WARHOL-MANIA: ΤΙ ΤΡΕΧΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΤΙ ΓΟΥΟΡΧΟΛ ΚΑΙ ΤΟΝ “ΒΛΕΠΟΥΜΕ” ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΓΥΡΩ ΜΑΣ;

Η λέξη «Warholian» δεν είναι τυχαία. Έχει επικρατήσει σαν περιγραφή και σαν επίθετο για να χαρακτηρίσει κάποιον με ποπ αντισυμβατικό στυλ. Ο Άντι Γουόρχολ, ένας από τους πρωταγωνιστές του κινήματος της Ποπ Αρτ, είναι ένας από τους λίγους καλλιτέχνες που ο μύθος του έχει ξεπεράσει την ίδια του την προσωπικότητα και έχει γίνει μέρος της γλώσσας και του παγκόσμιου πολιτιστικού τοπίου. Στη δεκαετία του ‘60, το όνομα του Γουόρχολ, του «Πάπα της Ποπ Αρτ» όπως τον ονόμασαν, πήρε διαστάσεις θρύλου. Κανένας καλλιτέχνης του 20ού αιώνα, αν εξαιρέσουμε τον Πικάσο και τον Νταλί, δεν έφθασε σε ανάλογη παγκόσμια φήμη. Καμία εντύπωση λοιπόν δεν προκαλεί που φέτος τον συναντάμε παντού. Στις τηλεοπτικές οθόνες, στις θεατρικές σκηνές, στον κινηματογράφο, στα μουσεία, στους δρόμους, έγινε ακόμη και μιούζικαλ.

Όλα μαζί, τα αφιερώματα αυτά, δημιουργούν ένα καλειδοσκοπικό πορτρέτο του εμβληματικού καλλιτέχνη με τη λευκή περούκα, η θέση του οποίου στο παγκόσμιο πολιτιστικό βάθρο, όχι μόνο παρέμεινε σταθερή και μετά τον θάνατό του, το 1987, αλλά σχεδόν απογειώθηκε. Το πόσο τον γοήτευε το branding και η διασημότητα, καθώς και το περίφημο ρητό που του αποδίδουν «Στο μέλλον ο καθένας θα είναι παγκοσμίως διάσημος για δεκαπέντε λεπτά» είναι αν μη τι άλλο εξαιρετικά επίκαιρα σήμερα, την εποχή της κοινωνικής δικτύωσης και των ριάλιτι.

Πέρα από το ντοκιμαντέρ στο Netflix που γνωρίζει μεγάλη επιτυχία, ο Gus Van Sant επιχειρεί την πρώτη του θεατρική σκηνοθεσία στο “Warhol”, ένα μιούζικαλ γύρω από τη ζωή του εμβληματικού ποπ καλλιτέχνη, στο ίδιο μήκος κύματος ο Ryan Raftery σκηνοθετεί το επίσης μιούζικαλ «The Trial of Andy Warhol», ενώ το νέο έργο του Anthony McCarten στο Λονδίνο, «The Collaboration» — το οποίο επικεντρώνεται στη σχέση μεταξύ του Warhol και του Jean-Michel Basquiat — διασκευάζεται ήδη για τη μεγάλη οθόνη. Παράλληλα, η έκθεση του Μουσείου του Μπρούκλιν «Andy Warhol: Revelation» ερευνά την καθολική του ανατροφή, ενώ η Bated Breath Theatre Company ετοιμάζει την παραγωγή της θεατρικής περιοδείας «Chasing Andy Warhol» στους δρόμους του East Village.

Ένα αντισυμβατικό πορτρέτο

Ο Άντι Γουόρχολ άφησε πίσω του πολλές φωτογραφίες και αυτοπορτρέτα του ιδίου. Θρυλική είναι η ασπρόμαυρη λήψη από μια λωρίδα φωτογραφικού θαλάμου, του 1963, στην οποία φορούσε σκούρες μαύρες σκιές και είχε μία πολύ cool έκφραση. Το 1981, τράβηξε με μία Polaroid τον εαυτό του μαστουρωμένο, με ένα πλατινέ ξανθό bob κούρεμα και έντονα κόκκινα βαμμένα χείλη. Πέντε χρόνια αργότερα, τύπωσε το πρόσωπό του πάνω σε έντονο κόκκινο ακρυλικό χρώμα, σε μαύρο φόντο. Αυτές και πολλές άλλες εικόνες του δεξιοτέχνη της Pop Art συγκαταλέγονται στα πιο γνωστά έργα του.

Ωστόσο, ένα από τα πιο εντυπωσιακά “αυτοπορτρέτα” του δεν ήταν ένα πορτρέτο με τη συμβατική έννοια. Μεταξύ 1976 και 1987, ο καλλιτέχνης εξομολογούταν και υπαγόρευε τακτικά τις σκέψεις, τους φόβους, τα συναισθήματα και τις απόψεις του —για την τέχνη, τον εαυτό του και τον κόσμο του— μέσω τηλεφώνου στον φίλο και συνεργάτη του Pat Hackett. Το 1989, δύο χρόνια μετά τον θάνατό του, ο Χάκετ δημοσίευσε τα «Ημερολόγια του Άντι Γουόρχολ», μια απομαγνητοφωνημένη, επεξεργασμένη και συμπυκνωμένη έκδοση των τηλεφωνικών τους κλήσεων.

Και τώρα, περισσότερες από τρεις δεκαετίες αργότερα, το εξαιρετικά ενδιαφέρον “The Andy Warhol Diaries” ήρθε στο Netflix ως μια γλυκόπικρη σειρά ντοκιμαντέρ σε σκηνοθεσία Andrew Rossi. Σε μια συνέντευξή του, ο Rossi επισημαίνει πως ο Γουόρχολ είχε σκοπό να εκδοθεί βιβλίο με τις εξομολογήσεις αυτές μετά τον θάνατό του.

Κάτι πέρα από τα κουτάκια σούπας και τη Μέριλιν

Η έκθεση «Andy Warhol: Revelation», στο Μουσείο του Μπρούκλυν θα διαρκέσει έως τις 19 Ιουνίου και χωρίζεται σε επτά ενότητες. Είναι αποκαλυπτική γιατί αφορούν την καθολική ανατροφή του καλλιτέχνη, αλλά και το πόσο τον επηρέασε η θρησκεία στις διάφορες φάσεις της ζωής και της καριέρας του, εστιάζοντας ιδιαίτερα στην σχέση έντασης μεταξύ της πίστης του και της queer ταυτότητάς του.

«Αυτό είναι πέρα από τα κουτάκια σούπας και τη Μέριλιν», αναφέρει ο Χοσέ Κάρλος Ντίαζ, ο επικεφαλής επιμελητής του Μουσείου Άντι Γουόρχολ, αναφερόμενος σε μερικές από τις επιτυχίες της Ποπ Αρτ του Γουόρχολ. Τόσο ο Ντίαζ όσο και η Κάρμεν Χέρμο, συνεργάτιδα επιμελήτρια στο Μουσείο του Μπρούκλιν, είναι παιδιά μεταναστών, όπως ο Γουόρχολ. Αυτό είναι και ένα πολύ σημαντικό στοιχείο του Γουόρχολ και αν το λάβει κανείς σοβαρά υπόψη μπορεί να εξηγήσει αφενός μεν την εργασιακή ηθική του, αφετέρου δε τη σκληρή του προσπάθεια να δημιουργήσει την καλύτερη εκδοχή του εαυτού του. Ο Ντίαζ είπε χαρακτηριστικά, «για μένα, ζει το αμερικανικό όνειρο»…

Η “ατυχής” σύλληψη του Γκας Βαν Σαντ

Στην πρώτη του θεατρική παράσταση, ο βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών και υποψήφιος για Όσκαρ Gus Van Sant επιχείρησε να σκηνοθετήσει ένα αντισυμβατικό μουσικό πορτρέτο του πατέρα της pop art.

Εμείς τον Νοέμβριο του 2021 είδαμε στην πόλη της Αμβέρσας στο Βέλγιο το μιούζικαλ αυτό, στο οποίο ο Αμερικανός σκηνοθέτης προσπάθησε να ιχνηλατήσει την καριέρα του και τη γέννηση της pop art μέσα από μια υβριδική αφήγηση συνδυάζοντας τραγούδι, μυθοπλασία, τεκμηρίωση, αναμνήσεις και φαντασία, με εμβληματικές φιγούρες όπως ο Lou Reed, ο Truman Capote και η Edie Sedgwick. Πρωταγωνιστής ένας εξαιρετικά νεαρός και “άπειρος” θίασος που δυστυχώς δεν μπόρεσε να σηκώσει το βάρος των ρόλων. Η απόπειρα αυτή του Βαν Σαντ ήταν μάλλον απογοητευτική και η παράσταση δεν μπόρεσε να μας μεταδώσει στο ελάχιστο κάτι από την αύρα του εμβληματικού καλλιτέχνη.

Συνοπτικά πού θα “πέσετε” πάνω στον Γουόρχολ τριγύρω στον…κόσμο

• Ένα θεατρικό: Στο “The Collaboration,”, όπου ο Paul Bettany και ο Jeremy Pope δίνουν όμορφες ερμηνείες σαν Γουόρχολ και Ζαν Μισέλ Μπασκιά
• Ένα βιβλίο: “Warhol” της Blake Gopnik. Πρόκειται για την πρώτη αληθινή βιογραφία του καλλιτέχνη, που αποκαλύπτει πολλά για τον ίδιο.
• Ένα μιούζικαλ: Το “Andy,” από τον Gus Van Sant’s Warhol, ίσως η πιο αμφιλεγόμενη δουλειά του αιρετικού αυτού σκηνοθέτη.
• Μία έκθεση: “Andy Warhol: Revelation” στο Brooklyn Museum. Η έκθεση αποκαλύπτει πώς δείχνει πώς ο καθολικισμός εισχώρησε στο έργο του μάστερ της ποπ.