Αφροδίτη Σεβαστή: “Το Υπερταμείο επενδύει στον ψηφιακό μετασχηματισμό”

Ευκαιρίες για αύξηση της αποτελεσματικότητας των εταιρειών του ευρύτερου δημόσιου τομέα, αλλά και την ανάπτυξη συνεργειών τόσο με άλλους φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα «βλέπει» πίσω από την εκμετάλλευση και επεξεργασία των ανοιχτών δεδομένων το Υπερταμείο, το οποίο έσπευσε να δημιουργήσει μια δημόσια πλατφόρμα ανάδειξης τους.

Η δημιουργία του 02 HUB, κατά την καθ’ ύλη αρμόδια, Chief Technology Officer του Υπερταμείου, κ. Αφροδίτη Σεβαστή, επιταχύνει ταυτόχρονα τον ψηφιακό μετασχηματισμό των θυγατρικών εταιριών του – από τα ΕΛΤΑ, τον ΟΑΣΑ και τη ΓΑΙΟΣΕ έως τις Κεντρικές Αγορές σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη- γεγονός που μόνο όφελος μπορεί να φέρει στη σύγχρονη οικονομία, πέρα από τις ίδιες τις επιχειρήσεις.

Κατά μία έννοια, η απόφαση επένδυσης του Υπερταμείου στον τομέα του ψηφιακού μετασχηματισμού των εταιρειών του αλλά και της δημιουργίας της πλατφόρμας συνδέεται με μια μεταρρυθμιστική αντίληψη, όπου η αξιοποίηση των δεδομένων θα οδηγήσουν σε καλύτερες υπηρεσίες τόσο για τους πολίτες, όσο και για τρίτους φορείς.

Γιατί και με ποιο σκοπό το Υπερταμείο επένδυσε στη δημιουργία της πλατφόρμας open data 02 HUB;

Βασικό μας μέλημα στο Υπερταμείο είναι η επιτάχυνση της ψηφιακής μετάβασης των εταιρειών μας. Στο πλαίσιο πρωτοβουλιών συνεργασίας και συμπράξεων που ενθαρρύνουμε στον όμιλό μας, στοχεύουμε σε κοινές δράσεις, στις οποίες τα οφέλη είναι πολλαπλασιαστικά, καθώς οι θυγατρικές ανταλλάσσουν εμπειρίες και εκμεταλλεύονται πρακτικές εντός του ομίλου.

Παράλληλα, είναι γεγονός στις εταιρείες ότι παράγονται πολλά δεδομένα από τη λειτουργία και την παροχή υπηρεσιών στους πολίτες. Μάλιστα ορισμένες θυγατρικές μας παρείχαν πριν από τη δημιουργία του Hub, μέσω των ιστοσελίδων τους, προς δημόσια χρήση, δεδομένα (π.χ. δελτία τιμών σε ΟΚΑΑ και ΚΑΘ, δεδομένα για τα ακίνητα της ΓΑΙΑΟΣΕ). Ειδικά την παρούσα χρονική περίοδο, που οι θυγατρικές μας υλοποιούν σημαντικά προγράμματα ψηφιακού μετασχηματισμού, τα δεδομένα που προκύπτουν από τα συστήματα που αναπτύσσονται σε κάθε τομέα της δραστηριότητάς τους αυξάνονται διαρκώς.

Παράλληλα, οι βέλτιστες διεθνείς πρακτικές στον τομέα των δεδομένων αποτελούν έμπνευση για να εκμεταλλευτούμε τον πλούτο των δεδομένων των θυγατρικών μας για το κοινό καλό και με στόχο τη διαφάνεια. Στην κατεύθυνση αυτή, έχουμε δει διαφορετικά portals δεδομένων παγκοσμίως τόσο κυβερνήσεων και δημόσιων φορέων όσο και από την ιδιωτική πρωτοβουλία, όπως η κεντρική πύλη διάθεσης ανοικτών δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (https://data.europa.eu/) ή στον ιδιωτικό τομέα ενέργειας η πύλη www.rwe-production-data.com από την πολυεθνική RWE AG.

Λαμβάνοντας υπόψη και τις προοπτικές της οικονομίας των δεδομένων, προέκυψε λοιπόν η ιδέα να συντονίσει κεντρικά το Υπερταμείο την υλοποίηση του Hub ανοιχτών δεδομένων του ομίλου. Στόχος μας είναι οι θυγατρικές μας να διαθέτουν ανοιχτά δεδομένα με βάση συγκεκριμένα πρότυπα και διαδικασίες και οι χρήστες των δεδομένων να μπορούν να συνδυάζουν δεδομένα από διαφορετικές πηγές.

Επιδιώκουμε να γίνει το Hub ένας κόμβος μιας στάσης για την πρόσβαση σε δεδομένα των θυγατρικών του ομίλου μας, είτε με τη μορφή ανοιχτών δεδομένων, είτε κατόπιν αίτησης για συγκεκριμένους λόγους, όπως γίνεται σήμερα για γεωχωρικά δεδομένα δικτύων των θυγατρικών μας από συγκεκριμένες επαγγελματικές ειδικότητες. Ήδη διαπιστώνουμε πολύ σημαντικά οφέλη από την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών εντός του ομίλου για τη διαχείριση ανοιχτών και μη δεδομένων. Ταυτόχρονα, εργαζόμαστε για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας και την εδραίωση του Hub ως σημείο αναφοράς του ψηφιακού μετασχηματισμού των εταιρειών μας αλλά και της εξωστρέφειάς τους.

Πώς εκτιμάται ότι θα εξυπηρετήσει η χρήση ανοικτών δεδομένων τους αναπτυξιακούς στόχους των εταιρειών του Υπερταμείου;

Η δράση των ανοιχτών δεδομένων αποτελεί καταλύτη σε δύο κατευθύνσεις για τις εταιρείες του Υπερταμείου.

Αφενός συντελεί στην επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού αφού ενισχύει και αναδεικνύει, μεταξύ άλλων παραγόντων, τον εκσυγχρονισμό των πληροφοριακών συστημάτων και την ανάπτυξη αυτοματισμών σε λειτουργίες των εταιρειών και στην παροχή υπηρεσιών. Για παράδειγμα, το πληροφοριακό σύστημα που έχει εγκαταστήσει η Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης Α.Ε. για τον έλεγχο κυκλοφορίας και χρεώσεων οχημάτων μέσω χρήσης τεχνολογίας RFID επιφέρει ταχύτερη εξυπηρέτηση των πελατών και μεγιστοποίηση της ασφάλειάς τους κατά την εισαγωγή τους στους χώρους της ΚΑΘ. Τα δεδομένα που παράγονται από τη λύση αυτή και διατίθενται από το O2Hub αποτελούν για τη Διοίκηση στοιχεία με ουσιώδη σημασία για τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων και επιπλέον είναι διαθέσιμα για κάθε ενδιαφερόμενο που μπορεί να τα αξιοποιήσει για υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας.

Αφετέρου, τα ανοιχτά δεδομένα των θυγατρικών του Υπερταμείου αποτελούν σημείο αλληλεπίδρασης με το οικοσύστημα έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας της χώρας. Από την ανακοίνωση του Hub, έχουμε ήδη τις πρώτες επαφές εκδήλωσης ενδιαφέροντος αξιοποίησης ή εμπλουτισμού των δεδομένων.

Τα ανοιχτά δεδομένα μπορούν επίσης να υποστηρίξουν συνολικά τους στόχους των εταιρειών του Υπερταμείου, όπως τη στρατηγική Βιώσιμης Ανάπτυξης, παρέχοντας στοιχεία για την παρακολούθηση και την ανάδειξη των επιτευγμάτων όσο αφορά τα κριτήρια ESG.

Είναι οι θυγατρικές του Υπερταμείου αλλά και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας ώριμος ώστε να αξιοποιήσει τα ανοιχτά δεδομένα;

Θα έλεγα πώς δεν έχουμε ακόμα κατακτήσει το επιθυμητό επίπεδο ωριμότητας. Ωστόσο, στις θυγατρικές μας βρίσκονται σε εξέλιξη σημαντικά έργα για τον εκσυγχρονισμό των πληροφοριακών συστημάτων και την ανάπτυξη ‘έξυπνων’ υποδομών (π.χ. αισθητήρες στα δίκτυα ύδρευσης ή στις αγορές διακίνησης τροφίμων), που παράγουν και διαχειρίζονται δεδομένα. Άρα, σε επίπεδο υποδομών, αναμένουμε σημαντικά βήματα προόδου.

Παράλληλα, στοχεύουμε στην απόκτηση δεξιοτήτων και εξειδίκευσης στην επιστήμη των δεδομένων από το στελεχιακό δυναμικό. Η υλοποίηση του Hub, έδωσε την ευκαιρία στα στελέχη των θυγατρικών μας να αξιοποιήσουν τις γνώσεις τους στον τομέα, να έρθουν σε επαφή με τεχνολογίες και βέλτιστες πρακτικές και να συνεργαστούν με αντικείμενο τα ανοιχτά δεδομένα.

Η ανάπτυξη της «κουλτούρας» και η εφαρμογή πολιτικών για την διάθεση ανοιχτών δεδομένων αποτελούν παράγοντες που επίσης έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται με καθυστέρηση στη χώρα μας, σε σχέση με άλλες εθνικές ή διεθνείς πρωτοβουλίες. Σημαντικό βήμα ήταν η ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία της Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 2019/1024 για τα ανοιχτά δεδομένα, μέσω του Νόμου 4727/2020 για την Ψηφιακή Διακυβέρνηση και τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες.

Η σημασία των ανοιχτών δεδομένων για την επιχειρηματικότητα, τόσο για τις επιχειρήσεις που τα διαθέτουν, όσο και για αυτές που μπορούν να τα αξιοποιήσουν, αλλά και για τη βέλτιστη εφαρμογή πολιτικών που ωφελούν τους πολίτες, είναι ακόμα μια διάσταση που πρέπει να αναδειχθεί πιο συστηματικά προκειμένου να ενταθούν οι σχετικές πρωτοβουλίες.

Μετά από σειρά προωθούμενων και ιδιωτικών επενδύσεων στον τομέα διαχείρισης δεδομένων, ποιες συνέργειες εκτιμάται ότι μπορεί να προκύψουν;

Το πεδίο συνεργειών που ενεργοποιούν οι επενδύσεις στον τομέα διαχείρισης δεδομένων είναι πραγματικά τεράστιο.

Αναφέρω χαρακτηριστικά τον τομέα της ενέργειας όπου η διαχείριση δεδομένων απελευθερώνει δυνάμεις σε τομείς όπως η ηλεκτροκίνηση ή οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Tα δεδομένα στο χώρο της ενέργειας μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο εργαλείο για τους ερευνητές και παρόχους, για τη μοντελοποίηση των συστημάτων ενέργειας αλλά και των επερχόμενων μικροδικτύων (microgrids).

Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τομέας των μεταφορών, όπου τα δεδομένα από διαφορετικούς παρόχους μπορούν να αξιοποιηθούν από συστήματα ενιαίων μεταφορών ή υπηρεσιών μεταφοράς ως υπηρεσία (Mobility-as-a-Service) για το σχεδιασμό ενοποιημένων υπηρεσιών και εμπειρίας μεταφορών για τους πολίτες. Έτσι μπορούν να υλοποιηθούν λύσεις που συνδυάζουν δεδομένα από διαφορετικούς παρόχους μεταφορών (π.χ. οδικές συγκοινωνίες, ταξί, micro-mobility) σε μια ενιαία εφαρμογή για να προγραμματίζει τις μετακινήσεις του ο πολίτης.

Αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν στον τομέα της διαχείρισης ακινήτων, τροφίμων κλπ.

Ποιος είναι ο σημερινός απολογισμός των ανοιχτών δεδομένων που εντάσσονται στο hub;

Στην παρούσα, πιλοτική του έκδοση, το Hub περιλαμβάνει περισσότερα από 40 σύνολα δεδομένων. Τα δεδομένα προέρχονται από τις Συγκοινωνίες Αθηνών (λεωφορεία, τρόλεϊ, ΗΣΑΠ, ΜΕΤΡΟ), τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, τις Κεντρικές Αγορές Αθηνών και Θεσσαλονίκης και τη ΓΑΙΑΟΣΕ. Διακρίνονται δεδομένα στις θεματικές περιοχές των μετακινήσεων, των υποδομών και δικτύων, των παροχών κοινής ωφέλειας, της διαχείρισης ακινήτων, του περιβάλλοντος, των ταχυδρομικών υπηρεσιών, των υπηρεσιών διακίνησης τροφίμων και των μεταφορών. Περισσότερα από 10 σύνολα δεδομένων ενημερώνονται δυναμικά από πηγές των θυγατρικών μας. Μέσω της πολύ καλής συνεργασίας με την ομάδα της εταιρείας Crowdpolicy, που έχει αναλάβει την υλοποίηση του Hub, εργαζόμαστε εντατικά για τη διαρκή αναβάθμισή του. Αυξάνουμε την αυτοματοποίηση στην ενημέρωση των δεδομένων και σχεδιάζουμε τον εμπλουτισμό του Hub με πολύ περισσότερα σύνολα δεδομένων τους επόμενους μήνες.

Πώς μπορεί στην πράξη να ωφελήσει τον πολίτη η αξιοποίηση των ανοιχτών δεδομένων;

Αρχικά έμμεσα, αφού τα ανοιχτά δεδομένα αξιοποιούνται από τις ίδιες τις επιχειρήσεις προκείμενου να βελτιστοποιούν τις επιχειρησιακές λειτουργίες και αποφάσεις τους, οπότε λειτουργούν πιο αποδοτικά και βελτιώνουν τις υπηρεσίες που παρέχουν. Επιπλέον, τα ανοιχτά δεδομένα επιτρέπουν το σχεδιασμό υπηρεσιών με εξειδίκευση και εξατομίκευση, ανάλογα με την περιοχή και τα δημογραφικά ή άλλα χαρακτηριστικά επί μέρους ομάδων των πελατών/χρηστών των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Για παράδειγμα, η διάθεση ανοιχτών δεδομένων μεταφορών και μετακινήσεων από τον οργανισμό Transport for London, έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία περισσότερων από 600 εφαρμογών, που χρησιμοποιούνται από το 42% των κατοίκων της πόλης. Τα ετήσια οικονομικά οφέλη υπολογίζονται σε £130 εκατομμύρια για τους επιβάτες, την πόλη και την ίδιο τον οργανισμό (Assessing the value of TfL’s open data and digital partnerships, Deloitte, July 2017). Ειδικά για τους επιβάτες, τα οφέλη περιλαμβάνουν εξοικονόμηση σε χρόνο μετακινήσεων αλλά και την επιλογή για περισσότερες μετακινήσεις με τη χρήση ΜΜΜ, που σημαίνει ακόμα περισσότερη εξοικονόμηση χρημάτων. Ακόμα, η αξιοποίηση των ανοιχτών δεδομένων από τον TfL έχει δημιουργήσει περισσότερες από 500 θέσεις εργασίας στο Λονδίνο.

Επιπλέον, η διάθεση δεδομένων ως ανοιχτά, αποτελεί σημαντική πρωτοβουλία ενίσχυσης της διαφάνειας, όσον αφορά τη λειτουργία και την παροχή υπηρεσιών. Δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να μελετήσουν τα δεδομένα (όπως η διακύμανση των τιμών των τροφίμων στις κεντρικές αγορές), να συγκρίνουν και να αξιολογούν υπηρεσίες, να σχηματίσουν τις δικές τους απόψεις.

Τα ανοιχτά δεδομένα επίσης μπορούν να βοηθήσουν στην συμπερίληψη ευπαθών κοινωνικών ομάδων. Για παράδειγμα, πληροφορίες για στάσεις και σταθμούς μέσων μεταφοράς αλλά και θέσεις στάθμευσης με κατάλληλη υποδομή για την διευκόλυνσή συμπολιτών μας με κινητικά προβλήματα έχουν ήδη αρχίσει να προστίθενται στον O2 Hub.

Εκτός από τα οφέλη των ανοιχτών δεδομένων σε τομείς που αφορούν δημόσιες υπηρεσίες, η αξία τους εκτείνεται σε κάθε έκφανση της ζωής των πολιτών. Για παράδειγμα, παγκοσμίως αξιοποιούνται από ανθρωπιστικούς οργανισμούς δεδομένα όπως αυτά που περιέχει ο κόμβος Ηumanitarian Data Exchange (https://data.humdata.org/) για να παράσχουν βοήθεια σε πολίτες που βρίσκονται σε ανάγκη (π.χ. λόγω πολέμων ή φυσικών καταστροφών). H αξιοποίηση των ανοιχτών δεδομένων για τη διαχείριση αλλά και την ενημέρωση των πολιτών για την τρέχουσα πανδημία είναι ένα άλλο παράδειγμα της αξίας τους.

Οι ευκαιρίες που παρέχονται από την αξιοποίηση των ανοιχτών δεδομένων σε διάφορους τομείς της δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας είναι πρακτικά απεριόριστες. Η ανάδειξη των ευκαιριών αυτών αλλά και η ενδυνάμωση των πολιτών στη χρήση και αξιοποίησή τους είναι ένα σημαντικό στοίχημα που αφορά και τη δική μας πρωτοβουλία, όπως έχει μόλις αρχίσει να αναπτύσσεται.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις