Τάσος Αποστόλου : Από το πρωί ως το βράδυ στο ραδιόφωνο ακούς Πάολα. Αυτά θα τραγουδήσει το παιδί, αφού αυτά ακούει

Όταν συνάντησα από κοντά τον Τάσο Αποστόλου εντυπωσιάστηκα από τη σωματική του διάπλαση. Αν και δεν είναι ο κανόνας, όπως μου εξήγησε κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για έναν τραγουδιστή της όπερας. Μιλώντας μαζί του όμως, με κέρδισε ακόμη περισσότερο η στάση ζωής του. Από την όπερα, τη μουσική και την τηλεόραση, μέχρι την κρίση στην Ελλάδα ο τραγουδιστής της Λυρικής δίνει την αίσθηση πως έχει συγκεκριμένη και εμπεριστατωμένη άποψη για όλα όσα συμβαίνουν γύρω του.

Ασχολείται με την όπερα και το θέατρο για περισσότερα από 20 χρόνια και έχει συμμετάσχει σε μεγάλες παραγωγές στην Εθνική Λυρική σκηνή, αλλά και στο εξωτερικό. Ο ψηλός μπάσος της όπερας, έγινε ακόμη πιο γνωστός στο ευρύ κοινό μέσα από τη συμμετοχή του στη σειρά του MEGA “Ηρωίδες” που προβάλλεται στην ελληνική τηλεόραση το δεύτερο μισό της φετινής σεζόν.

Το NEWS 247 μίλησε μαζί του για τον πολιτισμό που σβήνει, την εύκολη προχειρότητα της τηλεόρασης και την μονοδιάστατη αταλαντοσύνη τη μουσικής σήμερα.

Η καριέρα στο θέατρο και οι σπουδές στην Ιταλία

“Οι 9 στους 10 ρόλους λόγω της φωνής μου είναι βασιλιάδες, ιερείς, όλοι αυτοί οι ρόλοι που η κλασική όπερα ήθελε να τους δίνει ένα κύρος και ένα βάρος στη φωνή” σημειώνει για να αναφερθεί στα χρόνια πριν την ενασχόλησή του με την όπερα.

“Ξεκίνησα ως ηθοποιός, δούλεψα δέκα χρόνια και ήμουν και πάρα πολύ τυχερός. Έκανα πρώτους ρόλους στο Εθνικό, στο Τέχνης, στο Αμόρε με τον Βολανάκη, το Βουτσινά και όλη την αφρόκρεμα. Δεν θέλω να πω ότι ήμουν καλός, αλλά έκανα πρώτους ρόλους στα καλύτερα έργα”

εξηγεί και συμπληρώνει πως δεν φανταζόταν τον εαυτό του στη σκηνή της όπερας. “Πάντα μάλωνα με το δάσκαλό μου, γιατί έλεγα πως δεν μου αρέσει και εκείνος επέμενε “αν δεν κάνεις εσύ όπερα, εγώ θα σκίσω τα πτυχία μου”.

Το σημείο σταθμός στην καριέρα του ήταν η υποτροφία για την Ιταλία. “Πήρα μια υποτροφία για Ιταλία, όπου πήγα καταρχήν για μια τεχνική στο τραγούδι, αλλά φοίτησα και στο Πίκολο Τεάτρο και έκανα σεμινάρια, οπότε γυρίζοντας συνειδητοποίησα πως ότι είχα κάνει πριν ότι το είχα κάνει λάθος. Και στο θέατρο και στο τραγούδι”. Όπως εξηγεί η όπερα ήταν μονόδρομος, τόσο γιατί ήταν πιο εύκολο να βρει δουλειά, αφού ήταν λίγοι οι τραγουδιστές με την κατάλληλη κατάρτιση για να δουλέψουν εκεί και ακριβώς για τον ίδιο λόγο οι αμοιβή ήταν πολύ καλύτερη από εκείνη ενός ηθοποιού. “Ήταν τόσες πολλές οι προτάσεις όταν ξεκίναγα, που μια συναυλία στη Λυρική ήταν όσο ένα μηνιάτικο για έναν ηθοποιό στο θέατρο. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι θα έκανες κάθε μέρα συναυλίες, αλλά είναι πολύ διαφορετικό”.

Ακόμη και η Αλβανία έχει τρεις – τέσσερις Όπερες

Η συζήτηση μετατοπίζεται φυσικά στην όπερα, που στην Ελλάδα, όπως κάθε τι σε αυτή τη χώρα είναι σε δραματική κατάσταση. Ή για την ακρίβεια ήταν “παρατημένη” στην τύχη της πολύ πριν την πολυσυζητημένη κρίση.

“Η Ελλάδα είναι ίσως η μόνη χώρα παγκοσμίως που έχει μόνο μια όπερα. Νομίζω πως ακόμη και η Αλβανία έχει τρεις – τέσσερις. Σκέψου ότι η Γερμανία, κάθε πόλη, ακόμη και η πιο μικρή έχει την όπερά της” μου εξηγεί και αναφέρεται στην προσπάθεια να γίνει μια όπερα και στη Θεσσαλονίκη, προσπάθεια που στέφτηκε από παταγώδη αποτυχία και εγκαταλείφτηκε.

Αναρωτιέμαι αν αυτό έχει να κάνει με την εικόνα που έχουμε για την όπερα στην Ελλάδα. Μια χοντρή κυρία που “ουρλιάζει” σε μια γλώσσα που μοιάζει με ακατάληπτες κραυγές, αλλά και την αίσθηση πως σε παραστάσεις όπερας πηγαίνει μόνο η “καλή κοινωνία”.

“Πρακτικά η όπερα ήταν λαϊκό είδος, δεν πήγαινε ο καλός κόσμος. Ένα παιδί που δεν έχει δει ποτέ όπερα στη ζωή του θα καταλάβει. Ιδίως μετά το ’90 που καθιερώθηκαν οι υπέρτιτλοι, είναι σαν να παρακολουθείς θέατρο, με τη μόνη διαφορά ότι περιέχει μουσική και αντί να μιλούν οι ηθοποιοί τραγουδούν”.

“Αν πάλι θέλουμε να το πάμε πιο πέρα, το πρόβλημα το δικό μας είναι ότι δεν έχουμε περάσει αναγέννηση. Αυτό πληρώνουμε. Όταν η Ευρώπη άρχιζε να χτίζει αυτό το πράγμα εμείς ήμασταν αλλού ντ’ αλλού” αναφέρει.

Μιλώντας με τον Τάσο Αποστόλου συνειδητοποιώ πόσο διαφορετικά είναι τα οικονομικά μεγέθη μιας όπερας, ακόμη και συγκριτικά με την πιο ακριβή θεατρική παραγωγή. “Η όπερα έχει μια ολόκληρη ορχήστρα που 9 στις 10 φορές είναι μόνιμη, μια χορωδία και φυσικά τους τραγουδιστές. Μιλάμε για γύρω στα 150 άτομα, χωρίς διοικητικό προσωπικό, σκηνικά, κοστούμια κτλ. Παγκοσμίως η όπερα, είναι ένα θέαμα που δεν βγάζει τα λεφτά της. Είναι χρηματοδοτούμενη. Η όπερα ή χορηγείται κρατικά ή έχει τεράστιους χορηγούς, συνήθως στην Αμερική. Εδώ οι χορηγοί έχουν φύγει τρέχοντας, υπάρχουν κάποιοι που δεν μπορούν καλύψουν όλο αυτό, πόσω μάλλον με την κρίση και το κράτος ολοένα και κόβει”.

Κι όμως, παρά την ολοένα και μειούμενη χρηματοδότηση και την ελλιπή προβολή, νέοι άνθρωποι επιλέγουν την όπερα.

“Τα τελευταία τρία χρόνια θυμάμαι πολύ λίγες παραστάσεις που να μην είναι sold out. Ούτε εμείς δεν το φανταζόμασταν. Είναι εκπληκτικό ότι ξαφνικά βλέπεις την όπερα να γεμίζει με 25αρηδες. Ντυμένοι κάζουαλ με σκισμένα τζιν. Αυτό είναι πάρα πολύ ωραίο”.

Μια Μαρία Κάλας δεν φέρνει την άνοιξη

Όταν βρίσκεσαι απέναντι από έναν εκπρόσωπο της όπερας δεν μπορείς να μην ρωτήσεις για την πιο εμβληματική προσωπικότητα του χώρου, τη Μαρία Κάλας.  Πόσω μάλλον, όταν διαπιστώνεις πόσο ασυγκίνητη άφησε η παρουσία της τη χώρα που τη γέννησε και θέλει να περηφανεύεται τόσο για την καταγωγή της.

“Η Ελλάδα παράγει μουσικούς πάρα πολλούς. Το να έχεις δύο καταπληκτικούς τραγουδιστές, δεν σημαίνει ότι έχεις καλό επίπεδο στη μουσική, όπως το να έχει δύο εξαιρετικούς ποδοσφαιριστές, δεν σημαίνει πως έχεις καλό επίπεδο ποδοσφαίρου. Εγώ πάντα όταν μου λένε για την Κάλας, λέω πως το να έχεις μια μόνο τραγουδίστρια που έφυγε και έκανε αυτό που έκανε, εντάξει μπορείς να είσαι περήφανος, αλλά από εκεί και πέρα όταν όλα τα άλλα είναι χάλια…”

Αναλύοντας τι ήταν εκείνο που ξεχώρισε την Μαρία Κάλας από τις άλλες τραγουδίστριες της Όπερας εκτιμά πως αυτό ήταν το συναίσθημα: “Είναι μια γυναίκα που ουσιαστικά πήγε ερμηνευτικά ένα σκαλοπάτι παρακάτω. Ήταν συχνό το φαινόμενο ο τραγουδιστής ως τότε να κάθεται και να ρίχνει την κορώνα, ασχέτως του τι λέει. Δηλαδή υποκριτικά ήταν σχεδόν αμέτοχος. Η Κάλας αυτό που πέρασε ήταν την υποκριτική μέσα στη φωνή, τον ήχο και το τραγούδι. Εμπλούτισε τον ήχο μέσω του συναισθήματος. Αυτό που κρατάς είναι μια μοναδική ερμηνεία”.

“Το επίπεδο της τηλεόρασης είναι τραγικό”

Μας περιγράφει πως προέκυψε ο ρόλος του τραγουδιστή της Όπερας στις Ηρωίδες. “Προέκυψε με πολύ κωμικό τρόπο, από τη σεναριογράφο Αλεξάνδρα Κ. που είναι φαν της όπερας. Δεν γνωριζόμασταν, μόνο μέσω facebook. Κάποια στιγμή μου στέλνει ένα μήνυμα του στιλ ‘να σου πω κάτι, εσύ θα το απορρίψεις, αλλά δες το λίγο καλύτερα’. Το κοιτάω ακριβώς με τη σκέψη ότι θα το απορρίψω και μου στέλνει κάτι σενάρια τα οποία ήταν εξαιρετικά” αναφέρει. Στη συνέχεια γνωρίστηκε με το σκηνοθέτη της σειράς Στέφανο Μπλάτσο, που του έκανε επίσης θετική εντύπωση. “Αυτοί οι άνθρωποι με έκαναν να νιώσω εμπιστοσύνη, ότι δεν θα εκτεθούμε. Είδα ότι πραγματικά πάνε να κάνουν κάτι σοβαρό”.

“Είδα ένα χιούμορ, σύγχρονο, χωρίς κραυγές. Με αυτή την έννοια θεώρησα ότι συμμετέχω σε κάτι που είναι πάρα πολύ αξιόλογο… Κατά βάση μου άρεσε το χιούμορ και το γεγονός ότι εξετάζει θέματα λίγο πιο τολμηρά και με μία λέξη θα έλεγα ότι είναι εξαιρετικά έξυπνο” αναφέρει και παρατηρεί πως αντίθετα η ευκολία χαρακτηρίζει την ελληνική τηλεόραση γενικά.

“Δυστυχώς η τηλεόραση έχει αυτό το κακό: δείχνει το πιο εύκολο, ως σενάριο είναι πάντα το πιο εύκολο, σκηνοθετικά γίνεται ότι πιο εύκολο και πιο απλό και υποκριτικά ως εκ τούτου αφού κανείς δεν έχει πρόβες βγάζει μια ευκολία, μια καθημερινότητα. Αυτό το σίριαλ είναι ένα πρότζεκτ που έκανε πάρα πολλές πρόβες, ενώ σε κάθε πλάνο ψάχνεται η λήψη πολύ”.

Μιλάμε για την τηλεόραση γενικότερα και παραδέχεται πως για χρόνια δεν παρακολουθούσε καθόλου, αφού η τελευταία του συσκευή είχε εκραγεί. “Τώρα που μετακόμισα και για να βλέπω και το σίριαλ πήρα. Το επίπεδο είναι της τηλεόρασης τραγικό. Είναι απαράδεκτη” αναφέρει χωρίς περιστροφές. Ο Αποστόλου δέχτηκε στο παρελθόν πολλές προτάσεις για να βρεθεί στο… μικρό γυαλί.

“Δεν θα έκανα ποτέ καθημερινό, δεν θα έκανα οτιδήποτε ούτε κατά διάνοια και είχα προτάσεις τις οποίες όλα αυτά τα χρόνια της άφηνα στην άκρη. Και για αντικειμενικούς λόγους, γιατί δεν θα προλάβαινα αλλά και γιατί δεν θα έχει νόημα”.

Ανοίγεις το ραδιόφωνο και από το πρωί ως το βράδυ ακούς Πάολα

Ένας άνθρωπος με τις σπουδές του Τάσου Αποστόλου στη μουσική δεν μπορεί να μην αναφερθεί στο θέμα μουσική στην Ελλάδα. “Εγώ δεν ξεκίνησα τραγουδώντας όπερα, ξεκίνησα τραγουδώντας Χατζηδάκι. Όσο περνούν τα χρόνια πέφτει η ποιότητα, πάρα πολύ. Η μουσική παιδεία κάποιων ανθρώπων ανεβαίνει πολύ, κυρίως επειδή φεύγουν στο εξωτερικό, γιατί στην Ελλάδα ακόμη συζητάμε το 2015 αν θα φτιάξουμε μια Ακαδημία μουσικής” εξηγεί.

“Όσο πας πίσω, σκέφτεσαι ότι το ελαφρύ τραγούδι του ’60 ήταν το “θα σε πάρω να φύγουμε” του Αττίκ. Τώρα αυτό μοιάζε με μουσική του “Βέρντι” μπροστά στη μουσική που υπάρχει σήμερα” αναφέρει. “Είμαστε μείον 27 βαθμίδες από το μέσο όρο της Ευρώπης, κάποιοι άνθρωποι φτιάχνουν πράγματα αλλά αυτό που λέμε έντεχνο έχει σβήσει” εξηγεί και αναφέρει χωρίς να στρογγυλεύει τα λόγια του: “Το άλλο πρόβλημα είναι ότι δυστυχώς έχουμε γεμίσει με άφωνους”.

Ο Τάσος Αποστόλου εκφράζει την ανησυχία του για όσα μπορεί να προκύψουν στην Ελλάδα μέσα από τη σημερινή κοινωνία που βιώνει μια αξιακή κρίση, κατά τη διάρκεια της οποίας αποδυναμώνεται ολοένα και περισσότερο η παιδεία και ο πολιτισμός.

“Ο πολιτισμός τι είναι; Ότι ανοίγεις το ραδιόφωνο και από το πρωί ως το βράδυ ακούς Πάολα. Το παιδί δεν θα ακούσει ποτέ τίποτα άλλο. Αυτά θα τραγουδήσει, αφού αυτά ακούει. Κι επομένως αφού αυτά τα ακούσματα θα έχουν, με αυτό το γούστο θα μεγαλώσουν” αναφέρει και σημειώνει: “Τρέμω αυτή τη γενιά, που θα ‘ρθει. Τα παιδιά που γεννιούνται τώρα. Τρέμω τι θα γίνει όταν θα μεγαλώσει”.

Το ζήτημα σύμφωνα με τον Τάσο Αποστόλου δεν είναι πως η νέα γενιά επιλέγει το εύκολο, αλλά ότι δεν έχει επιλογή. “Βλέπεις ότι με το που πέφτει ένα ερέθισμα ξαφνικά έρχονται. Δεν είναι ότι το άκουσαν και το απέρριψαν, είναι ότι δεν το ακούν. Δώσ’ του και την άλλη επιλογή κι αν τελικά επιλέξει την Πάολα, ας πάει στην Πάολα” εξηγεί.

Βλέπω κάποια στιγμή να σκαπουλάρουμε την κρίση, αλλά να είμαστε χειρότεροι σαν άνθρωποι

Μέσα από την όπερα, τη μουσική και το θέατρο φτάνουμε να συζητάμε για την Ελλάδα της κρίσης. “Βλέπω κάποια στιγμή να σκαπουλάρουμε την κρίση, να είμαστε καλύτερα, αλλά σαν άνθρωπο να είμαστε τρεις φορές χειρότεροι από ότι είμαστε” αναφέρει. 

“Το παράλογο είναι ότι επαιρόμαστε για τον πολιτισμό μας, και πάντα αυτό από το οποίο έκοβαν ήταν ο πολιτισμός. Δεν είναι ότι αυτό συνέβη αναλογικά, εν μέσω κρίσης και θα την πληρώσει και ο πολιτισμός. Πάντα ο πολιτισμός την πλήρωνε”. αναφέρει.

Σε εκείνους που θα βρεθούν να αναρωτηθούν αν έχει η Ελλάδα σήμερα την πολυτέλεια να πληρώνει μια όπερα ή οτιδήποτε άλλο, την ώρα που ο κόσμος πεινάει είναι κατηγορηματικός:

“Το ερώτημα αυτό που τίθεται για πολλά θέματα είναι κατά την άποψή μου πλαστό. Είναι σαν να λες ότι ο κόσμος δεν έχει να φάει, επειδή παίρνει χρήματα η Λυρική. Θα σου πω κι εγώ, μείωσε τους εξοπλισμούς, κάνε συμφωνία με την Ευρώπη για κοινή αμυντική πολιτική ώστε να μην έχεις τόσα δις στους εξοπλισμούς. Και έτσι θα έφτιαχνες 25 όπερες, 32 νοσοκομεία. Σε κάθε κλάδο ξεχωριστά, όχι μόνο στην όπερα, δεν μπορεί να τίθεται αυτό το ερώτημα. Δεν λύνεται το πρόβλημα έτσι. Η Αλβανία δεν πεινάει, η Βουλγαρία δεν πεινάει (τις αναφέρει επειδή ακριβώς διατηρούν όπερες);”

“Όταν έχουμε τη νοοτροπία της BMW, του Armani, όσα λεφτά και να πάρει χειρότερος γίνεσαι και μετά; Όταν δεν έχεις τα λεφτά δεν έχει τίποτα να στηριχτείς. Που να παραχθεί η σκέψη;” αναφέρει. “Το ζητούμενο τώρα είναι πολύ φοβάμαι, να σκαπουλάρουμε την κρίση να ξαναπάρουμε BMW, δεν είναι ότι μάθαμε κάτι από αυτό” αναφέρει.

Μπορεί διαβάζοντας κανείς όλα τα παραπάνω να νιώσει πως πρόκειται για έναν ακόμη “κουλτουριάρη” που κρίνει με ευκολία τα πάντα γύρω του. Ίσως πάλι να αισθανθεί και θιγμένος για τις πολιτισμικές του και όχι μόνο επιλογές. Στο πίσω μέρος του μυαλού μας όμως, όλοι διαπιστώνουμε πόσο αυτή η καταραμένη λέξη, η κρίση, δεν είναι και δεν θα πρέπει να είναι ζήτημα υλικό και οικονομικό. Όπως πολύ γλαφυρά περιγράφει ο Αποστόλου σε κάθε του τοποθέτηση, η κρίση είναι ζήτημα απώλειας του μέτρου, της αξίας και της κρίσης (αυτή τη φορά με την έννοια της αντίληψης) να διακρίνουμε το σημαντικό, το ουσιώδες από το ευτελές και το ανούσιο. Κι όσο τα μπλέκουμε αυτά, τόσο δεν φαίνεται να έχουμε ελπίδες να δούμε φως στο τούνελ.