ΤΖΕΙΜΣ ΚΑΜΕΡΟΝ ΣΤΟ NEWS 24/7: “ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΠΡΑΓΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΘΕΛΩ ΝΑ ΜΙΛΗΣΩ ΕΙΝΑΙ Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ. ΒΑΡΕΘΗΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ!”

Ο Τζέιμς Κάμερον έχει πάρα πολλά να πει.

Εξερευνητής, αφηγητής, λάτρης της επιστήμης και αφοσιωμένος στην τεχνολογική αιχμή του σινεμά, στο βαθμό που οι ταινίες του και μόνο έχουν σπρώξει την εξέλιξη και τις τεχνολογικές δυνατότητες του μέσου μερικές δεκαετίες πιο μπροστά.

Όλα αυτά θα μπορούσαν να είναι απλώς κάποιες υπέροχες πληροφορίες για έναν εμφανέστατα πολυσχιδή άνθρωπο, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα σήμαιναν πως αυτός ο ίδιος άνθρωπος τυγχάνει κι ο εμπορικά πιο πετυχημένος σκηνοθέτης στην ιστορία του κινηματογράφου.

Κάτι υπάρχει όμως, στον τρόπο που ο Τζέιμς Κάμερον βλέπει τον κόσμο, τον αφουγκράζεται, και λέει ιστορίες μέσα στα κάθε λογής φυσικά και τεχνητά τοπία, που κάνει αυτές τις ιστορίες κάτι σαν λαϊκά αφηγήματα. Είναι όλες τους, σε κάποιο βαθμό, για ανθρώπους και μηχανές, για πεισματάρηδες ανθρώπους και τεράστιες μηχανές (πολύ καλύτερο αυτό ε), και για ιδεαλιστικές μάχες επιβίωσης σε κόσμους υπό (φυσική ή τεχνητή) απειλή.

Αν τώρα όλα αυτά ακούγονται κάπως προφανή και βασικά τότε ναι, φυσικά, προφανώς. Κι αυτό κομμάτι της γοητείας τους είναι, της έλξης που ασκούν στο κοινό. Είναι στην καρδιά τους, απλές ιστορίες με μεγάλη καρδιά και ακόμα μεγαλύτερο εντυπωσιασμό. Ο Τζέιμς Κάμερον δεν λέει απλά ιστορίες, αλλά τις χτίζει, τις αναπαριστά, τις κάνει βίωμα γύρω σου. Θα νιώσεις το απειλητικό μέταλλο του lo-fi πρώτου Τ-800 ανάμεσα στις αντλίες, θα πειστείς πως στο διάστημα κανείς δε μπορεί να ακούσει τις κραυγές σου, θα σου κοπεί η ανάσα όσο βυθίζεται ο Τιτανικός, θα χαθείς στα δάση της Πανδώρας.

Λένε πως υπάρχουν μόνο δύο ιστορίες:

• αγόρι αγαπάει κορίτσι, και
• ναυάγιο.

Δεν χρειάζεται να εξηγήσουμε με ποιο τρόπο οι ιστορίες-υπερθεάματα του Τζέιμς Κάμερον είναι πάντοτε αυτά τα δύο, μαζί, μια τέλεια μίξη.

Δεν χρειάζεται, γιατί την αλήθεια την λένε –ναι!– οι αριθμοί. Το Avatar του 2009 είναι η εμπορικότερη ταινία όλων των εποχών και ακόμα κι αν ο Τιτανικός βρίσκεται αυτή τη στιγμή μόλις(!) στην 3η θέση, όλοι ξέρουμε και κατανοούμε πως στο πνεύμα μιας τέτοιας λίστας, θα είναι για πάντα το #1, ως μια αληθινή ταινία φαινόμενο που αψήφησε κάθε πιθανό νόμο της αγοράς– ίσως και της φυσικής. Όσοι ήμασταν εκεί και το ζήσαμε, ξέρουμε. Το αξεπέραστο ταμείο συναγωνίζεται και η θέση του μες στη βιομηχανία. Έχει τρία Όσκαρ στο όνομά του αλλά έχει δημιουργήσει οικοσυστήματα διαρκούς θριάμβου, και είναι εξάλλου ως γνωστόν και ο «βασιλιάς του κόσμου».

Όλα αυτά δεν είναι τυχαία. Ο Κάμερον παραμένει μια από τις απόλυτα καθοριστικές φιγούρες του μοντέρνου Χόλιγουντ. Εξερευνώντας, σπρώχνοντας μπροστά, παλεύοντας για το σινεμά (του) και, τελικά, κατά κανόνα κερδίζοντας. Λίγες φιγούρες του παγκόσμιου σινεμά έχουν αυτή τη στιγμή μεγαλύτερη επίδραση (και ίσως και δύναμη), κι όμως την ίδια στιγμή ο Κάμερον μοιάζει να θέλει, απλώς, να πει τις ιστορίες του.

Τον συναντάμε από κοντά στο Λονδίνο, πριν καν γίνει η παγκόσμια πρεμιέρα του Avatar: The Way of Water, το οποίο είχαμε προηγουμένως δει υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας. Αυτό το τονίζουμε γιατί έχει τη σημασία του: Το πρωινό που καθόμαστε στο ίδιο τραπέζι με τον Κάμερον για αυτή τη συνέντευξη, έχει δώσει ελάχιστες συνεντεύξεις για την ταινία, ίσως μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού. Είναι ακόμα φρέσκος, έχει όρεξη να μιλήσει και πολλά να πει. Είχε τόση όρεξη να μιλήσει για τα πάντα που από τη στιγμή που η publicist ανακοίνωσε το τέλος του χρόνου μας, ο Κάμερον έμεινε στο τραπέζι απαντώντας σε 3-4 ακόμα ερωτήσεις.

Δίνει την αίσθηση πως κάθε ερώτηση θα μπορούσε να την απαντά για μισή ώρα, διακλαδώνοντάς την σε μια ντουζίνα υπο-κατευθύνσεις. Και τι να πρωτοπείς κιόλας; Για τις εξερευνήσεις του; Για την αγωνία του για την εμπορικότητα του φιλμ και για το αβέβαιο κινηματογραφικό τοπίο; Για τις κουλτούρες που μελέτησε; Για το πώς δουλεύει με τα εφέ ώστε να έχει αυτό το ασύλληπτα εντυπωσιακό αποτέλεσμα; Για τον Τιτανικό και την Κέιτ Γουίνσλετ; Για τις μηχανές και τα σώματα που πάντα τον συνάρπαζαν; Για τον πατέρα του και τα παιδιά του; Για τα επόμενα σίκουελ που έχει ήδη γράψει;

Ναι. Όλα αυτά. Μιλήσαμε για όλα αυτά.

Από τότε που κυκλοφόρησε το πρώτο Avatar η κινηματογραφική εμπειρία άλλαξε. Ένιωσες ποτέ να χάνεις τη σιγουριά σου, την πίστη σου στο φιλμ, στο πώς θα προσγειωθεί το σίκουελ σε αυτό το νέο τοπίο;
Ω, είχα τεράστια κρίση πίστης, να το πούμε αυτό. Αλλά τι να έκανα; Να πηδήξω; Να πω ότι είναι δύσκολο, ότι δεν υπάρχουν αρκετά σινεμά; Όχι, πρέπει να εκπληρώσω αυτό που ξεκίνησα. Ποτέ δεν χάσαμε την πίστη μας στην αφήγηση, έχασα ίσως την πίστη μου πως η αγορά θα ήταν εκεί. Στο αποκορύφωμα της πανδημίας, με τα λοκντάουν και τα άδεια σινεμά και αλυσίδες που έκλειναν, σκέφτηκα πως ΟΚ, η καριέρα μου ως σκηνοθέτης της μεγάλης οθόνης ίσως τελείωσε.

Το συζητάγαμε μεταξύ μας σκηνοθέτες, με τον Ντελ Τόρο, με τον Σπίλμπεργκ κι άλλους φίλους. Λέγαμε, Παιδιά, ίσως τελειώσαμε. Αυτό ήταν! Αυτή είναι η μόνη υπαρξιακή απειλή που έχει έρθει ποτέ για το σινεμά που πήρα σοβαρά. Πριν καν ξεκινήσω να ασχολούμαι με τον κινηματογράφο, είπαν ότι οι ταινίες είναι νεκρές όταν ήρθε η τηλεόρασης στα ‘60s. Έχει ανακηρυχθεί νεκρό το σινεμά τόσες φορές και ποτέ δεν έγινε αλήθεια, μέχρι την πανδημία.

Αλλά στην πανδημία είχαμε κάτι το στοιχειώδες. Γιατί αν δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε μεταξύ μας…. Γιατί δεν έχει σημασία τι άλλα πράγματα είχες παλιότερα να σου αποσπούν την προσοχή, επειδή υπήρχε αυτή η συγκέντρωση. Η συγκέντρωση ήταν πάντα σημαντική. Αλλά αν δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε μαζί, αν οι άνθρωποι δεν μπορούν να είναι σωματικά μαζί σε ένα μέρος, τότε ίσως όντως τελείωσε.

Τώρα επιστρέψαμε, αλλά τα δεδομένα αλλάζουν ανάλογα τον μήνα. Σε γενικές γραμμές είμαστε στο 75% της δυναμικής που είχαμε πριν. Αυτό το 25% εύκολα μπορεί να είναι όλο το περιθώριο κέρδους μιας ταινίας, πόσο μάλλον του Avatar. Οπότε μπορούμε να είμαστε κερδοφόροι; Δεν μπορώ να πω τώρα. Θα δούμε!

Στην πρώτη ταινία υπήρχε η αφήγηση που πουλούσε πολύ, σχετικά με την καινοτομία της θέασης. Αλλά τώρα δεν μπορεί να πουληθεί ξανά το σίκουελ με τον ίδιο τρόπο.
Ευχαριστώ, ακριβώς! Μακάρι όλοι να συνειδητοποιήσουν ότι το τελευταίο πράγμα για το οποίο θέλω να μιλήσω είναι η τεχνολογία. Είμαι συγγραφέας και θέλω να μιλήσω για χαρακτήρες, για ηθοποιούς, για το καστ, πώς ερμήνευσαν τους χαρακτήρες, για τη δραματική και συναισθηματική επίδραση που δημιουργεί αυτό. Βαρέθηκα με την τεχνολογία! Δεν μπορώ να φανταστώ κανέναν να κάθεται σπίτι και να λέει «αγάπη μου, πάμε σινεμά, έχουν μια νέα τεχνολογία!» [γελάμε]

Θεματικά λοιπόν, ένα πολύ ενδιαφέρον πράγμα στο Avatar: The Way of Water είναι το πόσο ενδιαφέρεται η ταινία για το σώμα. Και αυτό είναι κάτι που συναντάμε και σε άλλες πρόσφατες ταινίες που έκανες παραγωγή, όπως το Terminator: Dark Fate και το Alita: Battle Angel. Έχουμε ανθρώπινα σώματα, έχουμε mecha σώματα, εξωγήινα σώματα, και πώς το ένα γίνεται το άλλο σηματοδοτώντας μια αναζήτηση ταυτότητας και οικογένειας.
Φυσικά. Ο Τζέικ έχει κάνει το άλμα να γίνει πλήρως Να’βι σε ένα γενετικά επεξεργασμένο σώμα. Αυτά είναι μοτίβα επιστημονικής φαντασίας που μας πάνε πίσω στην αυγή της ΕΦ στα ‘20s, στα ‘30s. Αυτή η ιδέα της ταυτότητας και της σωματικής μορφής, που μπορεί να είναι δύο διαφορετικά μεταξύ τους πράγματα. Κι ακόμα και παίζοντας με αυτό το υπαρξιακό άγχος… το βλέπουμε με τον Κουάριτς, τον χαρακτήρα του Στίβεν Λανγκ.

Είναι ο νέος dude; Είναι ο παλιός dude; Βρίσκει τα ανθρώπινα οστά του και καταστρέφει το ίδιο του το κρανίο. Υπάρχει μια απόρριψη, δεν είμαι αυτός ο τύπος, είμαι οτιδήποτε επιλέγω να είμαι. Κάτι που είναι υπαρξιακό κόνσεπτ. Και δεν εννοώ τη νέα, τωρινή, λανθασμένη χρήση της λέξης που συνδέεται με το να ζεις ή να μη ζεις. Αλλά με όρους υπαρξιακής φιλοσοφίας: Ότι φτιάχνω τους κανόνες μου και ζω σύμφωνα με αυτούς.

[Ο Κάμερον αποκαλύπτει ένα στοιχείο της πλοκής στην αμέσως επόμενη παράγραφο που ακολουθεί. Αν δεν θέλετε να γνωρίζετε τίποτα για την ταινία, μπορείτε να την προσπεράσετε.]

Ο Κουάριτς λέει λοιπόν, δεν είμαι αυτός ο τύπος. Αλλά μετά έρχεται ο γιος του, αλλά δεν είναι ο γιος του. Ή μήπως είναι; Και νιώθει έλξη σε αυτή την κατεύθυνση και μια σχέση αρχίζει να αναπτύσσεται. Και δε θα μπω σε spoilers αλλά αυτό οδηγείται σε μια σημαντική δραματική κορύφωση όπου κ οι δύο κάνουν επιλογές σχετικά με το τι σημαίνει για αυτούς όλη αυτή η σκέψη.

Οπότε ναι, το φιλμ παίζει με αυτή την ιδέα, της συνείδησης και της ταυτότητας ως κάτι διαφορετικό από το ίδιο το σώμα, το σωματικό δοχείο. Αλλά αυτές είναι ιδέες επιστημονικής φαντασίας που πάντα με συνάρπαζαν, από παιδί.

Η μεγαλύτερη πρόκληση στην ανάπτυξη του συγκεκριμένου στόρι ποια ήταν;
Ήταν το να αποφασίσω τι θα κρατήσω από το πρώτο φιλμ, τι να επαναδιατυπώσω ώστε το κοινό να έχει στέρεο έδαφος στα πόδια του. Και μετά, τι να πω για τα 15 που μεσολαβούν. Η ταινία αρχίζει κάπως σαν tutorial. Ο Τζέικ μας ξεναγεί σε αυτά τα 15 χρόνια που λείπουν.

Όσο όμως δουλεύαμε στο νέο φιλμ, θέλαμε να αποτίσουμε φόρο τιμής, να γιορτάσουμε την πολυνησιακή κουλτούρα. Και κοιτάγαμε τα τατουάζ και σκεφτήκαμε αν ο σχεδιασμός είναι σωστός, μπορεί να είναι συμβατά.

Αλλά πήρα τελικά απόφαση να μην ανησυχήσω τελικά για τα όσα συνέβησαν στο πρώτο φιλμ. Ίσως… ξέρεις, υποθέτω επειδή ήταν η εμπορικότερη ταινία όλων των εποχών αρκετοί άνθρωποι ήξεραν το στόρι. [γελάμε] Οπότε κι αν κάποιος δεν ήξερε, όλο και κάποιος άλλος θα ήξερε να τους τα περιγράψει. Ότι ναι έκανε αυτό ο Τζέικ, ερωτεύτηκε, μετά έγινε Να’βι, κλπ.

Όσο αφορά την επιρροή της μαορί κουλτούρας, ποια ήταν η προσέγγιση; Πώς βεβαιώθηκες ότι το αποτέλεσμα θα είναι κάτι φροντισμένο και μελετημένο;
Ήμασταν ευαίσθητοι απέναντι στην επιρροή της μαορί κουλτούρας. Το θέμα με την πολιτιστική ιδιοποίηση είναι ότι πρέπει να είσαι ευαίσθητος απέναντι σε όλες τις αυτόχθονες κουλτούρες. Είναι ένα πολύ ευαίσθητο θέμα.

Εμείς πήραμε γενικά στοιχεία από Πολυνησία, Χαβάη, Νέα Καληδονία… αυτό που υπάρχει κοινό εκεί είναι ας πούμε ένα είδος μαλλιών, είναι πολιτιστικό και γενετικό θέμα. Και επίσης τατουάζ στο σώμα που γνωρίζαμε κι από το πρώτο φιλμ αλλά αποφάσισα να μην χρησιμοποιήσουμε. Όλες οι αυτόχθονες κουλτούρες έχουν τατουάζ σε κάποιον βαθμό, αλλά σκέφτηκα ότι τα καμουφλάζ θα πήγαιναν κόντρα στα τατουάζ, δεν θα χώραγαν και τα δύο. Όσο όμως δουλεύαμε στο νέο φιλμ, θέλαμε να αποτίσουμε φόρο τιμής, να γιορτάσουμε την πολυνησιακή κουλτούρα. Και κοιτάγαμε τα τατουάζ και σκεφτήκαμε αν ο σχεδιασμός είναι σωστός, μπορεί να είναι συμβατά.

Διαφορετικοί άνθρωποι θα αντιδράσουν διαφορετικά σε όλα αυτά. Ο Κλιφ Κέρτις, ο μαορί ηθοποιός που παίζει τον Τονογουάρι, τον ηγέτη της φυλής, όταν τον πρωτογνώρισα ήταν μέσω zoom. Και του εξήγησα τι προτείνουμε για τον χαρακτήρα του. Υπάρχει ένα τατουάζ στο πρόσωπο, το οποίο δεν το πήραμε κιόλας από αληθινά μαορί μοτίβα, είναι φτιαγμένο από τους καλλιτέχνες μας, δεν είναι κάτι παραδοσιακό. Αλλά είναι εμπνευσμένο από αυτά. Όταν τα είδε ο Κλιφ ενθουσιάστηκε, είπε πως θέλει να παίξει αυτό τον τύπο. Οπότε θα ποικίλει από άτομο σε άτομο η αντίδραση.

Αλλά νομίζω είναι πολύ σημαντικό για τις αυτόχθονες κουλτούρες να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους και να ελέγχουν την κουλτούρα τους ώστε να μην νιώθουν ότι τους κλέβουν ή τους εκμεταλλεύονται. Εγώ δεν μπορώ να εγγυηθώ ότι δεν θα υπάρχουν άτομα που θα νιώσουν έτσι με την ταινία μας. Το έχω δείξει σε ανθρώπους από την τοπική ηγεσία κι ενθουσιάζονται με αυτό που βλέπουν. Δεν έχω λάβει ακόμα πολύ αρνητικό feedback, αλλά μπορεί να έρθει. Δεν μπορώ να πω. Είναι ζόρικο θέμα. Αλλά ο στόχος μας, αν η πρόθεση έχει σημασία, η πρόθεσή μας είναι να γιορτάσουμε την οπτική των αυτόχθονων.

Οι Μαορί πιστεύουν στην διαφύλαξη της φύσης, έχουν λέξη για αυτό… kaitiakitanga. Πιστεύουν πως είμαστε φύλακες της φύσης, έχει μια θρησκευτική σημασία. Κι έχουν διατηρήσει αυτή την πνευματικότητα.

Πώς ήρθες εξαρχής σε επαφή με αυτές τις κουλτούρες;
Έχω κάνει έρευνα σε αυτή την περιοχή. Άρχισε αθώα πριν πολύ καιρό, όταν πήγα Νέα Ζηλανδία το 1994, στον δρόμο μου για τον Νότιο Πόλο. Τότε άρχισα να σκέφτομαι αυτά στοιχεία που οδήγησαν σε αυτό το Avatar. Μου είχαν κάνει εντύπωση οι ταμπέλες στο δρόμο κι η γλώσσα. Είδες πολλές ταμπέλες στα μαορί και μου αρέσει πολύ κι ο ήχος της γλώσσας. Οπότε δούλεψα με γλωσσολόγο για να δημιουργήσω τη γλώσσα των Να’βι. Και είπα πως πρέπει να ενσωματωθούν γλώσσες της κεντρικής Αμερικής, της Αφρικής… να είναι απ’όλα. Αν το απλώσουμε αρκετά τότε τιμά όλους χωρίς να αποσπά τα πάντα από μια συγκεκριμένη κουλτούρα, κάτι δηλαδή υπερβολικά συγκεκριμένο.

Από κάπου πρέπει να εμπνευστούμε! Και προσπαθούμε να τιμάμε τους αρχαίους τρόπους. Τους φύλακες της σοφίας.

Κι αν υπάρχει κάποιο μήνυμα στην ταινία είναι ότι δεν λέμε πως είναι καλοί οι εξωγήινοι κι όλοι οι άνθρωποι είναι κακοί. Όχι! Αυτό που λέμε είναι ότι οι Να’βι εκπροσωπούν την καλύτερη διάσταση του εαυτού μας, που λαχταράμε να γίνουμε ή αποδεχόμαστε πως έχουμε ξεχάσει πώς να είμαστε. Που κάποτε ήμασταν. Οι άνθρωποι της ιστορίας μας εκπροσωπούν τον τωρινό μας ακραία καταναλωτικό πολιτισμό, μια παρηκμασμένη πολιτεία αν θες. Έχεις από τη μία την χάρη, κι από την άλλη την παρακμή.

Με αφορμή αυτό που λες, έχει ενδιαφέρον ότι είσαι και εξερευνητής, έχεις σχέση με την επιστήμη–
Είμαι science groupie!

Ναι, με ένα μεγάλο ενδιαφέρον πάνω στα μυστικά της φύσης και το πώς λειτουργεί. Αυτή όλη η οπτική πάνω στο πώς λειτουργεί ο κόσμος, πώς επηρεάζει αυτό που κάνεις;
Αυτή η περιέργεια κι η επιθυμία, αυτή η επιστημονική περιέργεια με έχει οδηγήσει να πάω σε όλο τον κόσμο. Να βουτήξω παντού, να χτίσω υποβρύχια, να πάω βαθιά. Και να δουλέψω με επιστήμονες σε όλα αυτά. Έχω μια άσβεστη δίψα για να καταλάβω πώς λειτουργεί ο ωκεανός. Πώς λειτουργεί ο φυσικός κόσμος γενικότερα, αλλά οπωσδήποτε ο ωκεανός. Αυτό μου έχει δώσει τρομερό βαθμό εμπειρίας στο να δουλεύω δίπλα ή μέσα στο νερό.

Ως προς την αποτελεσματικότητα στο χτίσιμο της ιστορίας, εγώ φέρνω όλη αυτή την εμπειρία όταν δουλεύω με τους καλλιτέχνες των CGI. Όταν πρέπει να καθίσουμε και να προσομοιώσουμε το νερό. Το 95% του νερού που βλέπετε στην ταινία είναι CG. Είναι λίγο αληθινό όταν ο Σπάιντερ είναι με μάσκα και βουτάει γύρω από το πλοίο, που είναι όντως ο Τζακ Τσάμπιον μες στο νερό. Αλλά το πιο πολύ είναι ψηφιακό.

Όλες τις κινήσεις τις έχουμε καταγράψει μέσα σε νερό γιατί θέλαμε να είναι σωστή η φυσική και σωστές οι αλληλεπιδράσεις του σώματος με τα πάντα. Και δεν είναι καθόλου αυτόματη διαδικασία. Γίνεται από καλλιτέχνες κι εγώ επιβλέπω από πολύ κοντά. Έχουμε 10 υπεύθυνους τμημάτων ψηφιακών εφέ στην WETA και καθένας είναι μια ομάδα 40 ανθρώπων υπό την ευθύνη του, κι ύστερα έχεις την υπόλοιπη δομή της WETΑ… 1.300 άνθρωποι σχεδόν δουλεύουν σε αυτό. Οπότε κάθε μέρα περνούσα ώρες δουλεύοντας με τους 10 υπεύθυνους και καθένας μου έδειχνε πλάνα κι έλεγα ας πούμε, αυτό το κύμα μοιάζει να μην είναι σωστό, χρειάζεται κάτι περισσότερο, ή η κατάσταση της θάλασσας δεν είναι συνεπής από το ένα πλάνο στο άλλο.

Κι είναι λεπτομέρειες όλα αυτά. Αλλά η εμπειρία του να γυρίζω στο νερό τα προηγούμενα 30-40 χρόνια μου επέτρεψε να το κάνω αυτό και να οδηγήσω προς ένα τελικό αποτέλεσμα.

Σε αυτή την ταινία σκηνοθετείς ξανά την Κέιτ Γουίνσλετ, 25 χρόνια μετά τον Τιτανικό. Πώς ήταν αυτή η επανένωση;
Η Κέιτ δεν είναι τόσο διαφορετικός άνθρωπος από τότε. Έχει σίγουρα μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, είναι alpha female. Είναι alpha dog. Είναι τόσο περιχαρής εμπειρία η συνεργασία μαζί της. Γιατί ήρθε στην ταινία κι άρχισε να κάνει παραγωγή στο σετ επί της ουσίας. Έλεγε στους ηθοποιούς τι να κάνουν, έπαιρνε τα παιδιά υπό την προστασία της, γενικά έτρεχε το σόου. Ήρθε η μαμά τώρα, όλα καλά. Κάπως έτσι.

Δεν ήταν τόσο ευτυχής η εμπειρία στον Τιτανικό για κανέναν από τους δύο μας. Εκείνο ήταν ένα μεγάλο, εκτός ελέγχου, υπό κατάρρευση πρότζεκτ. Αυτή ήταν πιο κοντρολαρισμένη παραγωγή. Ξέραμε τι κάνουμε, ήμασταν γεμάτοι αυτοπεποίθηση.

Επίσης κρατά την ανάσα της τόσο διάστημα μες στο νερό που είναι απίστευτο για μένα. Κάνω ελεύθερη κατάδυση 50 χρόνια και δε μπορώ να κρατήσω τόσο πολύ την ανάσα μου!

Κάποιοι ηθοποιοί ήταν σε αυτό τον κόσμο τόσο καιρό, κάποιοι από την πρώτη ταινία. Η Κέιτ ήρθε κι έπρεπε να μάθει τη γλώσσα, την εκφορά, τη διάλεκτο, να μιλήσει αγγλικά με αυτή την προφορά. Η Κέιτ είναι η βασίλισσα της προφοράς… χμ, η Μέριλ ίσως να είναι, πρέπει να της το δώσουμε αυτό. Αλλά ναι πάντως αυτή είναι η διαδικασία της Κέιτ. Θα την αποκαλούσα μια χαρούμενη συνεργασία. Διασκεδάσαμε με τους εαυτούς μας, κι ο ένας τον άλλον κάθε μέρα. Δεν σημαίνει ότι η δουλειά δεν είναι δουλειά, ε; Η δουλειά είναι δουλειά. Αλλά αν διασκεδάζεις τη δουλειά είναι πολύ διαφορετικά.

Δεν ήταν τόσο ευτυχής η εμπειρία στον Τιτανικό για κανέναν από τους δύο μας. Εκείνο ήταν ένα μεγάλο, εκτός ελέγχου, υπό κατάρρευση πρότζεκτ. Αυτή ήταν πιο κοντρολαρισμένη παραγωγή. Ξέραμε τι κάνουμε, ήμασταν γεμάτοι αυτοπεποίθηση, είχαμε πολλούς παίχτες από την προηγούμενη ταινία που είχαν εμπιστοσύνη και πίστη στη διαδικασία μας, γιατί την είχαν περάσει ήδη και είχαν δει το τελικό αποτέλεσμα.

Έμαθα πρόσφατα κάτι που δεν ήξερα, ότι είμαι ο μοναδικός σκηνοθέτης με τον οποίο έχει δουλέψει δύο φορές! Τρέχα γύρευε! Άρα δεν μπορεί να ήταν τόσο άσχημα στον Τιτανικό! Νομίζω είχε απλά μια άσχημη μέρα εκείνη τη μέρα που έκανε εκείνη τη συνέντευξη στους LA Times.

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο της ιστορίας έχει να κάνει με οικογενειακές δυναμικές… με το όλο μενταλιτέ της υπακοής αλλά και το πόσο σημαντικό είναι να φέρεσαι στα παιδιά σαν ανθρώπους.
Αυτό προκύπτει από δύο πράγματα. Πρώτον από το να είμαι πατέρας. Γιατί κάποτε ήμουν κι εγώ ένας έφηβος που δεν με καταλάβαινε ο πατέρας μου καθόλου. Ο πατέρας μου ήταν καλός τύπος, ένα στιβαρός εργάτης που έφερνε το ψωμί σπίτι, σκληραγωγημένος άντρας των ‘60s, δούλευε σκληρά, στήριζε 4 παιδιά. Τρελός σεβασμός για εκείνον τώρα πια, σεβασμός που δεν είχα εκείνη την εποχή, γιατί τότε δεν μπορούσα να εκτιμήσω και την άλλη πλευρά του νομίματος.

Αλλά.

Δεν με καταλάβαινε καθόλου. Απλά δεν με έπιανε καθόλου. Ήμουν σαν συνδυασμός των δύο γιων του Τζέικ. Δεν έχει καλή σχέση με τον Λο’ακ, καθόλου. Οπότε υπάρχει αυτή η ένταση στη δυναμική πατέρα και γιων, και ανάμεσα στον Λο’ακ και τον αδερφό του, που είναι ας πούμε τέλειος στα μάτια των γονιών του. Στη δική μου οικογένεια δεν υπήρχε κανείς «τέλειος» τον οποίο να ανταγωνίζομαι. Αλλά πάντα ένιωθα πως υπήρχε ένας αδερφός-φάντασμα, που ήταν εκείνος που ο πατέρας μου πραγματικά ήθελε.

Δεκαετίες μετά είμαι πατέρας εφήβων, αγοριών και κοριτσιών. Και το πώς περνάνε αυτά τα παιδιά… Γιατί οι συγκεκριμένες λεπτομέρειες πάντα διαφέρουν, αλλά το γενικό συναίσθημα του ποιος είμαι, του γιατί ο κόσμος δεν με αναγνωρίζει, αυτά τελοσπάντων που όλοι μας περνάμε σε αυτή την ηλικία.

Και τα παιδιά περνάνε ιδιαίτερα άσχημα τώρα. Αυτό θα πει να έχεις μια ταινία που προσγειώνεται σε τελείως διαφορετικό zeitgeist από τότε που την συνέλαβα. Τα παιδιά περνάνε πολύ δύσκολα τώρα. Οι στατιστικές είναι όλες εκεί. Εφηβική κατάθλιψη, άγχος, αυτοκτονίες… δεν είναι μόνο λίγο πάνω, αλλά πολύ. Οπότε θα ήθελα να ελπίζω, απλά το ελπίζω πραγματικά πολύ, ότι το φιλμ θα είναι πετυχημένο, ότι θα το δουν παιδιά και θα παρατηρήσουν ότι μπορεί και 200 χρόνια από τώρα, σε έναν πλανήτη 4.6 έτη φωτός μακριά, τα παιδιά να περνάνε ακόμα τα ίδια σκατά. Είναι παγκόσμια πράγμα, είναι ανθρώπινη εμπειρία και δεν είναι ποτέ μόνα. Είναι ένα νορμάλ κομμάτι της διαδικασίας. Εγώ το ελπίζω.

Τα σενάρια της 4ης και της 5ης ταινίας είναι έτοιμα;
Τα σενάρια είναι έτοιμα και κάθονται κάπου με μούχλα σε ένα συρτάρι, 5 χρόνια τώρα. Από τη μέρα που αρχίσαμε τα γυρίσματα των ταινιών 2 και 3 και του πρώτου μέρους του 4, δεν έχω επισκεφθεί ξανά τα γραπτά για το μεγαλύτερο μέρος του 4 και για το 5. Νομίζω τα σενάρια είναι στιβαρά, πιστεύω σε αυτά πολύ, και πήρε χρόνια να δημιουργήσουμε αυτή όλη τη σάγκα.

Γιατί σκέφτηκα πως αν είναι να ανταγωνιστούμε κονσεπτικά κάτι σαν τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, μια τριλογία, ένα έπος πολλών φιλμ, τότε πρέπει να ξεκινήσουμε από το γράψιμο. Εκείνοι είχαν τα βιβλία, εμείς δεν είχαμε βιβλία. Στον Τόλκιν πήρε 12 χρόνια για να γράψει την τριλογία του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, εμείς γράψαμε τα 4 σενάρια του Avatar μέσα σε 4 χρόνια.

Κι όλο αυτό βγαίνει τελικά κάπου στις 1000 σελίδες σημειώσεων. Πέρασα τους πρώτους 6-8 μήνες γράφοντας σημειώσεις. Προς τον εαυτό μου αλλά και την μελλοντική συγγραφική ομάδα, παρόλο που δεν είχα αναγνωρίσει ακόμα ποιοι θα είναι. Απλά για να καταγράψω την οπτική μου. Όταν ήρθαν τελικά και επελέγησαν, την πρώτη μέρα καθίσαμε σε ένα τραπέζι σαν αυτό, και έβγαλα τις σημειώσεις –τις είχα μειώσει στις 800 σελίδες περίπου– και τις ακούμπησα στο τραπέζι κι είπα «αυτή είναι μελέτη για το σπίτι, και θα συναντηθούμε ξανά την επόμενη εβδομάδα». [γελάει]

Νιώθεις πίεση να κάνεις το κάθε ένα μεγαλύτερο από το προηγούμενο;
Φυσικά! Όχι μεγαλύτερο, αλλά τελοσπάντων μια επέκταση των ιδεών και με περισσότερη λεπτομέρεια και βάθος στην εικόνα. Πάντα θες να είσαι καλύτερος από πριν. Κανείς δεν θέλει να κάτσει και να αράζει στις δάφνες του.

Υπάρχουν πολλοί!
Εγώ δεν είμαι ένας από αυτούς. Κι ούτε οι άνθρωποι που δουλεύουν μαζί μου. Οι καλλιτέχνες, οι ηθοποιοί, οι σχεδιαστές. Αρχίζουμε με τόση πολλή δημιουργική ενέργεια. Κι είχαμε αισιοδοξία και φόρα μετά το πρώτο φιλμ και την αποδοχή του. Είναι ωραίο ταξίδι. Υπήρξαν στιγμές σκοταδιού και απόγνωσης, ειδικά γύρω στην πανδημία και το πώς επηρέασε την ολοκληρωμένη δουλειά μας.

Που btw κάναμε 3.250 πλάνα με εφέ, που έπρεπε να είναι όλα τέλεια. Κι αυτό που έμαθα είναι ότι δεν θα είναι τέλεια. Αλλά αν μπορέσεις να δημιουργήσεις την ψευδαίσθηση της πραγματικότητας, γιατί αυτό παίρνεις, όχι την πραγματικότητα αλλά την ψευδαίσθησή της, τότε θα είμαστε ΟΚ. Κι όλοι έπρεπε να πετύχουμε αυτό τον στόχο.

Και πώς ήξερα ότι ήταν έτοιμο ένα CGI πλάνο; Κοίταγα το πλάνο κι έλεγα στον υπεύθυνο των εφέ ότι, well, είτε είναι τέλειο ή δεν ξέρω τι να κάνω. Αυτά είναι τα μόνα δύο κριτήρια σύμφωνα με τα οποία εγκρίνω ένα πλάνο για να πάει και να συνεχίσει την διαδικασία. Γιατί μετά υπάρχει μια διαδικασία δύο βδομάδων ακόμα για το κάθε πλάνο. Οπότε μαζεύτηκαν πολλά εκεί στο τέλος που περίμεναν την σειρά τους.

Έτσι πήγαινε λοιπόν. Είτε έλεγα πως είναι τέλειο, είτε ότι δεν έχω ιδέα τι να κάνω για να το φτιάξω. Πρέπει να ισχύει ένα από αυτά τα δύο.

Το Avatar: The Way of Water κυκλοφορεί στις αίθουσες την Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου από την Feelgood Entertainment.