙΑΦΩΝΕΙΣ ΜΕ ΤΟΝ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΣΟΥ;

Οι σχέσεις με τους θεραπευτές μας δεν είναι πάντα εύκολες. Υπάρχουν στιγμές που μπορεί να αισθανθούμε θυμό ή απογοήτευση κατά τη διάρκεια ή μετά τη συνεδρία, και αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό.

Η συζήτηση των συναισθημάτων μας κατά τη διάρκεια της θεραπείας μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση των προβλημάτων, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, ίσως θα πρέπει να αναζητήσουμε κάποιον άλλον θεραπευτή.

Η συμφωνία ή η διαφωνία με τον θεραπευτή είναι κάτι το συνηθισμένο. Αυτό που πραγματικά έχει σημασία για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας είναι η ποιότητα της θεραπευτικής σχέσης.

Σύμφωνα με την Αμερικανίδα Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας, Marissa Moore και το psychcentral, αν η σχέση με τον θεραπευτή δεν είναι καλή, μπορεί να υπάρξουν προβλήματα εμπιστοσύνης κατά τη διαδικασία της θεραπείας.

Μερικές φορές, οι θεραπευτές μπορεί να πουν κάτι που δεν είμαστε έτοιμοι να ακούσουμε. Μπορεί, ακόμη, να αισθανθούμε ότι η θεραπευτική σχέση δεν είναι τόσο ισχυρή όσο θα θέλαμε, καθιστώντας δύσκολο να νιώσουμε την υποστήριξη που επιδιώκουμε να λάβουμε.

Επιπλέον, όταν προκύπτει σύγκρουση, υπάρχουν βήματα που μπορούμε να ακολουθήσουμε. Σε κάθε περίπτωση, οι ενέργειές μας θα εξαρτηθούν από τη φύση του προβλήματος και το επίπεδο άνεσης που έχουμε με τον θεραπευτή μας.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ;

Η σύγκρουση στη θεραπευτική σχέση διαφέρει από άλλες σχέσεις λόγω της εγγενούς ανισορροπίας δύναμης ανάμεσα στον/στην θεραπευτή/τρια και τον θεραπευόμενο. Δύο κοινές αιτίες σύγκρουσης είναι η μεταβίβαση και η αντιμεταβίβαση:

Μεταβίβαση

Η μεταβίβαση είναι ένα φαινόμενο όπου ο θεραπευόμενος προβάλλει συναισθηματικά φορτισμένες εμπειρίες και επιθυμίες που αφορούν άλλους ανθρώπους από το παρελθόν του πάνω στον θεραπευτή. Για παράδειγμα, ένας θεραπευόμενος μπορεί να αντιδρά στον θεραπευτή με θυμό ή αναστάτωση που σχετίζεται με τη σχέση του με τους γονείς του ή άλλους σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή του.

Αν η σχέση του θεραπευόμενου με τον θεραπευτή του του θυμίζει τη σχέση που είχε με τη μητέρα του στην παιδική ηλικία, μπορεί να αρχίσει να εκφράζει θυμό ή αμφισβήτηση προς τον θεραπευτή, ακόμα κι αν αυτά τα συναισθήματα σχετίζονται κυρίως με την παλαιότερη σχέση του με τη μητέρα του. Αυτή η προβολή μπορεί να προσφέρει σημαντική εσωτερική πληροφόρηση, εάν ο ειδικός ψυχικής υγείας και ο θεραπευόμενος καταφέρουν να ερμηνεύσουν και να κατανοήσουν τα συναισθήματα αυτά, εστιάζοντας στη σχέση του θεραπευόμενου με το παρελθόν του.

Μελέτη του 2019, υποδεικνύει ότι η μεταβίβαση μπορεί να είναι χρήσιμη όταν ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος ερμηνεύουν αυτά τα συναισθήματα για να αποκτήσουν μεγαλύτερη κατανόηση του τι συμβαίνει στη θεραπευτική διαδικασία και γιατί αναδύονται αυτά τα συναισθήματα. Ωστόσο, κάποιες φορές η μεταβίβαση μπορεί να είναι δύσκολο να ξεπεραστεί και να αποτελέσει εμπόδιο για την εδραίωση μιας αυθεντικής σχέσης με τον θεραπευτή.

Αντιμεταβίβαση

Η αντιμεταβίβαση συμβαίνει όταν ο θεραπευτής προβάλλει τα δικά του συναισθήματα, πεποιθήσεις ή προβλήματα πάνω στον θεραπευόμενο. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει ανεπαρκείς οριοθετήσεις, όπως η αποκάλυψη προσωπικών πληροφοριών που δεν είναι σχετικές με τη θεραπεία, ή η ανάπτυξη συναισθημάτων για τον θεραπευόμενο.

Για κάποιους ειδικούς, η αντιμεταβίβαση αφορά μια “απαγορευμένη” περιοχή, ενώ για κάποιους μια “θεμιτή” προσβάσιμη περιοχή. Το κύριο που αξίζει να τονιστεί είναι ότι η αντιμεταβίβαση σε κάθε περίπτωση ωφελεί όταν ελέγχεται. Η αντιμεταβίβαση είναι το αντίθετο της μεταβίβασης, δηλαδή πρόκειται για την ασυνείδητη ανάσυρση ή και μεταφορά συναισθημάτων/πληροφοριών του θεραπευτή με αφορμή τυχόν παρεμφερή βιώματα του θεραπευόμενου.

Και τα δύο φαινόμενα βασίζονται στην ικανότητα μας να αναγνωρίζουμε την εξωτερική πραγματικότητα, συγκρίνοντας την παρούσα αντίληψή μας με την
προηγούμενη εμπειρία μας. Οι αναμνήσεις, ειδικά οι συναισθηματικά φορτισμένες, μπορούν να πυροδοτηθούν από κάτι στο παρόν, που παραπέμπει στο παρελθόν, και το άτομο να αντιδράσει με παρόμοιο τρόπο όπως τότε. Οι ψυχοδυναμικοί θεραπευτές βλέπουν τη μεταβίβαση και την αντιμεταβίβαση ως ισχυρά εργαλεία για την κατανόηση του θεραπευόμενου και τελικά τη θεραπευτική αλλαγή.

Άλλες αιτίες σύγκρουσης

Σε έρευνα του 2019, οι θεραπευόμενοι ανέφεραν διάφορους παράγοντες που προκάλεσαν σύγκρουση στη θεραπεία τους, όπως:

• Ο θεραπευτής αγνοεί τον “πολιτισμό” / την προσωπικότητά τους.
• Ο θεραπευτής καταχράται την εξουσία του, όπως με την πίεση για συγκεκριμένες θεραπείες.
• Η εμπειρία του θεραπευόμενου δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του.
• Αρνητικά πρότυπα σχέσης, όπως ότι ο θεραπευτής είναι αποσπασμένος ή απρόσωπος.
• Οι στόχοι της θεραπείας δεν επιτυγχάνονται.
• Αμέλεια.
• Οικονομικά ζητήματα.
• Έλλειψη επαγγελματικής γνώσης.

Αυτές οι αρνητικές καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν θυμό και αρνητικά συναισθήματα στους θεραπευόμενους.

Τι να κάνετε όταν διαφωνείτε ή είστε θυμωμένοι με τον θεραπευτή σας

Αν βρείτε τον εαυτό σας σε σύγκρουση με τον ειδικό ψυχικής υγείας που βλέπετε, εξετάστε τις παρακάτω στρατηγικές:

Αξιολογήστε τις προσδοκίες σας

Αν οι προσδοκίες σας από τη θεραπεία δεν συμβαδίζουν με την πραγματικότητα, αυτό μπορεί να προκαλέσει θυμό. Θυμηθείτε ότι ο θεραπευτής δεν είναι υπεύθυνος να σας δώσει έτοιμες λύσεις, αλλά να σας βοηθήσει να βρείτε τις δικές σας. Μη διστάσετε να ρωτήσετε για τις διαδικασίες και τους ρόλους στη θεραπεία.

Φέρτε το ζήτημα που σας απασχολεί στη θεραπεία

Αν αισθάνεστε άνετα, συζητήστε τα συναισθήματά σας με τον θεραπευτή. Η ειλικρίνεια μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της θεραπευτικής σχέσης και να τυχόν παρανοήσεις να επιλυθούν.

Ζητήστε παραπομπή

Αν δεν “παίρνετε” αυτό που χρειάζεστε από τη θεραπεία ή δεν έχετε δημιουργήσει εμπιστοσύνη, ίσως είναι καιρός να ζητήσετε παραπομπή σε νέο ειδικό.

Κάντε αναφορά όταν υπάρχει σοβαρό πρόβλημα

Σε περιπτώσεις ανήθικης ή ακατάλληλης συμπεριφοράς από τον θεραπευτή, η αναφορά στον αρμόδιο φορέα μπορεί να είναι αναγκαία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αν ο θεραπευτής εμπλέκεται σε σεξουαλικές σχέσεις, παραπλανά για την κατάρτισή του, ή παραβιάζει την εμπιστευτικότητα.

Για να διαπιστώσετε αν ο θεραπευτής σας είναι ο κατάλληλος για εσάς, αναρωτηθείτε:

• Αντιπροσωπεύει σωστά το πεδίο και την πρακτική του;
• Αισθάνομαι ότι με κατανοεί;
• Με ακούει και με προκαλεί να σκεφτώ;
• Ασχολείται με ηθικό τρόπο και τηρεί όρια;
• Επικεντρώνεται στις ανάγκες και τους στόχους μου;

Αν η πλειονότητα των απαντήσεων είναι θετικές, ο θεραπευτής σας ασκεί ορθώς το λειτούργημα.

Τέλος, το choosingtherapy.com δίνει απάντηση σε τρία σημαντικά ερωτήματα:

Τι κάνετε αν νιώθετε χειρότερα;

Αν αισθάνεστε συνεχώς χειρότερα μετά από τις συνεδρίες, είναι καιρός να σκεφτείτε να διακόψετε τη συνεργασία με τον θεραπευτή σας. Η απόφαση να αλλάξετε ειδικό ίσως είναι δύσκολη, ειδικά μετά από τον χρόνο και τη συναισθηματική ενέργεια που έχετε επενδύσει στη θεραπεία. Το να ξεκινήσετε από την αρχή μπορεί να φαίνεται αποθαρρυντικό, ωστόσο θα πρέπει να σκεφτείτε ότι η αλλαγή αυτή είναι μάλλον για καλό.

Πώς αλλάζετε θεραπευτή;

Έχετε το δικαίωμα να αλλάξετε θεραπευτή, αν δεν είστε ικανοποιημένοι. Αν αισθάνεστε άνετα, υπάρχουν πλεονεκτήματα στο να μιλήσετε πρώτα μαζί του. Θα πρέπει να καταλάβει γιατί επιθυμείτε να σταματήσετε τη θεραπεία και ποιες προσδοκίες δεν εκπληρώθηκαν. Αυτή η συζήτηση μπορεί να είναι μια μαθησιακή εμπειρία για εσάς, ακόμα και αν είναι άβολη. Δεν είναι ευθύνη σας να προστατέψετε τον θεραπευτή σας ή να υπερασπιστείτε την απόφασή σας να φύγετε, αλλά μπορεί να αποκτήσετε νέες γνώσεις.

Πώς να αναζητήσετε νέο θεραπευτή;

Μην αφήσετε μια δυσάρεστη εμπειρία να σας σταματήσει από το να λάβετε θεραπεία αν έχετε ζητήματα που θέλετε να εξερευνήσετε. Χρησιμοποιήστε αυτά που μάθατε από τη συνεργασία με τον ειδικό ψυχικής υγείας για να επιλέξετε έναν νέο, που πιστεύετε ότι θα νιώθετε πιο άνετα. Σκεφτείτε ποια είναι τα χαρακτηριστικά που θα θέλατε να έχει ο θεραπευτής σας. Χρησιμοποιήστε το δίκτυο φίλων σας, τον γιατρό σας, το τοπικό κέντρο ψυχικής υγείας ή έναν διαδικτυακό κατάλογο θεραπευτών για να αναζητήσετε θεραπευτή.

Κάντε οποιεσδήποτε ερωτήσεις έχετε κατά τη διάρκεια μιας τηλεφωνικής διαβούλευσης. Συχνά είναι δυνατό να κλείσετε ραντεβού για μια αρχική διαβούλευση, η οποία μπορεί να γίνει μέσω τηλεφώνου, βίντεο ή δια ζώσης.