ΣΑΝΤΑ ΜΟΥΕΡΤΕ: Η “ΑΓΙΑ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ” ΠΟΥ ΛΑΤΡΕΥΟΥΝ ΟΙ ΕΜΠΟΡΟΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΜΕΞΙΚΟΥ

Αυτή η αγία δεν μοιάζει με καμία άλλη. Τους αφοσιωμένους πιστούς της τους βρίσκεις ανάμεσα στους εμπόρους ναρκωτικών και τις σεξεργάτριες, και όταν κάποιος της ζητά βοήθεια, της προσφέρει μπύρες, τεκίλες και τσιγάρα. Την ίδια στιγμή, η επίσημη Καθολική Εκκλησία αρνείται κατηγορηματικά να την αναγνωρίσει ως αγία, χωρίς αυτό να πτοεί στο ελάχιστο τους πιστούς της που όλο και αυξάνονται.

Αλλά ποια είναι αυτή η Nuestra Señora de la Santa Muerte, ή η “Αγία Θάνατος”, και γιατί είναι τόσο αμφιλεγόμενη;

Για μερικούς ανθρώπους που αισθάνονται ξεχασμένοι, πεταμένοι στο περιθώριο της κοινωνίας, είναι η λαϊκή αγία προτιμούν να λατρεύουν. Και αυτό γιατί η Σάντα Μουέρτε αποδέχεται τους πάντες. Όπως ο θάνατος, έτσι κι αυτή δεν κάνει διακρίσεις ποιος είναι ποιος και τι έχει κάνει στη ζωή του.

Και παρόλο που η προέλευση της Σάντα Μουέρτε στον μεξικανικό καθολικισμό χρονολογείται από την εποχή που η χώρα ήταν άλλη μία αποικία των Ισπανών, η δημοτικότητά της έχει αρχίσει να εκτοξεύεται κυριολεκτικά μόλις τα τελευταία χρόνια. Περισσότεροι από δέκα εκατομμύρια άνθρωποι στο Μεξικό -και όχι μόνο- άρχισαν να λατρεύουν την “Bony Lady” από το 2001, προς μεγάλη θλίψη του Βατικανού.

ΟΙ ΙΣΠΑΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΙΘΑΓΕΝΕΙΣ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ

Η Σάντα Μουέρτε προέκυψε μέσα από τις αντιλήψεις των Ισπανών και των ιθαγενών του Μεξικού για τον θάνατο. Οι Αζτέκοι λάτρευαν από παλιά μια θεά του θανάτου που ονομαζόταν Mictecacihuatl, όπως και οι Μάγια είχαν τους δικούς τους θεούς του θανάτου. Έτσι, όταν οι Ισπανοί έφτασαν στο σημερινό Μεξικό με τις δικές τους αντιλήψεις για τον “Grim Reaper”, οι ιθαγενείς τις συνδύασαν με τις δικές τους υπάρχουσες θεότητές, δημιουργώντας έτσι την υβριδική φιγούρα της Σάντα Μουέρτε.

“Πήραν κάτι ξένο αλλά και οικείο ταυτόχρονα και το αγιοποίησαν”, είπε σε συνέντευξή του στο NBC ο Επίσκοπος Άντριου Τσέσνατ, Καθηγητής Καθολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Commonwealth της Βιρτζίνια και συγγραφέας του βιβλίου “Devoted to Death: Santa Muerte, the Skeleton Saint” .

Μετά από αυτό, η αγία παρέμεινε στην αφάνεια για πολλά χρόνια. Όσοι τη λάτρευαν το έκαναν κρυφά, αν και το NBC αναφέρει ότι απολάμβανε ένα μικρό κύμα δημοτικότητας μεταξύ των δεκαετιών του 1940 και του 1980, κυρίως μεταξύ των γυναικών που έκαναν “ερωτικά μάγια”, όταν πίστευαν ότι οι σύντροφοί τους τις είχαν απατήσει.

Αργότερα, το 2001, το ενδιαφέρον για την Σάντα Μουέρτε εκτοξεύτηκε ξαφνικά όταν ένας ιερέας έφτιαξε ένα δημόσιο ιερό στην Πόλη του Μεξικού. Ο μεγάλος πόλεμος μεταξύ των ναρκοσυμμοριών που ακολούθησε, η επιρροή των social media, η μετανάστευση αλλά και σειρές όπως το Breaking Bad βοήθησαν στη διάδοση της “αγίας” στην ποπ κουλτούρα. Σήμερα, υπολογίζεται ότι δέκα εκατομμύρια άνθρωποι την εορτάζουν στο Μεξικό και όχι μόνο, ειδικά κατά τη διάρκεια των εορτασμών της Ημέρας των Νεκρών (1η και 2η Νοεμβρίου). Η άνοδος της δημοτικότητάς της είναι πραγματικά εκπληκτική.

“Ήταν άγνωστη στο 99% των Μεξικανών πριν από το 2001”, εξήγησε ο Επίσκοπος Τσέσνατ στο Catholic News Agency. “Τώρα υπολογίζω ότι υπάρχουν περίπου δέκα με δώδεκα εκατομμύρια πιστών, κυρίως στο Μεξικό, αλλά και σημαντικός αριθμός στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κεντρική Αμερική”.

Η ΣΑΝΤΑ ΜΟΥΕΡΤΕ ΣΗΜΕΡΑ

Αν τη δεις πάντως, δεν σκέφτεσαι ότι “να, μια αγία που θα πάω να της ζητήσω παρηγοριά”. Συνήθως απεικονίζεται ως ένας γυναικείος σκελετός, τυλιγμένος με ένα σάλι που κρατάει στα χέρια της ένα δρεπάνι. “Είναι βασικά το αγαπημένο κορίτσι της ναρκο-σατανικής πνευματικότητας”, είπε χαρακτηριστικά ο Τσέσνατ, σημειώνοντας ότι είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στα μέλη των καρτέλ ναρκωτικών.

Ωστόσο, υπάρχουν και εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι, που δεν έχουν καμία σχέση με το εμπόριο ναρκωτικών και παρόλα αυτά έχουν συρρεύσει στο πλευρό της τα τελευταία χρόνια.
Οι πιστοί αυτής της φολκ αγίας περιλαμβάνουν κυρίως άτομα που ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας, όπως σεξεργάτριες και κατάδικοι, αλλά και άτομα από περιθωριοποιημένες ομάδες που δεν ζουν απ’ την παρανομία, όπως μετανάστες, παιδιά του δρόμου και άτομα LGBTQ+. Πιστεύεται ότι η Σάντα Μουέρτε είναι τόσο αγαπητή σε αυτές τις ομάδες ανθρώπων επειδή δεν κρίνει ούτε αυτές ούτε τα αιτήματά τους. Αυτό σημαίνει ότι οι πιστοί μπορούν να της ζητήσουν πράγματα που μπορεί να μην τολμούσαν να ζητήσουν από άλλους αγίους.

Εκτός από τις αναμενώμενες προσευχές για καλή υγεία, προστασία και αγάπη, οι πιστοί μπορεί να της ζητήσουν να βοηθήσει να φτάσουν στον προορισμό τους με ασφάλεια τα ναρκωτικά που διακινούν ή μπορεί και να της ζητήσουν να πάθει κάτι κακό ο εχθρός τους. Ουσιαστικά, οι πιστοί μπορούν να ζητήσουν ό,τι θέλουν, χωρίς να πέσουν στα μάτια της. Η αγία δεν θα τους κρίνει για οποιαδήποτε βλάσφημη επιθυμία τους.

“Και πολλοί ράπερ της ζητούν να τους κάνει διάσημους ή να καταστρέψει κάποιους ανθρώπους, και επειδή είναι πολύ δίκαιη, θα τους κάνει να πληρώσουν για αυτά που ζητούν”, εξήγησε ο Mose Quintero, ένας άσημος Μεξικανός ράπερ σε συνέντευξή του στο BBC.

Και όπως τα πράγματα που ζητούν οι πιστοί απ’ την αγία είναι κάπως ανορθόδοξα, κάπως έτσι είναι και τα τάματα που της κάνουν. Όπως αναφέρει το BBC, αυτές οι προσφορές μπορεί να περιλαμβάνουν τεκίλα, μπύρα, τσιγάρα, παραδοσιακά φαγητά και λουλούδια.

Όμως, παρόλο που η πλειοψηφία των πιστών της Σάντα Μουέρτε είναι καθολικοί, η ίδια η Καθολική Εκκλησία έχει καταγγείλει σθεναρά τη λατρεία της σε πολλές περιπτώσεις. Το 2013, το Βατικανό την αποκάλεσε ακόμη και “βλάσφημη”.

“Η λατρεία της Σάντα Μουέρτε δεν είναι θρησκεία μόνο και μόνο επειδή παρουσιάζεται σαν θρησκεία”, δήλωσε ο καρδινάλιος, Τζιανφράνκο Ραβάσι, υπουργός Πολιτισμού του Βατικανού. Σύμφωνα με το BBC, ο Ραβάσι είπε επίσης ότι το να λατρεύεις τη Σάντα Μουέρτε ή να της κάνεις κάθε είδους τάμα, είναι “αντιθρησκευτικό”.

“Η θρησκεία γιορτάζει τη ζωή, αλλά εδώ έχεις θάνατο”, είπε, σημειώνοντας κιόλας ότι η αμφιλεγόμενη φολκ αγία είναι ιδιαίτερα δημοφιλής μεταξύ των καρτέλ ναρκωτικών και των εγκληματιών. “Είναι βλασφημία κατά της θρησκείας… Η μαφία, οι έμποροι ναρκωτικών και το οργανωμένο έγκλημα δεν έχουν τίποτα το θρησκευτικό και δεν έχουν καμία σχέση με θρησκεία, ακόμα κι αν χρησιμοποιούν την εικόνα της Σάντα Μουέρτε”.

Ο Αντρές Γκουτιέρες, πάστορας στην ενορία της Αγίας Ελένης στο Ρίο Χόντο του Τέξας, συμφώνησε με τον Ραβάσι. “Η αγία, είπε, είναι κυριολεκτικά ένας δαίμονας με άλλο όνομα”. Και ο Γκάρι Τόμας, ένας εξορκιστής(!) απ’ την Επισκοπή του Σαν Χοσέ, πρόσθεσε: “Είχα αρκετούς ανθρώπους που ήρθαν σε μένα ως χρήστες αυτής της πρακτικής και βρέθηκαν δεμένοι με έναν δαίμονα”.

Επιπλέον, το NBC αναφέρει ότι ορισμένοι πιστοί έχουν φτάσει τη λατρεία τους στα άκρα. Η άνοδος των εξορκισμών στο Μεξικό πιστεύεται ότι οφείλεται, εν μέρει, στους ανθρώπους που εντάχθηκαν σ’ αυτήν τη λατρεία. Κάτι ανάλογο πιστεύεται και για τις τελετουργικές θυσίες, θεωρούν ότι έχουν αυξηθεί εξαιτίας της σύνδεσής τους με αυτήν τη λατρεία.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2012 οκτώ άνθρωποι σκότωσαν μια γυναίκα και δύο αγόρια για να πάρουν το αίμα τους. Οι εισαγγελείς ισχυρίστηκαν ότι οι δολοφόνοι “έκοψαν τις φλέβες των θυμάτων και, ενώ ήταν ακόμη ζωντανά, περίμεναν να αιμοραγισουν μέχρι θανάτου, μαζεύοντας το αίμα τους σε ένα δοχείο”, και το οποίο στη συνέχεια άδειασαν γύρω από ένα είδωλο της “αγίας”.

“Όλοι πρέπει να βάλουν φρένο σε αυτό το φαινόμενο, συμπεριλαμβανομένων των οικογενειών, των εκκλησιών και της κοινωνίας στο σύνολό της”, είπε ο Ραβάσι, προσθέτοντας ότι η λατρεία της “απαίσιας και κολασμένης” Σάντα Μουέρτε “είναι η γιορτή της καταστροφής και της κόλασης”.

Το NPR αναφέρει ότι η Καθολική Εκκλησία έχει προειδοποιήσει τα τελευταία έξι ή επτά χρόνια.να μην συμπεριληφθεί η Σάντα Μουέρτε στους εορτασμούς της Ημέρας των Νεκρών. Αλλά και η μεξικανική κυβέρνηση έχει ανακηρύξει την αγία ως “εχθρό του μεξικανικού κράτους’. Όμως αυτή η αμφιλεγόμενη φιγούρα δεν φαίνεται να φεύγει σύντομα απ’ το προσκήνιο.
“Δίνει στους ανθρώπους αυτό που θέλουν και όταν τελειώνουν τον κύκλο της ζωής τους εδώ στη γη, έρχεται για τις ψυχές τους”, είπε στο BBC ο Ντάνιελ Σαντάνα, ιερέας ο οποίος τελεί Λειτουργία προς τιμήν της αγίας: “Απλώς εκπληρώνει τις εντολές του Θεού”.