TΙ ΕΝΝΟΕΙ Ο ΝΕΤΑΝΙΑΧΟΥ ΟΤΑΝ ΛΕΕΙ ΠΩΣ ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ ΘΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙ ΕΞΥΠΝΑ ΣΤΟ ΙΡΑΝ;

Από το 1979 έως σήμερα το Ισραήλ και το Ιράν ήταν σε κρυφό πόλεμο. Που πια είναι φανερός. Και δύσκολα μπορεί να επιστρέψει στο status quo ante bellum.

Την κατάσταση δηλαδή, που υπήρχε πριν τις τελευταίες εχθροπραξίες των οποίων τα κουκιά είναι μετρημένα, όπως ο Μπενιαμίν Νετανιάχου προειδοποιεί πως η απάντηση του Ισραήλ θα είναι έξυπνη.

Για παράδειγμα, ο Τζο Μπάιντεν ενημέρωσε τον Νετανιάχου ότι οι ΗΠΑ δεν θα συμμετάσχουν σε επιθετικές επιχειρήσεις κατά του Ιράν. Ή τουλάχιστον αυτό κυκλοφόρησε, γιατί υπάρχει και μια πληροφορία που αναφέρει ότι ο Μπάιντεν απαίτησε από τον Νετανιάχου να «νικήσει», χωρίς τη βοήθεια του.

Βέβαια, ο Μπάιντεν είναι ο πολιτικός ηγέτης που πια δεν μπορεί ούτε να διαβάσει σωστά τα σκονάκια που κουβαλάει σε κάθε σημαντικό ραντεβού.

Το τελευταίο σχετικό ντοκουμέντο προέκυψε στη συνάντηση που είχε με τον πρωθυπουργό του Ιράκ, με τις κάμερες να ‘πιάνουν’ το σκονάκι, μαζί με την οδηγία ‘πάρε ανάσα’.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΝΝΟΕΙ Ο ΝΕΤΑΝΙΑΧΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΞΥΠΝΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Ο Javed Ali είναι αναπληρωτής καθηγητής Πρακτικής Δημόσιας Πολιτικής στο University of Michigan. Έγραψε στο Conversation πως «για δεκαετίες, το Ιράν και το Ισραήλ έχουν εγκλωβιστεί σε έναν σιωπηρό «σκιώδη πόλεμο» που εκτείνεται σε όλη τη Μέση Ανατολή και περιλαμβάνει αεροπορικές επιδρομές, δολοφονίες, πράξεις δολιοφθοράς, κυβερνοεπιθέσεις, οικονομικές κυρώσεις και έντονη ρητορική».

Από την Ιρανική Επανάσταση του 1979, όταν ο Σάχης του Ιράν εγκατέλειψε τη χώρα και ο Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί έσπασε τους δεσμούς του πρώην καθεστώτος με το Ισραήλ, υιοθετώντας μια σκληρή αντι-ισραηλινή ατζέντα.

Στο πλαίσιο της νέας πλεύσης, έδωσε εντολή για τη δημιουργία των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν, ως κλάδου των Ιρανικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Το σύστημα εξακολουθεί να λειτουργεί ως εξής: ενώ ο ιρανικός στρατός υπερασπίζεται τα ιρανικά σύνορα και διατηρεί την εσωτερική τάξη, σύμφωνα με το ιρανικό σύνταγμα, οι Φρουροί της Επανάστασης έχουν σκοπό να προστατεύσουν το πολιτικό σύστημα της Ισλαμικής Δημοκρατίας της χώρας.

«Έκτοτε λοιπόν, υπήρχε ένας πόλεμος που λειτουργούσε υπογείως και προκαλούσε ζημιές ένθεν κι ένθεν, στον πραγματικό και τον εικονικό κόσμο. Περιλάμβανε μεταξύ άλλων τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον ισραηλινών συμφερόντων στην Αργεντινή (το 1992 και το 1994), την στήριξη της Χαμάς που επέτρεψε τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου του 2023 και τη δολοφονία ανώτερων στρατιωτικών αξιωματούχων και επιστημόνων που σχετίζονται με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν από τους Ισραηλινούς. Τώρα η κόντρα βγήκε στην επιφάνεια».

ΤΟ ΙΡΑΝ ΔΕΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΕ ΤΙΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΙΘΕΣΗ

Για πρώτη φορά στην ιστορία της αντιπαλότητας, άλλαξε η φύση της σύγκρουσης, με το Ισραήλ να παραβιάζει τους διπλωματικούς κανόνες, μέσω του βομβαρδισμού ιρανικής αποστολής στη Συρία, κατά την οποία σκοτώθηκαν 12 άτομα.

Μεταξύ τους ήταν επτά αξιωματούχοι από την Δύναμη Κουντς, ένα εκ των πέντε τμημάτων των Φρουρών που ειδικεύεται στον αντισυμβατικό πόλεμο και τις στρατιωτικές μυστικές υπηρεσίες.

H επίθεση της 1ης Απριλίου ήταν η πρώτη φορά που σκοτώθηκαν τόσοι πολλοί Ιρανοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι της Κουντς σε μία μόνο επίθεση, από αντίπαλο της χώρας.

«Αυτομάτως η Τεχεράνη ενημέρωσε πως θα απαντούσε άμεσα και με δραματικό τρόπο. Ήταν συνεπής στη δέσμευση, όπως ‘έβγαζε’ από τη σκιά κάτι που συμβαίνει εδώ και πολλά χρόνια.

Στις 13 Απριλίου έκανε κάτι που επίσης, δεν είχε ξαναγίνει ποτέ: μια άμεση επίθεση στο ισραηλινό έδαφος. Η διαφορετικότητα της με ό,τι έχει γίνει στο παρελθόν, επεκτάθηκε και στον αριθμό των μέσων που εκτοξεύθηκαν (τουλάχιστον 170 drones, 30 πύραυλοι κρουζ και 120 πύραλοι εδάφους-εδάφους) από τέσσερις διαφορετικές θέσεις (Ιράν, Ιράκ, Συρία και Υεμένη).

Αποκρούστηκαν από την αεράμυνα και την πυραυλική άμυνα των συνδυασμένων προσπαθειών του Ισραήλ, των ΗΠΑ, της Μεγάλης Βρετανίας και αραβικών κρατών, όπως η Ιορδανία».

Ο William F. Wechsler, ανώτερος διευθυντής των προγραμμάτων για τη Μέση Ανατολή στο Atlantic Council (δεξαμενή σκέψης διεθνών υποθέσεων) υποστήριξε ότι «το Ιράν έστειλε ένα αλάνθαστο μήνυμα ότι ήθελε να αποφύγει μια περαιτέρω κλιμάκωση που θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν πραγματικά πόλεμο στη Μέση Ανατολή.

Επέλεξε επιθέσεις μεγάλης εμβέλειας που θα μπορούσαν εύκολα να αποτραπούν από γνωστές ισραηλινές άμυνες. Προφανώς δεν στόχευσαν καμία αμερικανική εγκατάσταση. Και ουδόλως τυχαία χαρακτηρίστηκε η επίθεση ως νόμιμη και υπεύθυνη αντίδραση, στο βομβαρδισμό του Ισραήλ στην πρεσβεία της Συρίας».

Τα ακροδεξιά μέλη της κυβέρνησης του Mπενιαμίν Νετανιάχου δεν αρκέστηκαν στην αναχαίτιση και ζήτησαν σθεναρή απάντηση. Όλος ο άλλος πλανήτης έκανε έκκληση για αυτοσυγκράτηση, με το «ζητάμε από τον Νετανιάχου να απαντήσει έξυπνα» του υπουργού εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας, Ντέιβιντ Κάμερον να τίθεται στο επίκεντρο και να αναπαράγεται από τον πρωθυπουργό του Ισραήλ.

Δεδομένα ο Νετανιάχου ξέρει ότι εάν καταλήξει στην σκληρή αντεπίθεση, το πιθανότερο είναι πως θα βυθίσει την ευρύτερη Μέση Ανατολή σε πόλεμο, εν μέσω της καταστροφικής στρατιωτικής εκστρατείας του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας.

«Ο τρέχων γύρος κλιμάκωσης έχει οξύνει την προοπτική ανοιχτού πολέμου μεταξύ των δύο δυνάμεων της Μέσης Ανατολής. Είναι μια ασταθής έκρηξη που πιθανότατα θα οδηγούσε σε διάχυτη βία σε ολόκληρη την περιοχή» σημειώνει αναλυτής της Washington Post, τονίζοντας ότι «το Ιράν έχει ενημερώσει ότι δεν θέλει να εμπλακεί σε έναν πλήρη πόλεμο, είτε μόνο του, είτε μέσω βασικών ‘αντιπροσώπων’, όπως η Χεζμπολάχ.

Όπως δήλωσαν οι επικεφαλής «η επίθεση έχει ολοκληρωθεί» εκτός και αν το Ισραήλ αποφασίσει να γίνει πιο επιθετικό. Ο Νετανιάχου κάλεσε το πολεμικό υπουργικό συμβούλιο σε σύσκεψη, για να «εξεταστούν οι επιλογές».

Υποσχέθηκε στις ΗΠΑ πως θα ενημερωθούν έγκαιρα για αυτήν που θα προτιμηθεί, ώστε να έχουν το χρόνο να προετοιμαστούν (ομοίως και οι σύμμαχοι τους) για ενδεχόμενα ιρανικά αντίποινα.

Ο στόχος λοιπόν, είναι να πληγεί το Ιράν, χωρίς όμως να προκληθεί γενικευμένος πόλεμος.

Κατά τον Javed Ali «τα τελευταία χρόνια, το Ιράν στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στον «άξονα αντίστασης» του, δηλαδή μαχητικές ομάδες στο Ιράκ, την Υεμένη, τον Λίβανο, τη Συρία και τη Γάζα που μοιράζονται ορισμένους από τους στόχους της Τεχεράνης -ιδίως όσον αφορά την αντιμετώπιση του Ισραήλ και την αποδυνάμωση της επιρροής των ΗΠΑ στην περιοχή.

Στη πολύμηνη σύγκρουση που πυροδότησε η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, οι Χούτι που υποστηρίζονται από το Ιράν στην Υεμένη και το δίκτυο Ισλαμικής Αντίστασης στο Ιράκ έχουν επανειλημμένα επιτεθεί στα συμφέροντα του Ισραήλ και των ΗΠΑ».

Όλα αυτά καταλήγουν στο ότι το αν προκύψει γενική σύρραξη, εξαρτάται από το πώς θα αντιδράσουν Ισραήλ και ΗΠΑ.

«Επισήμως, ο Τζο Μπάιντεν λέει πως με την απόκρουση των ιρανικών πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών, το Ισραήλ έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα στους εχθρούς του ότι δεν μπορούν να απειλήσουν αποτελεσματικά την ασφάλειά του».

«Υπάρχουν ωστόσο, αναφορές πως έχει προειδοποιήσει τον Νετανιάχου πως το Ισραήλ «πρέπει να κερδίσει», χωρίς να μπορεί να βασιστεί στην υποστήριξη των ΗΠΑ για οποιασδήποτε επιθετική επιχείρησης εναντίον του Ιράν».

ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ ΞΕΡΕΙ ΠΩΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΝΙΚΗΣΕΙ ΜΟΝΟ

«Ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει ήδη πίεση με βάση τον χειρισμό του πολέμου στη Γάζα και προηγούμενες εγχώριες ανησυχίες σχετικά με προσπάθειες να επηρεάσει το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ, μεταξύ άλλων θεμάτων.

Ομοίως, ο ΟΗΕ αναφέρει ότι δύο χρόνια μετά από μεγάλες δημόσιες διαδηλώσεις στη χώρα με βάση τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, το καθεστώς στο Ιράν συνεχίζει να καταστέλλει βίαια τους διαφωνούντες.

Εκτός από εσωτερικές εκτιμήσεις και οι δυο χώρες σταθμίζουν τους κινδύνους μιας πιο ανοιχτής αντιπαράθεσης, με τις τρέχουσες επιχειρησιακές τους ικανότητες.

«Φαίνεται ξεκάθαρα ότι ούτε το Ιράν, μηδέ το Ισραήλ μπορούν να κερδίσουν αποφασιστικά μια παρατεταμένη στρατιωτική εκστρατεία ο ένας εναντίον του άλλου».

«Το Ισραήλ θα αντιμετώπιζε μεγάλες προκλήσεις για τη διατήρηση μιας παρατεταμένης συνδυασμένης οπλικής εκστρατείας στο Ιράν, συμπεριλαμβανομένου του σχετικά μικρού μεγέθους των αμυντικών του δυνάμεων, σε σύγκριση με τον στρατό του Ιράν. Επιπροσθέτως, υπάρχει μεγάλη φυσική απόσταση μεταξύ των χωρών».

Για αυτό και εδώ και χρόνια οι Ισραηλινοί διεξάγουν ανοιχτά στρατιωτικές ασκήσεις που φαίνονται περισσότερο εστιασμένες στην προσομοίωση αεροπορικών επιδρομών «και ίσως επιδρομών ειδικών επιχειρήσεων εναντίον μικρότερου αριθμού στόχων εντός του Ιράν -όπως είναι για παράδειγμα οι πυρηνικές εγκαταστάσεις».

Ωστόσο, η έναρξη ενός νέου μετώπου με άμεση επίθεση στο Ιράν κινδυνεύει να εκτρέψει τους ισραηλινούς πόρους μακριά από πιο άμεσες απειλές στη Γάζα, τη Δυτική Όχθη και τα βόρεια σύνορά της με τον Λίβανο.

«Επιφυλακτικό ως προς την περαιτέρω κλιμάκωση είναι και το Ιράν, με την επίθεση της 13ης Απριλίου να δείχνει πως διαθέτει μεγάλο απόθεμα βαλλιστικών πυραύλων, drones και πυραύλων κρουζ, αλλά η ευκολία με την οποία αντιμετωπίστηκαν αφήνει ερωτηματικά ως προς την ακρίβεια και την αποτελεσματικότητα τους.

Δεδομένης της πραγματικότητας, αλλά και των κινδύνων, πιστεύω ότι είναι πιο πιθανό το Ιράν να επιδιώξει να επιστρέψει στην αντισυμβατική πολεμική στρατηγική του: την υποστήριξη των συμμάχων του στον άξονα αντίστασης.

Οι απροκάλυπτες επιθέσεις ενδέχεται να προορίζονται για να σηματοδοτήσουν την αποφασιστικότητα και την επίδειξη δύναμης στο εγχώριο κοινό του.

Βέβαια, τώρα που ο πόλεμος βγήκε από την σκιά, είναι δύσκολο να επιστρέψει σε αυτήν».