ΤΙ ΘΑ ΣΥΜΒΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΣΕ 30 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΩΡΑ

Τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ) δημοσίευσαν μέσα στον Ιούλιο τις επικαιροποιημένες προβλέψεις για τις παγκόσμιες, περιφερειακές και εθνικές πληθυσμιακές αλλαγές έως το τέλος του αιώνα που διανύουμε. Και το εν λόγω πόρισμα είναι άκρως ενδιαφέρον.

Οι Παγκόσμιες Προοπτικές Πληθυσμού 2024 είναι το πιο πρόσφατο σύνολο προβλέψεων από το Τμήμα Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών, που δημοσιεύονται κάθε δύο χρόνια. Παρόλο που αρκετοί οργανισμοί κάνουν λεπτομερείς προβλέψεις πληθυσμού, οι προβλέψεις του ΟΗΕ θεωρούνται παραδοσιακά οι πιο αξιόπιστες και έχουν μεγάλη ακρίβεια σε παγκόσμια κλίμακα.

Η τελευταία αξιολόγηση περιλαμβάνει δεδομένα από εθνικούς απογραφικούς απολογισμούς που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 1950 και 2023, καθώς και από εθνικά αντιπροσωπευτικές δειγματοληπτικές έρευνες.

Μετά την ανάλυση των διαθέσιμων δεδομένων από τον ΟΗΕ, προβλέπεται ότι θα υπάρξουν ακόμη δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη μέχρι το 2061, με τον πληθυσμό να κορυφώνεται στα 10,3 δισεκατομμύρια στα μέσα της δεκαετίας του 2080.

Οι Προοπτικές του 2024 προβλέπουν ότι στο άμεσο μέλλον θα έρθουμε αντιμέτωπες και αντιμέτωποι με έναν κόσμο με πολύ περισσότερους ηλικιωμένους ανθρώπους οι οποίοι θα ζουν περισσότερα χρόνια απ’ ό,τι σήμερα.

Μάλιστα, σύμφωνα με τους ειδικούς, η αλλαγή αυτή απαιτεί επείγουσα δράση για να καλυφθούν τα κενά στη χρηματοδότηση των χωρών, ώστε να είναι σε θέση να αντέξουν τα περισσότερα κόστη που θα προκύψουν από την αύξηση των ηλικιωμένων στον πλανήτη.

ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΤΟΥ ΟΗΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ

Στις 15 Νοεμβρίου 2022, ο παγκόσμιος πληθυσμός έφτασε τα 8 δισεκατομμύρια άτομα, ένα ορόσημο για την ανθρώπινη ανάπτυξη. Η Κίνα (1,4 δισεκατομμύρια) και η Ινδία (1,4 δισεκατομμύρια) παραμένουν οι δύο πιο πυκνοκατοικημένες χώρες του κόσμου, και οι δύο με περισσότερους από 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους, η καθεμία αντιπροσωπεύει σχεδόν το 18 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού, αντίστοιχα. Ωστόσο, τον Απρίλιο του 2023, ο πληθυσμός της Ινδίας έφτασε τα 1.425.775.850 άτομα, ξεπερνώντας τον πληθυσμό της Κίνας.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η πιο πιθανή πρόβλεψη είναι ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός των 8,5 δισεκατομμυρίων το 2030, θα ξεπεράσει τα 10 δισεκατομμύρια έως το 2061, με τον πληθυσμό της Γης να κορυφώνεται στα 10,3 δισεκατομμύρια στα μέσα της δεκαετίας του 2080. Μετά την κορύφωση, ο παγκόσμιος πληθυσμός θα παραμείνει σταθερός και στη συνέχεια θα μειωθεί σταδιακά.

Οι Προοπτικές του 2024 προσφέρουν μια πιο αισιόδοξη Προοπτική από τις προηγούμενες του 2022, με την κορύφωση του παγκόσμιου πληθυσμού να αναθεωρείται ελαφρώς χαμηλότερα.

Παρά τις ειδήσεις για “μείωση των γεννήσεων”, οι τελευταίες προβλέψεις καθιστούν σαφές ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα συνεχίσει να αυξάνεται. Μάλιστα, μέχρι το τέλος του 210ου αιώνα, θα υπάρχουν περίπου πάνω από δύο δισεκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι από ό,τι σήμερα.

Η ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΕΔΡΑΙΩΝΕΙ ΤΗ ΦΤΩΧΕΙΑ

Σε περιοχές όπως η Αγκόλα, η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, ο Νίγηρας και η Σομαλία, η υψηλή πληθυσμιακή αύξηση θα συνεχιστεί, με τους πληθυσμούς να διπλασιάζονται μεταξύ 2024 και 2054.

Η ταχεία αυτή αύξηση του πληθυσμού μπορεί να δυσχεράνει την αειφόρο ανάπτυξη.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, Η υψηλή πληθυσμιακή αύξηση μπορεί ενδεχομένως να “παγιδεύσει” τις κοινότητες σε έναν “φαύλο κύκλο”. Η οικονομική ανάπτυξη μπορεί να δυσκολευτεί να συμβαδίσει με την πληθυσμιακή αύξηση και η φτώχεια μπορεί να στερήσει από τα άτομα ευκαιρίες και επιλογές, περιορίζοντας την ικανότητά τους να ελέγχουν τη γονιμότητά τους, διαιωνίζοντας υψηλά επίπεδα τεκνοποίησης που συχνά ξεκινούν νωρίς στη ζωή, εξασφαλίζοντας τη συνεχιζόμενη ταχεία αύξηση του πληθυσμού.

Η υψηλή πληθυσμιακή αύξηση επιταχύνει την περιβαλλοντική καταστροφή από άμεσους και έμμεσους παράγοντες. Σε ορισμένες περιοχές, η υψηλή πληθυσμιακή αύξηση αυξάνει την αποδάσωση και θέτει περιοχές σε υψηλότερο κίνδυνο ξηρασίας, ενώ η γεωργική επέκταση για η κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης για τρόφιμα εκκαθαρίζει φυσικά ενδιαιτήματα, προκαλώντας απώλεια βιοποικιλότητας και την υποβάθμιση της καλλιεργήσιμης γης σε υποβαθμισμένο “νεκρό έδαφος”.

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΘΑ ΕΙΝΑΙ “ΓΗΡΑΙΟΤΕΡΟΣ”

Το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται ξανά. Παγκοσμίως, το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση έφτασε τα 73,3 χρόνια το 2024 και προβλέπεται να φτάσει τον μέσο όρο των 77,4 ετών παγκοσμίως το 2054.

Μέχρι το 2080, τα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω θα ξεπεράσουν σε αριθμό τα παιδιά κάτω των 18 ετών.

Οι χώρες, ειδικά εκείνες με πληθυσμούς που έχουν ήδη κορυφωθεί ή θα κορυφωθούν τις επόμενες δεκαετίες, θα πρέπει να εξετάσουν τη χρήση τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της αυτοματοποίησης, για τη βελτίωση της παραγωγικότητας σε όλες τις ηλικίες, να σχεδιάσουν περισσότερες ευκαιρίες για δια βίου μάθηση και επανεκπαίδευση, να υποστηρίξουν πολυγενεακές εργασιακές δυνάμεις και να δημιουργήσουν ευκαιρίες για παράταση της εργασιακής ζωής για όσους μπορούν και θέλουν.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΝΑΤΑΛΙΣΜΟ

Οι Προοπτικές πληθυσμού του ΟΗΕ για το 2024 αναφέρουν ότι οι πληθυσμοί 63 χωρών, συμπεριλαμβανομένων της Κίνας, της Γερμανίας και της Ιαπωνίας, κορυφώθηκαν πριν το 2024. Σε αυτές τις χώρες, ο αριθμός των γυναικών στην αναπαραγωγική ηλικία θα μειωθεί κατά 33% μεταξύ 2024 και 2054, υπονομεύοντας την αποτελεσματικότητα των προναταλιστικών πολιτικών.

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2030, το ήμισυ των γυναικών σε αυτές τις χώρες θα είναι πολύ μεγάλες για να τεκνοποιήσουν. Επειδή το ποσοστό των γυναικών στην αναπαραγωγική ηλικία θα μειωθεί ραγδαία, η επίδραση των πολιτικών που στοχεύουν στην αύξηση της γονιμότητας θα μειωθεί με την πάροδο του χρόνου.

Για να αντιμετωπιστεί αυτή η δημογραφική αλλαγή, οι κυβερνήσεις πρέπει να επικεντρωθούν σε πολιτικές που επενδύουν στην υγεία και την ευημερία του γηράσκοντος πληθυσμού, αντί να σπαταλούν πόρους σε προναταλιστικές πολιτικές.

ΟΙ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ ΦΥΛΟΥ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ

Το 2024, 4,7 εκατομμύρια μωρά γεννήθηκαν από μητέρες κάτω των 18 ετών. Αυτό αντικατοπτρίζει την κρίση στη χρηματοδότηση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας (SRHR). Κοινωνικά και νομικά εμπόδια περιορίζουν τις γυναίκες από το να λαμβάνουν αποφάσεις για τη σεξουαλική τους υγεία, ενώ πολλά κορίτσια στερούνται την εκπαίδευση και παντρεύονται νωρίς.

Η παύση των γεννήσεων μεταξύ κοριτσιών κάτω των 18 ετών θα επιβράδυνε την πληθυσμιακή αύξηση στην υποσαχάρια Αφρική. Η εκπαίδευση των κοριτσιών είναι το “κλειδί” για την αύξηση των εισοδημάτων και την καταπολέμηση της φτώχειας.

ΔΕΚΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

Διαβάζοντας την τελευταία έκθεση του ΟΗΕ, καταλήγουμε στα παρακάτω 10 συμπεράσματα για την πορεία του παγκόσμιου πληθυσμού της Γης:

1. Ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να φτάσει στην κορυφή του εντός του 21ου αιώνα

Ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται για άλλα 50 ή 60 χρόνια, φτάνοντας στην κορυφή περίπου τα 10,3 δισεκατομμύρια ανθρώπους στα μέσα της δεκαετίας του 2080, από 8,2 δισεκατομμύρια το 2024.

Μετά την κορύφωση, αναμένεται να αρχίσει να μειώνεται σταδιακά, πέφτοντας στα 10,2 δισεκατομμύρια μέχρι το τέλος του αιώνα.

2. Ένας στους τέσσερις παγκοσμίως ζει σε χώρα της οποίας ο πληθυσμός έχει ήδη κορυφωθεί

Σε 63 χώρες και περιοχές, που περιλαμβάνουν το 28% του παγκόσμιου πληθυσμού το 2024, το μέγεθος του πληθυσμού είχε κορυφωθεί πριν το 2024. Σε 48 χώρες και περιοχές, με 10% του παγκόσμιου πληθυσμού το 2024, ο πληθυσμός αναμένεται να κορυφωθεί μεταξύ 2025 και 2054.

Στις υπόλοιπες 126 χώρες και περιοχές, ο πληθυσμός είναι πιθανό να συνεχίσει να αυξάνεται μέχρι το 2054, ενδεχομένως φτάνοντας σε κορυφή αργότερα μέσα τον 21ο αιώνα ή μετά το 2100.

3. Μετά την πανδημία COVID-19, το παγκόσμιο προσδόκιμο ζωής αυξάνεται και πάλι

Παγκοσμίως, το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση έφτασε τα 73,3 χρόνια το 2024, αύξηση 8,4 χρόνια από το 1995. Περεταίρω μειώσεις της θνησιμότητας αναμένονται να οδηγήσουν σε μέση διάρκεια ζωής γύρω στα 77,4 χρόνια παγκοσμίως το 2054.

Από το 2022, το προσδόκιμο ζωής έχει επιστρέψει σε επίπεδα προ COVID-19 σχεδόν σε όλες τις χώρες και περιοχές του κόσμου.

4. Οι γυναίκες σήμερα γεννούν, κατά μέσο όρο, ένα παιδί λιγότερο από ό,τι γύρω στο 1990

Αυτή τη στιγμή, ο παγκόσμιος δείκτης γονιμότητας ανέρχεται σε 2,3 γεννήσεις ανά γυναίκα, μειωμένος από 3,3 γεννήσεις το 1990.

Περισσότερες από τις μισές χώρες και περιοχές παγκοσμίως έχουν γονιμότητα κάτω από 2,1 γεννήσεις ανά γυναίκα, το επίπεδο που απαιτείται για να διατηρηθεί ο πληθυσμός σταθερός μακροπρόθεσμα χωρίς μετανάστευση.

5. Η πρώιμη τεκνοποίηση έχει επιβλαβείς επιπτώσεις για τις νέες μητέρες και τα παιδιά τους

Το 2024, 4,7 εκατομμύρια μωρά, περίπου το 3,5% του συνολικού παγκόσμιου πληθυσμού, γεννήθηκαν από μητέρες κάτω των 18 ετών –και περίπου 340.000, από κορίτσια κάτω των 15 ετών –με σοβαρές συνέπειες για την υγεία και την ευημερία τόσο των νέων μητέρων όσο και των παιδιών τους.

Η επένδυση στην εκπαίδευση των νέων, ιδιαίτερα των κοριτσιών, και η αύξηση της ηλικίας γάμου και πρώτης τεκνοποίησης στις χώρες όπου αυτά τα γεγονότα συνήθως συμβαίνουν νωρίς, θα έχει θετικές επιπτώσεις στην υγεία των γυναικών, στην εκπαιδευτική τους επίδοση και στη συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας.

6. Οι ηλικιακές δομές φαίνεται πως αλλάζουν

Ο κύριος παράγοντας αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού μέχρι τα μέσα του αιώνα θα είναι η ορμή που δημιουργήθηκε από την προηγούμενη ανάπτυξη.

Ο αριθμός των γυναικών ηλικίας 15-49 αναμένεται να αυξηθεί από σχεδόν 2 δισεκατομμύρια το 2024 σε κορυφή περίπου 2,2 δισεκατομμυρίων στα τέλη της δεκαετίας του 2050, οδηγώντας σε συνεχιζόμενη ανάπτυξη ακόμη και αν ο αριθμός των γεννήσεων ανά γυναίκα πέσει.

Η νεανική ηλικιακή δομή σήμερα, η οποία είναι αποτέλεσμα της προηγούμενης ανάπτυξης, θα αντιπροσωπεύσει το 79% της αύξησης του πληθυσμού μέχρι το 2054, προσθέτοντας περίπου 1,4 δισεκατομμύρια άτομα.

7. Μέχρι το 2080, τα άτομα 65 ετών και άνω θα είναι περισσότερα από τους κάτω των 18 ετών

Στις τελευταίες δεκαετίες της 2070, ο παγκόσμιος πληθυσμός ηλικίας 65 ετών και άνω αναμένεται να φτάσει τα 2,2 δισεκατομμύρια, ξεπερνώντας τον αριθμό των ατόμων κάτω των 18 ετών.

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2030, οι ηλικιωμένοι 80 ετών και άνω θα υπερβούν τα βρέφη (1 έτους ή μικρότερα), φτάνοντας τα 265 εκατομμύρια.

Χώρες που βρίσκονται σε πιο προχωρημένα στάδια της διαδικασίας δημογραφικής γήρανσης θα πρέπει να εξετάσουν τη χρήση της τεχνολογίας για τη βελτίωση της παραγωγικότητας σε όλες τις ηλικίες. Θα πρέπει επίσης να σχεδιάσουν περισσότερες ευκαιρίες για διά βίου εκπαίδευση και επανακατάρτιση και να στηρίξουν πολυγενεακές δυνάμεις εργασίας.

8. Η ισότητα των φύλων κάνει καλό στον πλανήτη

Η ισότητα φύλων και η ενδυνάμωση των γυναικών συμβάλλουν στην αντιστάθμιση της ταχείας αύξησης ή μείωσης του πληθυσμού. Οι διακρίσεις και τα νομικά εμπόδια περιορίζουν την πρόσβαση των γυναικών και των εφήβων σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας.

Η αύξηση της νόμιμης ηλικίας γάμου και η ενσωμάτωση της οικογενειακής προγραμματισμένης φροντίδας στην πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη μπορούν να ενισχύσουν την εκπαίδευση των γυναικών, τη συμμετοχή τους στην οικονομία και να μειώσουν την τεκνοποίηση.

Σε χώρες όπου οι πληθυσμοί έχουν ήδη κορυφωθεί ή είναι πιθανό να κορυφωθούν τα επόμενα τριάντα χρόνια, οι πολιτικές που παρέχουν άδεια μητρότητας με αμοιβή και ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας, στηρίζουν προσιτή και υψηλής ποιότητας παιδική φροντίδα, παρέχουν ολοκληρωμένη φροντίδα για έναν πληθυσμό που γερνά και ενθαρρύνουν την ισότιμη κατανομή των ευθυνών φροντίδας και νοικοκυριού μεταξύ ανδρών και γυναικών. Επίσης, μπορούν να βελτιώσουν τη συμμετοχή των γυναικών στην εργασία, να ενθαρρύνουν την τεκνοποίηση και να αυξήσουν την οικονομική ασφάλεια για άνδρες και γυναίκες σε μεγαλύτερες ηλικίες.

9. Ποιες χώρες θα επωφεληθούν οικονομικά

Χώρες με νεανικούς πληθυσμούς και φθίνουσα γονιμότητα έχουν περιορισμένο χρονικό διάστημα για να επωφεληθούν οικονομικά από την αυξανόμενη συγκέντρωση του πληθυσμού στις ηλικίες εργασίας.

Σε περίπου 100 χώρες ή περιοχές, ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας (20 έως 64 ετών) θα αυξηθεί μέχρι το 2054, προσφέροντας ένα παράθυρο ευκαιρίας, γνωστό ως δημογραφικό μέρισμα.

Για να αξιοποιήσουν αυτή την ευκαιρία, οι χώρες πρέπει να επενδύσουν στην εκπαίδευση, στην υγειονομική περίθαλψη και στις υποδομές, και να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τη βελτίωση της αποδοτικότητας των κυβερνήσεων.

10. Ο παράγοντας της μετανάστευσης

Για ορισμένους πληθυσμούς, η μετανάστευση θα είναι ο κύριος παράγοντας μελλοντικής ανάπτυξης. Σε αρκετές χώρες και περιοχές, η μετανάστευση αναμένεται να αλλάξει την πορεία του πληθυσμού λόγω των συνεχών χαμηλών επιπέδων γονιμότητας και μιας γερασμένης ηλικιακής δομής.

Σε χώρες και περιοχές που ήδη βιώνουν υπερβολικά χαμηλή γονιμότητα, η μετανάστευση από τις χώρες αυτές προς άλλες, είναι πιθανό να συμβάλει στην ακόμα μεγαλύτερη μείωση του πληθυσμού τους μέχρι το 2054.