Ξέρεις πόση τεχνητή νοημοσύνη καταναλώνεις κάθε μέρα;

Διακυβέρνηση, εργασία, σχέσεις και καθημερινότητα έχουν πια τον αλγόριθμό τους.

Η πόλη έχει γεμίσει με στάσεις λεωφορείων που γράφουν YOU and AI και λέξεις όπως Δημοκρατία, Περιβάλλον, Αλγόριθμος, Παρακολούθηση, Ηθική, Νέα Κανονικότητα. Με αφορμή την έκθεση YOU and AI της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, αποφασίσαμε να εμβαθύνουμε στην έννοια της Τεχνητής Νοημοσύνης και στη θέση που έχει στη ζωή μας σήμερα.

Ένα ρομποτικό αγόρι που ψάχνει τρόπο να γίνει «πραγματικό», για να κερδίσει την αγάπη της μητέρας του ή μία ομάδα από ανδροειδή που κατεβαίνουν στη Γη με σκοπό να βρουν τον Δημιουργό τους. Ακόμα και σήμερα η ποπ κουλτούρα είναι ο κατ’εξοχήν τρόπος μέσω του οποίου πλαισιώνουμε την Τεχνητή Νοημοσύνη.

Θεωρούμε ότι τόσο η ίδια όσο και οι εφαρμογές της δεν είναι ζήτημα που αφορά το παρόν το δικό μας αλλά περισσότερο το μέλλον κάποιων άλλων. Την τοποθετούμε σαν κάτι που βρίσκεται μακριά, στους κόσμους που έφτιαξε η μυθοπλασία μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου ή τις σεκάνς μίας ταινίας.

Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης υπάρχουν ήδη στη ζωή μας. Στον τρόπο που επικοινωνούμε, που καταναλώνουμε, που ενημερωνόμαστε ακόμα και στο πώς φτιάχνουμε την εικόνα του εαυτού μας μέσα στην κοινωνία.

Στην καθημερινότητά μας, λοιπόν, ερχόμαστε συνεχώς σε επαφή με μηχανές και αλγορίθμους που μπορούν να μιμηθούν ή καλύτερα να αναπαράγουν κάποιες από τις πιο βασικές γνωστικές λειτουργίες του ανθρώπινου εγκεφάλου όπως είναι πρώτα από όλα η μάθηση, η παραγωγή λόγου, η πρόβλεψη καταστάσεων, ο σχεδιασμός πλάνων ακόμα και η δημιουργικότητα.

Η εποχή που οι μηχανές ήταν απλώς και μόνο μέσα επίλυσης προκαθορισμένων προβλημάτων έχει πια παρέλθει ανεπιστρεπτί και αυτή η νέα κανονικότητα δημιουργεί ανησυχίες αλλά κυρίως προσδοκίες για το μέλλον. Πού βρισκόμαστε όμως αυτή τη στιγμή και πώς θα αλλάξει το μέλλον μας η Τεχνητή Νοημοσύνη;

The Normalizing Machine-Mushon Zer-Aviv, Dan Stavy and Eran W…senstern @Stelios Tzetzias/Έκθεση YOU and AI της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση

Τα τηλέφωνα που μας μαθαίνουν

Ας ξεκινήσουμε πρώτα από όλα από ένα keyword που δεν είναι άλλο από τα δεδομένα και τον τρόπο που αυτά συλλέγονται από τα smartphones μας. Μεγάλο μέρος της χθεσινής σας μέρας αφήνει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ίχνη στο κινητό σας. Από τις λήψεις φωτογραφιών μέχρι τον χάρτη GPS και από την αγορά στην οποία προχωρήσατε μέχρι την αναζήτηση που κάνατε στο Google.

Οι νέες γενιές κινητών τηλεφώνων, τα καθόλου τυχαίως ονομαζόμενα smartphones, είναι η μάλλον πιο καθημερινή μας αλληλεπίδραση με την Τεχνητή Νοημοσύνη. Τα ονομάζουμε έξυπνα ακριβώς γιατί, όπως συχνά λέγεται τελευταία, είναι κινητά τηλέφωνα με context. Αυτό το πολιτισμικό περικείμενο προκύπτει από τον τεράστιο όγκο δεδομένων που μαζεύουν στην αλληλεπίδραση με τους χρήστες τους.

Τα δεδομένα αυτά είναι το πρώτο και κύριο πράγμα πάνω στο οποίο βασίζεται συνολικά η Tεχνητή Nοημοσύνη. Το κινητό, το οποίο πήραμε tabula rasa, από την πρώτη μας αλληλεπίδραση μαζί του αρχίζει να μας γνωρίζει. Κάθε ώρα που περνάει μαθαίνει για εμάς, ώστε σύντομα να μάς προσφέρει μία πιο εξατομικευμένη εμπειρία προβλέποντας συμπεριφορές μας, προτείνοντάς μας πράγματα και λύνοντας προβλήματα που πιθανόν δεν είχαμε προλάβει καν να σκεφτούμε.

Τα δεδομένα που παίρνει η συσκευή του κινητού μας αθροίζονται με εκείνα που συλλέγουν τα κοινωνικά δίκτυα τα οποία μέσω αυτής χρησιμοποιούμε, δημιουργώντας το σύγχρονο παράδοξο να αποκτάμε συσκευές μαζικής κατανάλωσης οι οποίες όμως γίνονται τελικά μοναδικές. Σαν να παρήχθησαν μόνο για εμάς. Κάθε εξατομικευμένη εμπειρία εξάλλου έχει ως προϋπόθεση ένα λογισμικό που είναι ικανό να μαθαίνει για εμάς.

Τα κοινωνικά δίκτυα και η σεξουαλικότητα

Τα social media είναι, λοιπόν, και αυτά ένας από τους κατ’εξοχήν ψηφιακούς τόπους μέσα στους οποίους ερχόμαστε καθημερινά σε επαφή με πολλές και διαφορετικές εκδοχές εφαρμογών της Τεχνητής Νοημοσύνης. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Ο τεράστιος όγκος δεδομένων που παρέχουν καθημερινά οι χρήστες γίνεται ουσιαστικά η βάση της ίδιας της καινοτομίας της.

Για τον Βασίλη Μπίμπα, social media manager στο Ίδρυμα Ωνάση, σχεδόν κάθε λειτουργία των social media πλέον βασίζεται σε κάποιο βαθμό (είτε μεγαλύτερο είτε μικρότερο) στην Τεχνητή Νοημοσύνη. «Πρώτα από όλα μιλάμε για τον τρόπο που το κάθε κοινωνικό δίκτυο σερβίρει στους χρήστες του περιεχόμενο. Ο αλγόριθμός μέσω του machine learning εκπαιδεύεται και γνωρίζει τι θέλεις να δεις σε μία συγκεκριμένη ώρα της μέρας σου και με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνει το μεγαλύτερο δυνατό engagement, που είναι ο απόλυτος στόχος κάθε πλατφόρμας».

Προφανώς είναι ευρέως διαδεδομένη η χρήση τέτοιου τύπου λογισμικών και ως προς τις αγορές που γίνονται μέσω διαδικτύου. «Πολλές φορές λέμε ότι το μικρόφωνο του κινητού είναι ανοιχτό και μας ακούει. Δεν είναι το μικρόφωνο που μας ακούει αλλά ο αλγόριθμος που συνδυάζει δεδομένα μας και προβλέπει τι θα θελήσουμε, ώστε μας εμφανίζει τις ανάλογες διαφημίσεις. Αν για παράδειγμα, βγω με κάποιον που θέλει να αγοράσει ποδήλατο, ο αλγόριθμος θα αναγνωρίσει ότι ήμασταν μαζί, θα θεωρήσει ότι έχουμε κοινά ενδιαφέροντα και πιθανόν να προτείνει και σε εμάς ποδήλατα».

Υπάρχουν μάλιστα και άλλες εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης που συχνά τις χρησιμοποιούμε ως παιχνίδι χωρίς καν να το καταλαβαίνουμε. «Ακόμα και τα φίλτρα του Instagram που λειτουργούν σε real time και βάζουν αυτά τα μουστάκια γάτας και τα αυτιά ποντικού, για να μπορούν να λειτουργούν σε πραγματικό χρόνο και να προσαρμόζονται στις γκριμάτσες, χρησιμοποιούν τέτοια λογισμικά που ουσιαστικά είναι προϋπόθεση αυτού του augmented reality».

Δεν το θεωρώ καθόλου φουτουριστικό αλλά μάλλον ζήτημα χρόνου να μπορούμε να δημιουργήσουμε μία προέκταση του εαυτού μας, κοινώς ένα avatar, που θα είναι πιο απελευθερωμένο από κοινωνικές συμβάσεις-Βασίλης Μπίμπας.

Ένα τελευταίο ζήτημα στο οποίο επιδρά η νέα τεχνολογία αφορά τη σεξουαλικότητα μας. Για παράδειγμα, τα dating apps γίνονται ολοένα και περισσότερο ο χώρος μέσα στον οποίο βρίσκουμε τους συντρόφους μας. «Για κάποιους είναι καταστροφικά τα dating apps. Υπάρχει όμως και μία κατηγορία ανθρώπων που επιλέγει να σπάει τον πάγο με έναν πιο αποτελεσματικό και ασφαλή τρόπο. Όλα αυτά τα applications επίσης λειτουργούν με Τεχνητή Νοημοσύνη και μπορούν να σου κάνουν match με ανθρώπους τους οποίους δεν γνωρίζεις αλλά ταιριάζεις σε πολλά επίπεδα. Αυτό εγώ δεν το βλέπω αρνητικά».

Ακόμα και όσον αφορά θέματα ταυτότητας και σεξουαλικότητας, ο Βασίλης Μπίμπας θεωρεί ότι η τεχνητή νοημοσύνη μάς βοηθά να εξερευνήσουμε τέτοια ερωτήματα πολύ πιο απελευθερωμένα. Θα συνεχίσει να ισχύει όμως αυτό και στο άμεσο μέλλον; «Δεν το θεωρώ καθόλου φουτουριστικό αλλά μάλλον ζήτημα χρόνου να μπορούμε να δημιουργήσουμε μία προέκταση του εαυτού μας, κοινώς ένα avatar, που θα είναι πιο απελευθερωμένο από κοινωνικές συμβάσεις και θα κινείται ανεξάρτητα από εμάς: Θα γνωρίζει άλλα avatars, θα αλληλεπιδρά μαζί τους μέχρι που εμείς θα εκμεταλλευτούμε τα οφέλη του και θα αποφασίσουμε να προχωρήσουμε στο dating με μεγαλύτερη ευκολία και με περισσότερη ασφάλεια».

Η διαμόρφωση των εργασιακών σχέσεων

Η πρώτη σύναψη που κάνει το μυαλό μας όταν συνδέει την Τεχνητή Νοημοσύνη (όπως και οποιαδήποτε τεχνολογική εξέλιξη) με την αγορά εργασίας είναι μία ανησυχία για τις θέσεις εργασίας που θα χαθούν. Για τη Δώρα Κοτσακά, διδάκτορα πολιτικής κοινωνιολογίας και συντονίστρια του Παρατηρητηρίου των Κοινών του Ινστιτούτου ΕΝΑ, αυτή η ανησυχία μπορεί έχει λογικές βάσεις αλλά στην ουσία αποτελεί και ένα μύθευμα. «Καλό είναι να καταλάβουμε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν είναι παρά μία διαδικασία παραγωγής και να την αντιληφθούμε ως τέτοια. Παρά τους όποιους μετασχηματισμούς, κανένα από τα στάδια αυτής της παραγωγής δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς ενσώματη υλική εργασία».

Μου φέρνει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. «Όταν ο ιδιοκτήτης μίας μεγάλης αυτοκινητοβιομηχανίας έκανε περιοδεία στο εργοστάσιό του και συνάντησε τον Πρόεδρο του σωματείου εργαζομένων, τον ρώτησε “να δω τώρα πώς θα πείσεις τα ρομπότ να έρθουν στο σωματείο”, εκείνος του απάντησε “να δω και εγώ πώς θα πείσεις τα ρομπότ να αγοράσουν το αυτοκίνητό σου”». Είναι τελικά αδύνατον να σκεφτούμε έναν κόσμο όπου η ανθρώπινη εργασία θα είναι άχρηστη. «Χωρίς την ανθρώπινη εργασία αλλά και την κατανάλωση, δεν έχει κανένα νόημα η διαδικασία παραγωγής Τεχνητής Νοημοσύνης».

Χωρίς την ανθρώπινη εργασία αλλά και την κατανάλωση, δεν έχει κανένα νόημα η διαδικασία παραγωγής Τεχνητής Νοημοσύνης.- Δώρα Κοτσακά.

Υπάρχουν όμως ανατροπές στις υφιστάμενες εργασιακές σχέσεις λόγω των εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης; «Ο κοινός παρονομαστής αυτή τη στιγμή είναι η ποσοτικοποίηση. Για παράδειγμα, λόγω της ανάγκης διαχείρισης τεράστιου όγκου εμπορευμάτων υπάρχει εφαρμογή η οποία έχει αρχίσει και στα ρούχα και στα μεγάλα σούπερ μάρκετ και λέγεται Enterprise Resource Planning. Kάθε εργαζόμενος έχει ένα μηχανάκι στα χέρια του κατά διάρκεια της βάρδιας και λαμβάνει εντολές από το μηχανάκι για το πού να τοποθετεί τα προϊόντα, πού μπορούν δηλαδή να πωληθούν πιο εύκολα σε συγκεκριμένες ζώνες ώρας. Όλο αυτό οδηγεί σε μία κούρσα προς τα κάτω, καθώς ταυτόχρονα δίνει πληροφορίες για οτιδήποτε έκανε μέσα στη βάρδιά του».

Κάθε φορά που έχουμε την εισαγωγή μίας τεχνολογικής καινοτομίας στην παραγωγή πάντα χρησιμοποιείται αυτή ως επιχείρημα, προκειμένου συμπιεστούν οι εργατικές διεκδικήσεις. Με ποιον τρόπο όμως τελικά οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης θα βοηθήσουν στη βελτίωση της ζωής και των εργαζομένων; «Το 35ωρο θα έπρεπε να ισχύει από τώρα. Ήδη θα μπορούσαμε να βλέπουμε βελτίωση της ζωής μας χάρη στην τεχνολογική πρόοδο. Κανείς όμως δεν ενδιαφέρεται να στρέψει την πρόοδο αυτή στο να κάνει τη ζωή των εργαζομένων ευκολότερη», τονίζει και συμπληρώνει «το τοπίο είναι ακόμα αρρύθμιστο και πρέπει να καταλάβουμε ότι οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης θα επηρεάσουν κάθε έναν από μας. Και το τρομακτικό είναι ότι δεν μπορεί να διαχωριστεί πια ο χρόνος δουλειάς με τον ελεύθερο χρόνο μας. Χρειάζεται, λοιπόν, φαντασία και συνεργασία των εργαζομένων σε κάθε κλάδο. Οι κοινωνίες τελικά προσαρμόζονται στις τεχνολογικές εξελίξεις. Το ζήτημα όμως είναι τι θα συμβεί στο ενδιάμεσο».

Τα δικαιώματά μας σε έναν κόσμο Τεχνητής Νοημοσύνης

Ένα ζήτημα με το οποίο έρχεται όλο και πιο συχνά αντιμέτωπη η κοινωνία μας είναι τελικά και πώς θα επηρεάσει η εφαρμογή της Τεχνητής Νοημοσύνης μέρος αυτών που θεωρούμε κεκτημένα δικαιώματα. Ο κίνδυνος που υπάρχει δεν προκύπτει τόσο λόγω της ίδιας της καινοτομίας όσο των κοινωνικών ανισοτήτων μέσα στις οποίες γεννήθηκε.

Ρώτησα τον οικονομολόγο και πρώην Διευθυντή του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, Γαβριήλ Σακελλαρίδη αν μπορούμε να βρούμε θετικές εφαρμογές της ως προς την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Προφανώς και ναι, αν και ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις συνοδεύεται με ηθικούς ενδοιασμούς και κινδύνους. Το πρώτο που μου έρχεται στο μυαλό είναι για παράδειγμα η διεύρυνση του δικαιώματος στην υγεία για τους κατοίκους των απομακρυσμένων περιοχών μέσω της πρόγνωσης και της διάγνωσης ασθενειών. Άλλο θετικό σίγουρα είναι η επίπτωσή της στην προστασία του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή. Ακόμα και η λήψη αποφάσεων σε επίπεδο δημόσιας διοίκησης με τρόπο που αφαιρεί τη δυνατότητα στους πιο ισχυρούς να εκμεταλλεύονται την ισχύ τους. Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε τέλος θεωρητικά να μειώσει τη διαφθορά». Σε όλα αυτά μου τονίζει ότι υπάρχουν μερικοί πολύ σημαντικοί αστερίσκοι.

Ο μεγάλος κίνδυνος είναι οι αλγόριθμοι να θεωρηθούν ως οι απόλυτοι κριτές που παίρνουν αποφάσεις με καθολικό τρόπο χωρίς να επηρεάζονται από την όποια διαφορετικότητα των πολιτών.- Γαβριής Σακελλαρίδης

Η ίδια, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να προσφέρει δυνητικά σε πολλούς τομείς. Μήπως όμως υπάρχει και η πιθανότητα να χρησιμοποιηθεί ως άλλοθι για καταπάτηση των δικαιωμάτων μας; «Όχι πιθανότητα, βεβαιότητα. Ο μεγάλος κίνδυνος είναι οι αλγόριθμοι να θεωρηθούν ως οι απόλυτοι κριτές που παίρνουν αποφάσεις με καθολικό τρόπο χωρίς να επηρεάζονται από την όποια διαφορετικότητα των πολιτών. Η Τεχνητή Νοημοσύνη “μαθαίνει μηχανικά” να αναπαράγει στερεότυπα, προκαταλήψεις και υπαρκτές τάσεις μέσα στην κοινωνία, για να λαμβάνει αποφάσεις για άτομα με βάση το προφίλ τους, ανεξάρτητα αν αυτό ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Ο τρόπος με τον οποίον έχουν εφαρμοστεί οι αλγόριθμοι αυτοί στην απόδοση δικαιοσύνης, στην πρόληψη της εγκληματικότητας με τα προγράμματα αναγνώρισης προσώπου (και στην Ελλάδα πλέον) ή ακόμα στην εύρεση δουλειάς, στην εισαγωγή σε ένα πανεπιστήμιο ή στην πρόσβαση σε τραπεζικά δάνεια είναι ενδεικτικός για την αναπαραγωγή στερεοτύπων».

Υπάρχει όμως τρόπος να κατοχυρώσουμε τα δικαιώματά μας και να επικεντρωθούμε σε όσα έχει να μας προσφέρει αυτή η τεχνολογία. Για τον Γαβριήλ Σακελλαρίδη, η Τεχνητή Νοημοσύνη «δεν είναι κάτι υπερβατικό που αιωρείται πάνω από την κοινωνία μας και τις διεργασίες της, αλλά αποτέλεσμα της τεχνολογικής και κοινωνικής εξέλιξης, οπότε είναι απολύτως λογικό, ως ανθρώπινο δημιούργημα, να ενσωματώνει τις προτεραιότητες και τις ιεραρχήσεις, τις αξίες και τις ιδέες αυτών που τη δημιουργούν και την αναπτύσσουν». Τι σημαίνει αυτό; «Δεν μπορούμε να μιλάμε για τις επιπτώσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης στα ανθρώπινα δικαιώματα αποκομμένα από τις διεργασίες που λαμβάνουν στον φυσικό κόσμο. Και για αυτό δεν χρειάζεται να ανακαλύπτουμε ξανά τον τροχό. Η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και η διεύρυνσή τους, μέσα από τους αγώνες, τη δράση, τα κινήματα αλλά και τη γνώση αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη για το πρόσημο των τεχνολογικών εξελίξεων στη ζωή μας».

INSULAE [Of the Island]-Nye Thompson @Stelios Tzetzias/Έκθεση YOU and AI της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση

Μιλάμε –και είναι πολύ λογικό- για τα δικαιώματα του ανθρώπου σε αυτή την εποχή. Πόσο μακριά όμως είναι η εποχή που θα αρχίσουμε να μιλάμε και για τα δικαιώματα μηχανών με νοημοσύνη; «Είναι προκλητική η ερώτηση σίγουρα, αλλά έχει βάση. Έχει ξεκινήσει μία κουβέντα για το αν οι αλγόριθμοι τεχνητής νοημοσύνης έχουν νομική υπόσταση, δηλαδή αν είναι οι ίδιοι υπόλογοι για τις αποφάσεις που λαμβάνουν. Σε αυτή την περίπτωση κάποιος θα μπορούσε να πει ότι αν έχουν υποχρεώσεις, θα πρέπει να έχουν και δικαιώματα. Όμως κατά την άποψη μου είναι τελείως λάθος αυτή η κουβέντα και λειτουργεί παρελκυστικά. Οι αλγόριθμοι κατασκευάζονται από ανθρώπους. Ακόμη και όταν στηρίζονται στη “μηχανική εκμάθηση” κάποιος τους έχει προγραμματίσει να μαθαίνουν. Αυτό που απαιτείται είναι ένας κώδικας διαφάνειας και λογοδοσίας έτσι ώστε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να γνωρίζουν τους τρόπους με τους οποίους ένας αλγόριθμος λαμβάνει αποφάσεις καθοριστικές για τη ζωή τους»

Τεχνητή Νοημοσύνη και Διακυβέρνηση

Πέραν της προφανούς σύνδεσης της συγκεκριμένης καινοτομίας με τον ιδιωτικό τομέα, ο δημόσιος τομέας και οι κρατικοί φορείς σε πολλά κράτη έχουν ήδη εντάξει την Τεχνητή Νοημοσύνη σε διάφορα επίπεδα της λειτουργίας τους. Η Ελλάδα ακολουθεί την ίδια πορεία με αργά αλλά σταθερά βήματα.

Ο Θόδωρος Καρούνος, Διευθυντής Ψηφιακής Διακυβέρνησης στο ΕΔΥΤΕ, θεωρεί δεδομένο ότι η διακυβέρνηση θα συνδεθεί όλο και περισσότερο με εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης. «Το πιο σύνηθες πεδίο εφαρμογής είναι στην επικοινωνία των φορέων ή των δημοσίων υπηρεσιών με τους πολίτες. Συνήθως έχουν τη μορφή βοηθών όπου ο πολίτης ρωτάει και ο βοηθός απαντάει. Υπάρχουν όμως και πιο σύνθετες εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης που αφορούν τη φορολογία (στοχευμένοι έλεγχοι, εύρεση φορολογουμένων νομικών και φυσικών προσώπων κ.ά.), την πρόβλεψη κατανάλωσης ενέργειας, πρόγνωση ακραίων καιρικών φαινομένων κτλ».

Στην Ελλάδα έχουμε προς το παρόν κάποιες αρχικές εφαρμογές των bots που λειτουργούν ως έξυπνοι βοηθοί. Πώς όμως θα βοηθήσουν και άλλες καινοτομίες στην καλύτερη διακυβέρνηση Το πεδίο αφορά κυρίως τρία χαρακτηριστικά: «α) Αυτοματοποίηση επαναλαμβανόμενων διαδικασιών με αφ’ υψηλού και επιλεκτική ανθρώπινη παρέμβαση, β) Ταχύτερη απόκριση σε μεγάλο φόρτο εργασιών (π.χ. με χρήση bots για απλές περιπτώσεις) και γ) Αποτελεσματικότερη αντιστοίχιση (ανθρώπινων) πόρων/εργασιών».

Πρέπει να δημιουργηθεί διαφάνεια και λογοδοσία σε αυτά τα συστήματα, ώστε να μπορεί ο πολίτης και ο επιχειρηματίας να τα εμπιστευτούν. – Θόδωρος Καρούνος

Στην αυγή αυτής της νέας εποχής όμως υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις για να επιδράσει θετικά τελικά στην καθημερινότητα των πολιτών. «Προς το παρόν πολλές από τις εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης μαθαίνουν από τα δεδομένα που τους παρέχουμε. Αν τους δοθούν δεδομένα που περιέχουν επιρροές και προκαταλήψεις, τότε τα μοντέλα ΤΝ και ΜΜ θα μάθουν να τις αναπαράγουν. Βασικό είναι εδώ να δοκιμαστούν (αλλά και να εκπαιδευτούν) οι λύσεις από διαφορετικές ομάδες πληθυσμού, με διαφορετικές οπτικές και πεποιθήσεις πριν χρησιμοποιηθούν ευρύτερα. Ένα άλλο ζήτημα αφορά την ευαισθησία των πολιτών και το πόσο δέχονται την εκάστοτε λύση. Επιπλέον, θέλει προσοχή η αντοχή των εφαρμογών της ΤΝ σε θόρυβο, επιθέσεις κλπ, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί εις βάρος πολιτών ή εις βάρος του κράτους και των φορέων του (manipulation)».

Ένα πολύ βασικό ζήτημα που πρέπει από τώρα να λάβουμε υπόψη είναι και η διαφάνεια που είναι και το κλειδί για την ενσωμάτωση της νέας τεχνολογίας στην καλύτερη διακυβέρνηση «Πρέπει να δημιουργηθεί διαφάνεια και λογοδοσία σε αυτά τα συστήματα, ώστε να μπορεί ο πολίτης και ο επιχειρηματίας να τα εμπιστευτούν. Δεν μπορούν για παράδειγμα να επιλέγουν αυτά τα συστήματα ποιος δικαιούται να πάρει ένα επίδομα χωρίς να είναι διαφανής ο κώδικας. Προϋπόθεση για να τα εμπιστευτούμε είναι να υλοποιούνται με ανοιχτά πρότυπα και ανοιχτό λογισμικό».

Η Έκθεση You and AI

Από όσα προηγήθηκαν, γίνεται προφανές ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν λειτουργεί ως μία τροπικότητα που αφορά μόνο το μέλλον μας. Εφαρμογές της υπάρχουν ήδη στην καθημερινότητά μας και είναι πλήρως εξαρτημένες από το παρόν κοινωνικό, ιστορικό και πολιτισμικό περικείμενο.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αναζήτησης του παρόντος και του μέλλοντος της Τεχνητής Νοημοσύνης, η έκθεση You and AI έρχεται στην καρδιά της πόλης, στο Πεδίον του Άρεως, μεταξύ 24 Ιουνίου και 25 Ιουλίου, να ανατρέψει την εικόνα που έχουμε τώρα για την Τεχνητή Νοημοσύνη αλλά ταυτόχρονα μας παρουσιάζει την εικόνα που έχει εκείνη για εμάς.

Πιο συγκεκριμένα, στην έκθεση υπάρχουν 25 έργα καλλιτεχνών τα οποία ο επισκέπτης συναντά μέσα από τη διαδικασία της «επιμελημένης τυχαιότητας». Τα έργα ξεπροβάλλουν μέσα από τη βλάστηση του πάρκου δημιουργώντας μία διαλεκτική σχέση στον επισκέπτη μεταξύ του σήμερα και του αύριο και μπλέκοντας τα όρια αυτού που μέχρι σήμερα ονομάζαμε πραγματικό.