ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ ΤΙΣ #RIZESMAS ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Στο πορτοφόλι μου έχω φυλαγμένο ένα χαρτάκι. Κρύβει μια μικρή πολύχρωμη ζωγραφιά που δίπλα γράφει “γιαγιά Μάρω”. Πολλές φορές όταν η γιαγιά μού έδινε χαρτζιλίκι, τα χρήματα συνοδευόντουσαν κι από ένα σημείωμα που έλεγε “με αγάπη η γιαγιά”. Το αγαπημένο μου όμως είναι “Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα – Πόσο θα ζήσει ακόμα η γιαγιά”, από το οποίο ακόμα προσπαθώ να αποκρυπτογραφήσω τη σύνδεση του βιβλίου της Άλκης Ζέης και της ρητορικής αυτής ερώτησης. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η γιαγιά αποτελεί τον πιο παλιό συνδετικό κρίκο με τις ρίζες μου.

“Υπάρχει κάποιος Ανδρέας που κάθε χρόνο μας στέλνει φωτογραφία το χαρτονόμισμα και το σημείωμα που του δίνει η γιαγιά του για ‘Χρόνια Πολλά’ στη γιορτή του. Επί τρία χρόνια το ποστάρουμε κάθε φορά ανήμερα του αγίου Ανδρέα, έχει γίνει “θεσμός”. Ξεχωρίζουμε και ένα βίντεο της κυρίας Ευδοκίας, ετών 95 να χορεύει καρσιλαμά στο σαλόνι της μέσα στη δεύτερη καραντίνα. Ήταν το πρώτο μας μεγάλο viral βίντεο αλλά και μια στιγμή που μας έφερε πραγματικά δάκρυα”. Ήταν Απρίλιο του 2020, μέσα στην πρώτη καραντίνα, όταν ο Ανδρέας, η Σοφία και η Γεωργία αποφάσισαν να ξεκινήσουν τη σελίδα ΡΙΖΕΣ στην πλατφόρμα του Instagram (@rizesmas).

Σε αυτά τα τρία χρόνια, ο λογαριασμός έχει καταφέρει να δώσει υπόσταση στις πιο αγαπημένες μας αναμνήσεις και να φέρει πραγματικά κοντά 3,500 ανθρώπους, που απλά τους άρεσε η σελίδα, στο πρώτο ΡΙΖΕΣ ΦΕΣΤ που διοργανώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2022 στη Θεσσαλονίκη. Ένα φεστιβάλ που οι τρεις τους το είχαν ονειρευτεί από την πρώτη κιόλας στιγμή που δημιουργήθηκε η σελίδα, αφού πολλές αναρτήσεις τους έκαναν αναφορά στη μέρα που θα μπορούσαμε να ξαναβρεθούμε σε πανηγύρια, να πιαστούμε από τους ώμους. Μετά το πρώτο πετυχημένο πείραμα, οι #rizesmas δίνουν ξανά ραντεβού στις 8 Ιούνη, αυτή τη φορά στο κέντρο της Αθήνας, στην Τεχνόπολη.

Μπορεί ο αρχικός σκοπός της σελίδας να ήταν να επικεντρωθεί στη μουσική, με το κάλεσμα “για πείτε βρε παιδιά τι είναι #rizesmas”, όμως όπως λένε οι δημιουργοί της, πήρε εντελώς άλλη τροπή. “Ο κόσμος μάς βομβάρδισε με φωτογραφίες και βίντεο από χωριάτικες κουζίνες, με τοπία από νησιά από τις διακοπές τους, γιαγιάδες και παππούδες εν δράσει, με στιγμές από πανηγύρια και άλλα πολλά στα οποία εκείνη την περίοδο (και για πολύ καιρό μετά) δεν είχαμε πρόσβαση. Έκτοτε, ό,τι μας αρέσει το αποθηκεύουμε και ό,τι μας εμπνέει επιτόπου, το ανεβάζουμε με δική μας περιγραφή που πάντα γυρνά γύρω από μια κοινή ανάμνηση. Ένα μεγάλο μέρος του content μας οφείλεται στο κοινό μας. Ένα πιο μικρό, στις δικές μας περιπλανήσεις ως ΡΙΖΕΣ” εξηγούν.

Φαντάζομαι ότι οι περισσότεροι από τους 138 χιλιάδες followers του λογαριασμού, μπορούν να ταυτιστούν με όσα μοιράζονται οι δημιουργοί του, ακόμα κι αν οι ρίζες μας διαφέρουν. Ακόμα και για τους ίδιους άλλωστε, είναι διαφορετικά πράγματα. Για τον Ανδρέα είναι το χωριό του, οι πίτες με τα χόρτα και το κλαρίνο. Για τη Σοφία είναι ένα σάντουιτς με τυρί και αγγουράκι από τον μπαχτσέ και ένα υποβρύχιο σε κρύο νερό. Για τη Γεωργία είναι ένα ταβερνάκι σχεδόν μέσα στη θάλασσα, το τραπεζομάντιλο το χάρτινο με το πλαστικό ξεφλούδισμα και ένα ζεστό ρυζόγαλο. Και για τους τρεις όμως, αυτή η σελίδα είναι το μεράκι, η τρέλα και το στοίχημά τους να κάνουν τα social media να έχουν αξία.

“Η απήχηση είχε έρθει πολύ νωρίς. Μέσα στις πρώτες κιόλας εβδομάδες ύπαρξης του λογαριασμού μετρούσαμε χιλιάδες ακόλουθους. Οπότε το νέο του “virality” μας βρήκε αρκετά απροετοίμαστους. Αυτό που ακόμα όμως μας εκπλήσσει είναι να ακούμε στο δρόμο αγνώστους να βγάζουν φωτογραφίες και να λένε “πόσο #rizesmas;”. Είναι το πόσο διαφορετικά έχουν μιλήσει οι αναρτήσεις μας στον καθένα. Υπάρχει κάτι βαθύτερο που ενώνει όσους μας ακολουθούν (και είναι όλοι οργανικοί ακόλουθοι) και αυτό μας συγκινεί και μας ενεργοποιεί καθημερινά” λένε.

Τα social media έχουν κατηγορηθεί για αποξένωση, κάτι που φοβίζει και τους ίδιους τους δημιουργούς της σελίδας. Υπάρχουν όμως φορές που λειτουργούν ως σημείο αναφοράς για αρκετούς ανθρώπους, δημιουργώντας μια κοινότητα και ίσως είναι τελικά αυτός ο φόβος στον οποίο οφείλεται και η ύπαρξή της. “Το μότο μας είναι “οι ρίζες μας είναι δυνατές όπως οι αναμνήσεις” και τόσο οι λέξη ρίζες όσο και οι αναμνήσεις ενέχουν μέσα τους την έννοια του σημείου αναφοράς. Μας απασχολεί τι θα γίνει όταν εκλείψει η γενιά των γιαγιάδων μας. Όταν δεν θα υπάρχουν μαυροφορεμένες κυρίες στις αυλές να καθαρίζουν φασολάκια. Όταν χαθούν οι συνταγές τους. Η απήχηση όμως του λογαριασμού μας, μας απέδειξε πως δεν είμαστε οι μόνοι. Μοιραζόμαστε πολλοί αυτή την ανησυχία, γιατί μοιραζόμαστε τις ίδιες αναμνήσεις. Οι ΡΙΖΕΣ έφεραν το χωριό στο κινητό μας και η σελίδα έγινε σημείο αναφοράς για να δημιουργηθεί μια κοινότητα, ένα μεγάλο χωριό (αν και αριθμητικά είμαστε πλέον μεγαλούπολη)”.

Ο Ανδρέας, η Γεωργία και η Σοφία αναγνωρίζουν τη νοσταλγία που αποπνέουν οι ΡΙΖΕΣ. Υπάρχει άλλωστε η τάση να ωραιοποιούμε το παρελθόν, αφού οι ερευνητές έχουν παρατηρήσει ότι οι αναμνήσεις που συνδέονται με αρνητικά συναισθήματα ξεθωριάζουν πιο γρήγορα από εκείνες που συνδέονται με θετικά συναισθήματα. Ένα φαινόμενο γνωστό ως fading affect bias (Why We Romanticize the Past, New York Times). Αυτό που έχουν όμως περισσότερο σαν ανάγκη είναι το παρόν. “Η ωραιοποίηση του παρελθόντος είναι κάτι που δεν μας εκφράζει καθόλου. Κουβαλάει και μια φολκλορίλα όλο αυτό που καθόλου δεν το θέλουμε. Εμείς θέλουμε απλώς να κρατήσουμε στοιχεία του χθες και να τα δούμε πώς μοιάζουν στο σήμερα. Ακόμα και η ανάμνηση είναι κάτι που βιώνεται στο τώρα. Το χθες είναι απλά η ρίζα του”.

Για το επερχόμενο ΡΙΖΕΣ ΦΕΣΤ, η ανταπόκριση είναι ήδη πολύ μεγάλη. Κι ενώ δεν υπάρχουν πολλά που να μπορούν να εγγυηθούν καθώς είναι η πρώτη τους φορά στην Αθήνα, μας λένε να περιμένουμε χορό, αγκάλιασμα και οικογενειακό κλίμα. “Να περιμένετε εξαιρετικούς νέους μουσικούς που δίνουν πνοή στην παράδοση. Το φεστιβάλ θα ξεκινήσει με ηπειρώτικα από τα Μαντζούνια, θα συνεχιστεί με νησιώτικα από το Ξέφραγο Αμπέλι, Μακεδονίτικα και Θρακιώτικα από τη Banda Entopica και θα κλείσει με μουσικές από όλη την Ελλάδα από τους Γκιντίκι. Με το ΡΙΖΕΣ ΦΕΣΤ, να περιμένετε ότι θα ξεκινήσει το καλοκαίρι”.

Εισιτήρια: rizesmas.gr