ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΟΤΑΝ Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΟΥ ΔΟΥΛΕΥΕΙΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΚΡΟΔΕΞΙΑ;

Ένας δισεκατομμυριούχος, για την ακρίβεια ο επικεφαλής επενδυτικού γκρουπ με περισσότερους από 33.000 υπαλλήλους σε όλον τον κόσμο και προσωπική περιουσία πάνω από 10 δις $ που τον φέρνει στο top-500 των πλουσιότερων ανθρώπων του πλανήτη, αγοράζει μια παραδοσιακή γαλλική κυριακάτικη εφημερίδα. Μπορεί να συμβεί. 

Όλα δείχνουν ότι ο νέος ιδιοκτήτης θα προχωρήσει σε αλλαγές που συνεπάγονται στροφή στη γραμμή και την ιδεολογική κατεύθυνση της εφημερίδας. Μπορεί να συμβεί. 

Ο νέος διευθυντής του φύλλου, που ενσαρκώνει τις επικείμενες αλλαγές, δε γίνεται δεκτός με ενθουσιασμό από τη συντακτική ομάδα και το υπόλοιπο προσωπικό της εφημερίδας που δεν βλέπει με καλό μάτι τη νέα τάξη πραγμάτων. Οι εργαζόμενοι ανησυχούν όχι μόνο για τον αν θα έχουν δουλειά αλλά και τι δουλειά θα κάνουν, αντιδρούν και προσπαθούν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους (ή έστω ένα μέρος της). Μπορεί να συμβεί κι αυτό. 

Τι συμβαίνει όμως όταν ο δισεκατομμυριούχος αυτός είναι ο Βενσάν Μπολορέ (ο 71χρονος κροίσος που περιγράφεται ώς ένα είδος «γάλλου Ρούπερτ Μέρντοχ»), ο νέος διευθυντής της εφημερίδας είναι ο Ζοφρουά Λεζέν (σεσημασμένος ακροδεξιός δημοσιογράφος) και η εφημερίδα αυτή είναι η Le Journal du Dimanche (ένας αξιοσέβαστος τίτλος που ξεκινά από το κέντρο και κατευθύνεται προς τα δεξιά κι εκδίδεται κάθε Κυριακή από το 1948);

Η απάντηση είναι η μεγαλύτερη απεργία στην ιστορία του γαλλικού τύπου. Πάνω από το 90% των δημοσιογράφων της JDD κατέβασαν τα μολύβια στις 22 Ιουνίου, το φύλλο που πουλάει περίπου 150.000 φύλλα κάθε Κυριακή δεν κυκλοφόρησε για έξι εβδομάδες, δεκάδες ρεπορτάζ στα μεγαλύτερα μέσα του κόσμου γράφτηκαν για αυτήν την πρωτοφανή κινητοποίηση, η υπόθεση θεωρήθηκε άλλη μια ένδειξη της ακροδεξιάς στροφής που συμβαίνει σε όλα τα επίπεδα στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο (με σαφείς μάλιστα δεσμούς με τους υπερκαπιταλιστές που την ευνοούν). 

Οι δημοσιογράφοι της JDD έχασαν. Αν θέλει κανείς να το δει μονοσήμαντα. Στις 2 Αυγούστου αποφάσισαν να τελειώσουν την απεργία. Ο ρεπόρτερ Αντουάν Μαλό, εκ των πρωτεργατών της απεργίας, μου είπε μέσω skype ότι ήξερε από την 2η-3η μέρα ότι δε θα άντεχαν. «Πώς να τα καταφέρουμε απέναντι σε αυτό που είχαμε απέναντί μας; Γρήγορα ήρθαμε αντιμέτωποι με την πραγματικότητα της καθημερινότητας, πόσο θα αντέχαμε χωρίς να πληρωνόμαστε, στηρίζοντας παράλληλα τον αγώνα μας; Παρότι είχαμε μια συγκινητική υποστήριξη από τον απλό κόσμο που μάζεψε σχεδόν 200.000 ευρώ για να μας υποστηρίξει. Εδώ μιλάμε όμως για πάνω από 90 απεργούς…».

Υπάρχουν όμως ήττες και ήττες. Οι απεργοί της JDD ανέδειξαν το πρόβλημα της συγκέντρωσης των MME σε πάμπλουτους δισεκατομμυριούχους που παρεμβαίνουν στην πολιτική μέσα από τα μιντιακά συγκροτήματα, συνήθως αναλαμβάνοντας εκείνοι τον ρόλο της «εκτέλεσης» των αντιπάλων των πολιτικών που εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους. Ο Μπολορέ, μέσω του γκρουπ Vivendi, δε θα αγοράσει μόνο την Journal du Dimanche, αλλά και το δημοφιλές περιοδικό ποικίλης ύλης Paris Match. Στη Vivendi, των συμφερόντων Μπολορέ, ανήκει επίσης το μεγαλύτερο μέρος των μετοχών του γάλλου γιγαντα στον χώρο του σινεμά και της συνδρομητικής τηλεόρασης, Canal+. Ο Μπολορέ επίσης αγόρασε πέρυσι το 2022, χρονιά προεδρικών εκλογών, τον μεγαλύτερο γαλλικό ιδιωτικό ραδιοσταθμό Europe 1 κι έχει σχεδόν 20% μερίδιο στη γαλλική Universal Music. 

Όμως, ίσως «το πιο πολύτιμο πετράδι» στο μιντιακό του στέμμα είναι το τηλεοπτικό κανάλι CNews, ένα είδος «γαλλικού Fox News» που στις εκλογές του 2022 υποστήριξε απροκάλυπτα τον ακροδεξιό υποψήφιο Ερίκ Ζεμούρ που κινείται ακόμα δεξιότερα της Μαρίν Λεπέν, ενσωματώνει πρωτοφασιστικά στοιχεία στον πολιτικό του λόγο, θεωρεί ότι το #MeToo κίνημα στοχεύει στον αφανισμό των ανδρών και πιστευει στη θεωρία της «Μεγάλης Αντικατάστασης» σύμφωνα με την οποία η Ευρώπη απειλείται με πληθυσμιακή αλλοίωση λόγω των μεταναστευτικών/προσφυγικών ροών. (Παρά τις επίμονες εκκλήσεις των απεργών ούτε ο πρόεδρος Μακρόν, ούτε κάποιος από την κυβέρνηση εξάφρασε κάποιου είδους υποστήριξη στον σκοπό τους.)

Τον Ζεμούρ, επίσης, έχει υποστηρίξει ανοιχτά και ο Ζοφρουά Λεζέν, το νέο νο.1 στην ιεραρχία της JDD – κόκκινο πανί για τους απεργούς που θα έπρεπε να ακολουθήσουν την καθοδήγησή του. Ο Λεζέν έγινε γνωστός την τελευταία δεκαετία ως αρχισυντάκτης του ακροδεξιού περιοδικού Valeurs Actuelles (Σύγχρονες Αξίες). Η θητεία του εκεί διανθίστηκε από πρόστιμα για «ρητορική μίσους», δημόσια αντιπαράθεση με την Le Monde (για μια εφαρμογή διασταύρωσης ειδήσεων που λάνσαρε η εφημερίδα) κι ουκ ολίγα ατοπήματα που στο τέλος έφεραν την απόλυσή του επειδή, σύμφωνα και με τον ιδιοκτήτη του Valeurs Actuelles, «το είχε παραστρίψει ακροδεξιά».

Αν συνυπολογίσει κανείς και τα μπλεξίματα με το Νόμο που είχε κι ο Μπολορέ (είχε τεθεί υπό κράτηση το 2018 για υποθέσεις διαφθοράς σε αφρικανικά λιμάνια – εκεί κάνει μεγάλο μέρος από τις μπίζνες του), κάποιες άλλες περίεργες υποθέσεις διασπάθισης χρήματος για πολιτική επικοινωνία στις οποίες έχουν αναμειχθεί εταιρείες του, όπως επίσης και την στενή φιλία του με τον πρώην πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί (που έχει κατηγορηθεί ότι λάμβανε παράνομα «δώρα» από τον Μπολορέ) καταλαβαίνει το αδιέξοδο που βρέθηκαν οι εργαζόμενοι της JDD.

Και ίσως τον μονόδρομο της ακτιβίστικης επιλογής τους. 

Η απεργία έληξε, όπως είπαμε, στις αρχές Αυγούστου. 9 στους 10 δημοσιογράφους της νέας JDD έχουν αλλάξει αφού οι απεργοί παραιτήθηκαν μαζικά. Οι αντικαταστάτες του προέρχονται από διαφορά μέσα, με κυριότερο -μαντέψτε- το Valeurs Actuelles, αλλά και το επίσης ακροδεξιό Minute ή το Russia Today – ανάμεσά τους βρίσκονται ένας συνωμοσιολόγος αντιεμβολιαστής αλλά κι ένας άλλος που αποκαλύφθηκε ότι έγραφε κατά παραγγελία ισραηλινής εταιρείας παραπληροφόρησης). Η κυκλοφορία της εφημερίδας αποκαταστάθηκε σε πάνω από 120.000 φύλλα. Κάποιοι αναγνώστες έφυγαν, αλλά σίγουρα ήρθαν και καινούριοι που προφανώς δεν έχουν κανένα πρόβλημα να διαβάζουν ρατσιστικά fake news αλλά και καραμπινάτες παραβάσεις δεοντολογίας ήδη από τον πρώτο μήνα λειτουργίας υπό τη νέα διέυθυνση του Λεζέν.

Η ακροδεξιά είναι εδώ. Για την ακρίβεια είναι παντού. Κι αυτό απασχολεί πια και τη δημοσιογραφία. Που δεν μπορεί πια να την αγνοεί (για να μη της δώσει εκτόπισμα) αλλά οφείλει να την εκθέτει. Ακόμα κι αν ο δημοσιογράφος συχνά καταλήγει μόνος, χωρίς την στήριξη των αφεντικών του; Ακόμα κι όταν η ακροδεξιά γίνεται το αφεντικό του; Ο Αντουάν Μαλό, απεργός της JDD, θα βρίσκεται στην Αθήνα αυτήν την εβδομάδα, στο πλαίσιο του International Journalism Forum 2023 για να συζητήσει αυτά τα θέματα…