ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ ΘΑ ΧΡΕΙΑΖΕΣΑΙ 3 ΕΥΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΦΕ ΣΤΟ ΧΕΡΙ

Θυμάμαι εποχές που πλήρωνα 3 ευρώ τον καφέ που έπινα σε καφετέρια της λεβεντομάνας (ούτως ή άλλως, αλλά και σε επίπεδο τραπεζοκαθισμάτων καφετεριών στην κεντρική πλατεία) Νέας Σμύρνης. Δεν έχει περάσει δεκαετία από τότε που έδινα 3.40.

Εποχές κι αυτές, έτσι; Η οικονομική κρίση είχε αρχίσει να αλλάζει τις ζωές μας, ωστόσο το ποσό που έδινα για ένα από τα λίγα πράγματα που απολαμβάνω με συνέπεια εδώ και χρόνια ήταν τέτοιο που δεχόμουν να το δώσω, γνωρίζοντας τι στοίχιζε στους καταστηματάρχες (το κόστος του επιχειρηματία για το φρέντο καπουτσίνο ήταν 70 σεντ).

Κάποια back to back δεινά αργότερα ο ιδιοκτήτης να πληρώνει 1.20 ευρώ για αυτό που πουλάει πια -στην καλύτερη- κοντά στο πεντάευρω;

Με τις νέες αυξήσεις, ετοιμάσου να πληρώνεις κοντά στα 3 ευρώ για τον καφέ που παίρνεις στο χέρι, πριν πας στη δουλειά -ή ενώ είσαι σε αυτήν.

Η τιμή του εθνικού -σε χρήση- αυτού προϊόντος έχει αυξηθεί κατά 50% από τον περασμένο Νοέμβριο. Ήταν τότε που άρχισαν τις επιθέσεις στη μεγαλύτερη θαλάσσια οδό εμπορευμάτων του κόσμου οι Χούθι. Τι θέλουν από τη ζωή μας;

Θα εξηγήσουμε στη συνέχεια. Το βέβαιο είναι πως όσα κάνουν στη Διώρυγα του Σουέζ θα προκαλέσουν σύντομα (τον Ιούνιο) ανατιμήσεις σε μια σειρά προϊόντων, από ηλεκτρικά είδη και ρούχα έως το ψωμί.

ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ Η ΝΕΑ ΑΥΞΗΣΗ

Το 2022 όταν είδαμε την τιμή του τίμιου καφέ μας να αυξάνεται κατά τουλάχιστον 30 με 40 λεπτά (το ποτήρι), ήταν η Βραζιλία αυτή που είχε το πρόβλημα. Η μεγαλύτερη παραγωγός καφέ του πλανήτη είδε τις καλλιέργειες να εξοντώνονται από την κλιματική κρίση.

Ειρήσθω εν παρόδω, είχε κλείσει και μια από τις πιο πολυσύχναστες θαλάσσιες οδούς του κόσμου: η Διώρυγα του Σουέζ.

Ο λόγος είχε να κάνει με ένα γιγαντιαίο πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που παρασύρθηκε από ριπή του ανέμου και κολλήσει στο σημείο, διαλύοντας την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.

Τώρα στις νέες αυξήσεις, σε πρώτο πλάνο παραμένει η Διώρυγα του Σουέζ ενώ το θέμα το ‘χει ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός του είδους που λατρεύεται παγκοσμίως και πρώτος στην ποικιλία Robusta: το Βιετνάμ.

Στην Ελλάδα ακούμε πως λόγω καύσωνα και λειψυδρίας, η σοδειά του Robusta ήταν μικρότερη στο Βιετνάμ. Ωστόσο, η Gro Intelligence (παγκόσμια ομάδα ειδικών της γεωργίας, της κλιματικής επιστήμης και των πληροφοριών) διευκρινίζει ότι οι περιοχές του Βιετνάμ που παράγουν καφέ γλίτωσαν από τις αρνητικές επιπτώσεις του En Niño το 2023.

Παρ’ όλα αυτά, γενικά στη Νοτιοανατολική Ασία όπου παράγεται η ποικιλία, υπάρχει πρόβλημα με τις συνέπειες του En Niño στην παραγωγή του Robusta, με τα αποθέματα να είναι στο δεύτερο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας οκταετίας.

Αυτή η έλλειψη είναι που ανεβάζει την τιμή, αφού πια το προϊόν δεν φτάνει για όλους.

Εν τω μεταξύ, η αύξηση στην τιμή του Robusta συμπαρέσυρε την τιμή τoυ Arabica. Γιατί; Επειδή μπορούν! Σύντομα όμως, θα υπάρχει ανταγωνισμός από την Υεμένη όπου παράγεται πια υψηλής ποιότητας καφές.

Ξέρεις ποιοι είναι από την Υεμένη; Αυτοί που ευθύνονται για την αύξηση σε όλα τα προϊόντα που θα δεις σύντομα.

Οι Χούθι.

Από τον περασμένο Νοέμβριο όταν άρχισε την αυξητική του πορεία η τιμή του καφέ έως τον Ιανουάριο του 2024 είχαν γίνει 25 επιθέσεις από το κίνημα Χούθι σε εμπορικά πλοία που διέσχιζαν την Ερυθρά Θάλασσα και τη Διώρυγα του Σουέζ, με προορισμό την Ευρώπη.

Τι θέλουν από τη ζωή μας;

Πρώτα θα σου πω τι περνάει υπό φυσιολογικές συνθήκες από το Σουέζ.

Τι περνάει από το Σουέζ

Από την Ερυθρά Θάλασσα περνάει σχεδόν το 15% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου.

Στη λίστα είναι το 8% του παγκόσμιου εμπορίου σιτηρών, του 12% του θαλάσσιου εμπορίου πετρελαίου και του 8% του παγκόσμιου εμπορίου υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Η διαδρομή μέσω της Διώρυγας του Σουέζ χρησιμοποιείται κυρίως για τη σύνδεση της Ασίας με τμήματα της Αφρικής και την Ευρώπη, αλλά και για να πάει πετρέλαιο στη Βόρεια Αμερική.

Σε δηλώσεις του στο Time o Hung Tran (βλ. ανώτερος συνεργάτης στο GeoEconomics Center του Atlantic Center) εξήγησε πως «πρόκειται για το συντομότερο, φθηνότερο και πιο αποτελεσματικό τρόπο σύνδεσης της Ασίας και της Αφρικής με την Ευρώπη μέσω της Μεσογείου».

Από το Σουέζ περνάει το 30% των παγκόσμιων καταναλωτικών αγαθών και μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων περνά από τη διώρυγα του Σουέζ (το 2021 ήταν περισσότερα από 20.000 πλοία).

Στη λίστα ανήκει ό,τι μπορείς να φανταστείς. Από είδη ρουχισμού, ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά είδη έως λάδι, σιτάρι, καλαμπόκι, φυσικό αέριο και φυσικά ο καφές.

Πολλές εταιρείες έχουν ενημερώσει ήδη πως ενδέχεται να παρουσιαστεί έλλειψη προϊόντων λίαν συντόμως. Μεταξύ τους είναι και η μεγαλύτερη αλυσίδα με έπιπλα που φτιάχνουμε μόνοι μας.

Το βέβαιο λοιπόν, είναι πως «δεν υπάρχει καμία εταιρία που να χρησιμοποιεί τη Διώρυγα του Σουέζ και να μην έχει επηρεαστεί, είτε λόγω καθυστερήσεων είτε λόγω αύξησης του κόστους» όπως είπε ο Tran. Σύντομα θα το ζήσουμε το πρακτικό μέρος αυτής της εξέλιξης, με το κακάο να έχει δείξει το δρόμο

Στο τέλος του Απριλίου η τιμή του τόνου ξεπέρασε τα 9.316 ευρώ (10.000 δολάρια). Είναι η τετραπλάσια εκείνης που ίσχυε πριν ένα χρόνο.

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΧΟΥΘΙ ΚΑΙ ΤΙ ΘΕΛΟΥΝ

Οι Χούθι είναι μεγάλη φυλή που εξελίχθηκε σε ένοπλη πολιτική και θρησκευτική ομάδα. Προέρχεται από τη βορειοδυτική επαρχία Σαάντα της Υεμένης και υπερασπίζεται τους Ζαϊντί, σιιτική μουσουλμανική μειονότητα της χώρας.

Στο -χρηματοδοτούμενο από το αμερικανικό Κογκρέσο- Wilson Center αναφέρεται πως οι Ζαϊντί κυβερνούσαν την Υεμένη για 1.000 χρόνια. Η εξουσία ανετράπη το 1962. Έκτοτε προσπαθούν να αποκαταστήσουν την επιρροή τους στη χώρα.

Στη δεκαετία του 1990, η φυλή των Χούθι ξεκίνησε ένα κίνημα για την αναζωογόνηση των παραδόσεων των Ζαϊντί, νιώθοντας ότι οι σαλαφιστές κήρυκες που χρηματοδοτούνται από το κράτος αποτελούν απειλή.

Το κίνημα (γνωστό και ως Ansar Allah -Υποστηρικτές του Θεού) πολεμάει την κυβέρνηση της Υεμένης από το 2004. Από το 2011 έχει επεκταθεί πέρα ​​από τις ρίζες του Ζαϊντί και έχει γίνει ένα ευρύτερο κίνημα αντίθετο στην κεντρική κυβέρνηση. Έκτοτε οι αντάρτες αναφέρονται στους εαυτούς τους ως Ανσαρουλάχ («Κόμμα του Θεού»).

Από το 2014 έχουν καταλάβει την πρωτεύουσα της χώρας, ενώ υπό την κατοχή τους είναι και τα βορειοδυτικά της Υεμένης, συμπεριλαμβανομένης της ακτογραμμής της Ερυθράς Θάλασσας. Εκεί ζουν οι περισσότεροι κάτοικοι του έθνους, με τους Χούθι να παίρνουν φόρους και να τυπώνουν χρήματα.

Οι Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν υποστηρίξει τους Χούθι και τους έχουν συγκρίνει με τη Χεζμπολάχ, με πληροφορίες να θέλουν τους τελευταίους να παρέχουν στους πρώτους όπλα (μέχρι και βαλλιστικούς πυραύλους), εκπαίδευση και οικονομική υποστήριξη.

Οι Χούθι με τη σειρά τους έχουν πει ότι αποτελούν μέρος του άξονα αντίστασης του Ιράν, εναντίον του Ισραήλ, των ΗΠΑ και της ευρύτερης Δύσης.

Άρχισαν τις επιθέσεις στα εμπορικά πλοία που περνούσαν από τα νότια της Ερυθράς Θάλασσας και τον Κόλπο του Άντεν στα μέσα του περασμένου Νοεμβρίου. Ειπώθηκε πως ήταν απάντηση στις επιθέσεις του Ισραήλ στη Γάζα.

Από τις 18/11 του 2023 έως τις 4/1 του 2024 είχαν κάνει 25 επιθέσεις με όλους τους πιθανούς τρόπους (από πυραύλους έως drones) που καταδικάστηκαν διεθνώς. Οι ναυτιλιακές εταιρείες άρχισαν να κάνουν μεγαλύτερα -και άρα πιο ακριβά- ταξίδια, γύρω από τη νότια Αφρική.

Πρόσφατα οι Χούθι ανακοίνωσαν πως θα επιτίθενται σε κάθε πλοίο που κατευθύνεται προς το Ισραήλ από τη Μεσόγειο, εντός της εμβέλειας τους.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΣΕΠΗ ΣΟΥ

Η Ελλάδα είναι στις κορυφαίες θέσεις της Ευρώπης ως προς την κατανάλωση καφέ. Στην ήπειρο μας χρησιμοποιείται το 1/3 της παγκόσμιας αγοράς και οι Έλληνες πίνουμε 3 κιλά κατά κεφαλήν. Είμαστε 5οι στη λίστα της οποίας ηγούνται οι πολίτες του Λουξεμβρούργου, με σχεδόν 10 κιλά το άτομο, το χρόνο. Οι Ιταλοί που φημίζονται για το είδος, είναι στο Νο21 της κατάταξης (με 2.5 κιλά κατά κεφαλήν).

Όπως λέει στο NEWS 24/7 ο Τάσος Γιάγκογλου, πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Καφέ  οι ανατιμήσεις είναι αναπόφευκτες, δεδομένου και του πώς κινείται το χρηματιστήριο του καφέ.

Ναι υπάρχει και τέτοιο χρηματιστήριο.

«Το βασικό πρόβλημα στις αυξήσεις, είναι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Yπήρχε λειψυδρία στο Βιετνάμ κι έτσι έχουμε περιορισμένες ποσότητες ποικιλίας Robusta -διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο του Λονδίνου. Γεγονός που έχει εκτινάξει τις τιμές και συμπαρέσυρε εκείνες της arabica (που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης).

Την πραγματικότητα επιβαρύνει και το γεγονός των τρομοκρατικών ενεργειών στη Διώρυγα του Σουέζ που έχει ως αποτέλεσμα τα εμπορικά πλοία να κάνουν τον περίπλου της Αφρικής, αντί του να διασχίζουν το Σουέζ. Η συνέπεια είναι τα αυξημένα ναύλα (η ναυλαγορά επίσης, διαπραγματεύεται στο χρηματιστήριο) και τα αυξημένα ασφάλιστρα, συν μεγάλες καθυστερήσεις.

Υπάρχει πάντα και μια σχετική κερδοσκοπία στις διαπραγματεύσεις των εμπορευμάτων, από τον περασμένο Νοέμβριο έως τώρα έχουν εκτιναχθεί οι τιμές.

«Η αύξηση στην ποικιλία robusta το τελευταίο εξάμηνο είναι στο 50 με 55% και της arabica γύρω στο 35%. Στις τιμές λιανικής αναμένονται αυξήσεις από 10 έως 20%».

Έως τώρα, ένα μεγάλο μέρος έχει απορροφηθεί από τις εταιρείες. Εδώ όμως, που φτάσαμε δεν γίνεται άλλη διακράτηση τιμών. Είναι εκ των ων ουκ άνευ να δούμε αλλαγές στους τιμοκαταλόγους αν συνεχιστούν τα ίδια φαινόμενα».

Το αποτέλεσμα όσων διάβασες με τα θέματα που έχουν προκύψει είναι να έχει φτάσει ο τόνος του Robusta στην τιμή των 4.190 ευρώ τον Μάρτιο, από 2.505 που ήταν τον περασμένο Ιανουάριο. Τώρα, όπως γράφουν οι Financial Times είναι στα 3.678 ευρώ.

Tα 450 γραμμάρια του Arabica (μια λίβρα) εκτοξεύθηκαν στο ίδιο διάστημα από 150 σεντ του ευρώ στα 205. Σήμερα είναι στα 2.18 ευρώ.

Οι εκτιμήσεις των ειδικών αναφέρουν πως λίαν συντόμως θα πληρώνουμε τον καφέ που παίρνουμε στο χέρι από 10 έως 20% περισσότερο, αύξηση που αναμένεται να έχει η τιμή του κιλού ανάλογα με το επίπεδο που έχει αγοράσει η κάθε εταιρεία.

Παραδείγματος χάριν, το 1 κιλό του ελληνικού καφέ που πωλείται μέχρι σήμερα 20 με 21 ευρώ, θα κοστίζει τον Ιούνιο 22 με 23 ευρώ.

Για τον φρέντο καπουτσίνο ετοιμάσου να πληρώνεις από 2.60 έως 2.90 ευρώ και για τον φρέντο εσπρέσο από 2.40 έως 2.60 ευρώ.

Τη δροσιά του να ‘χουμε και υγεία για να μπορέσουμε να αντέξουμε όσα -νέα- μας περιμένουν.

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ Η ΑΥΞΗΣΗ;

Ο κύριος Γιάγκογλου εξήγησε ότι υπάρχουν κάποια γεγονότα που θα μπορούσαν να μας γλιτώσουν από τα μεγαλύτερα έξοδα. Αλλά θα πρότεινα να μην κρατήσετε την ανάσα σας.

«Παρατηρείται μια μικρή αποκλιμάκωση από τη Μεγάλη Εβδομάδα, ενώ υπάρχει και η σοδιά της Βραζιλίας που ‘βγαίνει’ τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Φέτος αναμένεται να είναι από τις μεγαλύτερες των τελευταίων 35 ετών. Θεωρητικά λοιπόν, θα πρέπει να δούμε μια πίεση -προς τα κάτω- στις τιμές, εφόσον φυσικά δεν προκύψει κάτι αρνητικό, κλιματικής φύσεως».

Ο ειδικός επανέλαβε πως πρέπει να θυμόμαστε πάντα πως πρόκειται για προϊόν που διαπραγματεύεται στα χρηματιστήρια, προσθέτοντας ότι «είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικός ο παράγοντας επιβολής ειδικού φόρου κατανάλωσης στον καφέ -από την Πρωτοχρονιά του 2017. Είναι αξιακός φόρος που αποδίδει 140.000.000 ευρώ ετησίως.

Επιβαρύνει κατά 2 ευρώ τον ωμό, ακατέργαστο καφέ και τον εξεπεργασμένο, κατά 3 ευρώ το προϊόν εμπορίας που έρχεται από το εξωτερικό και κατά 4 ευρώ τον στιγμιαίο.

Μόλις επιβλήθηκε διπλασίασε τις ανάγκες ρευστότητας των επιχειρήσεων.

Σίγουρα δεν μας επιτρέπει να είμαστε ιδιαίτερα ευέλικτοι. Τουναντίον. Με τη χρηματιστηριακή αξία του καφέ, αυτός ο φόρος επιβαρύνει μεσοσταθμικά την τιμή του καφέ κατά 50 με 55%.

Επειδή πρόκειται για έναν έντονα ανταγωνιστικό κλάδο, θα μπορούσε ο καταναλωτής να απολαμβάνει πιο φθηνή την καθημερινή του συνήθεια αν δεν υπήρχε ο ειδικός φόρος ή αν απομειωθεί».

Καλά να είμαστε και η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία.