ΤΟ KESSLER SYNDROME ΘΑ ΜΑΣ “ΚΟΨΕΙ” ΤΟ INTERNET ΚΑΙ ΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ

Όπως καλωσορίζουμε το 2025 ας σηκωθούμε όρθιοι να χειροκροτήσουμε το ανθρώπινο είδος που θα περάσει στην ιστορία ως αυτό που προσπάθησε επί δεκαετίες, με απαράμιλλη συνέπεια, να καταστρέψει τον πλανήτη στον οποίον ζει, αλλά και το διάστημα!

Στις ‘καθυστερήσεις’ του 2024 επιστήμονες εξέφρασαν την ανησυχία τους για την επιδείνωση του Kessler Syndrome που μπορεί να νιώθεις ότι δεν σε ενδιαφέρει, αλλά αν δεν γίνει κάτι άμεσα, ενδέχεται να κληθείς να ζήσεις χωρίς Internet, τηλεόραση και τηλέφωνο.

Πώς σου φαίνεται αυτή η ζωή;

ΠΩΣ ΤΑ ΚΑΝΑΜΕ ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Tα διαστημικά σκουπίδια αυξάνονται διαρκώς, όπως αυξάνονται οι δορυφόροι που εκτοξεύονται, οι οποίοι ειρήσθω εν παρόδω καταστρέφουν και τα αστέρια, με πρωταθλητή εκτοξεύσεων τον Elon Musk.

Συγκεκριμένα, στο διάστημα -σε τροχιά γύρω από τη Γη- υπάρχουν σήμερα περισσότεροι από 10.000 ενεργοί δορυφόροι. Οι 6.800 ανήκουν στην Starlink του Musk που έχει ενημερώσει ότι θα εκτοξεύσει συνολικά, περισσότερους από 40.000 δορυφόρους.

Μέχρι σήμερα η πιθανότητα να σκοτωθεί κάποιος από διαστημικό σκουπίδι που πέφτει από τον ουρανό είναι απειροελάχιστη -στο σημείο που έχει χαρακτηριστεί ως αμελητέα. Υπάρχουν περιπτώσεις τραυματισμών και ζημιών περιουσιών, αλλά δεν έχει σκοτωθεί άνθρωπος.

«Ωστόσο, ενώ ο κίνδυνος τροχαίου ατυχήματος, μια δεδομένη ημέρα για έναν μόνο οδηγό, είναι μικρός, εκατομμύρια οδηγοί συγκρούνται πολλάκις στους δρόμους, κάθε μέρα».

H δήλωση που μόλις διάβασες ανήκει στον αστρονόμο Aaron Boley, εκ των ερευνητών της πρώτης σύγχρονης μελέτης που έθεσε θέμα επικινδυνότητας των διαστημικών σκουπιδιών, τα οποία μπορούν να επηρεάσει την τροχιά της Γης, που δεν θα μπορεί να κάνει ό,τι κάνει δισεκατομμύρια χρόνια εξαιτίας των σκουπιδιών.

Αυτό το φαινόμενο ονομάστηκε επίσημα Kessler Syndrome. Ανεπίσημα είναι το σενάριο της καταστροφής που κάνει απαγορευτική την όποια χρήση του διαστήματος, για τον όποιον σκοπό.

Πριν διευκρινίσουμε τι αφορά, ας εξηγήσουμε τα βασικά.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ

Στο Science Alert αναφέρεται πως «κάθε λεπτό της ημέρας, τα συντρίμμια πέφτουν πάνω μας από το διάστημα. Τα μικροσκοπικά σωματίδια από αστεροειδείς και κομήτες, διασχίζουν την ατμόσφαιρα και ‘κάθονται’ απαρατήρητα στην επιφάνεια της Γης, προσθέτοντας περίπου 40.000 τόνους σκόνης κάθε χρόνο.

Αυτό δεν είναι ακόμα πρόβλημα για εμάς, ωστόσο αυτά τα συντρίμμια μπορούν να προκαλέσουν ζημιά σε διαστημόπλοια.

Περιστασιακά, ένα μεγαλύτερο δείγμα φτάνει ως μετεωρίτης, και ίσως μια φορά κάθε 100 χρόνια περίπου καταφέρνει να περάσει μέσα από την ατμόσφαιρα σώμα δεκάδων μέτρων, δημιουργώντας κρατήρα στην προσγείωση του.

Ακόμα σπανιότερα μας έρχονται αντικείμενα μεγέθους χιλιομέτρων και προκαλούν θάνατο και καταστροφή -λόγος που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους. Αυτά είναι παραδείγματα φυσικών διαστημικών σκουπιδιών, των οποίων η ανεξέλεγκτη άφιξη είναι απρόβλεπτη και εξαπλώνεται -λίγο πολύ- ομοιόμορφα σε όλη την υδρόγειο».

Πέραν των φυσικών σκουπιδιών, στο διάστημα πια υπάρχουν και πολλά τεχνητά. Αφορούν όλα τα μέρη ενός πυραύλου που μετά την εκτόξευση έχουν κάνει τη δουλειά τους και πλέον είναι άχρηστα.

Εξακολουθούν όμως, να ‘υπάρχουν’ σε τροχιά. Ακόμη και εκατοντάδες μίλια ψηλά, υπάρχει μια μικροσκοπική ποσότητα ατμοσφαιρικής έλξης που επιβραδύνει το τροχιακό αντικείμενο από λίγο, κάθε φορά που την περνά -ώσπου χάνει αρκετή ταχύτητα και πέφτει στη Γη.

Αλλά ακόμα και αν όλα τα κομμάτια μείνουν στην τροχιά, μπορούν να συγκρουστούν με κάτι (με άλλα σκουπίδια ή κομήτες ή αστεροειδείς κλπ) και να γίνουν μικρότερα κομμάτια, τα οποία αποτελούν κίνδυνο για τους δορυφόρους και τους διαστημικούς σταθμούς. Μερικά από αυτά τα κομμάτια μπορεί να είναι αρκετά μεγάλα, ώστε να εισέλθουν ξανά στην ατμόσφαιρα και να χτυπήσουν την επιφάνεια.

Οι περισσότερες σχετικές μελέτες που είχαν γίνει έως τώρα, είχαν επικεντρωθεί στον κίνδυνο που προκύπτει στην τροχιά, από αδρανείς δορυφόρους -και το πώς μπορούν να εμποδίσουν τη λειτουργία των ενεργών δορυφόρων. Αχρησιμοποίητα καύσιμα και μπαταρίες έχουν προκαλέσει εκρήξεις στην τροχιά, οι οποίες δημιούργησαν νέα απόβλητα.

Παρ’ όλα αυτά, ο διαρκώς αυξανόμενος αριθμός εκτόξευσης δορυφόρων, πυραύλων και ανιχνευτών κάνει επιτακτική την ανάγκη να πάρουμε αυτό το θέμα πιο σοβαρά.

Ερευνητές τονίζουν ότι «οι περισσότερες εκτοξεύσεις στο διάστημα έχουν ως αποτέλεσμα ανεξέλεγκτες επιστροφές ‘σωμάτων’ πυραύλων, κάτι που δημιουργεί κινδύνους ατυχημάτων για τους ανθρώπους στο έδαφος, στη θάλασσα και στα αεροπλάνα.

ΟΙ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΚΙΝΔΥΝΟ

Σύμφωνα με το CNN από το 1957 και την πρώτη διαστημική πτήση έως σήμερα έχουν γίνει περισσότερες από 650 διασπάσεις, εκρήξεις, συγκρούσεις ή ανώμαλα γεγονότα που είχαν κατακερματισμό ως αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, χάθηκαν δορυφόροι λόγω τυχαίας σύγκρουσης ή εσκεμμένης καταστροφής.

Για παράδειγμα «το 2021, η Ρωσία εκτόξευσε έναν πύραυλο εναντίον ενός από τους δικούς της δορυφόρους, ως μέρος μιας δοκιμής όπλων. Δημιουργήθηκαν περισσότερα από 1.500 ανιχνεύσιμα κομμάτια συντριμμιών και υπογραμμίστηκαν οι κίνδυνοι των στρατιωτικών ενεργειών στο διάστημα».

Μέχρι πρότινος οι κίνδυνοι αντιμετωπίζονταν ως αμελητέοι, ωστόσο ο αριθμός των ‘σωμάτων’ πυραύλων που εγκαταλείπονται σε τροχιά αυξάνεται και μοντελοποίηση δείχνει πως οι πιθανότητες ατυχήματος έχουν ήδη αυξηθεί τη δεκαετία που διανύουμε «με τα νότια γεωγραφικά πλάτη να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο.

Βάσει του λογισμικού μηχανικής εκμάθησης, τα σώματα πυραύλων είναι περίπου τρεις φορές πιο πιθανό να προσγειωθούν στα γεωγραφικά πλάτη της Τζακάρτα στην Ινδονησία, της Ντάκα στο Μπαγκλαντές ή του Λάγκος στη Νιγηρία από εκείνα της Νέας Υόρκης στις ΗΠΑ, του Πεκίνου στην Κίνα ή της Μόσχας στη Ρωσία».

«Υποθέτοντας ότι κάθε επανείσοδος σκορπίζει θανατηφόρα συντρίμμια σε μια περιοχή 10 τετραγωνικών μέτρων, διαπιστώθηκε ότι -με συντηρητική εκτίμηση- υπάρχει 10% πιθανότητα ενός ή περισσότερων θυμάτων την επόμενη δεκαετία, κατά μέσο όρο»

ΤΟ KESSLER SYNDROME ΕΧΕΙ EΠΙΔΕΙΝΩΘΕΙ

Στις 19 του περασμένου Οκτώβρη, η US Space Command ανέφερε ότι ο δορυφόρος Ιntelsat 33e είχε σπάσει σε περίπου 20 κομμάτια. Η αιτία ήταν υπό έρευνα, με το συμβάν να γίνεται η αφορμή για να αρχίσουν ξανά οι συζητήσεις για τη μεγάλη συσσώρευση διαστημικών σκουπιδιών στην τροχιά της Γης -και ως εκ τούτου να γίνει πραγματικότητα το Σύνδρομο Κέσλερ.

Πήρε το όνομά του από τον επιστήμονα της NASA, Donald Kessler που μαζί με τον συνάδελφό του, Burton Cour Palais είχαν αναφέρει πρώτοι τον κίνδυνο το 1978 και τον βάπτισαν.

Εν συντομία, προβλέπει πως η αύξηση του αριθμού των αντικειμένων που αποστέλλονται στο διάστημα θα οδηγήσει σε συγκρούσεις και καταστροφικές αλυσιδωτές αντιδράσεις στη χαμηλή τροχιά της Γης.

Αυτές οι συγκρούσεις δημιουργούν συντρίμμια, προκαλώντας περισσότερες συγκρούσεις σε ένα «φαινόμενο καταρράκτη». Οι ερευνητές είχαν γράψει πως «εάν εκτυλιχθεί ένα τέτοιο σενάριο, θα μπορούσε να καταστήσει τον χώρο άχρηστο».

Τώρα η ανθρωπότητα είναι πιο κοντά από ποτέ να αχρηστεύσει και το διάστημα (παράλληλα με τις επίπονες και αδιάκοπτες ενέργειες που κάνει να καταστρέψει τη Γη), με τη συνθήκη να γίνεται όλο και πιο δύσκολη όσο αυξάνονται τα σκουπίδια, αλλά και εξαιτίας του μεγέθους που κυμαίνεται από αυτό της μπάλας πινγκ πονγκ έως της πόρτας αυτοκινήτου.

«Η πλειονότητα των αντικειμένων που παρακολουθούνται βρίσκονται στο μικρότερο άκρο αυτού του φάσματος, γεγονός που συμβάλλει στη δυσκολία της συνεχούς παρατήρησης όλων των συντριμμιών», έχει εξηγήσει στο LadBible, ο Bill Therien, επικεφαλής τεχνολογίας στην ExoAnalytic Solutions, εταιρεία ηγέτη στην επίγνωση όσων συμβαίνουν στο διάστημα, της αμυντικής τεχνολογίας και της έρευνας για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Τα επιπλέον συντρίμμια μπορούν στη συνέχεια να προσκρούσουν σε άλλα αντικείμενα, προκαλώντας μια αλυσιδωτή αντίδραση συγκρούσεων.

Έτσι, με την πάροδο του χρόνου, θα μπορούσε να γεμίσει την τροχιά της Γης με τόσα σκουπίδια που θα είναι επικίνδυνη ή αδύνατη η εκτόξευση νέων δορυφόρων ή η ασφαλής χρήση του διαστήματος.

Οι ερευνητές έχουν εκφράσει ήδη την ανησυχία τους πως εάν ο αριθμός των διαστημικών σκουπιδιών βγει εκτός ελέγχου, μπορούν να καταστραφούν σημαντικοί δορυφόροι που χρησιμοποιούνται για επικοινωνία (δεν θα έχουμε Internet, τηλεόραση ή τηλέφωνα), πρόβλεψη καιρού, GPS και επιστήμη, να κινδυνέψουν αστροναύτες και διαστημόπλοια, να γίνει μη ασφαλής η εκτόξευση πυραύλων για την εξερεύνηση του διαστήματος και δυνητικά μελλοντικά έργα και -το κυριότερο- όσο περισσότερο μένουν εκεί πάνω τα συντρίμμια και πολλαπλασιάζονται, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να διαχειριστούμε -οι άνθρωποι- το πρόβλημα.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΘΑΡΙΣΤΕΙ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Επειδή το πρόβλημα είναι σοβαρό, είναι πολλοί οι ερευνητές που δουλεύουν επί πιθανόν τρόπο να μπει μια… σκούπα στο διάστημα, αλλά και να αποτραπεί η δημιουργία περισσότερων συντριμμιών.

Μια extravagant λύση είναι οι Space Junk Vacuums, σκούπες απορρόφησης των σκουπιδιών με γιγαντιαία, κολλώδη pads ή ρομποτικά καθαριστικά που θα αρπάζουν τα συντρίμμια.

Στις πιο απλές προτάσεις για καθάρισμα, ξεχωρίζουν είναι α) η ενεργή αφαίρεση των σκουπιδιών, με ρομποτικά δίχτυα ή καμάκια που θα τα συλλαμβάνουν και θα τα κατεβάζουν στην ατμόσφαιρα της Γης, για να καούν και β) τα λέιζερ που θα ‘φεύγουν’ από τη Γη και θα σπρώχνουν τα μικρά συντρίμμια από επικίνδυνες τροχιές.

Σε επίπεδο πρόληψης, μελετώνται οι ασφαλέστεροι δορυφόροι που σχεδιάζονται για να κινούνται εκτός τροχιάς, μετά την εκτόξευση ή να καίγονται στην ατμόσφαιρα, μαζί με την παρακολούθηση όλων των σκουπιδιών με ραντάρ και τηλεσκόπια που θα μπορούν να τα ‘πιάσουν’ όλα.